علایم ار کار افتادن کلیه زمانی است ک کلیه عمده عملکرد خود را از دست داده است
اوایل قرن بیستم فردی به نام کرل به روش پیوند زدن عروق دست یافت و سایر جراحان را به این فکر واداشت که شاید بتوان از این طریق عضوی را از بدن فردی به فرد دیگر پیوند زد. در سال 1934 میلادی زن جوانی به علت خوردن جیوه از دنیا رفت 20 سال بعد اولین پیوند موفقیت آمیز کلیه از یک قل به قل دیگر بود. در دهه 70 اهدای کلیه از افراد دچار مرگ مغزی مطرح شد اما متاسفانه اهداکنندگان مرگ مغزی درصد کمی را تشکیل می دهند و بیشتر اهداکنندگان زنده و غیرخویشاوند هستند اما موضوع مهم این است که بتوان جلوی از کارافتادگی کلیه را گرفت.بیماری های کلیوی خاموش و بی سرو صدا مانند یک دشمن رخنه می کنند و زمانی متوجه حضور آن می شویم که کاملا در محاصره قرار گرفته ایم و باید بهای سنگینی را پرداخت کنیم دکتر جودکی معاون علوم پزشکی خدمات درمانی کرج در همایش انجمن خیریه حمایت از بیماری های کلیوی ایران شعبه غرب استان تهران در این باره می گوید: 15000 بیمار دیالیزی وجود دارد که طی مدت زمان اندکی 17 درصد افزایش یافته اند علت اصلی آن انکار بیماران، عدم توجه و عدم رعایت مسایل هشداری است کلیه شاهراه و گلوگاهی است که فقط کار تصفیه ندارد. در هر دقیقه 14 بار خون از داخل کلیه عبور می کند. عواملی مانند رگ های مصنوعی، مصرف داروهای مشکوک، موادغذایی که افراطی مصرف می شوند از قبیل نوشابه های گازدار و شکلات ها، عدم ورزش و تحرک ناکافی، مصرف دخانیات و سیگار و برخی از بیماری ها از جمله دیابت و بیماری فشارخون که دو سویه عمل می کند یعنی هم افزایش فشارخون باعث بیماری کلیوی می شود و هم بیماری کلیوی موجب افزایش فشارخون می شود دکتر جودکی ادامه می دهد: بهترین روش جراح غربالگری برای افراد بالاتر از 30 سال و زنان باردار است. دیابت و فشارخون عامل اصلی تخریب کلیهدکتر یحیی زاده، متخصص کلیه و بیماری ادراری سه عامل نارسایی کلیه، دیالیز و پیوند کلیه را جز سخت ترین چالش ها می داند. نارسایی کلیه به این معناست که کلیه عمده کار خودش را از دست می دهد زیرا بیماری بدون علامت است و علایم زمانی آشکار می شود که دیگر نمی توان به بیمار کمکی کرد و باید به روش های جایگزین فکر کرد او تاکید می کند آسیب های کلیه به دو صورت حاد و مزمن دیده می شود. آسیب های حاد ناشی از تصادفات و... است و احتمال برگشت بالا است و معضلی ایجاد نمی کند اما در نوع مزمن بار سنگینی به دوش خانواده و جامعه تحمیل می شود و در واقع بیشترین شکل نوع مزمن است و بیماری هایی مانند دیابت و فشارخون نقش مهمی دارند و حدود 75 درصد از نارسایی کلیه را تشکیل می دهند. علایم و نشانه ها به شکل ضعف و خستگی، بی اشتهایی، حواس پرتی، کم خونی، تنگی نفس، ورم دست و پا، هستند و در نهایت به صورت افزایش اسیدیته، پتاسیم و اوره که به کمای بیمار و در نهایت فوت او منجر می شود. دکتر یحیی زاده با بیان این نکته که 50 سال قبل همه بیماران با از کار افتادگی کلیه فوت می کردند می گوید: در سال 1943 یک پزشک آلمانی اولین دستگاه دیالیز را اختراع کرد و او توانست زنی را بعد از 12 ساعت اغما، به زندگی برگرداند. دیالیز انواع مختلفی دارد شایع ترین آنها همان خونی یا همودیالیز است که شامل یک غشای نیمه تراوا از سلولز صنعتی است که موجب تصفیه می شود. مواد زائد عبور می کند و مواد موردنیاز بدن برداشته می شود این بیماران باید هفته ای 3 بار و هر بار 3 تا 4 ساعت دیالیز شوند. روش دیگر دیالیز صفاقی است. پرده ای داخل شکم که احشاء را پوشانده است. این پرده مانند صافی عمل می کند به این بیماران سوند داخل شکم وصل می شود. خوبی این روش به این است که هزینه کمتر و کارکرد مداوم دارد و بیشتر به نفع بیمار است ولی خطر عفونت را بالا می برد و در نهایت پیوند کلیه که در ناحیه لگن پیوند می شود و بهترین جایگزین است.بیماری به آرامی پیشرفت می کنددکتر زمزمی، جراح فوق تخصص کلیه و مجاری اداری می گوید: کلیه 3 کار اصلی را انجام می دهد دفع مواد سمی که ناشی از سوخت و ساز بدن است. تنظیم کردن آب و نمک و املاح. اگر بعضی از املاح افزایش یا کاهش یابند یا حجم آب نامتعادل شوند اختلال ایجاد می شود برخی از هورمون ها یا پیامبرهای شیمیایی که به بافت هدف می روند تولید نمی شوند و در مواقعی که کلیه دچار نارسایی می شود فرد دچار کم خونی می شود او یادآور می شود: فشارخون و قندخون عمده ترین علت نارسایی کلیه هستند از دیگر عوامل گلومرولونفریت است یعنی ترشح آنتی بادی یا پادتن علیه خود. بیماری های انسدادی کلیه موجب افزایش ادرار می شود. تومورها نیز به صورت مکانیکی انسداد ایجاد می کنند و در آقایان بزرگی پروستات ممکن است بر کلیه فشار ایجاد کند. در برخی از زنان میانسال با زایمان های طبیعی یا متعدد، موجب افتادگی مثانه شده و ادرار کاملا خالی نمی شود و این امر احتمال عفونت در مجاری و کلیه را بالا می برد. عامل دیگر مصرف داروها بدون نظر پزشک است، تنفس بعضی از سموم حشره کش ها در کشاورزی هم ممکن است موجب آسیب شود. بیماری های ارثی که معمولا قابل پیشگیری نیستند. بیماری قلبی عروقی و در نهایت افراد بالای 50 سال، به طور معمول 40 تا 50 درصد از کارکرد کلیه را از دست می دهند. دکتر زمزمی با تاکید بر این نکته که پیشرفت بیماری کاملا به صورت مخفی است می افزاید: تظاهرات زمانی آغاز می شود که 80 تا 90 درصد از کارکرد کلیه از بین رفته است. والدین باید آگاه باشند تا در صورت دیدن علایمی مانند تب های نامشخص در کودکان، گریه کردن هنگام دفع ادرار، شب ادراری به خصوص در سنین بالاتر و عدم رشد کودک سریع تر به پزشک مراجعه کنند. کودکان زیر 2 سال بسیارحساس هستند چون کلیه ها در حال رشد هستند و کوچک ترین عفونتی باعث از کارافتادن آنها می شود کودکان زیر 7 سال، پسر یا دختر با اولین عفونت نیاز به بررسی کلی دارند و از نمک به عنوان سم سفید یاد می کند که در درازمدت می تواند به عروق آسیب وارد کند و موجب افزایش فشارخون شود. همچنین مصرف به اندازه مایعات به خصوص در افراد مبتلا به فشارخون بسیار مهم است زیرا مصرف بی رویه باعث پمپاژ قلب شده و تجمع آب در بدن و نهایتا تجمع آب در ریه ها می شود. کنترل دقیق قندخون و چربی خون کاملا ضروری است. افزایش وزن بدن نیز در درازمدت باعث نارسایی می شود. مصرف سبزی ها را فراموش نکنیددکتر شکیبافر، متخصص تغذیه شکر و نمک را مضر می داند و می گوید: این 2ماه باید از رژیم غذایی حذف شوند آنچه برای افراد دیابتیک و کلیوی گفته می شود برای افراد سالم نیز گفته می شود. او ادامه می دهد پایبندی به اصول مهم ترین عامل سلامت است هیچ ماده غذایی از سفره بیماران دیابتیک نباید حذف شود. هرم غذایی شامل 5 گروه؛ این 5 بسته، 5 خانواده اند و هر فرد در طول روز باید از هر 5 خانواده استفاده کند. با این دسته بندی رژیم های تک غذایی مانند گیاهخواری به کنار می روند زیرا از نظر علم تغذیه موردقبول نیستند از 5 خانواده هر کدام قسمتی از نیازهای شما را تعیین می کند و در طول 24 ساعت باید استفاده شوند. وی در تقسیم بندی موادغذایی می افزاید قاعده هرم غذایی شامل نان و غلات است که بیشترین فضا را به خود اختصصاص داده است طبقه دوم میوه وطبقه سوم سبزیجات و در طبقات چهارم و پنجم به ترتیب لبنیات و گروه گوشت و پروتئین ها جای می گیرند. اما گروه دیگری نیز وجود دارد که کمترین مکان را به خود اختصاص داده است این گروه چربی ها هستند که ترجیح می دهیم اصلا نباشند. دکتر شکیبافر اضافه می کند: از 5 گروه موادغذایی 3 گروه دارای قند هستند نان و غلات، میوه و لبنیات، مصرف این 3 گروه نیاز به دقت بیشتری دارد. گوشت و پروتئین ها قند ندارند ولی حاوی چربی هستند مصرف گوشت قرمز در افرادی که مشکلات کلیوی دارند مضر است برای داشتن یک رژیم صحیح نخست باید معنی سهم را بدانیم به عنوان مثال گروه نان و غلات که شامل، نان با برنج و سیب زمینی ماکارونی و... هستند منظور از یک سهم نان سنگک یا تافتون یک قطعه 10×10، نان لواش 3 قطعه 10×10، نان تست 1 برش، نان باگت تقریبا cm 7 ، برنج 5 قاشق سرخالی و ماکارونی نصف لیوان بدون مواد است. 1 عدد سیب زمینی متوسط 1 سهم محسوب می شود اما سیب زمینی حاوی پتاسیم بالایی است وافراد دیابتیک یا کلیوی در صورتی که بخواهند سیب زمینی مصرف کنند باید چند ساعت قبل مصرف آن را داخل آب قرار داده تا پتاسیم آن گرفته شود سیب زمینی جزو سبزی های است که نشاسته بالایی دارد. برخی از سبزی ها را داخل گروه نان و غلات قرار می دهیم دانستن این مطلب برای افراد دیابتیک مهم است نخودسبز، کدو حلوایی، ذرت، باقلا جزو نشاسته ها هستند. کدو حلوایی جز سبزی ها است که هم نشاسته بالا (مضر برای دیابتیک) و هم پتاسیم بالایی دارد (مضر برای کلیوی). او با تاکید بر این نکته که از هر خانواده می توان 6 تا 11 سهم در طول روز مصرف کرد می گوید: عدد 6 متعلق به زنانی است که می خواهند وزن کم کنند و 11 متعلق به آقایانی که نمی خواهند وزن کم کنند بهترین رقم بین 6 تا 8 و برای خانم هاست. اما توزیع چگونه است؟ منظور از 6 سهم نان و غلات یعنی 2 سهم صبحانه 2 ناهار 1 شام و 1 عصرانهگروه میوه ها منظور از 1 سهم یک پرتقال متوسط، گلابی متوسط، خوشه انگور کوچک. اما این نکته مهم است که همه میوه ها چه ترش و چه شیرین حاوی قند هستند. بعضی از میوه ها قند را آهسته بالا می برند و بعضی از آنها سریع تر و به این دلیل ما مجازیم در طول روز 2 تا 4 میوه بخوریم و بهترین زمان خوردن 10 صبح و 4 بعد از ظهر است. وی اظهار داشت: از گروه لبنیات باید کره خامه و سرشیر را حذف کنیم. چون چربی شیر بدترین نوع چربی است. 1 لیوان شیر برابر یک سهم است و از این گروه می توانیم 2 تا 3 سهم در طول روز استفاده کنیم و بهتر است ترکیبی از شیر و ماست باشد ماست کم چرب یعنی زیر 1 درصد و 1 تا 2 درصد یعنی نیم چرب و بالای 2 درصد پرچرب است. دیابتی ها گوشت قرمز مصرف نکنند این متخصص تغذیه علت چاقی در ایران را مصرف گوشت نمی داند و می گوید: گوشت قرمز را تا حد امکان باید مخلوط کنند و در بیماران کلیوی میزان pr باید محاسبه شود. دکتر شکیبافر یادآور می شود بهترین گروه، سبزی ها هستند که از همه بیماری ها پیشگیری می کنند و علم تغذیه هیچ محدودیتی برای آن قائل نمی شود این گروه ارزان و قابل دسترسند. البته بیماران کلیوی باید از سبزی ها و میوه های کم پتاسیم مانند سیب، نارنگی، لیمو، گریپ فروت، گیلاس، توت فرنگی، هلو، آناناس، هندوانه، تمشک و زغال اخته استفاده کنند. موز، خرما، کیوی، گلابی، آلو، شلیل، زردآلو، طالبی و خربزه دارای پتاسیم بالا هستند. موز میوه ای است که قند و پتاسیم بالایی دارد و بیماران دیابتیک و کلیوی منع مصرف دارد.خیار، کاهو، گل کلم، پیاز، فلفل، کدو، بادمجان و شلغم جزو سبزی های مطمئن هستند.
worldfood.ir
