
داشتن حق طلاق چیست؟
داشتن حق طلاق از لحاظ حقوقی به این معنا است که آقا در یکی از دفاتر ثبت اسناد رسمی، با اختیار خود به همسرش وکالت در طلاق میدهد. به عبارت دیگر آقا این اجازه را به خانم میدهد که به جای او در کلیه مراحل اداری و قضایی از جمله دادگاه و دفترخانه حضور داشته باشد و نیازی به اجازه، امضا و حتی حضور آقا در مراحل نباشد.
طلاق به در خواست زن
زن، در قانون مدنی ایران و قانون حمایت خانواده، فقط در موارد محدودی حق طلاق دارد. تقاضای طلاق زن، نیاز به اثبات شرایط خاصی دارد و مستندات ویژه ای را می طلبد، دادگاه خانواده، ابتدا به بررسی احراز صحت مستندات زن، می پردازد و در صورت وجود شرایط مقرر در قانون، حکم الزام زوج به طلاق را صادر می نماید. این اصطلاح اولین بار، در قانون مدنی، آمده است و قانون حمایت خانواده جهت تطبیق با قانون مدنی، این اصطلاح را برگزیده است.
طلاق از طرف زن در قانون مدنی
موارد طلاق از طرف زن در قانون مدنی محدود به چهار مورد می باشد که من جمله شرایط دادخواست طلاق از طرف زن نیز می باشند : 1 - وکالت در طلاق اعم از وکالت مشروط و مطلق 2 - عدم پرداخت نفقه از سوی زوج و ناتوانی در پرداخت نفقه 3 - عسر و حرج زوجه 4 - غیبت شوهر بیش از چهار سال . در صورت وجود این شرایط تقاضای درخواست طلاق از طرف زن در مراجع قضایی شنیده می شود
معایب دادن حق طلاق به زن
از آنجایی که زن روح لطیف و حساسی دارد، دادن حق طلاق به وی عواقبی برای زندگی زناشویی دارد. در صورتی که مشکلی در زندگی مشترک زوجین به وجود آید، زن با داشتن این حق بدون اینکه دلیل و مدارکی برای درخواست طلاق داشته باشد، به راحتی بدون طیکردن مدت طولانی رسیدگی پرونده طلاق در دادگاه خانواده طلاق خود را میگیرد.
مزایای حق طلاق برای زن
وکالت در طلاق برای زوجه دارای مزایایی است. یکی از مزایای حق طلاق زوجه، طولانی نشدن مراحل رسیدگی به دادخواست طلاق از طرف زن است.
از طرفی بر طبق قانون مدنی، زن برای اینکه تقاضای طلاق دهد، باید دلایل و مدارک قانونی بر طبق شروط 12 گانه عقد ازدواج دائم سند ازدواج داشته باشد. اما زمانیکه مرد این حق را به زوجه واگذار میکند، زن به راحتی بدون اثبات عدم اجرای شروط ضمن عقد تقاضای طلاق را مطرح و حکم طلاق وی از طرف دادگاه خانواده صادر میشود. همچنین زن با داشتن حق طلاق دچار آسیبهای روحی و روانی طینمودن پروسه طلاق نمیشود.
یکی از دغدغههایی که عموم مردم به خصوص زنان جامعه دارند، حق طلاق زن و نحوه اجرایی کردن آن است. زنان بسیاری در کشور ما وجود دارند که به دلیل وجود حق طلاق برای مرد، در زندگی پر از سختی و مشقت و گاها حقارت بار بسر میبرند و راه چارهای برای خلاصی از این وضعیت خود نمییابند.
اما قانونگذار برای نیمی از جمعیت جامعه که همانا زنان این سرزمین هستند، شرایطی را برای ایجاد حق طلاق زن درنظر گرفته است. همچنین در سالهای اخیر، حق طلاق زن در دادگاه ها و سایر مراجع قضایی نیز بیشتر به رسمیت شناخته میشود و همین امر موجب شده است که طلاق از طرف زن نیز نسبت به گذشته سادهتر شده باشد.
اما باید توجه داشت که براساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و نیز شرع مقدس اسلام، حق طلاق با مرد است و گرفتن حق طلاقبرای زن همچنان کاری مشکل و زمانبر است.
گرفتن حق طلاق با وکالت نامه رسمی
آسان ترین راه برای گرفتن حق طلاق زن حضور در یک دفتر اسناد رسمی و تنظیم وکالت طلاق در آن جاست. در سالهای اخیر، مراجعه به دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم وکالت نامه طلاق بسیار زیاد شده است. در این روش، زن به عنوان وکیل شوهر خود مراحل طلاق را که به صورت طلاق توافقی است، در مراجع قضایی انجام میدهد. باید توجه داشت با تنظیم وکالت در طلاق، زوجه وکیل مع الواسطه شوهر خود است و برای انجام پرونده خود میبایست برای شوهر خود وکیل پایه یک دادگستری انتخاب نماید.
وکیل طلاق میتواند تمامی مراحل را خود انجام دهد. همچنین زوجه میتواند از جانب خود نیز وکیل طلاق اختیار کند تا بدون حضور زوجین و فقط توسط وکیل مراحل طلاق انجام شود. موسسات حقوقی و دفاتر وکالتی مانند گروه وکلای آپادانا که طلاق با وکالت نامه را به صورت تخصصی انجام میدهند، مراحل طلاق را بین یک هفته تا ده روز به اتمام میرسانند.
گرفتن حق طلاق در زمان عقد و درج آن در سند ازدواج
یکی دیگر از راههای گرفتن حق طلاق زن، درج این حق در سند ازدواج است. در برخی از موارد، برخی از خانوادهها تمایل دارند که داماد در هنگام مراسم عقد، حق طلاق را به زوجه بدهد. این حق، در صفحه مربوط به شروط ضمن عقد قید میشود و باید بگونهای نوشته شود که حتما قابلیت اجرایی داشته باشد. به طور مثال باید زوج به زوجه، ضمن عقد خارج لازم وکالت بلاعزل دهد که هر زمان زوجه خواست بی قید و شرط بتواند با هر شرطی اعم از اخذ یا بذل مهریه، خود را مطلقه نماید. با داشتن حق طلاق در داخل سند ازدواج، طلاق از سمت زوجه آسانتر انجام میشود، اما باید توجه داشت که با داشتن آن هم کار طلاق از طرف زن نیز حداقل ۴ الی ۶ ماه به طول میانجامد.
مراحل طلاق از طرف زن
1 – دوام زوجیت موجب عسر و حرج و مخاطرات جانی، مالی، حیثیتی و غیره برای زن داشته باشد، در اینصورت زن به استناد ماده 1146 ناظر به ماده 1130 قانون مدنی میتواند از محاکم مربوطه تقاضای طلاق را درخواست کند. بنابراین قانون حق طلاق را در صورت کراهت به شوهر و عسر و حرج و مخاطرات جانی و مالی و حیثیتی پس از اثبات آن به زوجه اعطاء نموده است که میتواند برحسب مورد به دادگاه خانواده مراجعه و حکم طلاق از طرف زن را پس از بررسی دریافت نماید.
2 – شرط وکالت در طلاق، به این معنا است که مرد در مورد حق خود برای خود در طلاق دادن زن به خود زن وکالت می دهد تا او بتواند راسا خود را طلاق دهد.
3 – در عقد نکاح شروط دوازده گانه ای وجود دارد که اگر شوهر این شروط را امضا کرده باشد در صورت رعایت نکردن هر یک از شروط مذکور، زن با استناد به آنان می تواند از دادگاه درخواست طلاق کند. شروط دوازده گانه عبارتست از:
طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه
یکی از شروط ۱۲ گانه ای که زن براساس آنها زن، حق طلاق پیدا میکند، عدم پرداخت نفقه است. مطابق قانون، چنانچه زوج، بیش از ۶ ماه متوالی نفقه زوجه را پرداخت نکند، زن حق طلاق پیدا میکند. اما باید توجه داشت که اثبات عدم پرداخت نفقه آسان نیست و باید حتما از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف انجام شود. در واقع پس از قطعیت حکم و محکوم شدن زوج به پرداخت حداقل ۶ ماه نفقه معوقه، زن با مراجعه به دادگاه و طرح دعوی طلاق از سمت زوجه میتواند خود را مطلقه نماید.
طلاق به علت بدرفتاری زوج
آنچه که در دادگاه بدرفتاری زوج محسوب میگردد، ضرب و جرح عمدی زوج نسبت به زوجه، فحاشی شدید و قابل استناد در دادگاه، عدم رابطه درست زناشویی به حدی که مشکلات اساسی در زندگی ایجاد نماید و … میباشد.
در مورد ضرب و جرح میبایست حتما گزارش کلانتری و نیز نامه پزشکی قانونی میبایست وجود داشته باشد و پرونده کیفری ضرب و جرح نیز طرح گردد، در غیر این صورت زوجه نمیتواند صرفا با استناد به شاهد در مورد ضرب و جرح تقاضای طلاق نماید. در مورد فحاشی نیز، حتما باید پرونده کیفری در دادسرا یا سایر مراجع قضایی بررسی شود.
طلاق به دلیل بیماری خطرناک زوج
چنانچه بیماری زوج، از نظر پزشکی قانونی برای زوجه، خطرناک تشخیص داده شود، زن میتواند بر همین اساس تقاضای طلاق نماید. بیماریهای خطرناک، بیماریهایی هستند که هم برای سلامت فرد به شدت مضر هستند و هم قابل انتقال از زوج به زوجه میباشند. مانند بیماریهای مقاربتی نظیر ایدز، هپاتیت، بیماریهای مربوط به آلت تناسلی و … .
طلاق به دلیل دیوانگی زوج
تشخیص جنون و دیوانگی مرد نیز به عهده پزشکی قانونی است. باید توجه داشت که هر نوع بیماری روحی و روانی مصداق جنون نیست و در واقع جنون حالتی است که فرد به طور کامل اختیار اعمال و رفتار ارادی خود را از دست میدهد و برای سلامت افراد دیگر خطرآفرین است.
طلاق به دلیل اشتغال مرد به کار دون شان خانواده
چنانچه مرد به کاری اشتغال داشته باشد که به حیثیت و آبروی خانواده ضربه بزند، زن بر همین اساس میتواند تقاضای طلاق نماید. به طور مثال، چنانچه مرد به فروش مشروبات الکلی یا مواد مخدر مشغول باشد، زن میتواند حق طلاق را اخذ نماید.
طلاق به دلیل محکومیت زوج به مجازات بیش از ۵ سال
چنانچه مرد به مجازات بیش از ۵ سال محکوم شود و یا ناتوان از پرداخت جزای نقدی باشد به طوری که جزای نقدی وی به مجازات بیش از ۵ سال تبدیل گردد و حکم به اجرای احکام ارجاع شود، زن با مراجعه به دادگاه و ارائه مستندات لازم میتواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
طلاق به دلیل اعتیاد شوهر
چنانچه مرد به ماده خاص و یا عملی اعتیاد مضر داشته باشد، به طوری که ادامه زندگی در این شرایط برای زن دشوار و غیر ممکن باشد و اعتیاد مرد به زندگی زناشویی و سلامت زوجه آسیب برساند، دادگاه حق طلاق را به زن خواهد داد.
طلاق به دلیل ترک منزل توسط زوج
اگر بدون عذر موجه و قانونی، بیش از ۶ ماه متوالی منزل را ترک کند و زن بتواند این موضوع را از طریق گزارش کلانتری، استشهادیه محلی، پیامک و یا هر ادله معتبر دیگری اثبات نماید، دادگاه با بررسی مدارک زن حق طلاق را به وی خواهد داد.
طلاق به دلیل ارتکاب جرم مستوجب حد یا تعزیر
چنانچه زوج جرمی مرتکب شود که مستوجب مجازات حد یا تعزیر گردد و این جرم به حیثیت و آبروی خانواده ضربه اساسی وارد نماید و حکم مجازات مربوطه قطعی شود. برای زن حق طلاق ایجاد میشود. به طور مثال معمولا برای جرمهایی نظیر توهین و فحاشی و یا تصادف منجر به دیه، به زن حق طلاق داده نمیشود.
طلاق به دلیل بچه دار نشدن
اگر زوج دچار بیماری باشد که نتواند تولید مثل نماید و یا عقیم باشد و زوجین پس از گذشت ۵ سال از زندگی بچه دار نشوند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه و تقاضای معاینه مرد در پزشکی قانونی و اثبات مشکل جسمی وی تقاضای طلاق نماید. چنانچه در نظریه پزشکی قانونی ذکر شود که بیماری مرد حتی با روشهایی نظیر IVF قابل درمان است. قاضی رای به طلاق از طرف زن نخواهد داد.
مفقودالاثر شدن زوج و ایجاد حق طلاق برای زن
اگر زوج بیش از ۶ ماه مفقودالاثر گردد و هیچ گونه اطلاعی از وی در دسترس نباشد، زن میتواند به دادگاه مراجعه نموده و تقاضای طلاق نماید. در این حالت، به دلیل عدم ابلاغ فرایند رسیدگی به خوانده دعوی یعنی زوج باید سه مرحله نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار صورت گیرد، پس از آن با عدم حضور زوج در دادگاه، قاضی میتواند حکم طلاق را صادر نماید.
حق طلاق زن به دلیل ازدواج مجدد شوهر
چنانچه مرد بدون رضایت همسر خود مبادرت به ازدواج جدید چه دائم و چه موقت نماید، زن میتواند این موضوع را دلیل عسر و حرج خود قرار دهد و از دادگاه تقاضای طلاق نماید. باید توجه داشت که چنانچه مرد با رضایت همسر و یا حکم دادگاه ازدواج جدید نماید، معمولا دادگاه حکم به طلاق زن اول نمیدهد. به طور مثال، چنانچه مرد به دلیل عدم تمکین زن از دادگاه حکم ازدواج مجدد بگیرد، دادگاه معمولا برای زن حق طلاق قائل نمیشود.
در چه صورت زن می تواند بدون اجازه مرد طلاق بگیرد؟
این مساله حالات گوناگون دارد اما بر اساس این مقاله در صورتی که زوجه از همسرش در موضوع طلاق وکالت داشته باشد بدون نیاز به شوهر در تمام مراحل و از طریق وکیل دادگستری می تواند به عنوان طلاق توافقی، به راحتی طلاق بگیرد.
وکالت معلق به چه معناست؟
در این صورت وکالت زوجه در طلاق مطلق نیست و به سرعت داشتن وکالت در طلاق مسیر طی نخواهد شد. زوجه مجبور می شود که اولا در دادگاه اثبات کند که شرط ضمن سند وکالت محقق شده است و بعد از آن می تواند از وکالت اخذ شده از شوهر استفاده کند. به زبان راحت تر شرط گذاشتن نوعی مانع است و از ارزش وکالت در طلاق (حق طلاق) می کاهد.
منابع:
https://farhangetafahom.ir/%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B2%D9%86/
https://www.heyvalaw.com/web/articles/view/41/%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D8%B2-%D8%B7%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A2%D9%86.html
https://sitevakil.com/%D8%AD%D9%82-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82/
https://rahjooyan.org/divorce-on-the-womans-side/
https://dadsoo.com/%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%AD%D9%82-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F/