کوهستان شمال تهران
کوهستان شمال تهران، پر رفت و آمدترین منطقه ی کوهستانی ایران است،
و شاید یکی از پررفت و آمدترین مسیرهای کوه پیمایی جهان نیز باشد. این
منطقه به دلیل نزدیکی به پایتخت در روزهای پایانی هفته و تعطیلات میعادگاه
کوه پیمایی قشرهای مختلفی از مردم و گردشگران داخلی و خارجی است.
همچنین برای کوه نوردان و سنگ نوردان حرفه ای نقطه ی آغاز فعالیت
ورزشی، یا محل تمرین های بعدی است. کوهستان شمال تهران، به سبب
همین رفت و آمد زیاد، بسیار تخریب شده و نیز شاهد حادثه ها و آسیب
دیدگی کوه نوردان بسیار و حتی متاسفانه مرگ شماری از آنان بوده است.
در ابتدای مسیرهای کوهستان شمال تهران، قهوه خانه و رستوران فراوان است،
و به همین دلیل بسیاری از افراد، به قصد تفرج وارد مسیرهای آن می شوند و
با نداشتن وسایل، تجربه و شناخت از مسیرها، اقدام به یک صعود ناشیانه می
کنند که این، به ویژه در زمستان خطرهای جدی را به دنبال دارد.
البرز « از نظر جغرافیایی، کوهستان شمال تهران، جنوبی ترین رشته کوه در
است، و بلندترین نقطه ی این رشته، قله ی توچال ) 3964 متر( است. » مرکزی
سمت جنوب آن از دره دارآباد تا دره فرحزاد امتداد دارد. در این بین دره های
متعدد دیگری نیز هست که اکثر آنها شمالی جنوبی هستند.
در این بروشور به معرفی پنج مسیر اصلی کوه پیمایی می پردازیم.
مسیر دارآباد
ابتدای این مسیر، محله ی دارآباد در شمال شرقی شمیران است. پس از
لحظاتی کوه پیمایی به کافه ای کوهستانی می رسیم، در ادامه مسیر مشخصی
در بالادست شرقی رودخانه به سمت شمال امتداد می یابد. پس از حدود نیم
ساعت کوه پیمایی، مسیر به ابتدای دره کوچکی در سمت شرق می رسد، که
با درختان کوچک و بزرگ احاطه شده است. در ادامه مسیر درشیبی تند )یال
شن سیاه که چشمه ای به نام یورت در میانه آن است( رو به شمال شرقی
امتداد یافته و پس از حدود دو ساعت بر لبه یال جنوبی قله می رسد و از آنجا
رو به شمال و بر روی یال با شیب ملایم ادامه و پس از حدود یک ساعت به قله
دارآباد ) 3193 متر( می رسد.
• در عبور از دره ی دارآباد و کوه پیمایی در این منطقه باید توجه داشت به جز
مسیری که عنوان شد، خطر سقوط بهمن در سایر مسیرها زیاد و در گذشته
جان چند نفر را گرفته است.
• همچنین احتمال ریزش بهمن از بالای چشمه درازلش پس از بارش تازه
برف وجود دارد.
مسیر کلک چال
مبدا این مسیر پارک جمشیدیه است و از این نقطه پس از حدود 2 ساعت کوه
پیمایی در مسیری عریض، زیگزاگ و کم شیب به مجتمع کلک چال می رسیم.
مجتمع کلک چال یکی از جذابیت های مسیر و پذیرای کوه پیمایان است. در
محوطه مجتمع کلک چال، برج دیدنی کلک چال قرار دارد که به صورت نمادی
برای این مسیر درآمده است.
مسیرصعود قله ی کلک چال ) 3341 متر(، روی یال سنگی بالای مجتمع در
جهت شمال امتداد می یابد. این مسیر برای زمستان مناسب است و خطر
بهمن ندارد، اما مستلزم آشنایی مقدماتی با سنگ نوردی و کوه نوردی
زمستانی است.
• کوه پیمایی از پارک جمشیدیه تا مجتمع کلک چال خطر خاصی ندارد، اما
در فصل زمستان به دلیل تردد یخ زده و لغزنده است.
• در سایر فصل ها می توان از مجتمع کلک پال به سمت شمال غربی، به طرف
گردنه ای وسیع به نام گرزدره رفت که از آنجا یال شمالی به سمت قله کلک
چال می رود و امتداد مسیر به سمت غرب به طرف پناه گاه شیرپلا می رود. در
این مسیرها خطر بهمن زیاد است و تا کنون چند نفر به این علت دچار حادثه
شده و جان باخته اند.
مسیر دربند
نقطه شروع این مسیر، میدان سربند )مجمسه کوه نورد( است، و برای رسیدن
به قله ی توچال ) 3964 متر( در ادامه از آبادی پس قلعه، پناهگاه شیرپلا، و
جان پناه امیری عبور می کند. مسیر سربند- شیرپلا - توچال، علیرغم برخی
خطرات، کوتاه ترین و مطمئن ترین مسیر صعود به قله توچال است و بیشترین
تردد در این مسیر صورت می گیرد. اما این مسیر به ویژه در زمستان دشوار
و اغواکننده است، زیرا یال منتهی به قله بسیار بادگیر است و در دره ها برف
سنگینی می نشیند و همچنین مسیرهای راه پیمایی و کوه پیمایی به دلیل
تردد روزانه کاملا یخ می زند.
• در گذشته، برای صعود قله در فصل زمستان از مسیر پس قلعه-دره اوسون-
جانپناه و یال اسپید کمر استفاده می شد که خطر سقوط بهمن در این مسیر
بسیار است. همچنین بعضی قله توچال را از کلک چال و پس از عبور از قلل
لزون صعود می کنند، و بعضی ها از مسیر ولنجک-ایستگاه های تله کابین که
هر دو طولانی و در زمستان خطرناک و دشوار است و فقط برای کسانی که
تجربه و تجهیزات کافی دارند، توصیه می شود.
• برخی از کوه پیمایان، به قصد رسیدن به قله ی توچال و پایین آمدن سریع
با تله کابین، بدون توجه به شرایط اقدام می کنند که در این مورد باید توجه
داشت تله کابین تا حدود ساعت 14 کار می کند و اغلب با حجم بالای اسکی
بازان، اولویت سرویس دهی به آنها را دارد و همچنین ممکن است تله کابین
در شرایط باد شدید و طوفان کار نکند.
• جان پناه کوچک روی قله، بسیار سرد و احتمالا انباشته از برف است و نباید
به آن امید زیادی بست.
مسیر ولنجک
مبدا این مسیر، ولنجک است و پس از پارکینگ، تا ایستگاه یک تله کابین
مسیر آسفالته است. در ادامه، مسیر مناسب راه پیمایی به صورت مارپیچ، با
شیب کم تا ایستگاه دوم تله کابین حدود 1ساعت طول می کشد.
• از ایستگاه دوم تا ایستگاه پنج عملا هیچ ایستگاه، یا رستورانی وجود ندارد. در
این بخش از مسیر که حدود دو ساعت طول می کشد، پس از بارش برف، خطر
سقوط بهمن وجود دارد.
• کوه پیمایی در بالاتر از ایستگاه پنج )که در نهایت با حدود 4ساعت صعود و
گذشتن از ایستگاه هفت به قله توچال منتهی می شود( در فصل زمستان بسیار
خطرناک است و علاوه بر بهمن، خطرسقوط، گم شدن و تحلیل انرژی به سبب
حجم زیاد برف و نامشخص بودن مسیر وجود دارد.
مسیر درکه
سرتاسر این مسير تا پناهگاه پلنگ چال ) 2550 متر( از داخل دره ی زيباي
پلن گچال و از كنار رودخانه م یگذرد و كيي از زيباترين مسيرهاي صعود به
ارتفاعات شمال تهران است.
• دره ی درکه برای کوه پیمایی زمستانی خوب است، اما فقط تا اذغال چال.
زیرا بالاتر، احتمال ریزش بهمن )حتی پیش از پناهگاه پلنگ چال( وجود دارد،
در همین قسمت تا به حال چند نفر بر اثر ریزش بهمن آسیب دیده یا کشته
شده اند.
• در نيمه راه دركه به پلنگ چال در ضلع غربي ارتفاعات مشرف به رودخانه،
دره اي پردرخت وجود دارد كه به جنگل كارا موسوم است. اين جنگل با درختان
و چشمه اي زيبا، حدود نيم ساعت از مسير اصلي دركه - پلنگ چال فاصله دارد
و کوه پیمایی زمستانی به آنجا خطر خاصی ندارد.
هشدار: جبهه شمالی توچال بسیار وسیع و در زمستان با خطر بالای بهمن،
گم شدن یا تحلیل انرژی و ... همراه است. زمانی که به خط الراس نزدیک
هستید، به ویژه در هوای نامناسب از منحرف شدن به آن سو اجتناب کنید!
_________________
