از زیارت گاه هایی که در این ایام و در مسیر سفر مشهد مقدس می توانید به زیارت آن بروید، یکی هم زیارت گاه حضرت حمزه رضا(ع) است که بنای ساختمان آن قدمتی از دوره غزنوی تا امروز دارد . سید جلیل القدری که وصف او در کتب انساب فراوان گفته شده و نسبش با چند واسطه به امام موسی کاظم (ع) می رسد.
چگونه به زیارتگاه برویم؟
زیارت گاه حضرت حمزه رضا (ع) در 5 کیلومتری شمال غربی شیروان ، در روستای زیارت قرار دارد.
حضرت حمزه رضا (ع) کیست؟
شخصیت مدفون در این بقعه سیدجلیل القدر ابوالقاسم حمزه بن محمد ابی جعفر بن موسی بن احمدبن محمد الاعرابی بن القاسم بن حمزه بن الامام موسی الکاظم(علیه السلام) است . پدر وی ابوجعفر محمد ، نقیب شهرطوس بوده وسیدی جلیل القدر شریف و بلندجایگاه بود.او فرزندی به نام حمزه ابوالقاسم داشت که مکنی به کنیه جد خود حمزه بن موسی(علیه السلام) بود ودر نزد آل سامان از موقعیت خوبی برخوردار بود. همچنین وی و پدرش نقابت سادات طوس و خراسان را به عهده داشتند. طبق نوشته های مورخان تمام این خاندان به رضا ملقب بوده اند . بنابراین چنین می توان نتیجه گرفت که علت شهرت حمزه ابوالقاسم به رضا، به خاطر جد اوست ، لذا به حمزه رضا مشهور شده است. اما به گمان اهالی وی برادر امام رضا (علیه السلام) است که به سوی برادر خود می رفته و در اینجا به دست مخالفان به شهادت می رسد.
ایرج افشار سیستانی می نویسد : آرامگاه حمزه بن موسی الرضا سرشناس به حمزه رضا در شش کیلومتری شمال باختری شیروان قرار دارد. بدون شک مزارکنونی در روستای زیارت شهرستان شیروان نمی تواند ازآن فرزند بلافصل امام موسی کاظم(علیه السلام) باشد.خفته در این مزارکسی نیست جزسیدابوالقاسم حمزه بن محمد ابی جعفر بن موسی بن احمدبن محمد الاعرابی بن القاسم بن حمزه بن الامام موسی الکاظم(ع). او درنزد پادشاهان سامانی از اعتبار خوبی برخوردار بود و با نویسندگان و وزرای آنها معاشرت داشت. ابوالفتح بستی در اشعاری او را مدح گفته است. امام فخر رازی نیز از ایشان با عنوان سیدی شریف که ریاست و سرپرستی سادات طوس را بر عهده داشته نام می برد.
تاریخ ساخت بنا و بنای جانبی آن
آرامگاه وی از جمله زیارت گاه های مشهور استان خراسان شمالی و شهرستان شیروان است و از معدود بناهای مربوط به دوره غزنوی(قرن پنجم هجری قمری) است. در گوشه ای از محوطه وسیع این امام زاده نیز یک بنای تاریخی چهارطاقی موسوم به «تپه تیموری» قرار دارد که بقعه «عیدخواجه» از سرداران تیمور گورکانی است. از زیر این مقبره نقب هایی به طرفین میرود که یکی از آنها 200 متر طول دارد. قسمت داخلی این بنا گچبری شده و بالای سردرها، دورتادور به رنگ فیروزه ای گچبری و کتیبه نویسی شده است.
ویژگی های بنای امام زاده
این بنا مجموعه ای مرکب از حرم چهارگوش به طول هرضلع هشت متر است که با واحدهای پیرامون به وسیله درگاه هایی با عمق زیاد در ارتباط است. ارتفاع مقبره تا زیر گنبد، 5 /7 متراست و تماماً از آجر و گچ و چوب ساخته شده است.ضریح بنا به شکل مکعب مستطیل و به صورت مشبک چوبی در وسط حرم واقع شده است. به طور کلی بناى بزرگ آجرى مزبور، از نظر نماى خارجى و با توجّه به طاقنماهاى هشتگانه بزرگ اطراف، اثر چشمگیری را عرضه مى کند.
بنای امام زاده حمزه رضا به شماره 704 ?در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
منابع: تیشینه، امامزادگان، آریا زمین، تابناک
تبیان