یاران اروپایی و غربی داعش
عدم شناخت دقیق جوانان اروپایی از اسلام صحیح و تلقی آن ها از داعش به عنوان اسلام حقیقی که نقش کشورهای اروپایی در این امر کاملا آشکار است موجب شده تا این افراد گرایش های تکفیری پیدا کنند.
خبرگزاری مهر، گروه دین واندیشه: مدتی است که سریال پرمخاطبی با عنوان «خانه امن» از شبکه یک سیما در حال پخش است که در آن جوان آلمانی را نشان میدهد که به داعش پیوسته و برای انجام یک عملیات راهی ایران شده و در ادامه ماجراهای مقابله نیروهای امنیتی با وی را نمایش میدهد. خبرگزاری مهر به بهانه این موضوع در سلسه گزارش‌هایی به موضوع داعشی ها و سلفی‌ها در اروپا پرداخته است و تاکنون سه گزارش در این باره منتشر شده است؛ متنی که در ادامه می‌خوانید یادداشت کوتاهی از محمد ابراهیم نژاد، کارشناس مسائل اسلامی با عنوان «یاران اروپایی و غربی داعش» است.
حضور جوانان اروپایی در میان صفوف تکفیری‌ها بخصوص داعش و خطر بازگشت این جوانان به کشورهایشان و تهدید امنیت اروپا به یکی از مهمترین مباحث کنونی جوامع غربی تبدیل شده است. بر اساس گزارشی که گروه بین المللی صوفان در آمریکا منتشر کرده است (سال ۲۰۱۴) میانگین سنی این جوانان از ۱۸ تا ۲۸ سال می‌باشد و تعداد این افراد تقریباً به ۳ هزار نفر می‌رسد که بیشترین سهم را فرانسه با ۹۰۰ نفر، و بعد از آن انگلیس و آلمان با ۵۰۰ و ۴۰۰ نفر می‌باشد. یکی از ویژگی‌های اروپاییان حضور برخی نیروهای نظامی این کشورها در صفوف داعش است که با وجود سابقه مبارزه نظامی با گروههای افراطی در ارتش این کشورها در صفوف داعش قرار گرفته‌اند. جوانان اروپایی که به صفوف داعش پیوسته‌اند را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد، جوانانی که جزو مهاجرین کشورهای اسلامی هستند و در حقیقت اصلیت آنها عربی است و تنها در اروپا رشد یافته‌اند، دسته دوم جوانانی هستند که اصلیت اروپایی دارند و با وجود فرهنگ اروپایی به داعش پیوسته‌اند.
این درحالی است که در گذشته اینگونه حضور اروپاییان در میان گروه-های افراطی در جنگ افغانستان، بوسنی و چچن سابقه نداشته است. اما برای یافتن دلایل مهاجرت این افراد با وجود شرایط خوب زندگی و حتی در برخی افراد داشتن مدارک دانشگاهی باید به دهه ۹۰ میلادی بازگردیم. در دهه ۹۰ بن لادن با افتتاح دفتری در انگلیس اقدام به ترویج افکار خود در میان جوانان مسلمان اروپایی کرد همچنین دفاتر متعدد اسلامی با گرایشات سلفی جهادی در لندن آغاز به فعالیت کردند که بیشترین فعالیت آنها در کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه بود بطوری که شبکه زرقاوی که ریشه اصلی داعش محسوب می‌شود قبل از حمله آمریکا به عراق توانسته بود بسیاری از جوانان مسلمان آلمانی را از طریق شخصی به نام ابوعطا جذب گروه خود کند. همچنین ارتباط زرقاوی در آن دوران با ابوقتاده فلسطینی در انگلیس نیز یکی از مهمترین عوامل ایجاد رابطه میان جوانان مسلمان اروپایی با افکار تکفیری‌های داعش می‌باشد. اما عدم آشنایی کامل این جوانان با اسلام صحیح و تلاش کشورهای غربی برای معرفی اسلام تکفیری به عنوان اسلام حقیقی این موقعیت را برای مبلغان سلفی جهادی در اروپا فراهم کرد تا براحتی بتوانند افکار خود را در میان جوانان اروپایی ترویج دهند بطوری که بر اساس گزارش مرکز مطالعات کویلیام که در زمینه مبارزه با تروریست فعالیت می‌کند و مقر آن انگلیس می‌باشد و رئیس آن ماجد نواز از رهبران سابق حزب التحریر است، بیشتر سایت‌های گروههای تکفیری از انگلیس تغذیه میشوند.
یکی دیگر از دلایلی که جوانان اروپایی را جذب داعش می-کند احساس پوچی نسبت فرهنگ مدرنتیته اروپایی و مظاهر فراوان دنیوی و فقدان معنویت در کشورهای اروپایی است و این عامل یکی از اساسی‌ترین عوامل این جوانان به گروههایی مثل داعش است اما چرا داعش؟ چرا این جوانان جذب گروههای معتدل اسلامی نمی‌شوند؟ دلیل این امر را باید در نحوه تبلیغات داعش و خلافتی که داعش آن را به عنوان اسلام حقیقی معرفی می‌کند جستجو کرد، دلیل این امر را باید در جهادی جستجو کرد که داعش آن را به جوانان اروپایی معرفی می‌کند و این جوانان ماجراجو را بخاطر آن بسوی سوریه و عراق مهاجرات می‌کنند. یکی از شیوه‌های جذب داعش برای جذب جوانان اروپایی پیام‌های ویدئویی است که نیروهای اروپایی داعش هریک به زبان خود (آلمانی، انگلیسی، فرانسوی و…) خطاب به مسلمانان اروپا از طریق شبکه‌های اجتماعی ارسال می‌کنند. داعش همچنین با ساخت کلیپهایی از نحوه برپایی شریعت در شرهای تحت تصرف داعش و زندگی روزمره مبارزان خود که آنها را غرق در نعمت الهی، معنویت و نشاط توصیف می¬کند که با ملحق شدن به داعش و شرکت در جهاد زندگی تازه ای را بدست آورده‌اند و به خدا نزدیکتر شده‌اند.
اما نحوه استفاده داعش از جوانان اروپایی به چه شکلی است؟ این نیروها چه جایگاهی را در تشکیلات داعش دارند؟ برای پاسخ به این سوال باید ساختار تشکیلاتی داعش را بهتر بشناسم. ساختار تشکیلاتی داعش از زمان زرقاوی بنا شده و در زمان ابوعمربغدادی به شکل یک دولت درآمده است. نیروهای اروپایی از ابتدا جایگاه ویژه ای در میان تشکیلات زرقاوی نداشت بطوری که پایگاه نظامی زرقاوی در افغانستان به جندالشام معروف بود و یکی از اختلافات میان گروهک وی با سازمان القاعده در همین موضوع بود چراکه زرقاوی اعتقاد داشت هسته اولیه گروه باید از کشورهای محدوده شامات باشند. بعد از زرقاوی و با روی کار آمدن ابوعمر و بعد از آن ابوبکرالبغدادی بیشتر فرماندهان این گروه را عراقی¬ها و سوری‌ها برعهده داشته و دارند و از نیروهای اروپایی تنها به عنوان سربازان عادی استفاده می‌شود.
شاید دلیل این امر را در این مسئله بتوان یافت که داعشی ها همچون سایر اعراب به دلیل اینکه زبان اسلام عربی است خود را مقدم بر سایر ملل می‌دانند و فهم خود را از اسلام برتر می‌دانند و سایر ملل و اقوام را تابع و پیرو خود به حساب می‌آورند یکی دیگر از دلایلی که اروپاییان جایگاه ویژه ای در داعش ندارند تاکید داعش بر قریشی بودن خلیفه و به تبع گزینش افرادی که به خلیفه از نظر فکری و فرهنگی نزدیکتر باشند به عنوان معاونان و فرماندهان است. همچنین داعش برخلاف سایر گروههای تکفیری برای گسترش سرزمین‌های خود بیش از دیگر گروهها به روابط قومی و قبیلگی توجه دارد. اما شناخت کم نیروهای اروپایی داعش از اسلام و همچنین عدم انسجام و ارتباط عمیق و نبود تشکیلات واحد در میان نیروهای اروپایی نیز در عدم جایگاه ویژه این نیروها در تشکیلات داعش بی تأثیر نمی‌باشد چراکه بیشتر نیروهای اروپایی از طریق شبکه‌های اجتماعی و یا روابط دوستانه جذب داعش شده‌اند و شاید اگر تشکیلات مستقلی در میان نیروهای اروپایی وجود داشت و همه این نیروها با هدایت فرد یا گروه خاصی جذب داعش می‌شدند شرایط به گونه‌ای دیگر بود.
اما با توجه به مطالب ذکر شده می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که عدم شناخت دقیق جوانان اروپایی از اسلام صحیح و تلقی آنها از داعش به عنوان اسلام حقیقی که نقش کشورهای اروپایی در این امر کاملاً آشکار است موجب شده تا این افراد گرایش‌های تکفیری پیدا کنند و بازگشت این جوانان که تمامی کشورهای اروپایی را دشمن خود می‌دانند و مبارزه با حاکمان آن را از مهمترین واجبات می‌دانند به یکی ازمهمترین دغدغه‌های کشورهای اروپایی تبدیل شده است، دغدغه‌ای که خود این کشورها با حمایت‌های مالی و سیاسی خود نقش اصلی را در بوجود آوردن این مسئله داشته‌اند.
چرا داعش به ایران حمله نمی کند؟
یک ژنرال سابق تفنگداران دریایی آمریکا می‌گوید تهدید اصلی در خاورمیانه، ایران است و حمله نکردن داعش به مرزهای ایران، یک امر غیرتصادفی است که «تهدید» بودن ایران را ثابت می‌کند.یک ژنرال سابق تفنگداران دریایی آمریکا می‌گوید تهدید اصلی در خاورمیانه، ایران است و حمله نکردن داعش به مرزهای ایران، یک امر غیرتصادفی است که «تهدید» بودن ایران را ثابت می‌کند. ، «جیم ماتریس» ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا که برخی هم آن را گزینه‌ای محتمل برای کاندیداتوری ریاست جمهوری امسال می‌بینند گفته که ایران بزرگ‌ترین تهدید موجود در خاورمیانه است.
بر اساس گزارش «واشنگتن‌اگزامینر»، ماتریس که در نشست مرکز مطالعات بین‌الملل و راهبردی شرکت جسته بود، در توضیح نظر خود درباره نقش منطقه‌ای ایران گفت: «ایران تنها بازیگر جنگ‌طلب و جنگ‌طلب‌ترین بازیگر خاورمیانه است.»این ژنرال بازنشسته آمریکایی در توضیح دلیل برداشت خود گفت: «تنها کشوری که در خاورمیانه مورد حمله داعش قرار نگرفته، کدام است؟ ایران. این اتفاقی نیست.»جیم ماتریس جوانب تهدید ایران برای آمریکا را در 5 لایه بر شمرد. بر اساس نظر وی، بحث‌های هسته‌ای، دریایی، موشک‌های بالستیک، محیط سایبر و نیروی قدس، 5 پتانسیل تهدیدآمیز ایران است.برخی از حامیان ملی جمهوری‌خواهان، خواستار حضور ژنرال ماتریس در رقابت‌های انتخاباتی به عنوان گزینه نهایی این حزب هستند؛ ژنرال اما تاکنون این پیشنهاد را قبول نکرده است.
چرا داعش دوباره در عراق فعال شد؟
چرا داعش دوباره در عراق فعال شد؟در هفته های اخیر صحنه عراق شاهد شدت گرفتن قابل توجه فعالیت عناصر باقی مانده از داعش است. به گونه ای که این عناصر حملاتی را در صلاح الدین، دیالی، کرکوک و منطقه جرف الصخر، در استان بابل، انجام داد اند. در این حملات نیروهای امنیتی عراق، گشتی های امنیتی و ایست بازرسی ها هدف عناصر داعش بوده است. با این حال تمرکز اصلی آنها در درجه اول روی نیروهای حشد شعبی و حشد عشایری عراق است. در جدید ترین حمله آنها به «هنگ دجله» و «تیپ ۴۱» حشدالشعبی در منطقه «بلد» و «مکیشفه» 12 نفر از نیروهای حشد شعبی به شهادت رسیدند.
درباره چرایی قدرت گرفتن دوباره داعش در عراق، مجموعه ای از دلایل را می توان به عنوان تشویق کننده و حمایت کننده از تحرکات این گروه تروریستی مطرح کرد که مهم ترین آنها عبارت از است:
1.عدم همکاری ایالات متحده؛ امریکایی ها که به بهانه مبارزه با تروریسم پایگاه های متعددی را در عراق در اختیار دارند، اخیرا همکاری های اطلاعاتی خود را با دستگاه های امنیتی عراقی به شدت کاهش داده اند و اطلاعاتی را که از آخرین تحرکات گروه های تروریستی در عراق دارند به آنها منتقل نمی کنند و براساس اطلاعات موجود این همکاری ها در حال حاضر تنها با نیروهای پیشمرگه کرد صورت می گیرد.
2. شیوع ویروس کرونا؛ شیوع جهانی کرونا و درگیر شدن عراق با آن باعث شد تا بخش قابل توجهی از نیروهای حشد شعبی و نظامی عراق در فعالیت های مربوط به ضد عفونی مناطق مختلف، همکاری با کادر درمانی و اجرای قانون منع رفت و آمد مشغول شوند، امری که به عناصر داعش این فرصت را داده است تا حملات خود را در مناطق متعددی از عراق شدت دهند.
3. بهره برداری از انتقادات علیه حشد شعبی؛ از اکتبر سال گذشته که اعتراضات در بغداد و شهرهای مرکزی و جنوبی عراق آغاز شد، برخی صداها علیه حشد شعبی نیز بلند شد و این سازمان به سرکوب معترضان متهم شد، امری که باعث انجام حمله به دفاتر و مقرهای گروه های زیرمجموعه حشد شعبی شد که نمونه آن را می توان در قتل رهبرانی از حشد شعبی در استان میسان دید.
در چنین فضایی و درحالی که تلاش می شد تا حشد شعبی نقطه مقابل تظاهرکنندگان عراقی معرفی شود، برخی طرف ها و به طور خاص ایالات متحده امریکا تلاش می کنند تا با اعمال فشارهای سیاسی این نیروی مردمی عراقی را تضعیف کنند. هرچند که عملکرد برخی از احزاب سیاسی شعیه عراقی به گونه ای بوده که این بهانه و فرصت را برای امریکایی ها فراهم کرده است به نحوی که این جرات و جسارت را به خود دادند تا رهبران مقاومت عراق را هدف حمله قرار دهند. نتیجه این فشارها و در طرف مقابل فراهم کردن امکانات برای عناصر داعش، این قدرت و جرات را به آنها داده است تا حملات پراکنده خود را در روزهای اخیر با شدت بیشتری دنبال کنند.
4. تلاش برای ماندن در عراق؛ یکی از مسائل اصلی فضای سیاسی عراق موضوع اخراج نیروهای آمریکایی از این کشور است. موضوعی که پس از ترور سردار سلیمانی و ابومهدی مهندس تبدیل به یک انتظار عمومی میان مردم و گروه های مختلف سیاسی عراق شد. دولت آمریکا به صراحت با این درخواست قانونی و به حق عراقی ها مخالفت کرده و قصد ترک این کشور را ندارد. در حالی که بغداد بر خواسته خود پافشاری دارد، فعال شدن داعش و ایجاد ناامنی در عراق، افکار عمومی را به سوی این گزاره هدایت می کند که وضعیت امنیتی در عراق مناسب نیست و خروج نظامیان آمریکایی به مراتب آن را تشدید می کند. چنین القایی کاملاً در جهت اهداف سیاسی-امنیتی آمریکا در عراق است و برخی اخبار هفته های اخیر درباره تحرکات مشکوک آمریکا در این کشور، موید این فرضیه است که فعال شدن دوباره داعش در عراق با پشتیبانی اطلاعاتی و حتی لجستیکی آمریکاست.
5. تحمیل دولت الکاظمی؛ نکته پایانی اینکه به باور صاحب نظران یکی از دلایل اصلی اقدام اخیر داعش علیه حشد شعبی به منظور تحقق اهداف سیاسی مورد نظر امریکا صورت گرفته است؛ در شرایطی که مصطفی الکاظمی، گزینه معرفی شده برای پست نخست وزیری عراق، در تلاش است تا نظر موافق گروه های سیاسی برای رای اعتماد به کابینه خود جلب کند، هنوز هیچ اطمینانی درباره موفقیت او در این زمینه به وجود نیامده است و در آخرین مورد ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی از گروه های اصلی در پارلمان عراق با صدور بیانیه ای تاکید کرده است که به علت عدم پایبندی کاظمی به توافقات قبلی در امر تشکیل دولت، به کابینه او رای نخواهد داد. از همین رو ایالات متحده امریکا که کاظمی را همپیمان مناسبی برای خود می داند و امیدوار است با به قدرت رسیدن او از نفوذ جمهوری اسلامی ایران در عراق بکاهد، با فراهم کردن تسهیلاتی برای داعش و ترتیب دادن حمله اخیر علیه حشد شعبی، سعی بر این دارد که گروه های سیاسی مخالف تحت تاثیر فضای روانی و اوضاع امنیتی پیش آمده مجبور به رای اعتماد به کابینه کاظمی شوند.
چرا داعش شکست نمی خورد؟
تاریخ تشکیل داعش به پس از حمله نظامی آمریکا به عراق در بهار سال 2003 برمیگردد. در سال 2004 این گروه رسما اعلام وجود کرد و بیعت خود را با القاعده اعلام کرد و در آن زمان با نام القاعده عراق و سپس حکومت اسلامی عراق فعالیت داشت.
اما بصورت رسمی گروه «دولت اسلامی در عراق» در 15 اکتبر 2006 و پس از نشست شماری از گروههای مسلح در عراق شکل گرفت. در این نشست «ابوعمر البغدادی» به عنوان سرکرده آن تعیین شد. بعدها با کشته شدن او، ابوبکر البغدادی جانشین او شد.
سال 2011 ، دو اتفاق منجر به گشوده شدن فصل تازه ای از فعالیت های این گروه شد، یکی خروج نظامیان ائتلاف از عراق و دیگری آغاز جنگ داخلی سوریه که با توجه به آشفته شدن اوضاع امنیتی سوریه دست این گروه برای ورود به سوریه هم باز شد. حکومت اسلامی عراق در این سال پهنه فعالیت خود را وسیع تر کرد و به دولت اسلامی عراق و شام تغییر نام داد.
در ژانویه 2014 سنی های استان انبار عراق در اعتراض به دولت عراق در برخی میادین شهرهای سنی نشین انبار مثل رمادی و فلوجه تحصن کردند، ارتش عراق دخالت کرد و چادرهای معترضین را به هم ریخت. همین بهانه ای برای داعش شد که زیر نام دفاع از حقوق سنی ها بخش هایی از این دو شهر را اشغال کند. ناگفته نماند جامعه سنی عراق مورد تبعیض دولت عمدتا شیعی عراق بودند، تا جایی که در اوایل شروع بحران داعش و دوره ریاست جدید، باعث برکناری مالکی از قدرت شد. داعش در حرکتهای بعدی یک سلسله حملات و جنایت هایی را بصورت متناوب در دو کشور عراق و سوریه مرتکب شد و حتی شاخه هایی در لیبی و سایر کشورها تاسیس کرد و همچنین حملات انتحاری در اروپا برنامه ریزی و اجرا کرد. هم اکنون داعش به یک بحران بین المللی و جهانی تبدیل شده است و صرفا یک گروه نظامی نیست و می توان گفت به ایدئولوژی تبدیل شده است که از نقاطی در تمامی جهان با آن بیعت می کنند. اما هسته مرکزی و کنترل کننده آن در عراق و سوریه قرار دارد. اما چرا داعش شکست نمی خورد و کماکان مناطق زیادی را تحت سلطه خود دارد و هر روز حملات جدیدی را شکل می دهد؟
موانع پیشرویهای داعش
1- اساسا مقابله با گروههای این چنینی که به صورت متمرکز عمل نمی کنند از راه حملات هوایی میسر نیست. این حملات شاید زیرساخت ها و ساختمانها و تجهیزات سنگین را هدف قرار دهند اما هیچ گاه نمی توانند بصورت کامل حملات و گروههای چریکی را از بین ببرند. نمونه بارز چنین تجربه ای حملات دولت ترکیه علیه پ ک ک است که دو دهه است ادامه دارد ولی هیچگاه به شکل قابل توجه روی پ ک ک اثر نداشته است.
2- عدم تمایل کشورهای غربی و متحدان محلی برای اعزام نیروی زمینی قابل توجه به منظور مبارزه با این گروه تروریستی ، چنانچه تا به حال حتی یک نیروی نظامی هم به این منطقه نفرستاده اند.
3- واگرایی منافع اعضای ائتلاف، به عنوان مثال کاملا مشخص نیست که آیا کشورهایی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه واقعا در زمینه از بین بردن داعش جدی هستند یا خیر. از یک سو آنها نمی توانند به طور علنی از این موضوع حمایت کنند و دلیل آن اقدامات وحشیانه داعش است. از جهت دیگر اکثر آنها از ایدئولوژی این گروه رضایت دارند و خوشحال هستند. آنها در حقیقت خواهان تضعیف دولت مرکزی در بغداد یا حتی هموار کردن راه برای سرنگونی این دولت زیر نفوذ ایران و عمدتا شیعه و ایجاد یک دولت سنی هستند. اگر وحدت در هدف سیاسی وجود داشت اعزام نیرو به مراتب آسان تر بود.
4-کشورهای منطقه از جمله ایران، سوریه و دولت بغداد نیز خود خواهان اعزام نظامی خارجی نیستند زیرا نمی خواهند شاهد مقدمه حضور نظامیان سایر کشورها در عراق یا سوریه باشند. از سوی دیگر اعزام نظامیان خارجی پویایی سیاسی این کشورها را تغییر می دهد و آینده منطقه را نامشخص می سازد.
5- ایالات متحده به عنوان قدرت برتر جهان اهداف متضادی را در سوریه و عراق دنبال می کند، از سویی آمریکا طالب بر هم زدن سیستم سیاسی و... عراق به عنوان نتیجه دخالت نظامی آمریکا و سرنگونی صدام در این کشور نیست و امنیت منطقه کردستان به عنوان بهشت امن عراق نیز برای آمریکا اهمیت فراوانی دارد، از سوی دیگر در سوریه این موضوع تا حدی که فعالیت های داعش تضعیف کننده بشار اسد باشد همسو با سیاست های آمریکا و متحدانش است.
6- مشکل دیگر این است که اگر ترکیه به عنوان همسایه شمالی عراق و سوریه خواهان مشارکت در ائتلاف علیه داعش نباشد، آمریکا نمی تواند ترکیه را وادار به اعزام نظامیان خود به سوریه و عراق کند. علاوه بر این، در صورت ورود نیروهای ترکیه به سوریه یا عراق، همسایگان ترکیه همچون ایران خشنود نمی شوند. ورود نظامی ترکیه هم به سوریه و هم به عراق با مسائل فراوانی همراه است، زیرا با چشم طمع سیاست مداران ترک به منابع نفتی این منطقه هر از چند گاهی آوای دفاع و جانبداری از حقوق ترکمن ها را از آنها شاهد هستیم، که در واقع بهانه ای برای تسلط و توجیه دخالت در این مناطق است. همچنین چندین بار دیده بان حقوق بشر سوریه، دولت ترکیه را به حمایت از گروه تروریستی داعش در سوریه متهم کرده است. رامی عبدالرحمان، مدیر مرکز دیده‌بان حقوق بشر گفته است: ترکیه به صورت مستقیم و غیر مستقیم ورود شبه نظامیان غیر سوری را از طریق فرودگاه‌ها و یا بنادر خود فراهم و پیوستن آنان به گروه تروریستی داعش را تسهیل می‌کند. اما مردم ترکیه خواهان مشارکت بیشتر کشورشان در درگیریها در خاورمیانه نیستند. سال گذشته با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات مجلس اردوغان تمایلی به حرکت خلاف جهت مطالبات مردم نداشت. اما در حال حاضر وضعیت متفاوت تر شده و دخالت و تهدیدهای آشکار ترکیه را شاهد هستیم. در دوره اخیر ریاست اردوغان، شاهد چرخش سیاست های ترکیه از غرب به شرق هستیم. جدای از حجم معاملات و خرید و فروش نفت داعش مهره ای است که با دولت بشار اسد در سوریه می جنگد و این برای ترکیه بسیار مطلوب است.
7- هر گونه اقدام نظامی از سوی ایران خارج از ائتلاف داعش نیز می تواند حملات احتمالی تلافی جویانه اعضای ائتلاف را به دنبال داشته باشد. از سوی دیگر، پیشرفت های داعش باعث محاصره بیشتر ایران می شود که در حال حاضر با تهدیداتی در مرزهای جنوب شرقی خود همچون پاکستان و افغانستان مواجه است و این تهدیدها در قالب حمایت از عناصر تروریستی در استان سیستان و بلوچستان مطرح می شود.
8- تمامی کشورهایی که در قالب ائتلاف ضد داعش یا خارج از آن مخالف با داعشند به نوعی از داعش بهره میبرند. جدا از صدور نفت مناطق تحت تصرف این گروه با قیمتی بسیار نازل و حتی در حد ده درصد قیمت واقعی در حجم صدها هزار بشکه، بسیاری از کشورهای غربی و اروپایی از تنش و جنگی که داعش در حمایت از سنی ها و مقابله با شیعه ها انجام میدهد و نقش اساسی در ابقای تقابل ایران و عربستان از این منظر خشنودند و از عمیق تر شدن آن بهره گرفته اند. نفت به پایین ترین قیمت خود در چندین دهه گذشته رسیده است که ناشی از جنگ قیمتی نفت عربستان با ایران است. داعش به نوعی آتش بیار این معرکه است. از سوی دیگر بهانه ای برای فروش هرچه بیشتر تسلیحات به تمامی طرفهای درگیر در منطقه شده است.
9- سوریه نیز که مشروعیت بین المللی خود را متزلزل تر از هر زمانی می بیند، ترجیح می دهد داعش وجود داشته باشد تا جهانیان او را به داعش ترجیح دهد و امتیازاتی در ازای مبارزه با داعش بگیرد و از راه جنگ با این گروه مشروعیتی برای خود بدست آورد.
10- کردهای سوریه که هرگز خود را چنین در مرکز توجه حکومت سوریه ندیده اند ، به نوعی متحد دولت سوریه در جنگ با مخالفین در قبال امتیازاتی بودند. از سوی دیگر به عنوان نیروی اصلی و اساسی مبارزه کننده با داعش در سوریه حمایت ائتلاف بین المللی را بدست آورده اند و اقدام به تشکیل و سازماندهی نیروهای خود کرده و هر روز قوی تر می شوند. این مسئله راه را برای آنها که سالها در انزوا و سرکوب و تبعیض زندگی کرده اند باز می کند تا سیستم بومی خود را حاکم سازند. از این گذشته مسئله داعش آنها را مسلح کرده و از این به بعد خلا سلاح آنها امکان پذیر نیست، زیرا تنها مخالف آنها در این برهه ترکیه و سوریه هستند که کاملا در دو جناح مخالف قرار دارند، همچنین مقبولیت و مشروعیتی نسبی در راه مبارزه با داعش در سطح جهان به دست آورده اند، علاوه بر این موارد، نیرویی هستند که داعش حریف آنها نمی شود، با این حساب ائتلافی که در تمامی دنیا شکل گرفته حریف داعش نمی شود پس چگونه و چه نیرویی می تواند حریف قوی تر از داعش با مشروعیت بیشتر از داعش شود.
11- کردهای عراق نیز اگر چه از نظر مسائل امنیتی و ... با حمله داعش دچار مشکلاتی شده اند و صدماتی هم دیده اند و در این راه نزدیک هزار و چند صد نفر شهید هم داده اند، اما در سایه حملات داعش مرزهای اقلیم کردستان گسترده تر شده و هزاران کیلومتر از مناطق مورد مناقشه بین اعراب و کردها به دست کردها افتاده است و که حدودا 30 درصد از کل خاک اقلیم کردستان به آن اضافه شده است و حاضر به ترک این مناطق نخواهند بود، زیرا از یک طرف سالها مدعی آنها بوده اند و درصدد باز پس گیری مناطقی بوده اند که از نظر آنها بوسیله صدام تعریب شده بود، و از طرفی دیگر اذعان می کنند که خاکی را که با خون خود آزاد کرده اند رها نخواهند کرد. همچنین آنها حمایت های بین المللی زیادی در سایه مبارزه با داعش دریافت کرده اند. روابط سیاسی بیشتر از گذشته و در سطوح بالاتر شکل گرفته اند، کنسولگری های بیشتر در این اقلیم دایر شده و .....
12- از سویی دیگر برخی تحلیل گران داعش را محصول سیاستهای غرب می دانند. آنها معتقدند با توجه به مبارزه چندین ساله آمریکا و متحدان با اسلامگراها هنوز این گروهها به تمامی نابود نشده و روز به روز در هر نقطه از جهان به شکلی سر بر می آورند. این تحلیل گران داعش را غده ای ساخته غرب می دانند که بتدریج تمامی تندروها را از سراسر جهان در خود جمع می کند و فرصت نابودی یک باره آن را فراهم می کند. از نظر آنها زمان مرگ داعش هنوز فرا نرسیده است پس ائتلاف ضد داعش هنوز اراده کافی را برای از بین بردن آن را ندارد.
در نهایت باید گفت که سیاست ها و اتحادهای پنهانی کشورها و احزاب و گروههای منطقه، مسئله داعش و منطقه را به گره کوری تبدیل کرده اند که به سختی می توان احتمال حل آن را داد و یا اتفاقات آینده را پیش بینی کرد. ترکیه با اعراب همسو است، گروهی از کردهای عراق با ترکیه همسوند، ایران موافق حفظ تمامیت ارزی سوریه است، گروهی دیگر از کردهای عراق با ایران همسوند. پ ک ک با ترکیه در تعارض است و قسمتی از کردهای عراق نیز بر ضد پیمان قسمت دیگر با ترکیه، با پ ک ک هم پیمانند. آمریکا از ی پ گ که متحد و هم مرام پ ک ک است حمایت می کند، در حالی که از سوی دیگر ترکیه هم پیمان آمریکا عضو ناتوست و مخالف ی پ گ است. روسیه از سوریه حمایت می کند و از سوی دیگر کردهای سوریه را به رسمیت می شناسد و دهها مورد دیگر از این دست. با توصیفات انجام شده حل مسائل در این منطقه بسیار دشوار و روابط و جریانات به هزار تویی تبدیل شده اند که هر کشور یا گروهی به آنها وارد شود به سختی بیرون می آید و دوست و دشمن خود به سختی تشخیص می دهد.
در وجه دیگر، مذاکرات صلح سوریه جریان دارد در حالی که نیروی قدرتندی چون ی پ گ در آن شرکت ندارد و شاهد آن هستیم که مردم هزار دسته شده سوریه که تعداد بسیار زیادی از آنها آواره، کشته و یا همه چیز خود را از دست داده اند در سختی و مشقت و بدبختی روزگار به سر می برند، ولی می شنویم که آمریکا و روسیه در مورد قانون اساسی جدید این کشور مذاکره می کنند! باید اذعان کرد جاه طلبی های بین المللی وضعیت را به شرایط فعلی تبدیل کرده است و به شکلی این جاه طلبی ها و دخالت، در سیاست خارجی کشورهایی چون آمریکا و روسیه نهادینه شده است. حال شاهد آن هستیم در سالهای اخیر ترکیه و بسیاری از کشورهای خاورمیانه نیز به بازار این جاه طلبی ها وارد شده اند. این روند روز به روز امید به صلح و در صدر آن حل مسئله داعش سخت تر می کند.
چرا داعش منطقه جنوب شرق آسیا را مرکز قلمرو قرار داده
1- اولین بستر لازم ، وجود گروههای افراطی و تندرو و تروریستی در بیش از چهار دهه گذشته در منطقه جنوب شرق آسیا است که اکنون با اعلام بیعت با گروه تروریستی داعش به عنوان شعبه منطقه ای این گروه تروریستی فعالیت می کنند و افرادی که از سوریه و عراق باز می گردند در این گروهها سازماندهی میشوند .
این افراد نیز ممکن است خود به عنوان گروهی مستقل و تروریستی با اهداف راهزنی و باج گیری همچون گروه تروریستی ابوسیاف در جنوب فیلیپین واجرای حملات تروریستی به دستور سرکرده های داعش عمل کنند .
جماعت اسلامی در مالزی و اندونزی که بسیاری آنرا همکار القاعده در منطقه می دانند به عنوان اولین گروهی بود که با گروه تروریستی داعش در منطقه جنوب شرق آسیا اعلام بیعت کرد.ابوبکر بشیر از سرکردگان سابق جماعت اسلامی که دستگیر و زندانی شد بیعت خود را با داعش اعلام کرد .
2-گروه دوم گروه تروریستی ابوسیاف در فیلیپین است که پس از اعلام بیعت با گروه تروریستی داعش به حملات تروریستی خود در فیلیپین ،مالزی و تایلند با هدف آدم ربایی برای اخاذی شدت بخشیده است. این گروه تروریستی کوشیده است با گردن زدن گروگانهای خود به داعش نشان دهد که در عمل مانند آن عمل می کند و می تواند بازوی عملیاتی خوبی برای این گروه تروریستی در جنوب شرق آسیا باشد .
3- گروه سوم گروه تروریستی موسوم به "مائوته " است که در فیلیپین فعالیت می کند و با گروه تروریستی داعش بیعت کرده است .
علاوه بر این گروهها ،گروههای "ابودجانه "،"ابوخبیب "، "جندا..."، "ابوصدر "، "جندالتوحید "، "انصارالشریعه " و "معرکه الانصار "هم با گروه تروریستی داعش بیعت کرده اند.
این گروه با استفاده ازظرفیتهای منطقه ای به شکل خیلی سریع تلاش کرد تا فعالیتهای خود را در جنوب شرق آسیا بومی سازی کند .البته برخی افراد که از گروههای افراط گرا و تروریستی منطقه بریده و از عملکرد آنان ناراضی بودند جذب گروه تروریستی داعش شدند .افرادی مانند رضوان عسام الدین (با نام مستعارحمبلی ) که از دستگاهی دولتی در اندونزی رانده شده بود و سلفی های مالزی که از حزب اسلامی این کشور سرخورده شده بودند و همچنین افرادی از سازمان ملی مالای متحد که در اجرای قانون شریعت شکست خورد و افراد بریده از جبهه آزادیخش اسلامی مورو در جنوب فیلیپین را می تواند هسته اولیه تشکیل گروه تروریستی داعش در منطقه جنوب شرق آسیا دانست .
در این میان از جمله بسترهای مناسب برای فعالیت داعش در جنوب شرق آسیا آموزه های وهابیت و مدارس دینی تحت مدیریت عربستان در اندونزی و مالزی بوده است که موضوع طرح خلافت اسلامی از سوی گروه تروریستی داعش، خیلی سریع در میان لایه ای از مردم در جنوب شرق آسیا جا باز کرد .
در 5 سال اخیر وقتی گروههای وهابی در مالزی فعالیتهای ضد شیعی خود را تشدید کردند و نهادهای مختلف امنیتی چشمان خود را بر روی آن بستند اکنون باید شاهد نگرانیهای امنیتی باشند که وهابیون بستر ساز آن برای رشد گروههای افراطی و خشونت گرا بوده اند و گروه تروریستی داعش نیز سوار برموج آن می کوشد جایگاه و موقعیت خود را در حوزه جنوب شرق آسیا تقویت نمایند .
با توجه به ارتباط جماعت اسلامی مالزی و اندونزی با مدارس مذهبی در پاکستان و جماعت اسلامی این کشور،که تحت نفوذ هابیون عربستان قرار دارند چندان جای تعجب نیست که وهابیت توانسته است شبکه ای از گروههای حامی خود را در مناطق مختلف تا جنوب شرق آسیا ایجاد نماید .
با توجه به تشابه اندیشه های این گروهها از جمله در مورد خلافت اسلامی ،گروه تروریستی داعش احساس می کند راه چندان دشواری برای نفوذ در این منطقه وجذب نیرو ندارد .
در واقع عربستان و وهابیت شبکه گسترده ای از مدارس مذهبی را از پاکستان تا جنوب شرق آسیا ایجاد کرده اند که کارکردهای آن دامن زدن به فرقه گرایی و تروریسم است .
4- عامل و بستر نفوذ گروه تروریستی داعش در حوزه آ.سه .آن وجود فقر و مشکلات موجود در ساختارهای قدرت ، تضاد طبقاتی و بی عدالتی است که زمینه جذب جوانان را برای گروههای تروریستی فراهم می کند.در مالزی هر چند قوم و نژاد اکثریت مالایی ها هستند اما در عمل وضعیت اقتصادی در اختیار چینی ها قرار دارد و این موضوع به تضادهای داخلی در مالزی دامن می زند و در همان حال حزب حاکم در مالزی یعنی آمنو تمایل چندانی به اجرای قوانین اسلامی مورد نظر برخی گروهها و احزاب همچون حزب پاس ندارد که بر اجرای قانون شریعت در مالزی تاکید دارند .
بنابراین گروههایی مانند جماعت اسلامی و سایر جریانهای تندرو و افراطی تحت پوشش آموزه های اسلامی اقدام به جذب آنان می کنند.اندونزی نیز پس از دیکتاتوری محمد سوهارتو با چند دستگی و تجزیه روبرو شد و بعد از اعلام استقلال تیمور شرقی برخی استانهای اندونزی نیزتحت دخالتهای خارجی داعیه جدایی داشتند که دولت جاکارتا موفق به مهار تلاشهای تجزیه طلبانه شده است .با این حال تعداد مخالفان دولت جوکو ویدودو رئیس جمهوری اندونزی شامل گروههای مخالف سیاسی قومی ومذهبی کم نیست. اخیرا نیز در جریان توهین فرماندار چینی تبار جاکارتا به قران کریم سطح مخالفتها با عملکرد دولت اندونزی آشکار شد و دولت هم با حمایت از وی بیش از پیش خشم مردم اندونزی را برانگیخت .
5 - عامل و بستر حضور داعش در جنوب شرق آسیا وجود انواع شبکه های اجتماعی در کشورهای آن حوزه همچون فیسبوک ،اینستاگرام و تلگرام قابل اشاره است که گروه تروریستی داعش با تبلیغاتی گسترده اقدام به عضو گیری و اعزام آنان به سوریه و عراق می کند .هر چند این روند فعلا معکوس شده است اما این شبکه های اجتماعی همچنان مهمترین ابزار داعش برای جذب نیرو هستند که کشورهای منطقه آ.سه آن همچون مالزی ، اندونزی ،سنگاپور و تایلند از سطح قابل قبولی از رشد شبکه های اجتماعی برخوردارند .
به گونه ای که وزیر دفاع سنگاپور در اندیشکده مرکز امنیت نوین آمریکا اعلام کرد افرادی که گروه تروریستی داعش در سه سال اخیرموفق به جذب آنان شده است بیشتر از تعداد کسانی است که گروه تروریستی القاعده در ده سال گذشته جذب کرده است .احمد المحمودی متخصص اطلاعات و مبارزه با تروریسم و مشاور بین الملل پلیس فدرال مالزی هم در ارزیابی از علل گسیل نیروهای داعش به جنوب شرق آسیا اعلام کرد این گروه با هدف جبران از دست دادن موقعیت خود در عراق و سوریه نیروهای خود را به جنوب شرق آسیا می فرستد .مناطق تحت کنترل گروه تروریستی داعش در حال کوچک شدن است و این از نظر روانی براین گروه تاثیر منفی دارد .
روزنامه "نیو استریت تایمز " مالزی نیز اعلام کرد این کشور یکی از مقاصد گروه تروریستی داعش است تا نیروهای خود را از خاورمیانه خارج و در برخی از استانهای مالزی مستقر کند.
"لیو تیونگ لای " وزیر حمل و نقل مالزی هم اعلام کرد گروههای تروریستی 50 هزار حامی در این کشور دارند .پلیس مالزی نیز چند منطقه از کوالالامپور از جمله "بنگسر" و "سولاریس" را جز اهداف تروریستی اعلام کرد .
"اوتسو ایهو" از موسسه تحلیلگران دفاعی موسوم به "آی اچ جینز" هم اخیرا هشدار داد گروه تروریستی داعش ممکن است در سال 2017 منطقه خود خوانده ای را در جنوب شرق آسیا اعلام نماید .
یکی از موانع مهمی که برای برخورد با عناصر تروریستی در کشورهای جنوب شرق آسیا وجود دارد قوانین مبارزه با تروریسم است که به گفته مقامات اندونزی نیاز به بازنگری دارد .به نوشته تارنمای جاکارتا گلوب "ذوالکیفلی حسن" سخنگوی پارلمان اندونزی اعلام کرد هیچ بندی در قانون این کشوردر مورد مجازات افرادی که آموزشهای تروریستی می بینند و یا رفتن مردم به خارج برای پیوستن به گروههای تروریستی و بازگشت انان وجود ندارد .
این در حالی است که به گفته "لوهوت چاندجایتان" وزیر امور هماهنگی سیاسی حقوقی و امنیتی اندونزی، قوانین و مقررات اجازه می دهد مظنونین به طور موقت بازداشت شوند و این در حالی است که حدود 100 اندونزیایی تروریست از خاورمیانه به خانه خود باز گشته اند در حالی که بسیاری از آنان در عملیات تروریستی شرکت داشته اند .
در دو سال اخیر محافل مختلف در منطقه جنوب شرق آسیا مدام در مورد توسعه نفوذ گروه تروریستی داعش در این منطقه هشدار داده و خواهان جدی گرفتن آن و مقابله قاطع با داعش شده اند .
چرا داعش خطر و تهدیدی برای ایران است؟
آنچه می خوانید بررسی گزاره خطرناک بودن داعش برای ایران و منافع کشورمان است که توسط ولادیمیر آلکسیف تحلیلگر برجسته روسی نوشته شده است.
به گزارش خبرآنلاین نویسنده وب سایت ایران رو، در این تحلیل می کوشد ضمن ارائه سابقه ای از شکل گیری داعش به ما نشان دهد که چگونه داعش به واسطه قدرت و نظم نظامی مستحکمی که ایران از آن برخوردار است از نزدیک شدن به مرزهای کشورمان و ضربه زدن مستقیم حذر می کند اما در عین حال به سختی در حال تلاش برای ضربه زدن به متحدان ما در منطقه از جمله سوریه، حزب الله، عراق و در کل شیعیان منطقه است.
ولادیمیر آلکسیف در این تحلیل می نویسد: با وجود اینکه سازمان تروریستی افراطی سلفی به نام داعش در خاک عراق و سوریه و در نزدیکی بلافصل مرز های ایران فعالیت می کند، این سازمان در حال حاضر امنیت ایران را به طور مستقیم تهدید نمی کند. واحدهای نیروهای مسلح منظم ایران قادرند همه حملات داعش به خاک ایران را دفع کنند. ولی در حقیقت امر، رفتار داعش - فعلاً به طور غیر مستقیم - امنیت ایران را متزلزل می کند و در آینده می تواند برای ایران خطر مستقیم به وجود آورد. کافی است به نقشه خلافت اسلامی داعش که توسط رهبران این گروهک بعد از اعلام خلافت به تاریخ 29 ژوئن سال 2014 کشیده شد، نگاه کنیم. به خوبی دیده می شود که تمام سرزمین جمهوری اسلامی ایران عضو خلافت است و بین چهار ولایت خوزستان، کردستان، قفقاز و خراسان تقسیم شده است. به گمان داعش، آذربایجانی ها در قفقاز زندگی خواهند کرد، عرب ها در خوزستان، کردها در کردستان و همه فارس ها و بلوچ ها در استان عظیم خراسان که همچنین دربرگیرنده آسیای مرکزی، پاکستان، افغانستان، هند، سری لانکا و حتی بخشی از چین است.
تاریخچه ظهور داعش
این گروهک که 15 اکتبر سال 2006 بر اثر ادغام یازده گروهک افراطی سنی با یکی از شاخه های القاعده در عراق (القاعده بین النهرین) تشکیل شد، تا سال 2013 «دولت اسلامی عراق» نام داشت. روز 9 آوریل سال 2013 بر اثر ادغام دو شعبه القاعده در عراق و سوریه یعنی دولت اسلامی عراق و جبهه النصره سوریه، با پول عربستان سعودی و قطر گروهکی تحت عنوان واحد دولت اسلامی عراق و شام - داعش به وجود آمد. هدف آن، ایجاد امارت اسلامی در خاک عراق و سوریه بود.
در حال حاضر، داعش شبه دولت شناخته نشده ای (که در آن خلافت اسلامی هم اعلام شده است) می باشد که حکومت شرعی دارد و مقر و در واقع پایتخت آن در شهر رقه سوریه واقع شده است. اواخر ماه ژوئن مساحت جمعی اراضی زیر نظر داعش معادل 300 هزار کیلومتر مربع برآورد می شد که 10 میلیون نفر - عمدتاً سنی ها - در آنجا سکونت داشتند. داعش بیش از 50% سرزمین سوریه و تا 40% سرزمین عراق را کنترل می کند.
داعش از سلسله مراتب منظمی برخوردار است. در قله این هرم البغدادی، «خلیفه» و فرمانده کل قوا قرار دارد. یک پله پایین تر یک نوع هیأت وزیران قرار گرفته است که دربرگیرنده نهادهای اداری، مالی، امنیتی، نظامی، شرعی و امور مجاهدین است. القاعده و هیچ یک از گروهک های معروف دیگری که ده ها سال است که در صحنه جهانی حضور دارند، از چنین سیستم پیچیده و کارآمدی برخوردار نیستند. داعش واقعاً به دولت شباهت دارد، درآمدها و نظام حمایت اجتماعی، مکانیزم منظم تبلیغاتی و ساختار مشخص اداری دارد و از 22 ژوئن به ضرب دینار طلای خود پرداخته است تا بر موقعیت خود به عنوان خلافت مستقل تأکید نماید. نرخ برابری یک دینار طلا 139 دلار است.
داعش بدون هیچ مشکلی نیازهای خود را به اسلحه تأمین می کند. تصرف انبارهای اسلحه و مهمات امریکایی در عراق، انبارهای تسلیحات روسی در سوریه و نیز سلاح هایی که مخالفان سوری از کشورهایی چون ترکیه، قطر، عربستان سعودی و حتی آمریکا دریافت می کنند، منبع تسلیحات داعش است. البته برخی سلاح ها به طور مستقیم از ترکیه با پول قاچاق نفت خریده می شود. داعش بعد از تصرف پالمیرا و ادلیب در ماه آوریل سال جاری صاحب تانک ها، زره پوش ها، موشک های ضد تانک و توپخانه سنگین شد. همچنین از سامانه های ضد هوایی احتمالاً ساخت آمریکا برخوردار است.
منابع تأمین مالی
اطلاعات مختلف درباره منابع درآمدهای این سازمان به دست آمده است. با وجود اینکه داعش خود را سازمان سیاسی و مذهبی اعلام می کند، در حقیقت امر بر اساس الگوی یک سازمان جنایی فعالیت می کند که باج گیری، قاچاق و انواع جنایات دیگر منبع اساسی درآمدهای آن می باشد. این سازمان در عراق و سوریه غارت بانک ها، آدم ربایی و اخاذی را به منبع درآمد خود تبدیل کرده است. درآمد از محل غارت و باج گیری بابت گروگان ها هم منبع درآمد مهم این سازمان است. به عنوان مثال، شبه نظامیان داعش در ماه ژوئن سال 2014 شعبه بانک مرکزی عراق در موصل را غارت کرده و 900 میلیون الی 2 میلیارد دلار پول بانک تصاحب کردند. داعش از سرمایه گذاران خصوصی از کشورهای حاشیه خلیج فارس، از جمله کویت و عربستان سعودی، که از مبارزه با رژیم بشار اسد حمایت می کنند، پول دریافت می کند. این پول از طریق بنیاد های خیریه اسلامی قطر، کویت و عربستان سعودی ارسال می شود. محمد صالح جوکار نماینده مجلس ایران تأکید می کند که داعش از عربستان سعودی برای فعالیت تروریستی در عراق 4 میلیارد دلار دریافت کرده است. بنا به برآوردهای کارشناسان، بودجه فعلی این سازمان بالغ بر 7 میلیارد دلار است.
روز 18 ماه فوریه سال 2015 محمد الحکیم نماینده عراق در سازمان ملل اظهار داشت که داعش انسان ها را برای فروش اعضای بدنشان به قتل می رساند. به گفته وی، در قبر های دسته جمعی قربانیان داعش جسد هایی با اثرات عمل جراحی کشف شدند. داعش همچنین از قاچاق مواد مخدر درآمد دارد. بنا به اطلاعات اعلام شده توسط ویکتور ایوانوف رئیس سازمان مقابله با مواد مخدر روسیه، درآمد سالانه داعش از محل ترانزیت هروئین افغانی به اروپا به یک میلیارد دلار می رسد.
ولی منبع اساسی درآمد آنها، قاچاق نفت و محصولات نفتی از میادین و پالایشگاه های واقع در مناطق به دست آمده است. این کار از طریق دلالان ترک، کرد و اردنی انجام می شود. قیمت فروش این کالاها 3-2 برابر پایین تر از قیمت جهانی است. بودجه داعش هر روز از محل این تجارت 3.5-3 میلیون دلار دریافت می کند.
ایدئولوژی و اهداف
ایدئولوژی این سازمان به جامعه جهانی به عنوان ایجاد دولت اسلامی مبتنی بر حقوق شرعی معرفی شده است. ولی هدف رسمی داعش، ایجاد نظم استوار بر حکومت سنی در عراق و سوریه و پاکسازی منطقه از سایر گروه های مذهبی (شیعیان، علویان، شیعیان نصیری، مسیحیان و ایزدی ها) می باشد. این سازمان از حقوق سختگیرانه شرعی پیروی می کند. داعش بر خلاف بسیاری از احزاب سیاسی در کشورهای معتدل اسلامی بر رسیدن به اهداف خود با توسل به زور تأکید می کند. سلفیت به افراطی ترین شکل، ایدئولوژی واقعی داعش است. از نظر داعش، هر که با آنها نباشد، بر آنهاست. به همین علت از نظر یک شبه نظامی داعش اعضای قوم مسلمان یا مسلمانان پیرو مذاهب سنتی، چه رسد به شیعیان، مرتد هستند در حالی که دیگران کفار محسوب می شوند که هر دو گروه مذکور را باید کشت. در ماه ژوئن سال 2014 ابو تراب المقدسی عضو داعش اظهار داشت که کعبه در مکه که برای همه مسلمانان جهان مکان مقدسی است، ویران خواهد شد. وی گفت: «با عنایت الهی و به رهبری شیخ البغدادی، کعبه را ویران کرده و همه آنهایی را که سنگ های مکه را عبادت می کنند، خواهیم کشت. مردم نه به خاطر الله بلکه برای دست زدن به سنگ ها به مکه می روند». این جنبش با وجود گسترش پیروی سختگیرانه از احکام اسلامی، قبل از همه باید به عنوان ائتلاف مخالفان مقامات شیعه سوریه و عراق تعبیر شود که شامل هم اسلام گرایان است و هم افسران سابق ارتش صدام حسین.
هدف دور تر سازمان، ایجاد دولت سنت گرای اسلامی حد اقل در خاک عراق، سوریه، لبنان، فلسطین، اردن و عربستان سعودی و چه بسا در سراسر جهان اسلام است. در میان اهداف پنهانی بلندمدت این سازمان همچنین گرفتن جای خاندان پادشاهی سعودی و تحت کنترل خود در آوردن عربستان سعودی و تمام منطقه نفت و گاز خیز خلیج فارس شایان ذکر است.
شیوه عمل داعش که بر اساس نظریه تکفیری شکل گرفته است، در حرف و عمل منطقه خاور میانه و تمام جهان را تهدید کرده و فراروی سیاست جمهوری اسلامی ایران چالش مهمی به وجود می آورد. البته این خطر ماهیت نظام سیاسی را که در ایران برقرار شده است، به مخاطره نمی اندازد ولی در بعد نفوذ سیاسی جمهوری اسلامی خطرات ایجاد کرده و اوضاع امنیتی ایران را دشوار تر می سازد.
بعد از وقوع انقلاب های رنگین در جهان عرب گروه های جدید افراطیون (از جمله داعش) با تحریک آمریکا، عربستان سعودی و قطر مبارزه با دولت شیعیان و خود شیعیان را هدف دست اول خود اعلام نمودند. یورش های وحشیانه به شیعیان سوریه و عراق مصداق این ادعاست. این امر می تواند زمینه ساز تقسیم دولت های منطقه به دو اردوگاه شیعه و سنی شود. اردوگاه شیعه شامل ایران، سوریه، حزب الله لبنان، عراق، بحرین و نیروهای مردمی حوثی یمن است که همه آنها در مقابل کشورهای دیگر منطقه ایستاده اند. بدیهی است که این وضع جمهوری اسلامی ایران را که مخالف قتل نه تنها شیعیان بلکه پیروان مذاهب دیگر هم است، با خطر روبرو می سازد.
ترکیب انسانی داعش
داعش امروزی از شبه نظامیانی تشکیل شده است که از سراسر جهان واصل شدند (از جمله از جهان عرب، آفریقا، شمال قفقاز، آسیای مرکزی، ترکیه، پاکستان، افغانستان و حتی کشورهای اروپایی و قبل از همه انگلیس و فرانسه). ابتدا فرض بر آن بود که شمار شبیه نظامیان مسلح داعش در عراق بالغ بر 6-5 هزار نفر است و در عراق بیش از 10 هزار نفر. بسیاری از افسران ارتش عراقِ دوران صدام حسین رئیس جمهور سابق عراق، عضو داعش هستند.
بنا به اطلاعات سرویس های ویژه آمریکا، هر ماه حد اقل یک هزار داوطلب به این سازمان ملحق می شوند. شمار کلی خارجیان حد اقل 16 هزار نفر هستند که همراه با مردم محلی بسیج شده در عراق و سوریه نیروهای داعش را تشکیل می دهند. داوطلبان از 80 کشور جهان در سوریه و عراق در صفوف سازمان می جنگند. در هر کشور غربی گروه های بزرگ مخفی داعش وجود دارند که هدف آنها، بی ثبات کردن اوضاع کشورهای اروپایی و اجرای سلسله اعمال تروریستی بعد از دریافت دستور مربوطه است.
توسعه طلبی داعش
اوایل ماه سپتامبر سال 2014 نگرانی هایی شدت یافت که ممکن است داعش نفوذ خود را به مناطق قبیله نشین پاکستان که در نزدیکی مرز افغانستان به سر می برند، شدت بخشد. علت این پیشبینی ها آن بود که برخی شبه نظامیان مناطق شمال غربی پاکستان به گسترش جزوه های تحت عنوان «فتح» به زبان های پشتو و دری و با آرم های داعش پرداختند که از مردم محلی به حمایت از گروهک جهادی دعوت نمودند. بنا به اطلاعات وزارت کشور ایران، این گروهک می تواند در آینده نزدیک به ایران حمله کند. در ایران دست گیری طرفداران داعش، عمدتاً افغانی ها و پاکستانی هایی که راهی عراق می شوند، شروع شده است.
در ماه آوریل سال 2014 دسته شبه نظامیان داعش وارد لیبی شده و شهر ساحلی درنا را به تصرف خود در آورد. اکنون شبه نظامیان بندر بزرگ سیرت را محاصره کرده اند. سازمان مصری انصار بیت المقدس، جنبش اسلامی ازبکستان، سازمان نیجری بوکو حرام (ولایت داعش در آفریقای غربی) و القاعده شبه جزیره عربستان که در یمن مستقر شده است، پیوستن خود به داعش را اعلام نموده اند. بیعت با «خلیفه» البغدادی (رئیس داعش)، پاسخ به تصرف قدرت در یمن توسط شیعیان حوثی شده است. گروهک های کوچک تر سلفی در الجزایر، تونس، شمال قفقاز روسیه و حتی در منطقه شین کیانگ چین نیز با داعش بیعت می کنند. روز 23 ژوئن گروهک تروریستی چچنی امارت قفقاز با داعش بیعت کرده و اعلام نمود که شمال قفقاز از این به بعد «ولایت خلافت» می باشد.
ائتلاف از مقابله با داعش عاجز است
ائتلاف بین المللی که در ماه آگست سال 2014 در پاریس به منظور مقابله با داعش از 62 کشور تشکیل شد، حدود یک سال است که وجود دارد ولی اثری از پیروزی آن بر داعش دیده نمی شود. نیروی هوایی ائتلاف (که عمدتاً آمریکایی است) تا کنون به تأسیسات داعش 3 هزار ضربه هوایی وارد کرده است ولی نمی توان با ضربات هوایی برنده جنگ شد. تنها دو دولت منطقه ای وجود دارند که هر یک از آنها می توانند نیروهای داعش را به سرعت سرکوب کنند. این دو کشور ایران و ترکیه هستند. نیروهای متحد عربی - چنانچه تشکیل شوند - کاری از پیش نخواهند برد زیرا همه این نیروها (غیر از عراقی ها) سنی هستند و در نبرد با برادران ایمانی سلحشوری زیادی از خود نشان نخواهند داد. تازه این نیروها از تجربه کافی برخوردار نیستند. البته، نیروهای ائتلافی می توانند برتری کامل فنی به دست آورند لیکن بدون اعزام تانک ها، توپخانه و صدها هزار سرباز به عراق و سوریه که لانه داعش است، نتیجه مطلوبی حاصل نخواهد شد. آمریکایی ها قصد ندارند نقش پیشگام و نیروی اساسی ضربتی ائتلاف را ایفا کنند زیرا باراک اوباما نمی تواند به خود اجازه دهد به عنوان دشمن سنی ها معرفی شود. سنی ها اکثریت جمعیت عربستان سعودی، مصر، اردن و ترکیه، کشورهایی را که مهم ترین متحدان یا شرکای آمریکا در منطقه هستند، تشکیل می دهند. سطح روحیات ضد آمریکایی در این کشورها بسیار بالاست. برخی عرب های اهل سنت هم اکنون نیروی هوایی آمریکایی را که نیروهای داعش در عراق و سوریه را بمباران می کند، «نیروی هوایی شیعی» می نامند. اگر باراک اوباما از تمام توانمندی آمریکایی علیه داعش استفاده کرده بود، عرب های اهل سنت این عملیات را نشان دهنده تشکیل ائتلاف آمریکا با شیعیان می دانستند (حملات تبلیغاتی شدیدتری هم به ایالات متحده به عمل آمده است.: ادعا می شود که آمریکایی ها با شیعیان و ایران پیمان بسته اند).
همین امر باعث رفتار انفعالی و غیر پیگیرانه ایالات متحده در مقابله با داعش شده است. آمریکا به تله افتاده است زیرا از یک سو، روشن است که داعش دشمن خونین سازش ناپذیر کلیدی آمریکا و نیز عربستان سعودی، مصر، اردن و حتی ایران است که گویا از طرف مقابل فعالیت می کند. از سوی دیگر، نمی توان داعش را بدون تلفات سنگین عرب های اهل سنت مقیم مناطق «خلافت» یعنی یک سوم خاک عراق و نیمی از خاک سوریه، در خون غرق کرد.
******
در حال حاضر داعش به نفوذ و مواضع تهران در عراق که آنجا دولت شیعیان روی کار است، در سوریه که شیعیان علوی حکومت می کنند، در یمن که شیعیان حوثی برنده شده اند و در لبنان که شبه نظامیان داعش تا کنون در این کشور اولین حملات به دسته های سازمان شیعی حزب الله را به عمل آورده اند، لطمه می زند. اعضای داعش از دست زدن به ایران هراس دارند ولی اگر آنها برنامه های خود را در زمینه ایجاد خلافت سنی در عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و به خصوص در عربستان اجرا کنند، ایران با دشمنی بسیار نیرومند از نظر نظامی و مالی و دارای سرزمین و جمعیت عظیم روبرو خواهد شد. تازه این دشمن بر حمایت ترکیه متکی شده و به گفته برخی منابع، از ارادت پنهانی ایالات متحده برخوردار است. لذا به نفع جمهوری اسلامی ایران است که این دشمن را در خاک آن قلع و قمع کند و صبر نکند تا گسترش نفوذ آن به شرق شروع شود. باید قبل از همه در عراق و سوریه این کار را کرد که آنجا دولت های دوست تهران در مقابله با تعرض نیرومند داعش شکست پشت شکست می خورند.
منبع:
https://www.khabaronline.ir/news/431410
https://www.iribnews.ir/fa/news/1538894
https://www.mehrnews.com/news/5096869
https://www.tabnak.ir/fa/news/582925
https://basirat.ir/fa/news/322400
http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=170
