آشنایی با بندر لنگه و جاذبه‌ های گردشگری دیدنی آن

خلیج فارس، با پهنه‌های ساحلی وسیع و زیبای خود، در طول تاریخ شمار زیادی از بنادر مهم جهان را در خود جای داده است. بندر لنگه یکی از این بنادر پر اهمیت است، که جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و گردشگری بسیاری را در خود نهان کرده است.

بندر لنگه یکی از بنادر تاریخی و مهم کرانه‌های خلیج فارس است که در استان هرمزگان واقع شده است. این بندر جاذبه‌های تاریخی و گردشگری زیبایی را در خود جای داده است. در این مقاله با پیشنه، مردم، طبیعت و تاریخ بندر لنگه آشنا می‌شویم. 

موقعیت جغرافیایی و پیشنه بندر لنگه

 بندر لنگه که تا تهران ۱۶۳۱ کیلومتر فاصله دارد،  یکی از مهم‌ترین شهرستان‌های استان هرمزگان به شمار می‌آید.  آب و هوای این شهرستان گرم و مرطوب‌ است. اين بندر از سوی شمال به شهرستان لار و لامرد، از خاور به شهرستان بندرعباس، از باختر به شهرستان کنگان و از جنوب به خلیج فارس محدود است. به احتمال زیاد بندر «گوگانا» همان بندر لنگه امروزی است که در زمان حکومت هخامنشیان از بنادر معتبر تجاری به شمار می‌رفت. در سال ۱۷۶۰ ميلادی، قبیله عرب جواسم سواحل جنوبی خلیج فارس، جزیره قشم و بندر لنگه را طی یک مهاجرت وسیع، تصرف کردند. در زمان کریم‌خان زند (۱۷۷۳ - ۱۷۴۳ میلادی)، سهولت ارتباط دریایی خلیج فارس از طریق‌بندر لنگه، رونق تجاری قابل توجهی در این بندر ایجاد کرد و راه کاروان‌رو شیراز به اهمیت بازرگانی آن افزود.

در دوران قاجاریه این بندر به عروس بنادر ایران معروف شد. تا سال ۱۸۹۶ میلادی قبیله جواسم بر بندرلنگه تسلط داشتند. در سال ۱۸۸۹ میلادی در بندرلنگه دفتر کنسولگری فرانسه تأسیس شد، همچنین گمرک‌ بندرعباس و بندرلنگه زیر نظر بلژیکی‌ها قرار گرفت. در سال ۱۸۹۸ میلادی یکی از افراد خانواده‌های حکومتی‌ بندرلنگه، به علت ضعف حکومت مرکزی، اداره امور بندر لنگه را در اختیار گرفت ولی بعد از مدت کمی به‌ سلطه او در بندر لنگه خاتمه داده شد. در اواخر حکومت قاجاریه، بندرلنگه رو به ویرانی نهاد و از شروع جنگ جهانی اول تا بعد از جنگ جهانی‌دوم (۱۹۴۵ میلادی) به دلیل انواع بیماری‌های واگیردار و قحطی، شهر چهره واقعی و رونق خود را از دست داد.

امروزه این بندر یکی از بنادر مهم کرانه‌های شمالی خلیج فارس به شمار می‌رود و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی آن گردشگران عزیز کشورمان را به خود فرا می‌خواند.

وجه تسمیه بندر لنگه

واژه لنگه، در فرهنگ ما به معنای تا، فرد، تک، یکتا، بی همتا، و نادر آمده است. بنا به پاره‌ای از روایت‌ها، نام پیشین این منطقه به دلیل وجود مروارید مرغوب و زیاد در آب‌های آن، شهر یا «بندر مروارید» بوده، که به مرور زمان به بندر لنگه تغییر یافته است.

شغل و صنایع دستی مردم بندر لنگه

کشاورزی بندر لنگه به دلیل نبودن آب شیرین بیش‌تر به گونه دیم است. اگر چه این شهرستان در گذشته صادرکننده فرآورده‌های کشاورزی بوده است، اما در حال حاضر این کار رونق چندانی ندارد. از مهم‌ترین صنایع دستی این شهرستان می‌توانیم به بافتن لباس‌های محلی به شیوه‌ی دستی اشاره کنیم. بیشتر زنان این شهرستان در اوقات بیکاری به این حرفه اشتغال دارند و لباس‌های محلی به مصرف زنان و دختران می‌رسد. حصير دستی نیز یکی از صنایع دستی این شهرستان است که در روستاهای اطراف بندرلنگه تولید می‌شود که فاقد مرغوبیت در مقایسه با صنایع دستی میناب است ولی از این جهت بیش‌تر مصرف محلی دارد. گلابتون دوزی شهرستان بندرلنگه یکی دیگر از صنایع دستی این منطقه است که در مقایسه با میناب و بندرعباس دارای مزیت‌ها و برتری‌های نسبی است. خوس (خوصی) دوزی، کم دوزی، ساختن قفس ماهیگیری دگرگور، از دیگر صنایع دستی این منطقه به شمار می‌آید.

ماهی که صید آن در شهرستان بندر لنگه رواج دارد، یکی از کالاهای صادراتی و از منابع مهم و خوراک اصلی مردم این شهرستان است. بیشتر ماهی صید شده به مصرف خوراک روزانه کرانه‌نشینان و مردم شهرها و روستاهای گوناگون ناحیه می‌رسد. صید مروارید نیز از شغل‌های مهم مردم جزیره کیش شهرستان بندر لنگه بوده که از این راه درآمد زیادی به دست می‌آورند. در گذشته گونه‌های مروارید مرغوب با درخشندگی و رنگ‌های گوناگون در آب‌های حوزه بندر لنگه صید می‌شد و چنان که بر می‌آید بندر لنگه مرکز بزرگ صید و داد و ستد مروارید بوده است. مرواریدهای این شهرستان از نظر گونه، درشتی، جنس، زیبایی، شفافیت و رنگ، در سراسر جهان کم نظیر بوده‌اند. همچنین برخی از کالاهای صادراتی سایر شهرستان‌های کشور از این بندر به شیخ‌نشین‌های حوزه خلیج فارس صادر می‌شود.

جاذبه‌های گردشگری بندر لنگه

عمارت فکری در بندر لنگه

عمارت فکری با بادگیرهای بلند و زیبا، یکی از الگوهای اصیل معماری جنوب در ساحل بندرلنگه است. این اثر در اواخر دوره قاجاریه به دست عبدالواحد فکری از تجار معروف شهر ساخته شده است. روزگاری خانه فکری، به‌عنوان سکونتگاه و مرکز تجارت و بازرگانی در بندرلنگه شهرت داشته به همین علت در ساخت این بنا دو بخش اندرونی و بیرونی برای اسکان خانواده فکری و پذیرایی از مهمانان و تجار در نظر گرفته شده بود. وجود پنج بادگیر، دو زیرزمین، ۲۵ اتاق و حیاط مرکزی از جلوه‌های زیبای خانه قدیمی فکری است.

سنگ، ساروج و گچ مصالح به‌کار رفته در ساخت خانه فکری هستند. سقف این بنا از تیرهای چوبی از جنس چندل آفریقایی، حصیرهای بافته شده از برگ درخت خرما و حصیرهایی از نی بافته شده با پوشش کاه گل است. قرار گرفتن خانه فکری در ارتقاع پنج متری از سطح زمین، وجود راه روها، بادگیرها با معماری ویژه از دلایل تهویه و خنکی هوای داخل این خانه است. خانه فکری با ۳۴۰۰ متر مربع مساحت و زیربنای ۱۲۰۰ متر مربع در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است. این خانه به تازگی مرمت شده تا به موزه مردم‌شناسی تبدیل شود.

مسجد ملک بن عباس 

به احتمال زیاد بنای اولیه مسجد ملک بن عباس در زمان تیموریان پایه‌ریزی شده بوده است، که دو بار در زمان صفوی و قاجاریه مورد بازسازی قرار گرفته است. در سال ۱۲۳۷ خورشیدی محمد بن عباس بحرینی دستور داد تا در همان مکان قدیمی، مسجدی برای اهالی و آقا سید محمد عالم شرف البحرانی از مجتهدین شیعه ساخته شود. ساخت مسجد توسط استاد محمد نامی (معمار مناره‌های بارگاه امام علی (ع)) به صورت مسجد یک ایوانی با قوس‌ها و طاق‌های دو ابرویی با سبک هندی آغاز شده است. شبستان مسجد دارای یک ردیف ستون است که ۶ عدد از ستون‌ها در داخل و ۲ ستون در دو جانب آن قرار دارد، پا ستون‌ها با آجرهای قالبی از گچ با نقوش زیبا تزئین شده است. ایوان مسجد هم دارای ۶ ستونه و ۲ درگاه در دو سوی ایوان است. گچ‌بری سقف شبستان و ایوان مسجد، ترکیبی از قالب‌گیری و قطعات گل و بته است و نماسازی آن با گچ مزین شده است. نکته جالب در مورد این بنا انحراف مناره آن است که شکل کج این مناره باعث شده تا به این مسجد لقب برج پیزای ایران داده شود.

مسجد شیخی 

مسجد شیخی در سمت شرق بازار مساح واقع شده است. این مسجد از بناهای دوره زندیه است. مسجد چندبار تعمیر، باسازی و توسعه داده شده و که تاریخ آخرین بازسازی به سال ۱۴۱۱ هجری قمری می‌رسد. شبستان و ستون‌های این مسجد از جهت به کار بردن قطعات سنگ‌تراشی شده نقوش گل و بوته قابل ملاحظه است. پوشش تزئینی تاق و سردرها و زینت کاری رواق‌ها با قطعات سنگ تراشیده شده آهکی با ظرافت خاصی صورت گرفته است. نقوش این رواق‌ها، از سبک نقش و نگار هندی متاثر است. سقف مسجد از چوب مخصوصی به نام صندل یا (چندل) ساخته شده است که از هندوستان و مومباسا آورده می‌شد. 

قلعه مغویه (قلعه شیخ سلطان)

قلعه شیخ سلطان از توابع بخش مرکزی شهرستان بندر لنگه و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران به شمار می‌رود. قلعه مغویه یا قلعه شیخ سلطان متعلق به شیخ سلطان المرزوقی یکی از حکمرانان منطقه و رئیس قبیله المرازیق و حاکم مغویه بوده است.  آن‌طور که بر می‌آید ساخت این بنا در سال ۱۳۲۱ هجری قمری پایان یافته است. این بنا در ۲ طبقه و در قسمت‌هایی هم در ۳ طبقه ساخته شده و دارای تعداد زیادی اتاق به همراه حمام سنتی، یک برج نگهبانی و ۲ بادگیر است. ساختمان قلعه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی بوده که قدمت حیاط اندرونی از بیرونی بیشتر تخمین زده می‌شود. دهستان مغویه یکی از دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان است. 

آبشار بدو 

این آبشار فصلی از ارتفاعات کوه بدو در شمال روستای لمزان واقع در ۵۰ کیلومتری شمال غرب بندرعباس سرچشمه می‌گیرد. آبشار به صورت پلکانی به پایین می‌ریزد. فاصله آبشار تا روستای لمزان در حدود ۴ کیلومتر است و دسترسی به آن از طریق جاده خاکی به سمت شمال روستا قابل انجام است. وجود اشکال پلکانی منظم در این آبشار مناظر زیبایی خلق کرده است. این آبشار و روستای لمزان در محدوده شهرستان بندر لنگه قرار گرفته‌اند.

منطقه بیابانی سایه خوش 

 این منطقه بیابانی در غرب روستایی به همین نام قرار گرفته است. روستای سایه خوش از توابع بخش مرکزی شهرستان بندر لنگه است که در ۴۰ کیلومتری جنوب خمیر و ۵۵ کیلومتری بندرلنگه قرار دارد. دسترسی به این منطقه از طریق جاده ارتباطی بندر لنگه به بندر عباس میسر است. شهرت این منطقه پس از انتشار عکسی از کلوت‌های این بیابان دو چندان شد.

منطقه سایه خوش به دلیل مجاورت با خلیج فارس از سواحل بسیار زیبایی برخوردار است. همچنین وجود نخلستان‌های فراوان در این منطقه بر زیبایی‌های آن افزوده است. روستای سایه خوش در مجاورت این منطقه دارای قدمتی طولانی است. از آثار باستانی روستا می‌توان به بندحسن و کاروانسرای صفوی که محل استراحتگاه کاروانیان بوده، اشاره کرد.

چشمه آب گرم بادون 

این چشمه آب گرم در مسیر بندرلنگه به روستای گزیر قرار دارد. آب این چشمه از شکاف سنگ‌های مارنی از زمین خارج می‌شود. در اطراف چشمه، استخری احداث شده که آب آن به مصرف کشاورزی می‌رسد.

چشمه آب گرم آسک 

آب گرم آسک در مسیر بندرلنگه به روستای گزیر واقع شده که در مظهر چشمه تعداد حوضچه طبیعی وجود دارد و بازدیدکنندگان می‌توانند در آن استحمام کنند. آب این چشمه در ردیف آب‌های سولفات کلسیم همراه با منیزیم و کلرورید سدیم است.

برکه دریا دولت 

آب انبار تاریخی برکه دریا دولت، بعد از آب انبار (کل) گراش در استان فارس و آب انبار (سردار) محله راه ری شهر قزوین به‌عنوان سومین برکه بزرگ ایران است. برکه دریا دولت آب انباری تاریخی در کناره بندرکنگ از توابع بخش مرکزی شهرستان بندر لنگه و از نقاط دیدنی استان هرمزگان است. به خاطر بزرگی غیر قابل تصور این برکه «دریا دولت» نامیده شده‌است. 

 اقامت در بندر لنگه

برای اقامت در این بندر، هم می‌توانید خانه و ویلای ساحلی کرایه کنید و هم در صورت تمایل از هتل دیپلمات واقع در بلوار جانبازان استفاده کنید. علاوه بر آن مهمان‌پذیر گلستان و مهمان‌پذیر امیر هم پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان از این بندر زیبا هستند.

خورد و خوراک در بندر لنگه

به جز قلیه ماهی معروف، گبولی از غذاهای محلی بندر لنگه است. برای امتحان این غذای محلی می‌توانید به رستوران‌های این شهر مانند رستوران بهونه و رستوران مهمانپذیر گلستان بروید. غذاپزی لنگه هم غذاهای لذیذی برای مسافران و گردشگران تدارک می‌بیند.