علل بدرفتاری کودک

علل بدرفتاری کودک – بخش سوم

5- کودکان به سادگی تحت تاثیر رفتارهای والدین خود قرار می‌گیرند.
کودک به‌راحتی تحت تاثیر عصبانیت، پرخاشگری، خشم و غم و اندوه پدر و مادر خود قرار می‌گیرد. هرچه پدر و مادر بیشتر دچار استرس باشند، رفتار کودک بدتر خواهد شد.
کودک، عصبانی شدن را به‌عنوان نمونه و مدلی از پدر و مادر خود یاد خواهد گرفت. کودکی که می‌بیند پدر و مادرش عصبانی میشوند و در هنگام عصبانیت چیزی را پرت می‌کنند و در اتاق را محکم به هم می‌زنند، همین کار را از آنها یاد می‌گیرد و رفتار پدر و مادر به‌عنوان الگویی برای او خواهد بود.
بعضی از مادران و پدران در نتیجۀ کار زیاد (مخصوصاً کار کردن هر دوی آنها در خارج خانه)، پس از بازگشت از کار اداری، خسته و بی‌حوصله هستند و در برابر خواستۀ کودک یعنی در بغل گرفتن، نوازش کردن و غذا دادن، بی‌تفاوت می‌باشند، بنابراین چون کودک نیازهای خود را به دست نمی‌آورد، عصبانی میگردد و دچار کج‌خلقی میشود.
بنابراین اگر پدر و مادر آرامش داشته باشند، کودک نیز در حال آرامش خواهد بود. اگر شرایط محیط داخل خانه نامناسب و نگران کننده باشد، کودک به‌سادگی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و رفتارهای نامناسب و بد از او سر خواهد زد.
کودکی که دائماً جیغ میزند، ممکن است نشانۀ ناراحت بودن والدین او باد. در بعضی از مواقع زود بیدار کردن کودک از خواب موجب عصبانیت و کج خلقی او میگردد.
6- امر و نهی کردن دائم و منفی‌گرایی کودکان
اگر پدر و مادر دائماً به کودک امر و نهی کنند که این کار را نکن، آن کار را بکن، قسمتی از مغز کودک تحریک می‌شود که موجب ناآرامی و نگرانی او میگردد.
برعکس، اگر با خنده و شادی با او گفتگو نمایید، با او بازی کنید و او را در بغل بگیرید، سیستم فوقانی مغز او تحریک می‌گردد و سبب میشود مواد شیمیایی آرامش دهنده (اوپیوئیدها) ترشح گردد و در این صورت کودکی آرام، شاد و خوحال با رفتارهای پسندیده خواهید داشت.
•    دوران منفی گرایی
کودکان در مواقعی که شروع به راه رفتن می‌کنند (18 تا 24 ماهگی) حالت مقاومت و منفی گرایی در آنها به وجود می‌آید. یعنی آنچه به کودک گفته میشود، خلاف آن را انجام میدهد (اگر به او گفته شود به این شیء دست نزن، او می‌خواهد دست بزند، و اگر از او خواسته ود که غذائی را بخورد، او نمیخورد).
این حالت تا حدی طبیعی است، پدر و مادر باید با این رفتار کودک آشنا باشند و آن را بپذیرند. از طرف دیگر در این سن، کودک باید بفهمد که پدر و مادر او در مورد بعضی از مسائل صحیح می‌گویند و نسبت به گفتۀ خودشان پابرجا هستند (مثلاً کودک نباید به شیئی دست بزند و این کار را نباید انجام دهد).
در چنین مواردی پدر و مادر باید به کودک امکان انتخاب دهند تا کودک احساس کند که حق انتخاب دارد (به کودک بگویید: شما نباید به این شیء دست بزنی، ولی به آن یکی میتوانی).
پدر و مادر اید چه کنند تا کودک عصبانی نشود؟
پدر و مادر باید به عللی که در بالا و در قسمتهای قبل ذکر شد توجه داشته باشند. اگر آزادی بیش از حد و یا محدودیت بیش از حد وجود دارد، آن را اصلاح کنند.
کودک باید مشغول و سرگرم باشد و با همسالان خود بیشتر تماس داشته باشد و همسالان خود را به خانه دعوت کند و به خانۀ دیگران برود. اگر کودک، خود میخواهد کاری انجام دهد، باید به او اجازه داد و حتی او را تشویق کرد.
پدر ومادر باید وسایل و اشیایی را که کودک نباید به آنها دست بزند، از دسترس او دور نگه دارند تا مادر دائم مجبور نباشد کلمات نکن یا دست نزن و یا دست نگه دار را تکرار کند و باعث رشد مقاومت و منفی گرایی در کودک شود.
پدر و مادر بایدقبل از اینکه کودک دچار عصبانیت و کج خلقی گردد، و در زمانی که احساس می‌کنند کودک آماده است که عصبانی شود و کنترل‌خود را از دست بدهد، توجه او را به مسئله و موضوع دیگری جلب کنند و او را با چیز دیگری سرگرم نمایند تا عصبانیت او به حدی که غیرقابل کنترل باشد، نرسد.
موقعی که کودک عصبانی شد، پدر و مادر نباید با کودک بحث و جدل یا صحبت کنند، زیرا صحبت کردن و دلیل و منطق آوردن در حالت عصبانیت کودک، نتیجه ای نخواهد داشت.
بهتر این است که پدر و مادر،خود را از کودک دور کنند، مادرخود را با کارهای خانه مشغول کند و پدر کتابی بردارد و مشغول خواندن کتاب گردد و به عصبانیت کودک توجهی نکنند.
پدر و مادر نباید هیچگاه کودک را در حالت عصبانیت مسخره کنند و به او بخندند یا او را تحقیر نمایند. چنین رفتاری از سوی پدر و مادر سبب میشود که کودک احساس کند پدر و مادرش از عصبانیت او لذت میبرند و مایل هستند که او عصبانی شود.
در موقع عصبانیت کودک، پدر و مادر نباید کودک را تنبیه کنند، زیرا تنبیه کردن کودک مانند این است که بر روی آتش نفت ریخته شود.
در موقع عصبانیت‌کودک، پدر و مادر بایدخود را کنترل کنند و هیچگاه نباید خود عصبانی شوند. پس از اینکه کودک آرام شد،مادر باید او را در بغل بگیرد و نوازش کند و از او بخواهد که آنچه را موجب عصبانیت او شده است چه مثبت و چه منفی برایش بیان کند.
مادر نباید بعد از عصبانیت و خششم و بدخویی کودک، به او شیرینی یا شکلات بدهد و یا اگر خواسته ای داشته است که صحیح نبوده آنرا انجام دهد.
بعد از خاتمۀ عصبانیت کودک،مادر باید از خود سؤال کند، چرا کودک عصبانی شد؟ آیا خسته بود؟ آیا من خسته و بی حوصله بودم و کودک تقصیری نداشت و خواستۀ کودک منطقی بود؟ مادر خود جواب این پرسش‌ها را پیدا خواهد کرد و این مادر است که باید در صدد برآید که علت را برطرف سازد.
بعضی از مواقع به ندرت ممکن است کودک بدون علت و بی‌جهت دچار کج‌خلقی و عصبانیت و همچنین گوشه گیری گردد، در چنین شرایطی ممکن است کودک، مبتلا به نوعی بیماری باشد که بیماری او موجب کج خلقی و گوشه گیری کودک شده است. در این صورت پدر ومادر باید کودک را نزد پزشک ببرند تا علت مسئله تشخیص داده شود و درمان گردد.
منبع: رفتار پدر و مادر با کودک و نوجوان