چین ( China )
اطلاعات کلی
| پایتخت: پكن ( بيجينگ ) |
زبان رسمی: چيني ( « ماندارين » در اكثر مناطق ، با لهجه هاي محلي در جنوب و جنوب شرق مانند كانتوني و وو)، و اقليت هاي كوچك مغولي ، تبتي و ديگران . |
| نوع حکومت: خلق کمونیست |
واحد پول: یوآن(Yuan) |
| مذهب: رسماً ملحد ولي اديان و فلسفه هاي رايج شامل آئين كنفوسيوس و دائو ( روي هم بيش از 20% ) ، بودايي (حدود 15%) . |
| امید طول عمر: 69/4 سال |
رشد سالانه جمعیت: 0.57 % رصد (July 2004 est.) |
جمعیت: 1,298,847,624 نفر (July 2004 est.)
|
سرود ملی |
جغرافیای کشور چین
چين از نظر مساحت سومين و از نظر جمعيت اولين كشور در جهان است . تقريباً نيمي از چين ، عمدتاً در غرب ، متشكل از سلسله كوه هاست ، منجمله كوه هاي آلتاي و تيئن شان در سينجيانگ اويغور و كونلون به سمت شمال تبت . فلات تبت – با ارتفاع 3000 متر – كم آب است . در جنوب تبت كوه هاي هيماليا جاي دارد ، كه داراي 40 قله با ارتفاع بيش از 7000 متر ارتفاع دارد ، در حالي كه در منتهاي شمال شرقي سلسله كوه ها و تپه ها جلگه‌ي شمال شرقي را ، كه معمولاً با نام منچوري شناخته شده است ، تقريباً در بر مي گيرد . سلسله كوه ها و تپه هاي نان لينگ با گذر از چين مركزي آبگيرهاي رودهاي زرد (هوانگ هي ) و يانگ تسه(چانگ جيانگ) را از هم جدا مي كند . در شرق و مركز چين ، سه ناحيه بزرگ از زمينهاي پست – جلگه هاي چين مركزي ، آبگير سچوان و جلگه‌ي مسطح شمال چين – زراعت متمركز و جمعيت متراكمي را در بر دارد . در بين فلات مغولستان – كه بيابان گُبي در آن است – و بيابانهاي تاريم و آبگيرهاي سونگاري در شمال غرب ، فلات پادرختي پهنهاوري هست كه به دليل وجود دره هاي تنگ عميقاً شكافته شده است . رودهاي مهم :يانگ تسه (چانگ جيانگ) ، هوانگ هي (زرد رود) ، سيجيانگ (سيكيانگ يا روز مرواريد) ، هيلو نگكيانگ (آمور) . بلند ترين نقطه :قله‌ي اورست ، 8863 متر . آب و هوا : به طور كلي ، دما از شمال به جنوب ، و بارندگي از شمال غرب به جنوب شرق افزايش مي يابد . شمال شرق چين با تابستانهاي گرم و مرطوب ، زمستانهاي سرد و طولاني و ميزان بارندگي كمتر از 750 ميلي متر آب و هواي متنوعي دارد . زمينهاي پست چين مركزي گرمترين مناطق چين را شامل مي شود و بارندگي در اين ناحيه بين 750 تا 1100 ميلي متر است . بارندگي در جنوب بيشتر است ، در حالي كه نواحي منتهاي جنوب نيمه گرمسيري است و در معرض بادهاي موسمي قرار مي گيرد . فلات بادرفت قاره اي در زمستان سرد و در تابستان گرم است و ميزان بارندگي آن كمتر از 500 ميلي متر است . شمال غرب كم آب است و تنوع دما و زمستانهاي سردي دارد . غرب كشور تبت ، سينكيانگ اويغور ، كانسو و مغولستان داخلي – به دليل ارتفاع و دوري از دريا آب و هواي خشني دارد – بارندگي اندكي است و بيشتر تبت كمتر از دو ماه در سال بدون يخبندان است .
 |
 |
شهرهای مهم: شانگهاي, تيانجين ( تينتيسنن ), ووهان, شنيانگ, گوانگژو ( كانتون ), چونگ كينگ, هاربين, چنگ تو, سيان, نانجينگ (نانكينگ), زیبو, داليان (دارين), ،چنگ چون, جينان, كينگ دائو (تسينگ تائو), تاي يوآن, ژنگ ژو, كون مينگ, گويي يانگ (كويي يانگ ), تانگ شان, لان ژو (لان چو), آنشان, شن ژن, كيكي هار (تسي تسي هار), فوشون, هانگ ژو, نان چانگ, چانگ شا, شيجيا ژوانگ (شيهكيا چوانگ ), فوشو (فوچو), جيلين (كيرين ), هواينان, لوئويانگ, ارومچي, داتونگ, هاندان, نينگبو, نان نينگ, بائوتو ( پائوتو), :لوپايي شويي ژائو ژوانگ ، لين يي ، پينگ ليانگ ، سين تائو ، يان چنگ ، يولين ، چائو آن ، دونگ گوانگ ، سيائوگان ، سوينينگ ، سسنتاي ، پويانگ ، بوژو ، ژونگ شان ، لاي , ، لِشان ، هِزه ، لين هاي ، ما چنگ و چانگ شو .
مساحت: 9,596,960 کیلومتر مربع
خط ساحلی: 14,500کیلومتر
مختصات جغرافیایی: 35 درجه شمالی و 105 درجه شرقی
حکومت
2978 نماينده‌ي كنگره‌ي خلق ملي را براي دوره اي پنج ساله, كنگره هاي خلقي 22 استان و 5 ناحيه‌ي خود مختار و 3 ناحيه‌ي شهري و ارتش آزاديبخش خلق انتخاب مي كنند . اين كنگره كميته اي دايمي, رئيس جمهور ( براي دوره اي پنج ساله ) نخست وزير و شوراي كشوري (يا كابينه ) را انتخاب مي كند كه تمامي اينها به كنگره پاسخگو هستند . تنها حزب قانوني حزب كميته اي مركزي را انتخاب مي كند كه آن نيز دفتر سياسي را انتخاب مي كند و اين دو هيأت هستند كه قدرت مؤثر را در دست دارند . دبير كل حزب كمونيست :جيانگ زِمين . ايالات چين نام ایالت مساحت(کیلومتر مربع) مرکز آنهوئي 139,900 هوفي بيجينگ (پكن) (ايالات شهري) 17,800 بيجينگ تين تسين (تيانجين)(ايالت شهري) 4,000 تين تسين (تيانجين) چكيانگ (ژ جيانگ) 101,800 هانگ چو (هانگ ژو) چينگهاي (كينگهاي) 721,000 سينينگ سچوان 569,000 چنگ تو (چنگ دو ) سيزانگ (تبت) (ايالت خود مختار) 1,221,600 لاسا سينجيانگ اويغور (سينكيانگ) 1,646,900 اُرومچي شانتونگ(شاندونگ) 153,300 تسينان (جينان) شانسي 157,100 تاي يو آن شانگهاي (ايالت شهري ) 5.800 سيان فوكين (فوجيان ) 123.100 فوچو(فوشو) كانسو (گانسو) 530.000 لان چو (لان ژو) كوانگتونگ(گوانگدونگ) 197.900 گونگژو (كانتون) كويچو (گويژو) 174.000 كوي يانگ (گوي يانگ) كيانگسو (جيانگسو) 102.200 نانكينگ (نانجينگ) كيانگسي (جيانگسي) 164.800 نانچانگ كيرين (جيلين) 187.000 چانگ چون گوانكسي چوانگ (ايالت خود مختار) 220.400 نان نينگ ليائونينگ 151.000 شن يانگ نئي مونگ گول (مغولستان داخلي ؛ايالت خود مختار) 450.000 هوهوت (هوهه هوت ) نينگسيا هوئي (ايالت خود مختار) 170.000 يينچوان هاينان 33.570 هايكو هپي (هبي) 202.700 شيچيا چوانگ (شيجياژوانگ) هِنان 167.000 چنگ چو (ژنگ ژو) هوپي(هوبي) 187.500 ووهان هونان 210.500 چانگشا هيلونگكيانگ (هيلونگجيانگ) :463.600 هاربين يونان 436.200 كونمينگ
عضویت: سازمان ملل متحد
تاریخ معاصر
چين در آغاز قرن بيستم دچار آشفتگي بود . به دليل طمع قدرتهاي خارجي براي تجارت و به دليل شورش هاي بزرگ كه مناطق وسيعي از كشور را از كنترل دولت مركزي خارج كرده بود اقتدار امپراتور در قرن نوزدهم تضعيف شده بود . در انقلاب 1911 كه با هدايت كومين تانگ (گومين تانگ يا ملي گرايان) به رهبري سون يات سن (سون ژونگ شان ؛1866 تا 1925) به وقوع پيوست ، آخرين امپراتور سلسله منچو سرنگون شد . ملي گرايان كه در جنوب (جايي كه سون در 1916 جمهوري بر پا كرده بود) قوي بودند ، در شمال كه تحت حكومت سران جنگجو بود با مشكل روبرو بودند . چيانگ كاي شك(جيانگ جاي شي 1887 تا 1975) ، جانشين سون ، به حملاتي در شمال دست زد ، ولي به دست حزب كمونيست نوظهور تضعيف گشت . مائوتسه تونگ (مائو زِدونگ ؛1893 تا 1967)رهبر كمونيستها پس از يك سري قيام هاي فاجعه بار شهري ، نيروي خود را بر مناطق روستايي متمركز كرد . مائو پس از اجبار به عقب نشيني از كيانگسي در 1934 ، پيروانش را در سفري 9000 كيلو متري ، موسوم به راه پيمايي بزرگ ، كه 12 ماه طول كشيد رهبري كرد و به استان دور افتاده‌ي شنسي برد . در 1931 ژاپنيها منچوري را تسخير ، و رژيمي دست نشانده برقرار كردند . پس از اشغال پكن و اكثر سواحل چين از سوي ژاپنيها در 1937 ، چيانگ و مائو عليه اشغال گران متحد شدند ولي در برابر نيروهاي برتر موفقيت كمي نصيبشان شد . پس از جنگ جهاني دوم ، شوروي براي تضمين به قدرت رسيدن كمونيستها در چين كوشش كرد . در 1946 مائو به منچوري تاخت و جنگ داخليي كه شروع شد تا 1949 ادامه داشت . در اين سال مائو در پكن جمهوري خلق اعلام كرد و چيانگ به جزيره‌ي تايوان گريخت و در آنجا دولتي ملي گرا تشكيل شد . در 1950 نيروهاي چيني تبت – كشوري مستقل از سال 1916 – را اشغال كردند . حكومت سركوبگرانه‌ي كمونيستها باعث انزجار تبتي هايي شد كه به رهبر مذهبي شان دالايي لاما وفادار بودند و در 1959 به قيامي دست زدند كه نا موفق بود . در جنگ كره « داوطلبان» چيني در طرف كره شمالي كمونيست از 1959 تا 1953 فعال بودند . چين در چندين اختلاف و درگيري مرزي ، منجمله برخورد با شوروي در اواخر دهه‌ي 1950 ، با هند در 1962 و با ويتنام در 1979 گرفتار بوده است . در اواخر دهه‌ي 1950 روابط با شوروي به دنبال برخوردهاي ايدئولوژيك درباره‌ي ماهيت حقيقي كمونيسم ، بدتر شد . شكاف روابط چين و شوروي موجب شتاب يافتن تحقيقات چين در زمينه‌ي جنگ افزارهاي اتمي – اولين بمب اتمي چين در 1964 آزمايش شد – و تجديد روابط بين چين و امريكا در اوايل دهه‌ي 1970 گشت . «گام بلند به جلو», برنامه اي جاه طلبانه براي تغييرات سياسي در دهه‌ي 1950 ، عمدتاً با شكست روبرو شد . در دهه‌ي 1960 مائو بار ديگر كوشيد ايده هاي انقلابي بنيادي بيشتري را با عنوان انقلاب فرهنگي انتشار دهد . دانشجويان مبارز براي حمله به سلسله مراتب موجود گروه هايي موسوم به «گارد سرخ» تشكيل دادند . با غير قابل كنترل شدن دانشجويان هزاران نفر كشته شدند و ارتش مجبور به برقراري مجدد نظم گشت از زمان مرگ مائو (1967) ، چين عملاً تحت رهبري دنگ شيائوپينگ (متولد 1904) بوده است ، هر چند وي هيچكدام از پستهاي مهم كشوري و حزبي را به عهده ندارد . هم در داخل و هم در خارج روشي محتاطانه تر دنبال شده است ؛تجديد روابط حسنه با شوروي در 1989 به دست آمد ، و براي بازگشت هنگ كنگ به حاكميت چين در سال 1997 با بريتانيا توافق حاصل شده است . درهاي چين به روي تكنولوژي و سرمايه گذاري خارجي باز شد ، همچنين درجه اي از فعاليت آزاد تجاري مجاز گشت ولي اين منجر به فشارهاي داخلي براي ايجاد تغييرات سياسي شد و با تظاهرات عظيم طرفداري از دموكراسي از سوي دانشجويان و كارگران در 1989 به اوج خود رسيد . اين تظاهرات با قتل عام دانشجويان در ميدان تيان ان مين (ژوئن 1989) با خشونت سركوب شد . رهبران تندرو نفوذ بيشتري يافتند . در دهه‌ي 1990 پيشرفت اقتصادي در اولويت بوده است . سطح زندگي بسيار بالا رفته است و ايالات جنوبي و شانگهاي ميزان رشد اقتصادي بسيار بالايي را به خود ديده اند . ولي رهبري فرتوت سياسي همچنان از اعطاي حقوق اساسي بشر دريغ مي ورزد . پيشنهاد بريتانيا براي توسعه دادن به حق رأي در هنگ كنگ – مستعمره‌ي بريتانيا كه قرار است در 1997 به چين بازگردانده شود – روابط چين و بريتانيا را مورد تهديد قرار داده است .
دفاع
كل نيروي مسلح : 3.030.000 (تخمين 1991) . خدمت سربازي : گزينشي ، 3 سال در
آموزش
ميزان با سوادي : 3/73% (تخمين 1990) . سنين تحصيل اجباري : آموزش اجباري نيست ولي براي سنين 7 تا 17 سال موجود است . برنامه هايي هست كه تا سال 1995 نه سال تحصيل اجباري برقرار گردد . تعداد دانشگاه : 79 دانشگاه دولتي ، يك دانشگاه خصوصي به علاوه‌ي 45 مؤسسه‌ي همطراز با دانشگاه .
اقتصاد
كشاورزي سه چهارم نيروي كار را مشغول مي دارد . كلية توليدات مقياس بزرگ در مزارع اشتراكي حاصل مي شود ، ولي روشهاي سنتي و كم بازده هنو پا برجاست . نزديك به دو سوم زمين قابل كشت آبياري مي شود و چين بزرگترين توليد كننده‌ي برنج در جهان است . ديگر محصولات عمده‌ي كشاورزي شامل گندم ، ذرت ، سيب زميني شيرين ، نيشكر و سويا است . پرورش دام ، ميوه ، سبزي و ماهيگيري نيز مهم است ، ولي چين هنوز از بر آوردن تمام احتياج غذايي اش نا توان است . منابع معدني و سوختي كشور فراوان و در اغلب موارد توسعه نيافته است . اين منابع شامل ذخاير بزرگ زغال سنگ ، نفت ، گاز طبيعي ، سنگ آهن ، بوكسيت ، قلع ، سنگ سرمه و منگنز و همچنين توليد بالقوه عظيم نيروي هيدروالكتريك است . اقتصاد اين كشور دولتي و تمامي كارخان هاي در تملك دولت است . فراورده هاي پتروشيمي نزديك به يك چهارم صادرات چين را تشكيل مي دهد . ديگر صنايع مهم شامل آهن و فولاد ، سيمان ، وسايل نقليه ، كود ، غذايي ، پوشاك و نساجي است . برنامه هاي پنج ساله‌ي اخير مدرنيزه كردن و اصلاحات را رواج داده است كه شامل سياست « درهاي باز» مي شود كه طبق آن همكاري مشترك با ديگر كشورها و استفاده از وام خارجي به علاوه‌ي درجه اي از فعاليت بازرگاني خصوصي تشويق مي شود . بيشتر اين گونه سرمايه گذاري به بخش صنايع سبك و نساجي اختصاص يافت . مناطق ويژه‌ي اقتصادي و «شهرهاي باز» به منظور تشويق روابط صنعتي با غرب در جنوب و مناطق ساحلي مركز ايجاد شد . هر چند پس از سركوبي جنبش طرفدار دموكراسي در 1989 به دليل كاهش سرمايه گذاري خارجي پيشرفت در اين زمينه متوقف شد ، رشد اقتصادي پيگيري در جنوب چين به دست آمد ، به ويژه در گوانگدونگ جايي كه شهر جديد شن ژن (نزديك هنگ كنگ) مركز توسعه‌ي صنعتي است .
