369
«منابع و مأخذ»
1- قرآن مجید.
2- کلینی، محمد بن یعقوب. اصول کافی. ترجمه جواد مصطفوی. تهران: علمیه اسلامیه.
3- مجلسی، محمد باقر. بحار الانوار. بیروت: مؤسسة الوفاء، 1403 ه.
4- مصطفوی کاشانی، جلال. بررسی در طب سنتی ایران و مقایسه آن با طب کنونی جهان.
تهران: دانشگاه تهران، 1360.
5- هادیان، داریوش. بهداشت دهان و دندان از دیدگاه معصومین (ع). (اصفهان: دانشگاه اصفهان، بیتا).
6- میر، محمد تقی. پزشکان نامی پارس. ویرایش دوم، شیراز: دانشگاه شیراز، 1363.
7- فنتزمر، گرهارد. پنج هزار سال پزشکی. ترجمه سیاوش آگاه. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1366.
8- الگود، سیریل. تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی. ترجمه باهر فرقانی.
تهران: امیرکبیر، 1356.
بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، ص: 370
9- جرجی زیدان. تاریخ تمدن اسلام. ترجمه و نگارش علی جواهر کلام. تهران: امیرکبیر، 1369.
10- حلبی، علی اصغر. تاریخ تمدن اسلام. تهران: بنیاد، 1365.
11- ابن القفطی، علی بن یوسف. تاریخ الحکماء قفطی. به کوشش بهین دارائی. تهران: دانشگاه تهران، 1371.
12- براون، ادوارد گرانویل. تاریخ طب اسلامی. ترجمه مسعود رجبنیا. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1371.
13- نجمآبادی، محمود. تاریخ طب در ایران. تهران: دانشگاه تهران، 1371، ج 1.
14- رنان، کالین 1. تاریخ علم کمبریج. ترجمه حسن افشار. تهران: نشر مرکز، 1366.
15- همایی، جلال الدین. تاریخ علوم اسلامی. تهران: هما، 1363.
16- صفا، ذبیح اللّه. تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم. تهران: دانشگاه تهران، 1371.
17- گرجی، ابو القاسم. تاریخ فقه و فقها. تهران: سازمان سمت، 1375.
18- سباعی، محمد مکّی. تاریخ کتابخانههای مساجد. ترجمه محمد عباسپور، محمد جواد مهدوی. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1373.
19- صدر، حسن. تأسیس الشیعه لعلوم الاسلامی. [عراق : شرکة النشر و الطباعة العراقیة المحدوده.
20- اولیایی، مصطفی. تحول علم حدیث. [بیجا: بینا]، 1361.
21- رازی، محمد زکریا. ترجمه قصص و حکایات المرضی. به سعی و اهتمام محمود نجمآبادی. تهران: دانشگاه تهران، 1356.
بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، ص: 371
22- رازی، محمد زکریا. ترجمه کتاب الجدری و الحصبه (آبله و سرخک). به سعی و اهتمام محمود نجمآبادی. تهران: دانشگاه تهران، 1364.
23- رشید الدین فضل اله همدانی. تنکسوقنامه؛ یا طب اهل ختا. تهران: دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1350.
24- منتصب مجابی، حسن. «جایگاه مسلمانان در تاریخ کتاب و کتابخانه» نشریه کتابداری.
1383، سال 38، دوره 41، ص 182- 181.
25- مجلسی، محمد باقر. حلیة المتقین. قم: هجرت، 1372.
26- کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران، 14- 11 مهرماه 1371. خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران. تهران: کنگره بینالمللی ... [1371].
27- میسری. دانشنامه در علم پزشکی؛ کهنترین مجموعه طبی به شعر فارسی. به اهتمام برات زنجانی. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل شعبه تهران، 1366.
28- دستور خطّ فارسی، متن پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی. تهران: ضمیمه شماره 7 نامه فرهنگستان، 1378.
29- آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن. الذریعه الی تصانیف الشیعه. بیروت: دار الاضواء، 1403 ه ق.
30- آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن. الذریعه الی تصانیف الشیعه. ج 26. به کوشش احمد حسینی. مشهد: آستان قدس رضوی، 1405 ه ق.
31- حکیمی، محمد رضا. شیخ آقا بزرگ تهرانی. تهران: فجر، 1355.
32- محب الاسلام موسوی، علی اکبر. شیعه میپرسد. مشهد: [بینا]، 1396 ه ق.
33- نورانی، مصطفی. طب اسلامی. [قم : مکتب اهل بیت (ع)، 1358، ج 1.
بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، ص: 372
34- الگود، سیریل، طب در دوره صفویه. ترجمه محسن جاویدان. تهران: دانشگاه تهران، 1357.
35- خلیلی، محمد. طب الصادق. ترجمه نصیر الدین امیر صادقی تهرانی. تهران: عطائی، 1370.
36- ابن جلجل، سلیمان بن حسّان الاندلسی. طبقات الاطباء و الحکماء. ترجمه و تعلیقات از سید محمد کاظم امام. تهران: دانشگاه تهران، 1349.
37- علم در اسلام. به اهتمام احمد آرام. تهران: سروش، 1366.
38- هونکه، زیگرید. فرهنگ اسلام در اروپا. ترجمه مرتضی رهبانی. تهران: نشر فرهنگ اسلامی، 1366.
39- فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان. تهران: مؤسسه تحقیقات و برنامهریزی علمی و آموزشی، مرکز خدمات کتابداری، 1356.
40- بو علی سینا، حسین بن عبد اله. قانون در طب. ترجمه عبد الرحمن شرفکندی (ههژار).
تهران: سروش، 1366، ج 1.
41- ابن ندیم، محمد بن اسحاق. کتاب الفهرست. ترجمه و تحقیق محمد رضا تجدد. تهران:
امیرکبیر، 1366.
42- مطهری، مرتضی. کتابسوزی ایران و مصر. قم: صدرا، 1357.
43- فیلسوف الدوله، میرزا عبد الحسین خان. کتاب مطرح الانظار فی تراجم اطباء الاعصار و فلاسفة الامصار. تبریز: حسینی، 1344 ه ق. ج 1.
44- عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم. کتاب و کتابخانهها: زیربنای تمدن و علوم اسلامی. تهران:
بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، ص: 373
کتابفروشی حقیقت، 1353.
45- میر حیدر، حسین. گنجینه اسرار گیاهان. تهران: وحید، 1363.
46- دهخدا، علی اکبر. لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه لغتنامه دهخدا، 1337- 1352.
47- مجموعه مقالات سمینار دیدگاههای اسلام در پزشکی برگزار شده در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اسفندماه 1368. گردآوری و تنظیم حسین فتاحی معصوم. مشهد: دبیرخانه دائمی سمینار، 1371.
48- کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران [14- 11 مهرماه 1371]. مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران. تهران: مؤسسه توسعه دانش و پژوهش ایران، [بیتا]، ج 1.
49- نجمآبادی، محمود. محمد زکریای رازی؛ طبیب، فیلسوف، شیمیدان ایرانی. کرمانشاه:
دانشگاه رازی، 1355.
50- نفیسی، ابو تراب. مختصر تاریخ علوم پزشکی تا ابتدای قرن معاصر. اصفهان: دانشگاه اصفهان، 1355.
51- محمد الخلیلی. معجم ادباء الاطباء. نجف: مطبعة الغری، 1365 ه ق.
52- فاضل قایینی، علی. معجم المؤلفی الشیعه. [بیم: بینا، بیتا].
53- مصطفوی کاشانی، جلال و ابو القاسم پاکدامن. مقایسه طب قدیم ایران با پزشکی نوین.
تهران: دانشگاه تهران، 1358.
54- ابن خلدون، عبد الرحمن بن محمد. مقدمه ابن خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی.
تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1369.
بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، ص: 374
55- رازی، محمد زکریا. من لا یحضره الطبیب. ترجمه ابو تراب نفیسی. تهران: جهاد دانشگاهی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، 1363.
56- السباعی، محمد مکّی. نقش کتابخانههای مساجد در فرهنگ و تمدن اسلامی. ترجمه علی شکوهی. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، 1373.
57- عسکری، مرتضی. نگاهی به سرگذشت حدیث. تهران: روزبه، 1353.
«و للّه الحمد و المنّة و صلّی اللّه علی محمّد و آله الطّیّبین الطّاهرین»[395]
________________________________________
[1] ( 1)- شیخ آقابزرگ تهرانی، ص بیست و یک.
[2] ( 2)- همان، ص 22- 24.
[3] ( 3)-« الغدیر» اثر بسیار ارزشمند دانشمند و پژوهشگر بزرگ شیعه مرحوم علامه امینی است که به فارسی نیز ترجمه شده است.
[4] ( 4)- شیخ آقابزرگ تهرانی، ص بیست و یک.
[5] ( 1)- قانون در طب، ص 3.
[6] ( 2)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 148.
[7] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 83.
[8] ( 2)- تاریخ علم کمبریج، ص 254.
[9] ( 3)- گنجینه اسرار گیاهان، ص 26.
[10] ( 4)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 80.
[11] ( 1)- تاریخ طب در ایران، ص 39.
[12] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 19.
[13] ( 3)- همان، ص 36.
[14] ( 4)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 184.
[15] ( 5)- همان، ص 185.
[16] ( 6)- تاریخ طب در ایران، ص 268.
[17] ( 1)- همان، ص 268.
[18] ( 2)- همان، ص 394.
[19] ( 3)- تاریخ طب اسلامی، ص 54.
[20] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 166- 168.
[21] ( 1)- تاریخ طب اسلامی، ص 17 مقدمه.
[22] ( 2)- کتاب الفهرست، ص 513.
[23] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 182.
[24] ( 1)- تاریخ علوم اسلامی، ص 21.
[25] ( 2)- پنج هزار سال پزشکی، ص 24.
[26] ( 3)- همان، ص 29.
[27] ( 1)- گنجینه اسرار گیاهان، ص 24.
[28] ( 2)- پنج هزار سال پزشکی، ص 27.
[29] ( 3)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 165.
[30] ( 4)- تاریخ پزشکی ایران، ص 20.
[31] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 67- 68.
[32] ( 2)- همان، ص 71.
[33] ( 3)- همان، ص 72.
[34] ( 1)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 145.
[35] ( 2)- مطرح الانظار ...، ص 6.
[36] ( 3)- همان، ص 7؛ و نیز ر. ک: کتاب الفهرست، ص 510- 511، تاریخ الحکماء قفطی، ص 5، 16، 129، 130 و ...
[37] ( 1)- این روایت توسط آقای نجف علی میرزایی به فارسی ترجمه شده و با نام( شگفتیهای آفرینش از زبان امام صادق( ع)، یا توحید مفضّل) به چاپ رسیده است.
[38] ( 2)- بحار الانوار، ج 3، ص 181- 185.
[39] ( 1)- در خود روایت تمام این مطالب مشروحا آمده است، و علاقهمندان میتوانند به آن مراجعه نمایند.
[40] ( 1)- بحار الانوار، ج 10، ص 205- 207.
[41] ( 2)- طب الصادق، ص 51.
[42] ( 3)- همان، ص 138.
[43] ( 4)- همان، ص 151.
[44] ( 5)- طب اسلامی، ص 21.
[45] ( 6)- همان، ص 60.
[46] ( 1)- بهداشت دهان و دندان از دیدگاه معصومین( ع)، ص 8.
[47] ( 2)- همان، ص 13.
[48] ( 3)- همان، ص 15.
[49] ( 4)- همان، ص 12.
[50] ( 5)- حلیة المتقین، ص 276.
[51] ( 1)- علم در اسلام، ص 163.
[52] ( 1)- تاریخ طب اسلامی، ص 49.
[53] ( 2)- تاریخ تمدن اسلام جرجی زیدان، ص 603.
[54] ( 3)- تاریخ پزشکی ایران، ص 267- 268.
[55] ( 1)- تاریخ طب در ایران، ص 417- 418.
[56] ( 2)- همان، ص 394.
[57] ( 3)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 109.
[58] ( 1)- حلبی، علی اصغر، تاریخ تمدن اسلام، ص 187.
[59] ( 2)- همان، ص 187.
[60] ( 3)- جرجی زیدان، تاریخ تمدن اسلام، ص 708.
[61] ( 1)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 199.
[62] ( 2)- همان، ص 187.
[63] ( 3)- همان، ص 196.
[64] ( 1)- طبقات الاطباء و الحکماء، ص بیست و دو( پیشگفتار مترجم).
[65] ( 2)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 236- 237.
[66] ( 1)- جرجی زیدان، تاریخ تمدن اسلام، ص 590.
[67] ( 1)- همان، ص 586.
[68] ( 2)- همان، ص 585.
[69] ( 3)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 297.
[70] ( 1)-« فرات بن شحناتا» که در کتاب جرجی زیدان اشتباها« فرات بن شحاتا» نوشته شده، از شاگردان« تیاذوق» طبیب حجاج بن یوسف بوده است( کتاب الفهرست، پاورقی صفحه 537).
[71] ( 1)- تاریخ تمدن اسلام، ص 583- 584.
[72] ( 2)- همان، ص 588.
[73] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 254.
[74] ( 2)- دانشنامه در علم پزشکی، ص 15 مقدمه.
[75] ( 1)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 239.
[76] ( 1)- کتاب الفهرست، ص 635، و طب الصادق، ص 34.
[77] ( 2)- طبقات الاطباء و الحکماء، ص 45.
[78] ( 3)- کتاب الفهرست، ص 445.
[79] ( 4)- تاریخ پزشکی ایران، ص 141.
[80] ( 5)- کتاب الفهرست، ص 524.
[81] ( 6)- همان، ص 525.
[82] ( 1)- همان، ص 528- 530.
[83] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 123.
[84] ( 3)- کتاب الفهرست، ص 618.
[85] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 129.
[86] ( 2)- کتاب الفهرست، ص 536.
[87] ( 3)- همان، ص 487.
[88] ( 1)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 366.
[89] ( 2)- همان، ص 299- 303.
[90] ( 3)- کتاب الفهرست، ص 536.
[91] ( 4)- همان، ص 441، 541، 556، 557، 559.
[92] ( 1)- همان، ص 436.
[93] ( 2)- همان، ص 437.
[94] ( 1)- همان، ص 437.
[95] ( 2)- مقدمه ابن خلدون، ج 1، ص 70.
[96] ( 1)- همان، ج 2، ص 1002.
[97] ( 2)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 484- 485.
[98] ( 3)- تاریخ تمدن اسلام ج 3، ص 54- 65.
[99] ( 4)- نقش کتابخانههای مساجد ...، ص 175- 176.
[100] ( 5)- تاریخ علوم اسلامی، ص 8 و 9.
[101] ( 6)- تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم، ج 1، ص 33- 34.
[102] ( 1)- کتابسوزی ایران و مصر، ص 6 و 7.
[103] ( 2)- احزاب، آیه 33.
[104] ( 3)- شوری، آیه 23.
[105] ( 1)- نشریه کتابداری، بهار و تابستان 1383، ص 182- 181.
[106] ( 2)- تاریخ کتابخانههای مساجد، ص 132.
[107] ( 1)- نگاهی به سرگذشت حدیث، ص 22- 24.
[108] ( 2)- تاریخ تمدن اسلام، ج 3، ص 71.
[109] ( 1)- تحول علم حدیث، ص 11- 12.
[110] ( 2)- تأسیس الشیعه لعلوم الاسلامی، ص 316.
[111] ( 3)- تاریخ فقه و فقها، ص 42- 43.
[112] ( 4)- برای اطلاع بیشتر در این زمینه رجوع شود به کتاب« تأسیس الشیعه»، تلیف علامه سید حسن صدر.
[113] ( 1)- اصول کافی، ج 1، ص 66- 67.
[114] ( 2)- تأسیس الشیعه لعلوم الاسلامی.
[115] ( 3)- اتفاقا تمام آثار پزشکی معرفی شده در کتاب حاضر نیز مستخرج از همین« الذریعه» میباشد.
[116] ( 1)- طبقات الاطباء و الحکماء، ص 1 و 2 پیشگفتار.
[117] ( 2)- همان، ص 6 پیشگفتار.
[118] ( 3)- همان، ص بیست و دو پیشگفتار.
[119] ( 4)- همان، ص 41.
[120] ( 1)- کتاب الفهرست، ص 487- 489.
[121] ( 1)- تاریخ علوم اسلامی، ص 13.
[122] ( 2)- همان، ص 49.
[123] ( 3)- همان، ص 50.
[124] ( 1)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 103.
[125] ( 1)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 448.
[126] ( 1)- همان، ص 428.
[127] ( 2)- همان، ص 420.
[128] ( 3)- همان، ص 423.
[129] ( 4)- تاریخ پزشکی ایران، ص 247.
[130] ( 1)- دانشنامه در علم پزشکی، ص 14 مقدمه، به نقل از« کتاب البخلاء» جاحظ.
[131] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 124.
[132] ( 1)- تاریخ علوم اسلامی، ص 88- 89.
[133] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 200.
[134] منتصب مجابی، حسن، بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، 1جلد، دانشگاه رازی - کرمانشاه، چاپ: اول، 1385 ه.ش.
[135] ( 1)- کتاب الفهرست، ص 640.
[136] ( 2)- همان، ص 408.
[137] ( 1)- سال 251- 313 ه. ق.
[138] ( 2)- طب اسلامی، ص 4.
[139] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 229.
[140] ( 1)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 105.
[141] ( 1)- تاریخ طب در ایران، ص بیست و یک.
[142] ( 2)- محمد زکریای رازی، ص 173.
[143] ( 3)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 35.
[144] ( 4)- ترجمه کتاب الجدری و الحصبه، ص شش مقدمه.
[145] ( 1)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 37.
[146] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 232.
[147] ( 3)- طب در دوره صفویه، ص 314.
[148] ( 4)- همان، ص 170.
[149] ( 1)- من لا یحضره الطبیب، ص 33.
[150] ( 1)- تاریخ طب اسلامی، ص 88- 90.
[151] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 213.
[152] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 225.
[153] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 21.
[154] ( 3)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 321.
[155] ( 4)- تاریخ پزشکی ایران، ص 279.
[156] ( 5)- همان، ص 325.
[157] ( 6)- همان، ص 326.
[158] ( 1)- بررسی در طب سنتی ایران، ص 12.
[159] ( 2)- پنج هزار سال پزشکی، ص 115.
[160] ( 3)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 228.
[161] ( 4)- تاریخ پزشکی ایران، ص 215.
[162] ( 5)- همان، ص 220.
[163] ( 1)- همان، ص 226.
[164] ( 2)- مطالب داخل پرانتز از ویراستار کتاب در پاورقی همان صفحه است.
[165] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 234- 235.
[166] ( 2)- فرهنگ اسلام در اروپا، ج 1، ص 135.
[167] ( 3)- تاریخ پزشکی ایران، ص 239.
[168] ( 1)- ترجمه کتاب الجدری و الحصبه، ص 37.
[169] ( 2)- فرهنگ اسلام در اروپا، ج 1، ص 141.
[170] ( 1)- دانشنامه در علم پزشکی، ص 10- 11.
[171] ( 2)- تنکسوقنامه، ص 1.
[172] ( 1)- علم در اسلام، ص 164.
[173] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 204.
[174] ( 2)- تاریخ علم کمبریج، ص 283- 284.
[175] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 205.
[176] ( 2)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 7 مقدمه.
[177] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران، ص 247- 246.
[178] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 325.
[179] ( 1)- همان، ص 326- 327.
[180] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 208.
[181] ( 3)- همان، ص 208.
[182] ( 4)- همان، ص 183.
[183] ( 1)- همان، ص 184.
[184] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 338.
[185] ( 3)- همان، ص 339.
[186] ( 4)- طب در دوره صفویه، ص 151.
[187] ( 5)- تاریخ پزشکی ایران، ص 326.
[188] ( 1)- طب در دوره صفویه، ص 223.
[189] ( 2)- همان، ص 223.
[190] ( 3)- همان، ص 154.
[191] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 250.
[192] ( 2)- همان، ص 329- 330.
[193] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 214.
[194] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 319.
[195] ( 1)- همان، ص 161- 163.
[196] ( 2)- همان، ص 324.
[197] ( 3)- همان، ص 325.
[198] ( 4)- طب در دوره صفویه، ص 81.
[199] ( 5)- همان، ص 69.
[200] ( 1)- همان، ص 312.
[201] ( 2)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 158.
[202] ( 3)- طب در دوره صفویه، ص 162.
[203] ( 4)- تاریخ پزشکی ایران، ص 279.
[204] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 314.
[205] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 257.
[206] ( 3)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 255.
[207] ( 1)- طب در دوره صفویه، ص 226.
[208] ( 2)- همان، ص 240.
[209] ( 3)- تاریخ پزشکی ایران، ص 288، به نقل از تاریخ طبری، ج 3، ص 2226.
[210] ( 4)- طب در دوره صفویه، ص 271.
[211] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 156- 155.
[212] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 263.
[213] ( 1)- همان، ص 318.
[214] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 334.
[215] ( 3)- طب در دوره صفویه، ص 273.
[216] ( 1)- همان، ص 275.
[217] ( 2)- همان، ص 277.
[218] ( 3)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 156.
[219] ( 4)- همان، ص 212.
[220] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 328.
[221] ( 2)- همان، ص 328.
[222] ( 3)- تاریخ پزشکی ایران، ص 232.
[223] ( 4)- طب در دوره صفویه، ص 314.
[224] ( 5)- همان، ص 325.
[225] ( 1)- همان، ص 324.
[226] ( 2)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 213.
[227] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 415.
[228] ( 2)- همان، ص 408- 409.
[229] ( 3)- همان، ص 409.
[230] ( 1)- همان، ص 412.
[231] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 36.
[232] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران، ص 46.
[233] ( 1)- همان، ص 47.
[234] ( 2)- همان، ص 48.
[235] ( 3)- همان، ص 219.
[236] ( 4)- طب در دوره صفویه، ص 170.
[237] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 50.
[238] ( 2)- همان، ص 63.
[239] ( 1)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 262- 263.
[240] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 201.
[241] ( 3)-؟؟؟
[242] ( 4)-؟؟؟
[243] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 219.
[244] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 198- 199.
[245] ( 3)- همان، ص 353.
[246] ( 4)- طب در دوره صفویه، ص 33.
[247] ( 5)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 26.
[248] ( 6)- فرهنگ اسلام در اروپا، ج 2، ص 58.
[249] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 202.
[250] ( 2)- همان، ص 206.
[251] ( 3)-؟؟؟
[252] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 206.
[253] ( 2)- تاریخ الحکماء قفطی، ص 270.
[254] ( 3)- فرهنگ اسلام در اروپا، ص 57.
[255] ( 1)- تاریخ تمدن اسلام جرجی زیدان، ص 636.
[256] ( 1)- شیعه میپرسد، ص 52- 53 و: کتاب و کتابخانهها ...، ص 123.
[257] ( 2)- تاریخ علوم اسلامی، ص 45.
[258] ( 3)- شیعه میپرسد، ص 54.
[259] ( 1)- تاریخ علوم اسلامی، ص 45- 47.
[260] ( 2)- مجموعه مقالات سمینار دیدگاههای اسلام در پزشکی، ص 283.
[261] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 230.
[262] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 250.
[263] ( 1)- همان، ص 249.
[264] ( 2)- همان، ص 251.
[265] ( 3)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 230- 231.
[266] ( 1)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 174.
[267] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 180.
[268] ( 1)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 115.
[269] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 243.
[270] ( 1)- همان، ص 152.
[271] ( 2)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 10.
[272] ( 3)- طب در دوره صفویه، ص 25- 26.
[273] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 410- 411.
[274] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 28.
[275] ( 1)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 180.
[276] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 400.
[277] ( 3)- طب در دوره صفویه، ص 29.
[278] ( 1)- همان، ص 26 و 27.
[279] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 326.
[280] ( 1)- همان، ص 399.
[281] ( 2)- بررسی در طب سنتی ایران ...، ص 20.
[282] ( 3)- طب در دوره صفویه، ص 41.
[283] ( 1)- همان، ص 104.
[284] ( 2)-؟؟؟ طب در اسلام، 192.
[285] ( 1)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران، ص 57.
[286] ( 1)- پنج هزار سال پزشکی، ص 170.
[287] ( 2)- همان، ص 176.
[288] ( 3)- همان، ص 165.
[289] ( 1)- همان، ص 242.
[290] ( 2)- همان، ص 243.
[291] ( 3)- فرهنگ اسلام در اروپا، ج 2، ص 58.
[292] ( 4)- پنج هزار سال پزشکی، ص 285- 286.
[293] ( 1)- فرهنگ اسلام در اروپا، ج 2، ص 44- 45.
[294] ( 2)- شهری است در اسپانیا.
[295] ( 3)- تاریخ طب اسلامی، ص 135.
[296] ( 1)- مقایسه طب قدیم ایران با پزشکی نوین، ص 18.
[297] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 11.
[298] ( 3)- مقایسه طب قدیم ایران با پزشکی نوین، ص 10.
[299] ( 1)- ترجمه قصص و حکایات المرضی، ص 5 مقدمه.
[300] ( 2)- فرهنگ اسلام در اروپا، ج 1، ص 190.
[301] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 229.
[302] ( 2)- همان، ص 230.
[303] ( 1)- خلاصه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 47.
[304] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 236.
[305] ( 3)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 195.
[306] ( 4)- همان، ص 196.
[307] ( 1)- همان، ص 32.
[308] ( 2)- همان، ص 468.
[309] ( 3)- تاریخ پزشکی ایران، ص 225.
[310] ( 1)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 189.
[311] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 233.
[312] ( 1)- همان، ص 232.
[313] ( 2)- طب در دوره صفویه، ص 325.
[314] ( 3)- مجموعه مقالات کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی، ص 468.
[315] ( 1)- طب در دوره صفویه، ص 41.
[316] ( 2)- همان، ص 88.
[317] ( 1)- مختصر تاریخ علوم پزشکی، ص 259.
[318] ( 1)- تاریخ پزشکی ایران، ص 644.
[319] ( 1)- طب در دوره صفویه، ص 226.
[320] ( 1)- همان، ص 117.
[321] ( 2)- علم در اسلام، ص 191.
[322] ( 3)- تاریخ پزشکی ایران، ص 510.
[323] ( 4)- همان، ص 533.
[324] ( 1)- همان، ص 491- 492.
[325] ( 2)- همان، ص 497.
[326] ( 3)- همان، ص 591.
[327] ( 4)- همان، ص 635.
[328] ( 5)- همان، ص 589.
[329] ( 1)- همان، ص 554- 556.
[330] ( 2)- همان، ص 564.
[331] ( 1)- کتاب مطرح الانظار فی تراجم اطباء الاعصار، ص 14.
[332] ( 2)- تاریخ پزشکی ایران، ص 564.
[333] ( 3)- همان، ص 564.
[334] ( 4)- تاریخ طب اسلامی، ص 129.
