اهمیت نماز صبح از نظر قرآن
در قرآن مي خوانيم: (أَقِمِ الصّلاهَ لِدُلُوکِ الشّمسِ إِلي غَسَقِ اللّيلِ وَ قُرآنَ الفَجرِ إِنّ قُرآنَ الفَجرِ کانَ مَشهُوداً)(1)؛ «نماز را از زوال خورشيد، تا نهايت تاريکي شب، (نيمه شب) بر پادار و همچنين قرآن فجر (نماز صبح) را؛ چرا که قرآن فجر، مورد مشاهده (فرشتگان شب و روز ) است».
طبق رواياتي در ذيل آيه شريفه وارد شده است، مقصود از «قرآن الفجر» نماز صبح است و اين روايات را دانشمندان شيعه و اهل تسنن نقل کرده اند.
زراره از امام باقر (عليه السلام) نقل مي کند که مراد از «قرآن الفجر» نماز صبح است.
و نيز امام باقر و امام صادق (عليها السلام) فرمودند: منظور از «قرآن الفجر» نماز صبح است.(2)
آيه شريفه، نکات زيادي را در بر دارد؛ از جمله:
1. اهميت و جايگاه ويژه نماز صبح نسبت به ساير نمازها (ان قرآن الفجر کان مشهوداً).
2. مطلوبيت و فضيلت اقامه نماز صبح در اول وقت (طلوع فجر).
با اينکه وقت نماز صبح نيز موسع (طلوع فجر تا طلوع آفتاب) است ولي اضافه شدن «قرآن» به واژه «فجر» اهميت و فضيلت اول وقت را مي رساند.
3. نماز صبح در اول فجر، مورد شهود و نظاره ويژه «ملائکه شب و روز» است و هر دو گروه ثواب نماز صبح را مي نويسند.
4. اهتمام به اقامه نماز صبح همراه با جماعت.
احتمال دارد که ذکر صفت مشهود براي نماز صبح، نوعي تشويق به اين باشد که شايسته است انجام آن در معرض شهود و ديد همگان باشد.(3)
علامه طباطبايي مي فرمايد: «روايات از طرق عامه و خاصه متفقاً جمله «ان قرآن الفجر کان مشهودا» را تفسير کرده اند به اينکه: نماز صبح را هم ملائکه شب (در موقع مراجعت و هم ملائکه صبح (در موقع آمدن) مي بينند»(4).
و نيز در بحث روايتي، پس از نقل اخبار در ذيل آيه شريفه مي فرمايد: «تفسير مشهود بودن «قرآن فجر» در روايات شيعه و سني، به اينکه چون ملائکه شب و روز آن را مي بينند، آن قدر در اين دو طايفه بسيار است که نزديک است به حدّ تواتر برسد و در بعضي از آنها همان طور که گذشت، شهادت خدا و ديدن مسلمين نيز اضافه شده است».(5)
5. نماز تنها عبادتي است که به نام «قرآن» توصيف شده است (قرآن الفجر).
6. قرآن و تلاوت آن در نماز، محور اصلي است. (قرآن الفجر) (6)
7. «قرآن الفجر» در آيه عطف است به کلمه «الصلوه» که تقديرش چنين مي شود: «و اقم قرآن الفجر» که مراد از آن، نماز صبح است و چون مشتمل بر قرائت قرآن است، آن را «قرآن صبح» خوانده؛ چون روايات همه متفق اند بر اينکه مراد از «قرآن الفجر» همان نماز صبح است.
پي نوشت ها :
1- اسراء / 78.
2- تفسير نو ر الثقلين ، عبدالعلي حويزي، ج3، ص 201 و 202، ح 376 و 378.
3- تفسير راهنما، اکبر هاشمي رفسنجاني، ج 10، ص 208.
4- الميزان، علامه طباطبايي، ج 13، ص 176-178.
5- همان، ص 191.
6- تفسير نور، محسن قرائتي، ج 7، ص 104.
