با مجله دلگرم همراه باشید تا با زود بسته شدن جمجمه نوزادان بیشتر آشنا شوید
زود بسته شدن استخوانهای جمجمه نوزادان جزء بد شکلیهای سرو صورت طبقهبندی میشود.
در بین استخوانهای گنبد جمجمه نوزاد انسان مفاصل لیفی (fibrous sutures) نرمی وجود دارد، در بعضی ازنواحی جمجمه فاصله بین استخوان بیشتر بوده و ملاج(fontanels) نامیده میشوند.
مفاصل و ملاجهای نرم جمجمه نوزاد این امکان را فراهم میکند تا درهنگام زایمان، استخوانهای جمجمه بتوانند کمی روی هم جابجا شده و اندازه جمجمه کمی کوچکتر شود و سر بچه بتواند بدون مشکل از مجرای زایمانی عبور کند این درزها و ملاجها به تدریج تا هجده ماهگی که رشد مغز کامل میشود سفت و محکم میشوند.
در پزشکی قانونی برای تعین سن تقریبی جمجمهها از میزان جوش خوردگی مفاصل جمجمه استفاده میشود.
بسته شدن زود هنگام جمجمه
در این حالت الگوی رشد جمجمه نوزاد تغییر میکند و جمجمه نوزاد نمیتواند در محلهای جوش خوردگی رشد نماید و به ناچار رشد جمجمه در محلهایی که هنوز جوش نخوردهاند ادامه پیدا میکند.در بعضی از نوزادان ممکن است این جوش خوردگی زیاد نباشد و فضای کافی برای رشد مغز مهیا باشد اما ممکن است شکل سرو صورت نوزاد غیرطبیعی شود.
بسته شدن پیشرفته جمجمه
اگر جوش خوردن جمجمه پیشرفته باشد و بیشتر درزها ی جمجمه به هم جوش خورده باشند، دراین صورت مغز جای کافی برای رشد ندارد و فشار درون جمجمه بالا میرود وباعث بروز عقب افتادگی ذهنی (کمی ضریب هوشی)، تشنج، نقایص بینایی وبه هم ریختن خواب و خوراک نوزاد میگردد .
دربیشتر موارد جوش خوردن جمجمه نوزادان یک عارضه تنها بیشتر نیست، امادر ۱۵ تا ۴۰ از موارد جوش خوردن جمجمه نوزادان ممکن است بخشی از یک نشانگان(syndrome) و نشانهای از بیماری اصلی دیگر باشد.
درزهای اصلی جمجمه نوزاد
درزلامی(lambdoid)در پشت سر (به صورت عددهشت)
درز تاجی(coronal)در بالای پیشانی به صورت کمانی شکل مابین دو گیج گاه
درز میانی(sagitta) در بالای سر درخط میانی، مابین درز لامی و تاجی
درز پیشانی (metopic) در میان دو نیمه راست و چپ استخوان
روی سر نوزاد در قسمت بالا و جلو بخش نرمی وجود دارد که با آن فونتانل قدامی گفته میشود.
درمان جراحی جمجمه
لزوم درمان جراحی دو جنبه است
1- جنبه زیبائی: برای زیبا و طبیعی تر شدن جمجمه و صورت
در این مورد انجام جراحی الزام حیاتی ندارد و به تصمیم والدین بستگی دارد ولیکن تاخیر در انجام آن از اثر جراحی می کاهد.
2-جنبه مغزی : اگر مغز تحت فشار باشد باید با جراحی فشار موجود بر مغز کاسته شود و برای رشد آتی مغز ایجاد فضا نمود.
در مواردی که مغز تحت فشار باشد، درمان جراحی بطور حتم توصیه می شود و تاخیر در عمل جراحی ممکن است موجب صدمه دائمی مغزی شود.
اثر جراحی بر هوش بیمار
هوش و تکامل مغزی بیمار معمولا با جراحی تغییری نمی کند. جراحی صرفا به منظور شکل دادن به جمجمه و صورت و نیز پیشگیری از تحت فشار قرار گرفتن مغز انجام می شود. اگر به دلیل ناهنجاری مغزی (که ربطی به درز جمجمه ندارد) شیرخوار از نظر عقلی و ذهنی معیوب باشد ، با جراحی اصلاح نمی شود.
سن مناسب برای عمل
سن مناسب برای عمل، بسته به نوع و شدت بیماری بین 3 تا 12 ماهگی است. هرچه عمل بیشتر به تاخیر افتد، اصلاح ناهنجاری مشکل تر می شود و از نتیجه مطلوب عمل هم کاسته می شود. در مواردخاص ممکن است به دلیل وجود مشکلات همراه عمل جراحی باتشخیص جراح بعد از یکسالگی انجام شود.در صورتی که بیمار در سنین بالاتر ( تا نوجوانی) مراجعه کند ، نوع عمل جراحی متفاوت خواهد بود و فقظ جنبه زیبا سازی ظاهری دارد.
خطر عمل
مسلما هیچ عمل جراحی بدون خطر و عارضه نیست. این عمل جراحی درصورتی که با شرایط مناسب و با رعایت ملاحظات مربوطه و توسط تیم مجرب جراحی جمجمه انجام شود ، در زمره اعمال پرخطر محسوب نمی شود.
هزینه های عمل
هزینه های بستری و عمل جراحی تحت پوشش بیمه هستند. هیچکدام از جراحان از بیمار وجهی دریافت نمی کنند. والدین بیمار در هنگام بستری کودک خود ،تنها مبلغی که طبق قانون تعرفه بخش دولتی و قانون بیمه بر عهده خود بیمار است، به بیمارستان پرداخت می کنند.
عوارض بعد از عمل
عوارض بعد از عمل نادر است ولی به هرحال احتمال آن وجود دارد و این عوارض شامل
- خونریزی
- عفونت زخم
- تجمع خون یا مایع زیر پوست
- باز شدن بخیه
- عفونت و بیرون زدن پروتز
- تشنج
مدت زمان عمل و بستری
بیمار در صبح زود روز عمل به اطاق عمل منتقل می شود. جراحی با بیهوشی کامل و توسط متخصص بیهوشی کودکان انجام میشود. فاصله زمان ورود تا خروج بیمار از اطاق عمل معمولا حدود 7 تا 8 ساعت است.بیمار بعد از عمل حداقل 1 روز در بخش مراقبتهای ویژه اطفال تحت نظر متخصص بیهوشی کودکان و تیم جراحی و 5-3 روز در بخش معمولی (بخش جراحی اطفال) بستری خواهد بود.