در عبارت «اشهد انّ محمّداً رسول الله»، گواهى به نبوت رسول اکرم(ص) داده میشود. هر چند در این عبارت مقصود، مصداق نبی؛ یعنی فردی از پیامبران الهی، میباشد، ولی این حقیقت جدای از اصل نبوت نیست؛ چون گواهی به مقوله اثباتی بدون در نظر گرفتن مقام ثبوتی معنا ندارد؛ یعنی درست نیست کسی بگوید که من اصل نبوت را قبول دارم، اما در خارج نبوت حضرت محمد(ص) را نمیپذیرم. از اینرو؛ کسی که اصل و حقیقت نبوت را پذیرفت، باید نبوت تمام پیامبران را بپذیرد. بنابراین، طبق تعریف مشهور از اصول دین،[1] اصل نبوت از اصول دین است و عبارت «اشهد انّ محمّداً رسول الله»، در مقام اثبات بیانگر اصول دین میباشد. پس معنا ندارد که بگوییم نبوت از اصول دین است ولی نبوت حضرت محمد(ص) از فروع دین.
جای اثبات عقلی اصل نبوت و نیز تصدیق نبوت حضرت محمد مصطفی(ص) در اذان نیست، بلکه پیش از آن؛ اصل نبوت با استناد به دلایل عقلی و نقلی در مباحث مربوط به خود اثبات شده است و در اذان و اقامه با گفتن عبارت «اشهد انّ محمّداً رسول الله»، اعلام میکنیم که با توجه به پذیرش اصل نبوت؛ اقرار میکنیم که حضرت محمد(ص) پیامبر خداست.
برای آگاهی بیشتر در اینباره نمایههای زیر را مطالعه کنید:
«نقش و رسالت پیامبران»، سؤال 271
«راههای اثبات نبوت پیامبر اسلام(ص)»، سؤال 11107
«ضرورت وحی و نبوت از نگاه حکیم عبد الرزاق لاهیجی»، سؤال 12344
«تصدیق نبوت پیامبر خدا(ص)»، سؤال 52458
[1]. واژه «اصول دین» به بخش عقاید و واژه«فروع دین» به بخش احکام عملی، گفته میشود. اصول دین از این باب اصل نامیده شده که در محدوده فکر و عقیده است؛ یعنی چیزی که پایه و اساس و ریشه دین است، و کیفیت و کمیت توجه هر انسانی به فروع دین بستگی به میزان اعتقاد وی به اصول دین دارد. ر. ک: «اصول دین و نماز»، سؤال 1620.
منبع: http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa43762
