به هر چیزی که از زمین می‌روید و رشد و نمو دارد، نبات گفته می‌شود.
«النَّبْتُ و النَّبَاتُ: ما یخرج من الأرض من النَّامِیات، سواء کان له ساق کالشجر، أو لم یکن له ساق کالنَّجْم، لکن اختَصَّ فی التَّعارُف بما لا ساقَ له، بل قد اختصَّ عند العامَّة بما یأکله الحیوان، و على هذا قوله تعالى: لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً»؛[1]، [2] آنچه از زمین می‌روید، اعم از آن‌که دارای ساقه باشد، نظیر درخت، یا بدون ساقه باشد مانند گیاهان بوته‌ای. اما در عرف همان گیاهان بوته‌ای است، و عموم مردم آن‌را علف می‌نامند، بر این اساس است سخن خداوند که می‌فرماید: تا به وسیله آن دانه و گیاه بسیار برویانیم.
«نبت» و «نبات» مصدراند، و نیز هر چه از زمین روید اعمّ از درخت و علف، نبات و نبت خوانده می‌شود.[3]
گفتنی است؛ مشتقات این ریشه 26 بار در قرآن تکرار شده است؛ مانند:
«وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ»؛[4] سرزمین پاک گیاهش به اذن خدا می‌روید.
«وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْض»؛[5] برایشان زندگى دنیا را مثَل بزن که چون بارانى است که از آسمان ببارد و با آن گیاهان گوناگون به فراوانى بروید.
[1]. نبأ، 15.
[2]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 787، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[3]. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 9، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.
[4]. اعراف، 58.
[5]. کهف، ۴۵.
