شاید بسیاری از شما مستقل سفر کردن را بیشتر ترجیح دهید، اما در بعضی از موارد استفاده از تورهای مسافرتی اجتنابناپذیر است؛ مواردی مثل سفر به یک کشور خارجی برای اولین بار یا سفر به برخی مقاصد گردشگری در دنیا که بدون حضور در تورهای گردشگری، امکان دسترسی به آنها وجود ندارد مثل خلیج هالونگ یا شهر باستانی ماچو پیچو. حال که استفاده از تورهای مسافرتی اجتنابناپذیر به نظر میرسد، بهتر است قبل از انتخاب تور، چند نکتهی ضروری و مهم را بررسی کرده و بهترین تور را با توجه به شرایطمان انتخاب کنیم.
همان طور که پیش از این گفتیم، استفاده از تورهای مسافرتی میتواند برای کسانی که برای اولین بار به جایی سفر میکنند و مدیریت زمان و هزینهها برایشان دشوار است، انتخاب خوبی باشد؛ همچنین برای کسانی که مستقل سفر میکنند، اما برای انجام فعالیتهای تفریحی مختلف نیازمند تجهیزات و راهنما هستند. اما در این میان، انتخاب یک تور خوب از میان پیشنهادات متفاوتی که در سایتها و مجلات و رسانههای مختلف به شما عرضه میشود، بسیار حائز اهمیت است.
این راهنمای جامع به شما کمک میکند که تور مناسبی را انتخاب کرده و از سفر خود لذت ببرید.
بد نیست قبل از پرداختن به این مسئلهی مهم با انواع آژانسهای مسافرتی آشنا شویم.
انواع آژانسهای مسافرتی
همه روزه در رفتوآمدهای روزانهی خود در کوچه و خیابان یا گشتوگذار در وب، با تعداد زیادی از آژانسهای ارائهدهندهی خدمات مسافرتی روبهرو میشویم.
شاید در نگاه اول، تمام آژانسهای مسافرتی یکسان به نظر برسند، اما بد نیست بدانيد در این صنف، تقسیمبندیهای خاصی وجود دارد و یک آژانس مسافرتی تنها میتواند در محدودهی مجوزی که برایش صادر شده به شما خدمات ارائه کند.
برخی از آژانسهای مسافرتی، تنها فروشندهی بلیت هستند که به دو دستهی نمایندهی مستقیم هواپیمایی مورد نظر و آژانس واسطه تقسیم میشوند. برخی دیگر از آژانسها علاوه بر فروش بلیت، خدمات تور را نیز ارائه میدهند. این آژانسها نیز به دو دسته تقسیم میشوند؛ آژانسهایی که خود برگزارکنندهی تور هستند و آنهايی که واسطهی فروش تور و نمایندهی یک آژانس داخلی دیگر هستند.
آژانسهایی که خودشان برگزارکنندهی تور هستند نیز به چند دستهی مختلف تقسیم میشوند.
بعضی از آژانسها با یک کارگزار در کشور مقصد قرارداد دارند و مسافران را در اختیار آنها میگذارند. بعضی دیگر با یک کارگزار در کشور مقصد قرارداد دارند، اما در طول سفر یک لیدر (راهنما) از طرف خودشان میفرستند و از کارگزار، یک لیدر محلی درخواست میکنند و کارگزار نیز علاوه بر لیدر، کارهای کشور مقصد مانند رزرو هتل را انجام میدهد.
بعضی از آژانسها نیز با هیچ کارگزاری در کشور مقصد، قرارداد ندارند. بنابراین یک لیدر از طرف خود میفرستند که تمام کارهای کشور مقصد مانند رزرو هتل را با هماهنگی قبلی آژانس مبدا یا یک واسطه انجام دهد.
با این توضیحات باید گفت که هزینههای تور معمولا زیاد است و برای جلوگیری از هدر رفتن پولتان باید در انتخاب آژانس دقت کافی داشته باشید.
البته دستهبندی که برای آژانسها مطرح شد، برای تمام مقصدها یکسان نیست. مثلا یک آژانس میتواند برای یک مقصد گردشگری در یک دسته و برای یک مقصد دیگر در دستهای دیگر قرار گیرد.
از دید متخصصان امر گردشگری، آژانس قابل اعتماد، آژانسی است که بین جای هتل در شهر و امکانات هتل از یک سو و تخفیفهایی که میتواند برحسب شرایط از هتل بگیرد از سوی دیگر، مصالح مسافر را هم لحاظ کند.
در نظر داشته باشید یک آژانس آبرومند و با حسن سابقه برای فروختن یک پکیج تور نیاز به دروغ گفتن و کلک زدن ندارد. متاسفانه برخی آژانسها حتی تعداد ستارهی هتل مقصد را هم نادرست میگویند یا در قرارداد مینویسند که امکان تغییر هتل با هتل همتراز وجود دارد، در حالی که خودشان از قبل میدانند که قرار است مسافر را به هتل همستاره، اما ارزانتر بفرستند!
نخستین نکتهای که باید بدانید این است که برگزاری تورهای مسافرتی، چه داخلی و چه خارجی، تنها باید از طریق دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی که از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مجوز دارند صورت بگیرد. بنابراین، از سفر کردن با تورهای بدون مجوزهای لازم پرهیز کنید؛ چون اگر از این ناحیه به شما ضرر و زیان معنوی یا مادی وارد شود، هیچکس پاسخگو نخواهد بود.
این نکته را به خاطر بسپارید که بین شما و آژانس برگزارکنندهی تور، حتما قراردادی کتبی منعقد شود و درآن باید جزئیات سفر شما درج شود. تاریخ رفت و برگشت، هتل محل اقامت، ارائهی خدماتی چون صبحانه، ناهار و شام، ترانسفر فرودگاهی، راهنمای تور، بیمهی مسافران، نوع وسیلهی رفتوآمد و... از جمله مواردی است باید در قرارداد قید شود.
بطور معمول این قرارداد در دو نسخه تنظیم میشود که یک نسخه متعلق به مسافر است. در قرارداد باید شرایط ابطال تور هم بهطور کامل قید شود.
قبل از تصمیمگیری برای انتخاب شرکت خدمات مسافرتی و تور مورد نظر، حتما موارد زیر را در نظر بگیرید.
سابقه و اعتبار آژانس مسافرتی
برای انتخاب تور باید به سابقه و شهرت شرکت برگزار کننده توجه کنید. هر چند ممکن است این شرکتها به همان خوبی که ادعا می کنند، نباشند. همیشه بزرگترین و گرانترین آژانسها لزوما بهترین انتخاب نیستند. گاهی شرکتهای کوچک نیز خدمات خوب با قیمت مناسبی ارائه می کنند. در این زمینه می توانید از تجربیات سایر افراد کمک بگیرید. بهترین کار این است که با دوستان و آشنایان خود يا افرادی که سابقهی این دست مسافرتها و استفاده از این تورها را دارند مشورت کنید و آژانس مناسبی را انتخاب کنید.
هزینهها
در برخی تورها، شما به اندازهی هزینهای که میپردازید، خدمات دریافت نمیکنید. ممکن است برخی از شرکتهای ارائهدهندهی تور هزینههای زیادی از شما بگیرند. دربارهی اینکه این هزینهها صرف چه خدماتی میشود پرسوجو کنید و اطمینان حاصل کنید که به اندازهی مبلغی که میپردازید، خدمات مناسبی دریافت میکنید. همچنین دربارهی هزینههایی که ممکن است در طول سفر از شما درخواست شود، سوال کنید.
راهنمای تور
اطمینان حاصل کنید که آژانس مورد نظر از راهنمای تور مجرب و مطلع استفاده میکند. یک راهنمای خوب باید کاملا به زبان مقصد تسلط داشته باشد، در سفر و گردشگری به اندازهی کافی باتجربه باشد و مهارت کافی را در زمینهی کمک های اولیه و مدیریت زمان و گروه کسب کرده باشد.
امنیت
اطمینان حاصل کنید که شرکت مورد نظر، قوانین و الزامات امنیتی کشور مبدا و مقصد را رعایت میکند.
برنامهریزی
شما به آژانسهای مسافرتی هزینه میپردازید تا بتوانند اوقات فراغت شما را به بهترین نحو پر کنند. اما چطور این کار را انجام میدهند؟ آیا فعالیتهای زیادی برای شما در نظر گرفتهاند یا بیشتر وقتتان در اختیار خودتان است؟ برنامهریزی سفر را از قبل دریافت کنید و توری را انتخاب کنید که در این زمینه اعتدال را رعایت کرده باشد. فعالیتهای تفریحی زیاد یا هم بیکار ماندن در طول روز، هر دو میتواند سفر شما را ملالآور کند.
قبل از انتخاب تور باید دربارهی موارد زیر دقیق تصمیمگیری کنید:
مقصد سفر، تاریخ سفر، فعالیتهای تفریحی (قایقرانی، کوهنوردی، اسکی و...)
با مشخص کردن این موارد، تعداد انتخابهای پیش روی شما محدودتر میشود. حالا زمان آن رسیده که با شرکتهای باقیمانده تماس بگیرید و آنها را ارزیابی کنید. اولین تماس شما با شرکت بسیار حائز اهمیت است و حقایق زیادی را دربارهی آژانس مسافرتی و تورهایش آشکار میکند. کارمند شرکت باید رفتار دوستانهای داشته باشد و برای پاسخگویی به سوالات شما آگاهی و اطلاعات کافی داشته باشد.
هنگامی که برای خرید یک تور مسافرتی به آژانس مراجعه میکنید یا با آنها تماس میگیرید، هیچ پرسشی را در ذهن خود باقی نگذارید. در درجهی اول بدانید نوع سوالهايی که از سوی نمایندهی آژانس پرسیده میشود راه خوبی برای قضاوت در مورد اعتبار و شهرت آژانس است. هنگامی که آنان به جزئیات کوچکی درباره روش مسافرت شما میپردازند، متوجه خواهید شد که واقعا به دنبال تهیهی بستهی مسافرتی مناسبی برای جلب رضایت شما هستند.
سوالاتی که در ادامه مطرح میشود، پرسش هایی است که در تماس با یک آژانس مسافرتی باید بپرسید:
۱. سابقهی شرکت چقدر است و آیا این آژانس مسافرتی در محدودهی جغرافیایی خاص یا بر روی فعالیت تفریحی خاصی تمرکز دارد یا خیر؟
واضح است که هر چه سابقهی یک شرکت بیشتر باشد، زمان بیشتری برای تکمیل و بهبود پکیجهای مسافرتیاش داشته است. ضمنا بهتر است شرکتی را انتخاب کنید که در مقصد و فعالیت تفریحی مورد نظر شما به طور تخصصی فعالیت کرده باشد.
۲. تعداد افرادی که از این تور استفاده میکنند چقدر است؟
هر چه تعداد شرکتکنندگان در یک تور، کمتر باشد پشتیبانی بهتر و تجربیات شخصی نابتری را به دنبال دارد.
۳. شرکتکنندگان در تور اکثرا از چه قشری هستند؟
اطلاع از حدود سنوسال شرکتکنندگان، وضعیت تاهل و تواناییهای ورزشی آنها به شما کمک میکند که تور مناسب را با توجه به شرایط خود انتخاب کنید.
۴. هزینهای که می پردازم شامل چه خدماتی میشود و آیا ممکن است در طول سفر مجبور به پرداخت هزینههای اضافی بشوم؟
بسیاری از تورها هزینههای اقامت و وعدههای غذایی را نیز در تعیین قیمت نهایی محاسبه میکنند. لازم است قبل از سفر دربارهی هزینههایی که باید در طول سفر بپردازید با آژانس مسافرتی مشورت کنید.
۵. این تور چه امکانات اقامتی را برای مسافران در نظر گرفته است؟
مسئلهی اقامت یکی از مهمترین مواردی است که باید پیش از سفر به خوبی آن را بررسی کنید؛ چرا که تاثیر مستقیمی در آسایش و رفاه و لذت بردن از یک سفر دارد. دربارهی جزییات امکانات اقامتی که برای شما در نظر گرفته شده سوال کنید. اینکه در هتل چند ستاره اقامت خواهید کرد؟ آیا هزینههای پرداختشده شامل صبحانه و سایر وعدههای غذایی میشود یا خیر؟ در صورت جا نداشتن هتل، هتل جایگزین چه شرایطی خواهد داشت؟ و سوالهایی از این دست.
۶. آیا راهنمای تور، آموزشهای لازم را دیده است؟
اطلاع از کمکهای اولیه و آشنایی با محیط برای هر راهنمای توری ضروری است. به علاوه، داشتن شخصیت و مهارتهای هدایت تور نیز حائز اهمیت است. دربارهی سابقهی همکاری تورلیدر با آژانس اطلاع کسب کنید. تجربهی یک راهنمای تور حرفهای در شرایط حساس طبیعی و فرهنگی بسیار حائز اهمیت است.
۷. این سفر به چه میزان آمادگی بدنی نیاز دارد؟ ( برای تورهایی که شامل فعالیتهای تفریحی و ورزشی سنگین مثل کوهنوردی هستند.)
برخی تورها برای همهی افراد با هر میزان آمادگی بدنی مناسب است، اما برای استفاده از برخی تورها نیاز به شرایط بدنی خاصی دارید. دربارهی جزییات فعالیتهای ورزشی در طول سفر بپرسید تا از میزان آمادگی خود اطلاع کسب کنید.
۸. شرایط لغو سفر و استرداد هزینهها چیست؟
هر شرکتی در شرایط لغو سفر و برای بازگرداندن هزینهها قوانین خاص خود را دارد. قبل از سفر دربارهی این قوانین بپرسید تا متضرر نشوید.
۹. آیا منبعی وجود دارد که از طریق آن بتوانم دربارهی آژانس و تورهایش تحقیق کنم؟
کسانی که قبلا سابقهی سفر با تورهای مختلف را داشتهاند، بهترین منبع برای کسب اطلاع دربارهی کیفیت تورهای یک شرکت هستند. از تجربیات آنها استفاده کنید.
۱۰. آیا این شرکت تعهدی در قبال گردشگری مسئولانه یا طبیعتگردی (ecotourism) دارد؟
اکوتوریسم یا طبیعتگردی به معنای سفری مسئولانه برای بازدید از جاذبههای طبیعی است؛ به نحوی که نه تنها آسیبی به طبیعت نمیزند، بلکه در جهت حفظ آن تلاش میکند. مسافران آگاه باید دربارهی تورهای مسافرتی که بازدید از جاذبههای طبیعی را نیز در بر دارد به خوبی تحقیق کنند. طبق تعریف اکوتوریسم، بد نیست دربارهی اینکه کدام تور کمترین تاثیر منفی را در طبیعت دارد و چه مقدار از هزینههای پرداختشده صرف حفظ این منافع میشود تحقیق کنید.
استفاده از محصولات قابل بازیافت و مواد زیستتخریبپذیر و راهنمایی مسافران دربارهی ایجاد کمترین تاثیر منفی در طبیعت از ویژگیهای یک تور خوب است. توری که فقط به خالی کردن جیب شما فکر نمیکند.
سفری بدون دردسر
سفرهایی که با تورهای مسافرتی انجام میشود در زمرهی سفرهای دستهجمعی است. بنابراین رفتار و شیوهی برخورد شما با مسائل در این دسته از سفرها با سفرهایی که به صورت انفرادی یا با خانوادهی خود انجام میدهید تا حدود زیادی فرق میکند. در سفرهای گروهی موارد زیر را رعایت کنید:
نخستین نکته آن است که سفر دستهجمعی نیاز به مدیریت صحیح دارد. البته در سفر با تورهای مختلف، فردی که از سوی آژانس معین شده این مسئولیت را برعهده دارد. پس لازم است که همهی مسافران توصیههای این فرد را جدی بگیرند. نکتهی دیگر سفر کردن با برنامه است.
خوشبختانه در سفر با تور، این برنامه از سوی برگزارکنندهی تور به مسافران ارائه میشود. بنابراین شما زحمت برنامهریزی به خود نمیدهید. فقط لازم است به برنامهی ارائه شده مقید باشید. وقتنشناسی در سفرهای گروهی، مهمترین عامل بروز دلخوری همسفران است. اگر لیدر تور به شما تاکید میکند در فلان ساعت باید در لابی هتل جمع شوید تا به دیدن مکانی خاص بروید، نسبت به آن حساس بوده و احساس مسئولیت کنید.
پیش خود فکر کنید حداقل ۴۰ نفر در لابی یا اتوبوس منتظر رسیدن شما هستند. اگر هر یک از همسفران یک دقیقه تاخیر داشته باشند از خیلی از برنامهریزیها عقب مانده و شانس دیدن خیلی از دیدنیهای جذاب و تماشایی را از دست خواهید داد. در سفر با تور، به صورت دستهجمعی، اگر مسئلهای برای شما پیش آمد که مایهی دلخوری شما شد حتما آن را به لیدر تور تذکر دهید، اما سعی کنید این تذکر شما آرام و در جایی باشد که بقیه همسفران حضور نداشته باشند.
یکی از نکاتی که بیشتر مسافران در مسافرت با تور نسبت به آن حساس هستند، محل در نظر گرفته شده برای آنها در اتوبوس یا اتاق هتل است. معمولا مسئولان آژانسهای مسافرتی این موارد را با در نظر گرفتن امکاناتی که دارند، تعداد مسافران و قرابت آنها با یکدیگر تعیین میکنند. بنابراین اگر برای نشستن روی صندلی خاص در قطار، هواپیما یا اتوبوس حساس هستید یا میخواهید در هتل، اتاق خاصی به شما بدهند، حتما موقع عقد قرارداد آن را قید کرده و یکی دو روز قبل از سفر نیز بار دیگر آن را به برگزارکنندهی تور یادآوری کنید.
امید است که با رعایت این نکات در پیدا کردن یک تور خوب موفق باشید و از سفر خود لذت ببرید.