هتل‌سازي در كنار جنگل حرا، تهديدي جدي براي پرونده ثبت جهاني
پرونده جنگل‌هاي حرا درحالي روانه ثبت ميراث جهاني شده است كه هنوز آسيب‌هاي جدي از جمله فعاليت‌هاي عمراني و اقتصادي، اين اثر ملي ـ طبيعي را تهديد مي‌كند.
پرونده جنگل‌هاي حرا درحالي براي ارسال و ثبت در ميراث جهاني تكميل شده كه به گفته مدير كل دفتر اكوبيولوژي دريايي سازمان محيط زيست كشور، هنوز زيستگاه اين درخت در برخي بخش‌هاي جنوبي ايران دستخوش صدمات ناشي از توسعه انساني و بهره برداري ناپايدار شده و در معرض تهديد قرار گرفته است.
اميد صديقي در اين باره به CHN گفت: «در برخي از زيستگاه‌هاي حرا در جنوب ايران، تعداد اين درختان كاهش پيدا كرده كه دليل آن مربوط به فعاليت‌هاي انساني و اجراي طرح‌هاي توسعه‌اي به ويژه احداث استخرهاي پرورش ميگو در منطقه كياب كلاهي و گواتر است.»
وي ادامه داد: «بيشترين عوامل تهديد جنگل‌هاي حرا در پارك ملي نايبند ديده مي‌شود كه در آنجا ساخت و سازهاي ناشي از طرح توسعه پارس جنوبي و فعاليت‌هاي شديد گازي از يك طرف و از طرف ديگر ساخت هتل توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است كه آسيب‌هاي فراواني را به رويشگاه درختان حرا وارد كرده است.»
صديقي با بيان اينكه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري طبق قانون استقرار صنايع، مجوز ساخت هتل در عرصه حفاظتي پارك ملي را دريافت اما به تعهدات زيست محيطي خود عمل نكرده است افزود:«متاسفانه بر اساس قانون استقرار صنايع، هتل‌ها در گروه الف و جزء واحدهاي خدماتي با آلايندگي كم محسوب شده و مي‌توانند با شرط رعايت ملاحظات زيست محيطي در عرصه حفاظتي پارك‌هاي ملي ساخته شوند.»
وي تصريح كرد:«سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز بر اساس اين قانون در سال 83 هتلي در فاصله 20 متري زون يا ناحيه حفاظتي پارك ملي ساخت اما به دليل عدم رعايت ملاحظات زيست محيطي باعث بروز آسيب‌هايي در منطقه شده است.»
وي درباره آسيب‌هاي وارد شده توسط اين هتل گفت:«اين هتل علاوه بر اينكه در حريم منظر پارك ملي واقع شده و باعث مخدوش شدن چهره پارك شده است،سيستم تصفيه فاضلاب نداشته و به خاطر اين مسئله پساب آن به منطقه حرا نشت مي‌كند.»
مدير سازمان محيط زيست از كاهش تعداد پرندگان مهاجر و ساير موجودات آبزي در اين زيستگاه خبر داد و تاكيد كرد:«پرندگان به آرامش نياز دارند و در صورت سر و صداي محيط پراكنده شده و از زيستگاه خود دور مي‌شوند.ساخت هتل و هر گونه سازه ديگر چه درون پارك ملي و چه در عرصه آن تعادل اكوسيستم منطقه مورد نظر را بهم مي‌زند.»
صديقي با اشاره به اينكه قانون استقرار صنايع بايد با در نظر گرفتن مسائل زيست محيطي اصلاح شود خاطر نشان كرد:«اين قانون از نظر محيط زيست اشكال داشته و بايد اصلاح شود.چراكه در مواردي مانند ساخت هتل در عرصه منابع طبيعي،سازمان محيط زيست قدرت قانوني زيادي ندارد و اين موضوع تهديد جدي براي زيستگاه‌هاي حساس به شمار مي‌آيد.»
البته به جز اين هتل، هتل ديگري نيز به درخواست سازمان ميراث فرهنگي قرار بود در مجاورت درختان حرا و براي بهره گرفتن از فضاي جنگلي آن در درون خود پارك ملي ساخته شود اما با مخالفت‌هاي سازمان محيط زيست به خارج از محدوده منتقل و مكان آن به موازات هتل قبلي و با فاصله چند متر از آن مشخص شد اما به دليل تداخل زمين هتل جديد با محدوده زمين شركت پارس جنوبي،ساخت آن از 6 ماه قبل متوقف شده است.»
آسيب‌هاي هتل در مقابل فعاليت‌هاي پارس جنوبي ناچيز است
ساخت هتل در محدوده سپر حفاظتي پارك ملي نايبند تنها يك بخش از صدمات وارد شده به عرصه منابع طبيعي است كه به گفته مديران سازمان محيط زيست با وجود اثرات زيانبار آن، در برابر آسيب‌هايي كه شركت پارس جنوبي و فعاليت‌هاي آن در منطقه وارد مي‌كند، ناچيز به حساب مي‌آيد!
صديقي در مورد خسارت‌هاي وارد شده توسط فعاليت‌هاي گازي و نفتي در منطقه حرا خاطر نشان كرد: «متاسفانه ساخت و سازهاي گسترده‌اي در مجاورت درختان حرا توسط شركت پارس جنوبي كه تاسيسات آنها در بخش شمالي جنگل‌هاي حرا و چسبيده به درختان قرار دارد، انجام شده و آسيب‌هاي زيادي را به آنها وارد كرده است.»
انتشار آلودگي گوگردي، نشت مايعات نفتي به درون آب،قطع درختان براي گسترش سازه‌هاي نفتي،قسمتي از آسيب‌هاي وارده به يكي از با ارزشمندترين زخيره گاه‌هاي جنگلي است.
مدير سازمان محيط زيست در اين باره مي‌گويد: «با پخش شدن آلودگي گوگردي در فضا، برگ درختان حرا بسيار آسيب ديده است.از طرفي هم جاده ساخته شده در اين محدوده مانع ورود آب به سمت ريشه درختان حرا شده و آنها را در شرف خشك شدن قرار داده است.»
تلاش‌هاي سازمان محيط زيست براي تاسيس پلي در زير اين جاده توسط شركت پارس جنوبي براي رساندن آب به ريشه درختان در حالي بي‌نتيجه مانده كه به گفته مدير كل دفتر اكوبيولوژي دريايي سازمان محيط زيست،شركت نفت و گاز تنها به جمع آوري زباله‌هاي فيزيكي از محدوده بسنده كرده و بيشتر به فكر انجام فعاليت هاي نمادين است تا اصولي!
صديقي با اشاره به آخرين توافقات انجام شده با اين شركت خاطر نشان كرد:«البته اخيرا توافقات خوبي با اين شركت انجام شده و قرار است اقدامات جديدي براي نجات درختان حرا صورت بگيرد.»
جنگل‌هاي حرا درختاني با ويژگي‌هاي منحصر به فرد
جنگل‌هاي مانگرو در سواحل جنوبي ايران با وسعت 9000 هکتار در حاشيه ساحلي استان‌هاي بوشهر، هرمزگان و نيز در خليج‌گواتر سيستان و بلوچستان واقع شده است.بيشترين گستردگي درختان حرا در منطقه "بندر خمير" قشم وجود دارد كه بر اساس آخرين آمار ارائه شده در سال 86، وسعتي به اندازه 8583 هكتار را شامل مي شود.
از مجموع سيزده منطقه رويش حرا،3 منطقه، قشم،سيرك و كياب كلاهي جزء تالاب‌هاي بين المللي هستند كه از ميان آنها، قشم ذخيره گاه بيوسفر و منطقه حفاظت شده نيز محسوب مي شود.
درخت حرا داراي ويژگي‌هاي منحصر به فردي است.اين درختان بسيار مقاوم بوده و در مرز بين خشكي و آب قرار دارند كه هنگام مد دريا به زير آب رفته و هنگام جزر بيرون مي‌آيند. اين گياه به شكل خارق العاده‌اي با اين محيط سازگار شده و قادر است آب شور دريا را تصفيه كرده و آن را تبديل به آب شيرين كند.از طرفي ريشه‌هاي آن به دليل ارتفاع 30 سانتي متري از سطح زمين امكان زيستن در چنين محيط باتلاقي را فراهم مي‌كنند.
درخت حرا از فرسايش خاك جلوگيري كرده و مانع ورود ذرات آلاينده به آب مي‌شود.بستر مرطوب اين گياهان و ريشه‌هاي انبوه و پيچ در پيچ آن مكان مناسبي براي تخم ريزي و تجمع انواع ماهي‌ها، نرمتنان و سخت پوستان دريايي است.
زيستگاه‌هاي حرا در مسير مهاجرت گونه‌هاي زيادي از پرندگان مهاجر قرار دارد. در ساير فصول نيز که پرندگان بومى محل مناسبى براى زيست نمى‌يابند، به اين جنگل‌ها پناه مى‌آورند. غير از پرندگان آبزى و آبچر و مهاجر، خزندگان و دوکفه‌‌اى‌ها نيز در ميان اين جنگل‌ها مشاهده شده‌اند.
جنگل‌هاي حرا با داشتن ويژگي‌هاي خاص اكولوژيكي و با وجودي كه در راه ثبت در ميراث جهاني است،هنوز با پارامترهاي جهاني فاصله زيادي داشته و روز به روز تعداد آنها به دليل طرح‌هاي توسعه اي و بهره برداري غير اصولي در حال كاهش است و چنانچه اقدام اساسي براي آن انجام نشود، ثبت جهاني آن نه تنها مشكلي از اين رويشگاه‌ها را برطرف نخواهد كرد بلكه باعث بي اعتباري كشور در سطح بين‌المللي خواهد شد.
