پرسش:
من یک تحقیقی درباره نظریه تکامل داروین و دیدگاههای اسلامی در رابطه با خلقت بشر دارم، اخیرا یک برنامه از کانال ملی دیدم که نظریه ی خطرناک داروین را از طریق آیات قرآن اثبات می کند. یکی از آیات عبارت است از «ما لَکُمْ لا تَرْجُونَ لِلّهِ وَقارًا*وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْوارًا*أَ لَمْ تَرَوْا کَیْفَ خَلَقَ اللّهُ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقًا*وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فیهِنَّ نُورًا وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجًا*وَ اللّهُ أَنْبَتَکُمْ مِنَ اْلأَرْضِ نَباتًا*ثُمَّ یُعیدُکُمْ فیها وَ یُخْرِجُکُمْ إِخْراجًا*وَ اللّهُ جَعَلَ لَکُمُ اْلأَرْضَ بِساطًا ، تا بارانهای پربرکت آسمان را پی در پی بر شما فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغهای سرسبز و نهرهای جاری در اختیارتان قرار دهد! چرا شما برای خدا عظمت قائل نیستید؟! در حالی که شما را در مراحل مختلف آفرید (تا از نطفه به انسان کامل رسیدید)! و خداوند شما را همچون گیاهی از زمین رویانید، سپس شما را به همان زمین بازمیگرداند، و بار دیگر شما را خارج میسازد؟»
پاسخ:
ظاهر آیات قرآن کریم مخالف نظریه ترانسفورمیسم و تطور انواع داروین می باشد و تقارن لفظی اطوار هیچ گونه دلالتی بر هماهنگی با این نظریه ندارد (اطوار اشاره به خلقت حضرت آدم از خاک و خلقت انسان از مراحل مختلفی از نطفه و جنین تا تولد است همان طور که احوال مختلف مانند کودکی، جوانی و پیری و ··· و هم چنین اشکال مختلف، دارد) و این که فرموده است «وَ اللّهُ أَنْبَتَکُمْ مِنَ اْلأَرْضِ نَباتًا»[i] به این معنا است که بالأخره همین عناصر زمین هستند که به طور خاص و ترکبیب ویژه ای در مواد غذایی قرار گرفته و سپس تبدیل به نطفه شده و شما از آن حاصل می شوید و اساسا این آیه ناظر به فرزندان آدم(ع) است نه به خود آدم چنان که خطاب (کم) متوجه مخاطبین است که غیر از حضرت آدم و حوا هستند[ii]
نظریه داروین یک فرضیه علمی است که هنوز به اثبات نرسیده است و احیانا در علوم زیست شناسی شواهدی قوی علیه آن در دست است و بسیاری از دانشمندان این رشته آن را نپذیرفته اند و چنین فرضیه ای نمی تواند با ظواهر محکم قرآنی تقابل داشته و بر آن مقدم شود·
ممکن است بعضی از دانشمندان این عقیده را داشته باشند که به فرض صحت قطعی نظریه تطور و تکامل انواع این فرضیه با ظواهر دیگر قرآن سازگار باشد البته این نظر دارای توجیهات مختلفی است مثلا عده ای می گویند که: بیان قرآن کریم در مورد خلقت آدم و حوا امری سمبلیک است و دسته ای می گویند: به فرض صحت نظریه داروین خلقت آدم و حوا استثناء است و گروهی می گویند: ظواهر آیات را می توان بر این نظریه تطبیق داد·
[i]سوره نوح، آیه 17.
[ii] تفصیل مطالب مربوط به خلقت آدم علیه السلام در قرآن کریم را در تفسیر المیزان علامه طباطبایی جلد 4 ذیل آیه 1 سوره نساء جستجو کنید·
