کلکچال یکی از مسیرهای کوهنوردی کم خطر و با طبیعتی دیدنی در شمال شهر تهران است که به دلیل مسیر کوتاه و امکانات مناسب یکی از بهترین پیشنهادها برای طبیعت گردی یک روزه و همراه با خانواده به شمار می‌رود.
اگر قرار باشد یک روز خود را در گردشگاه‌های طبیعی تهران بگذرانید، از کدام مسیر راهی می‌شوید؟ شاید بتوان گفت یكی از بهترین و كم‌خطرترین مسیرهای طبیعت‌گردی و كوهپیمایی كشور مسیر كلكچال در شمال شهر تهران است.
کلکچال (با ضم کاف و فتح لام)، نام یکی از قله‌های رشته کوه مرکزی البرز، در شمال تهران است که امروزه به صورت یکی از تفرجگاه‌های اصلی کوهنوردان و مردم عادی درآمده است. ارتفاع قله کلک چال از سطح دریا ۳۳۵۰ متر است که به علت مسیر زیبا و دیدنی، جذابیت زیادی برای صعود به آن وجود دارد.
به اعتقاد برخی از مردم، کلکچال خانه دیو سپید در ادبیات فارسی بوده است، ولی برخی دیگر کلکچال آمل را خانه دیو سپید می‌دانند.
در منظومه حماسی شبرنگ‌نامه، که در سده هفتم هجری و درباره رزم رستم با شبرنگ، فرزند دیو سپید، سروده شده، از نخستین نبرد رستم و شبرنگ در کُلَک‌چال، سخن رفته است:
چو پا بر فراز کلک چال کرد ز چنگ تهمتن رها یال کرد
گریزان شده پور دیو سپید تهمتن به رخش اندر آمد چو شید
کُلَک‌چال را یخچال پربرف هم معنی کرده‌اند.
مسیرهای مختلفی برای صعود به این قله وجود دارد که مهم‌ترین آنها را می‌توان مسیر پارک زیبای جمشیدیه دانست.
خیابان فیضیه كه از اواسط خیابان شهید باهنر (نیاوران) شروع می‌شود، حدود ۲ كیلومتر طول دارد و در انتها به پارك جمشیدیه می‌رسد.
پارك جمشیدیه با درختان، گیاهان و گل‌های فراوانش یكی از وسیع‌ترین پارك‌های ایران است كه می‌تواند برای یك ورزش صبحگاهی مورد استفاده قرار گیرد. برای رفتن به كلكچال باید به این پارك بیایید؛ به سوی غرب پارك بروید، آنجا كه پیاده‌روی سنگفرش به سوی شمال غرب ادامه می‌یابد. پس از طی حدود ۴۰۰ متر به چشمه‌ای می‌رسید كه آب خنك و گوارایی دارد. از اینجا به بعد راه به صورت مارپیچ رو به بالا می‌رود و بعد از گذر از چند محل استراحت كه در آنها مواد غذایی هم عرضه می‌شود به منطقه‌ای نسبتا وسیع می‌رسید كه ارتفاعی در حدود ۲۳۰۰ متر دارد.
در سال‌های اخیر جاده‌ای اختصاصی از شهر تا این منطقه كشیده شده است. از اینجا مسیر به صورت مستقیم با سربالایی تندی ادامه می‌یابد و بعد از ۲ پیچ، منظره پناهگاه، مسجد و برج كلكچال از دور نمایان خواهد شد. این منظره شما را برای ادامه مسیر ترغیب خواهد كرد. از اینجا به بعد منظره شهر هم دیدنی‌تر می‌شود؛ جایی كه خانه‌های كوچك شهر را زیر پایتان احساس می‌كنید.
اگر همت كنید باید از پارك جمشیدیه تا پناهگاه كلكچال را ۲ تا ۵/۲ ساعته بالا بیایید. وقتی به پناهگاه رسیدید، می‌توانید در كنار برج كلكچال كه سالیان دور محل استقرار گروه‌های پیشاهنگی بوده استراحت كنید یا به غذاخوری‌های بزرگ پناهگاه بروید و غذایی نوش جان كنید.
حتما تجربه كرده‌اید كه بعد از چنین ورزشی غذا چقدر خوشمزه‌تر است. یك سرویس بهداشتی بزرگ هم در كنار پناهگاه وجود دارد كه در این منطقه نعمت بزرگی است. حدود ۹۰ درصد طبیعت‌گردان، پناهگاه را انتهای مسیر می‌دانند و پس از استراحتی راه بازگشت را در پیش می‌گیرند. به این ترتیب برنامه حداكثر یك نصفه روز به طول می‌انجامد.
اگر بخواهید كوهنوردی كامل‌تری داشته باشید، مسیر پاكوب پناهگاه به سوی قله كلكچال این فرصت را در اختیارتان قرار می‌دهد. از پناهگاه كه در ارتفاع ۲۶۰۰ متری قرار دارد، مسیر پاكوب خوبی به سوی ارتفاعات وجود دارد. با ۱/۵ ساعت كوهنوردی به خط‌الراس خواهید رسید و از آنجا مسیر دو راهی می‌شود؛ یك راه رو به پایین و به سوی شمال است كه به پناهگاه شیرپلا می‌رود و راه رو به شرق از روی خط الراس ادامه می‌یابد تا به قله ۳۳۰۰ متری كلكچال برسد.
مسیر دسترسی به کلکچال
از میدان تجریش، اتوبوس برای خیابان فیضیه و همچنین سواری و تاکسی از میدان تجریش – چهار راه قدس تا پارک جمشیدیه وجود دارد. برای رسیدن به ابتدای مسیر کلکچال باید از یکی از وردودی‌های پارک واقع در خیابان امیدوار داخل پارک شده و به سمت غرب بروید. ورودی مسیر کلکچال نزدیک ایستگاه پلیس پارک بوده و کیوسک کوچک فدراسیون کوهنوردی هم در گوشه سمت چپ آن قرار دارد. در طول مسیر کافه‌هایی وجود دارند که به آنها ایستگاه گفته می‌شود. کافه اول: ایستگاه ۱ ، کافه دوم: ایستگاه ۲ ، کافه سوم (جنب تاسیات نظامی): ایستگاه ۳. پس از ایستگاه ۳ به آبخوری پایین تپه نورالشهدا می‌رسید و از آن پس به اردوگاه.
بهترین زمان برای سفر به کلک چال
مسیر كوهپیمایی كلكچال در قسمتی كه بین پارك و پناهگاه است بسیار عریض و بدون خطر است؛ اگر جانب احتیاط رعایت شود این راه برای همه سنین در تمامی فصول سال می‌تواند برنامه گردشی ـ ورزشی یك روزه مناسبی باشد. خانواده‌ها می‌توانند در روزهای تعطیل در كنار یكدیگر ورزش جمعی و گردشی در هوای پاك را تجربه كنند. حتی در فصل زمستان و بعد از بارش برف هم می‌توان این مسیرها را با وسایل كامل مثل كرامپون (یخ شکن) و كفش و لباس مناسب طی كرد.
