هجوم سراسري ارتش رژيم عراق به خاك جمهوري اسلامي ايران و اشغال مناطق مرزي و تثبيت مواضع و تغيير ساختارهاي شهري، اين باور را در اذهان جهاني پرورش داد كه خروج عراق جز با تصميم جدي مجامع بينالمللي و امتيازگيري سنگين رژيم عراق از جمهوي اسلامي ايران ممكن نخواهد بود. از آن طرف در ايران بويژه در انديشه امام راحل اميد بستن به ديگران امري بيهوده به حساب ميآمد و نيز تكيه بر مؤلفههاي خودي در خروج دشمن و تنبيه متجاوز تصميم قطعي امام خميني(ره) شده بود و در اين جهت تقويت توان دفاعي كشور و ايجاد عوامل آن قبل از هر چيز مورد توجه قرار گرفته است.
افزايش توان دفاعي
مهمترين عوامل افزايش توان دفاعي نيروهاي مسلح و آحاد ملت براي مقابله با دشمن متجاوز عبارتند از:
1 ـ فرماندهي امام راحل(ره) با حذف بني صدر
ابوالحسن بنيصدر رئيس جمهور وقت ايران كه مسئولين فرماندهي كل قوا را نيز از طرف امام راحل(س) به عهده داشت، در دوران اشغال اراضي ايران نهتنها اعتقادي به سازماندهي نظامي براي مقابله با تجاوز نداشت، بلكه بيشتر به حركتهاي ديپلماسي در حل مناقشه روي آورد، و همانطور كه گفته شد بنيصدر از اين غائله مرزي در جهت مقابله با نيروها و جناحهاي رقيب داخلي برآمد، تا اينكه مجلس شوراي اسلامي در جلسه مورخ 31/3/60 رأي به عدم كفايت سياسي بنيصدر داد و جناب حجتالاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني رئيس مجلس وقت طي نامهاي مراتب را به استحضار امام راحل(س) رساند.
امام در پاسخ فرمودند:
پس از رأي اكثريت قاطع نمايندگان محترم مجلس شوراي اسلامي مبني بر اينكه آقاي ابوالحسن بنيصدر براي رياست جمهوري اسلامي ايران كفايت سياسي ندارد، ايشان را از رياست جمهوري اسلامي ايران عزل نمودم.
همچنين امام راحل(س) طي نامهاي به ستاد مشترك نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران بنيصدر را از فرماندهي كل نيروهاي مسلح بركنار نمودند.
امام راحل(س) در آن شرايط حساس به خوبي دريافت كه شخصاً بايد جنگ را فرماندهي كند و اين كار آثار و بركات فراواني داشت كه مهمترين آنها عبارتند از:
الف ـ تأثيرپذيري مردم ايران بويژه جوانان از فرامين امام راحل(س) به عنوان تكليف شرعي و الهي.
ب ـ ايجاد سرور و شادماني در رزمندگان جبهههاي نبرد بويژه فرماندهان كه اميد و انگيزه آنها را براي دفع تجاوز در حدي غير قابل تصور بالا برد.
ج ـ ايجاد خودباوري و فضاي معنوي در كشور و تقويت انگيزه جهاد و روحيه شهادتطلبي در همه آحاد ملت.
د ـ جدي تلقي شدن جنگ به عنوان مسئله اوّلكشور از سوي مردم ومسئولين نظام بويژه نيروهاي مسلح.
2 ـ حذف تفكر ليبرالها در تصميمگيري و رويكردي كلاسيك به جنگ
ليبرالها كه در روزهاي آغازين تجاوز، قافيه نبرد را به صدام باختند، نهتنها از شيوههاي كلاسيك نظامي حمايت نميكردند، بلكه اعتقادي به صرف هزينه مالي و نيروي انساني يا تجهيز سازمانهاي رزمي به هيچ وجه نداشتند. نهضت آزادي ايران به عنوان نماد تفكر ليبرالي در بيانيههاي خود با طرح مشكلات اقتصادي و ضعف بنيههاي نظامي كشور ورد به نبردي كاملاً كلاسيك نظامي را غيرممكن ميدانست، و گرفتن زمان از دشمن در مقابل زمين را بر هر كاري ترجيح ميدد. بنيصدر كه تحت تأثير اين تفكر قرار داشت، در سخنراني و سالگرد انقلاب اسلامي خاطرنشان كرد:
بيكاري نسبت به سال گذشته افزايش يافته، تورم 35% بوده و منابع ارزي ما تا حدود چهار ميليارد دلار براي دو ماه آينده كاهش خواهد داشت. وضعيت مالي بسيار نگرانكننده است.
بنيصدر با بزرگنمايي مشكلات اقتصادي در اين صدد بود كه به مردم بفهماند مسئله اول ما جنگ نيست و يا با اين معضلات اقتصادي عملاً سرمايهگذاري در زمينه جنگ ناممكن است. ناگفته نماند كه همه نيروها و احزاب مخالف خط امام راحل(س) از اين تفكر مأيوسكننده حمايت ميكردند و بنيصدر با اين پشتوانه دقيقاً در مقابل اصرار فرماندهان جنگ مبني بر سازماندهي نظامي نيروها و حتي توسعه سازمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مقاومت ميكرد.
امام راحل(س) با حذف بنيصدر و طرد تفكر ليبرال در تصميمگيري، حركت مؤثري را در جهت افزايش توان دفاعي نيروها رقم زد، بويژه اين مؤلفه در شكلگيري توسعه رزمي سپاه پاسداران و استقلال فرماندهان آن در تصميمگيري نقش بسزايي داشته است و اين واقعيت حتي از ديد كارشناسان خارجي پنهان نماند.
با رفتن بنيصدر پاسداران انقلاب، ابتكار عمل در جبههها را در دست گرفته و ضعفهاي خود را با احساسات جوشان خود پوشاندند.
البته احساسات جوشان از ديد كارشناسان خارجي، همان عنصر ايمان و عشق به شهادت و فداكاري در راه خداي محبوب است كه به حقيقت ميتوان آن را جوهر مقاومت در طول هشت سال دفاع مقدس ناميد.
3 ـ تجهيز گروههاي مردمي (بسيج)
طنين استمداد امام راحل(س) در دفاع از اسلام و نظام جمهوري اسلامي، آهنگ جاودانهاي در جان ملت ايران بويژه جوانان غيرتمند اين مرز و بوم به وجود آورد؛ به گونهاي كه در پي فرمان مقتداي خود سراسيمه به سوي جبهههاي نبرد شتافتند و فراگيري آموزش نظامي و حضور در صحنههاي پيكار دغدغه هر جوان مسلمان ايراني بود. سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه خود مولود بسيج مردمي است، مأموريت آموزش و سازماندهي نيروها را عهدهدار شد، و در فاصله زماني بسيار كوتاه توانست با برنامهريزي دقيق، حضور كلاسيك اين نيروها را در جبهههاي نبرد نشان دهد. به طوري كه تركيب اصلي نيروهاي عملكننده در دفاع شامل:
ـ ارتش جمهوري اسلامي ايران
ـ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
ـ نيروهاي داوطلب بسيج
ـ نيروهاي جنگهاي نامنظم كه از آرزوهاي آغازين تجاوز ارتش عراق به همت و هدايت شهيد عزيز دكتر چمران شكل گرفت و آزادي سوسنگرد با نام اين شهيد عزيز عجين شده است.
البته اين غير از مراكز و يگانهاي پشتيبانيكننده هستند كه در پشت جبهه و به طور كلي در همه شهرهاي ايران سازماندهي شدند.
بهرهمندي از اين نيروها در مقابله با تجاوز آثار محسوس خود را نشان داد و حتي محافل خارجي به قدرت تجهيز ايران اعتراف كردند كه نمونهاي از آن را در اينجا ميآوريم:
بنا به دلايلي عراق در آغاز جنگ پيشرفت خوبي كرد، اما هنگامي كه ايران تجهيز شد، پيشروي آن متوقف گرديده براي انجام يك حمله عليه مواضع مستحكم و ثابت برتري لااقل سه به يك لازم است و حتي برتري پنج به يك توصيه ميشود و ايران سرگرم تغيير موازنه براي ايجاد يك حالت يك به يك در جبهه است.
امام راحل(س) كه بعد از اتكال به خداوند متعال، تكيه بر ايمان مردم را در پيروزي انقلاب اسلامي تجربه كرده بود، اين بار با همان انگيزه مردم را به صحنه دفاع مقدس فرا خواند و اين فراخواني و حضور مردم به قدري باشكوه بود كه علاوه بر دوستان اعجاب افكار جهان را برانگيخت، به گونهاي كه همه ناكامي رژيم عراق را در فرماندهي امام راحل(س) و حضور يكپارچه مردم ايران در اطاعت از فرامين معظمله دانستند:
آنچه را كه رهبران عراق از نظر دور داشتند، ظرفيت و آمادگي مردم ايران و جمعآمدنشان به دور مظاهر انقلابشان، امام بود كه هنوز در شور و هيجان يك رستاخيز مذهبي و سياسي هستند.
همچنين تدبير امام خميني(س) محاسبه كارشناسان سياسي و نظامي را كه سقوط زودهنگام جمهوري اسلامي ايران را نويد ميدادند، نقش بر آب كرد و صدام حسين هم با همين تحليلهاي غلط آتش را برافروخت كه سرانجام دامنگير او و حاميان منطقهاي و بينالمللي او گرديد. نشريه لسآنجلس تايمز در اين باره مينويسد:
كارشناسان سال گذشته پيشبيني ميكردند كه ايران بر اثر درگيري بين جناحهاي قدرت دچار بيثباتي خواهد شد و تجاوز عراق به ايران نيز باعث سرعت بخشيدن به سقوط رژيم امام خميني ميگردد، امّا اين جنگ برخلاف پيشبيني ما منجر به اتحاد و تقويت ملت ايران شد.
