خواص هل؛ دانه معطر
Cardamom
هل گیاهی است كه در مناطق حاره و گرم می روید . وطن آن هندوستان می باشد و حدود 80 درصد هل مصرفی دنیا از هندوستان تامین می شود.
نام علمی این گیاه Elettaria cardamomum است.
میوه ی هل، بیضی شكل و به رنگ های زرد، سبز یا سیاه است. دانه های معطر و مطبوعی به رنگ قهوه ای در میوه ی آن وجود دارد كه به عنوان ادویه و برای خوشبو كردن نوشیدنی ها و غذاها به مصرف می رسد.
عطر خوش و اثر گرمابخش و اشتهاآور هل، این دانه را به یكی از بهترین طعم دهنده ها برای انواع نوشیدنی، دسر و شیرینی تبدیل می سازد. در هندوستان، خاورمیانه، اروپا و آمریكای لاتین، این ادویه روغنی برای تهیه انواع نان ، كیك و شیرینی ها و همچنین چای و قهوه به كار می رود.
در بسیاری از شیرینی ها و دسرهای سنتی ایرانی نیز از هل كوبیده یا آسیاب شده استفاده می شود.
خواص درمانی:
هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است.
جویدن دانه های هل پس از صرف غذا ضمن كمك به هضم و گوارش بهتر غذا، می تواند بوی نامطبوع دهان(مثل بوی سیر و پیاز) را نیز خنثی كند.
دانه های هل خواص گرمابخشی داشته و معده و روده ها را تقویت می كنند.
هل اشتها را تحریك می كند و عمل هضم غذا را بهبود می بخشد.
نوشیدن دم كرده ی داغ آن موجب تسكین كولیت، سوءهاضمه، باد نفخ، حالت تهوع و بی حالی شده و مانع ترشح زیاد اسید معده می شود.
یكی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند هل، جلوگیری از تشكیل خلط در گلو است. از این رو می توان آن را به محصولات لبنی و پودینگ ها افزود تا اثر شیر را كه موجب تشكیل خلط در گلو می شود خنثی كرده و به هضم آن نیز كمك كند.
دانه های هل خاصیت داروی اكسپكتورانت را دارد و سینوس ها و برونش ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاك می كنند.
هل چنان كه ذكر شد خواص گرمابخش و انرژی زا دارد از این رو به بهبود روحیه و بازیابی انرژی و توان از دست رفته كمك می كند، اضطراب و نگرانی را كاهش می دهد و در رفع افسردگی موثر است.
هل همچنین كلیه ها را تقویت می كند و گفته می شود برای درمان شب ادراری كودكان مفید است.
دیگر خواص هل عبارتند از:
- تقویت كنده قلب است.
- بادشكن بوده و گاز معده و روده را از بدن خارج می سازد.
- تقویت كننده بدن است.
- ادرار آور است.
- قاعدگی را باز می کند.
- زخم های دهان را برطرف می كند، بدین منظور دم كرده هل را در دهان قرقره كنید.
- خوشبو كننده دهان است.
- برای تسكین درد گوش ، گرد هل را در گوش بریزید.
- تب را پایین می آورد.
- معالج سرماخوردگی است.
- برای تسكین درد روماتیسم مفید است.
- ضد مسمومیت است.
- برای رفع بیماری های چشم مفید است.
تهیه دم کرده هل:
مقدار 30 گرم هل کوبیده را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و بنوشید. هل را همچنین می توان موقع دم کردن چای، به آن اضافه کرد.
تهیه یک دم کرده دارویی با هل:
برای تهیه یك دم کرده ی گیاهی معطر و آرام بخش و خوش طعم، 4 عدد دانه هل را همراه با 4 عدد دانه فلفل سیاه، 4عدد دانه میخك، یك قطعه دارچین نكوبیده و چند حلقه نازك زنجبیل تازه در 600 میلی لیتر آب بریزید. آن را به مدت نیم ساعت روی حرارت ملایم قرار دهید، اما مواظب باشید نجوشد.
دم کرده را صاف كنید و به صورت داغ همراه با كمی شیر یا عسل بنوشید.
نوشیدن این دم کرده دو بار در روز، درمانی فوق العاده برای سرفه و سرماخوردگی است.
مضرات مصرف زیاد هل:
مصرف زیاد هل برای روده ها مضر است. برای رفع این مشکل، آن را باید با کتیرا خورد.
منابع:
دانشنامه رشد
روزنامه شرق-سپیده سلیمی
