خصوصیات دوران 5 تا 5.5 سالگی کودک

خصوصیات دوران 5 تا 5.5 سالگی کودک – قسمت اول

دوران 5 سالگی کودک
در 5 سالگی شما با موجودی رو به رو هستید که گفته شده ، بهترین ایام زندگی کودک و بهترین وقتی است که پدر و مادر با فرزند خود دارند ، همان گونه که 2 سال و 6 ماهگی ، بدترین ایام است. کودک 5 ساله را فرشتگانی می دانیم که در این جهان و با ما زندگی میکنند. بهترین ایام زندگی شان را پشت سر می گذارند و غالبا خاطرات این ایام برایشان بهترین است.
در 5 سالگی تولد اجتماعی کودک ( Social birth ) صورت می گیرد و می دانیم که تولد سلولی نه ماه قبل از آمدنشان به این جهان است. تولد زیستی نیز در وقت تولد است. تولد یک سالگی آنها را تولد روانی می نامیم.
اما 5 سالگی تولد اجتماعی است . به این معنا که کودک توان این را پیدا میکند که خودش را جای دیگران بگذارد. حس و احساس و نظر دیگران را درک کند. حالات و نیازهای آن ها را تشخیص دهد و در ارتباطش با دیگران از نوعی اصول اخلاقی و انسانی در دوران کودکی بهره مند شود و آن را به نوعی در عمل مورد استفاده قرار دهد.
این خود را جای دیگران گذاشتن سبب میشود که برخی از اقوات نگرانی او درباره ی دیگران، بیش از حد مسائل و مشکلاتی باشد که آنها دارند و غالب اوقات غصه ی او میتواند قصه ی زندگی دیگران باشد.
به همین جهت است که در این گونه موارد باید او را کمک کرد و به او آموخت کاری را که میتواند باید انجام دهد ، اما برای آنچه که از عهده ی او ساخته نیست ، نباید خودش را ناراحت کند بلکه آرام باشد و بپذیرد و در عین حال به این نکته توجه داشته باشد که دیگری یا دیگران علاوه بر این که مسئولیت خودشان را دارند ، دوستان و عزیزانی دارند که آن ها را کمک میکنند.

بنابراین نباید درد و رنجی را که ممکن است ، خود را برای خویشتن به وجود بیاورند را تشدید و تقویت کرد. زیرا بسیار مایل هستند که با حسن نیت ، زندگی را برای همه به بهترین صورت ممکن تغییر دهند.
آنچه که اهمیت دارد این است که در این دوران فرزند ما آماده ی ((همکاری )) و (( یاری)) و (( کمک و مهربانی )) است. به طوری که غالب اوقات میتواند از حق و سهم خودش بگذرد. حق خودش و دیگران را تشخیص می دهد. سهم خود و دیگران را متوجه است.
نوبت را رعایت می کند و رعایت حال دیگران برای او صفتی بسیار برجسته و با ارزش است. حتی تا آنجا پیش می رود که نظر دیگران را به نظر خودش ترجیح می دهد و معمولا اگر فرصتی به او داده شود رای اکثریت را به عنوان نظر درست می فهمد و می پذیرد و برمبنای آن عمل میکند ( گرچه خودش احتمالا نظر دیگری داشته است).
به خاطر همین است که در ارتباط با دیگران نه تنها بچه ها ، که بزرگسالان هم ، او را دوست دارند . این رعایت قوانین را با انعطاف و توانایی سازگاری انجام می دهد که او را از مرحله ی خشک و سختگیر بودنی که در سنین بعدی ممکن است پیدا شود ؛ دور نگه می دارد و ضمنا در انتخاب کلمات و جملات نهایت کوشش را دارد.
زبانی شیرین و کلامی مهربان و خوب دارد. مبادی آداب است. آداب و ادب اجتماعی را رعایت می کند. برخوردش با بزرگسالان به طوری است که معمولا از او انتظار می رود ، که فرزند خوب باید آن را رعایت کند. به سمت طرح مسائل و حل مشکلات خودش می رود.
آن را میتواند به راحتی مطرح کند و از آنجایی که خوشحال و شاد است آن را با خشم و اخم در میان نمی گذارد و به دنبال راه حل است و به خاطر خوش بین و امیدوار بودنش است که غالب اوقات میتواند با دیگران کنار بیاید.
همیشه می خواهد کاری انجام دهد و کمکی بکند و راهنمای کسی باشد. در این گونه موارد مخصوصا با پدربزرگ و مادربزرگ و عزیزان دیگر ، رابطه ای بسیار خوبی دارد . وقتی که به میهمانی یا سراغ آنها می آید ، مدتی وقت را با آنها صرف می کند . گرچه ممکن است که گوشه ی چشمی به بازی بچه های دیگر داشته باشد ، اما متوجه است که باید دقایقی را با وجود این که احتمالا ترجیح او نیست ، به خاطر دیگران صبر کند و بگذراند.


میل بسیار به آموختن دارد ، بنابراین کوشش میکند که در زمینه های مختلف بیاموزد. برای انجام کارها اجازه می گیرد و منتظر فرصتی می شود تا اجازه بگیرد. به والدین خودش بسیار نزدیک است ، ولی به دنبال مادر و ستایشگر مادر است.
مخصوصا اگر دختر باشد و همانند سازی را با مادر انجام داده باشد ، حضور و وجود مادر را به عنوان بزرگترین نعمت خدا و جهان می داند. با دیگران خوشحال و راحت است. ولی در حالی که با دیگران است ، به یاد پدر و مادر است و ممکن است که به آنها تلفن کند یا انتظار تلفنی را داشته باشد .
در حالی که بچه های 3 یا 4 ساله هنگام بازی با دیگران ، فراموش می کنند که اصلا پدری و مادری داشتند و اگر از آنها بخواهید که پای تلفن بیایند و با پدر و مادر صحبت کنند ، احتمالا تمایل و علاقه ای جز در موارد استثنایی نخواهند داشت. در حالی که فرزند 5 ساله ی ما مایل است که گزارش بدهد. از حال خودش ، شما را با خبر کند و از حال خوب شما هم مطلع شده و خوشحال شود.
از خودش خوشش می آید و احساس خوبی نسبت به خودش دارد. ایامی را به صورت آشکار و پنهان جلوی آینه می گذراند. برخی از اوقات لباس های مختلف را امتحان می کند. ای بسا لباس پدر و مادر را بر تن می کند. مایل است که مانند آنها باشد. بنابراین در این زمینه پنهانی ، برای خود بازی ها و کارهایی دارد.
به آرایش و لباس خودش اهمیت می دهد. انتخاب رنگ و لباس برایش اهمیت دارد . نظر دیگران را پرس و جو میکند. وقت ورود به مهمانی منتظر می شود که از تصمیم خودش و درست و خوب بودن آن باخبر شود.
(( آداب معاشرت را می داند . مخصوصا فرصت مناسبی در 5 سالگی پیدا می شود که ما آداب ارتباط با دیگران ، آداب غذا، تلفن کردن و بقیه کارها را به وی بیاموزیم)) . اشتیاقی که در جهت آموختن این کارها دارد فقط از آنِ این دوران است و قبل از آن نه مفید است و نه به آن علاقه مند ، ولی هم اکنون مایل است که طریقه ی به کار گرفتن درست قاشق یا چنگال یا کارد را بیاموزد.
چگونه باید از ظرفی که مشترک است غذای خودش را بردارد: (( آیا باید حرکت کند؟ ، آیا باید درخواست کند؟ و آن را به چه صورتی انجام بدهد؟)) یا منتظر فرصت مناسب باشد . زیرا به وقت و اهمیت آن ، تا حد زیادی توجه دارد.

منبع : کتاب پرورش ، تعلیم و تربیت 3 تا 7 سالگی

خصوصیات دوران 5 تا 5.5 سالگی کودک – قسمت دوم

معمولا از اعتماد و اطمینانی به خودش و دیگران برخوردار است . از ثبات و قراری برخوردار است که به شما هم آرامشی می دهد. میل به سازگاری و به نوعی همکاری او با دیگران ، برخی از اوقات او را وادار به قبول و تعهد کارهایی می کند که فراسوی توان او هست.
انتقاد کوچک ، توصیه و برخی از اوقات اگر اشتباهش را به او گوشزد کنید ، در حالی که متوجه هست ( اگر در مقابل دیگران و کنار دیگران نباشد ) به راحتی می پذیرد ، حتی میتواند سپاسگزار باشد و آن را انجام دهد.
مسئولیت را در زندگی تا حد زیادی می پذیرد و مایل است که برای دیگران کاری انجام بدهد. این جاست که برخی از اوقات می توان از آنها خواست که فقط از دور مواظب و مراقب چیزها یا حتی بچه های کوچک باشند ، بدون آنکه مسئولیتی و یا وظیفه ای را از آنها خواست.
برای اولین بار فرصت ان را پیدا میکنند که دیگران را شریک و سهیم بدانند. میدانیم که شریک و سهیم کردن دیگران در آنچه که متعلق به کودک است ، تا 3 سالگی نباید انجام شود.
یعنی کودک آنچه را که متعلق به خودش هست را جزء وجود خودش می داند و آن را مانند چشمش یا دستش میداند که به هیچ وجه نه میتواند ، نه می خواهد ، نه دوست دارد و نه حتی از نظر او ممکن است که با دیگران شریک و سهیم بشود.
حدود 4 سالگی توان این را پیدا میکند که آنچه که از آنِ او نیست ، ولی اجازه ی استفاده از آن را دارد ، با دیگران شریک شود. به همین جهت است که کودک میتواند در محیط آموزشی ، آن زمانی که تعداد اسباب بازی ها یا وسایل کم است در 4 سالگی به بعد ، نوبتش را رعایت و با دیگران شریک و سهیم باشد ، در حالی که قبل از آن باید به تعداد بچه ها اسباب بازی باشد.
اما در 5 سالگی علاقه ی او حتی به شریک و سهیم کردن آنچه که دارد و در اختیار گذاشتن غذای خودش با دیگری ، با رغبت و میل به این امید که لذتی که او می برد دیگران نیز ببرند ، بیشتر می شود و برخی از اوقات کودک را در حد تعارف و اصرار قرار می دهد. بنابراین کودک 5 ساله ظرفیت و توان این را دارد که با دیگران شریک و سهیم شود.
حضور خواهر و برادر را دیگر مانند گذشته به عنوان خطری یا ضرری متوجه خودش نمی بیند. حتی میتواند از پدر و مادرش بخواهد که توجهی به خواهر و یا برادر کوچک تر و یا بزرگتر کنند و از این بابت احساس بدی را نخواهد داشت. آماده است که در برخی از کارها اول و در نوبت بعد ، آخر باشد و این وضعیت را می فهمد و می پذیرد.
برای اولین بار آهسته آهسته موضوع اسباب بازی را به همبازی می رساند و همبازی را به دوستی . یعنی آمادگی آن را پیدا میکند که فقط به خاطر بازی ، به دیگران نزدیک نشود بلکه علایقی و تمایلاتی به دیگران نیز پیدا میکند و همبازی های ویژه ای پیدا می کند ، که همیشه کوشش میکند که در آغاز با آنها باشد و اگر نبودند به دنبال دیگران می رود که زمینه ای را برای دوستی و آنچه که تا قبل از معمولا 6 سالگی اتفاق نمی افتد را فراهم می کند.
در نتیجه میتواند برای خودش همبازی هایی را به عنوان دوست ، داشته باشد و تمایلش را برای ارتباط دائمی با آنها نشان می دهد.
موجودی است که مرتب و منظم است. مخصوصا فرصت بسیار خوبی پیدا می شود که نظم و ترتیبی را که درست می دانیم و دوست داریم ، به او بیاموزیم. اتاق و آنچه را که از آنِ اوست  ، میتواند به صورتی تمیز و پاکیزه و مرتب و منظم نگه دارد. احساس افتخار از موفقیت های خودش و اعضای خانواده اش می کند و درباره ی آن صحبت می کند. مایل است که کارها را تا به آخر انجام دهد و همه چیز را پشت سر بگذارد.
پیروی کردن و رهبری در کودک 5 ساله : اما مایه ی بسیار مهمی که در این سن میتواند داشته باشد و آن را پرورش دهد ، از یک طرف پیروی کردن در جایی که باید ، می باشد و از طرفی موضوع رهبری . کودک 5 ساله استعداد خودش را در جهت رهبری که بعدا میتواند نقشی از نظر ارتباطات اجتماعی اش داشته باشد ، فراهم میکند.
معلوم است که در این زمینه عامل اصلی رهبر ی، به میزان هوش او بستگی دارد که اگر پسر و دختر باهوشی باشد، توان این رهبری را دارد. توانایی کلامی او و چگونگی ارتباط و سخن گفتنش ( میزان لغاتی که احتمالا باید از 2500 لغت گذشته باشد ) ، به او کمک میکند تا بتواند این نقش را به خوبی ایفا کند.
معمولا جثه و بدن او ، همراه با توانایی های فیزیکی و شاید بتوان گفت توانایی ورزشی او میتواند به او کمک کند. خلاقیتی که برخی از اوقات میتواند از خودش نشان دهد و راه حل ها را ارائه دهد ، شجاعتی که در انتخاب و یا داوطلب شدن درباره ی موارد مشکل و یا مبهم دارد ، تحمل مخالف و مخالفت را و مخصوصا قبول اشتباه و شکست ، به او میتواند فرصت دهد که رهبری برجسته شود.
بدون تردید توانایی او در ارزیابی واقعیت و قضاوت درست در این زمینه و تصمیم گیری مبتنی بر آن ، نقش بسیار مهمی دارد . کودکی که در محیط خانوادگی مناسبی بوده ، در خانواده ای که مشورت اساس کار بوده و خواهران و برادرانی داشته ، چه کوچک تر و چه بزرگتر ، از آنها آموخته و میتواند خودش را در جایگاه و پایگاه دیگران قرار دهد ، همه و همه به او کمک میکند تا بتواند با بیان احساس و نظرش و نه کنترل و فروخوردن خشمش ، ارتباط لازم را با دیگران برقرار کند.
بنابراین سن 5 سالگی به برخی از بچه ها فرصت این را می دهد که نقشی در جهت رهبری در زندگی اجتماعی خودشان تجربه کنند و از آن به بعد در حالی که پیروان خوبی هستند ، رهبران برجسته ای نیز میشوند.