تغییر کاربری غیر مجاز. این تعبیری است که رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران در بازدید اخیر خود از محله شهرک قدس (غرب) تهران داشته و نسبت به تغییر کاربریها و نگاه تجاری به این محله گلایه کرده است. محله شهرک غرب از جمله نقاط پرطرفدار شهر تهران برای تجاری سازی و سرمایه گذاری است که این بار، رکود ساخت وسازهای شهری سبب تغییر کاربریها برای تجاری سازی شده است.
«محمد حقانی» در بازدیدی که اخیرا از محله شهرک غرب داشته گفته که نباید بافت مناطق، مورد هجوم برای تغییر کاربری قرار گیرد و اجرای طرح تفصیلی شهر تهران و رعایت پهنهبندیهای شهر بر همه امور اولویت دارد. وی که به همراه اهالی محل از روند ساختوسازهای جدید این شهرک بازدید میکرد گفته این شهرک با در نظر گرفتن کلیه زیرساختها و با توجه به تراکم جمعیتی پیش بینی شده، احداث شد.
متاسفانه در حالی که قرار بود این منطقه از جمله مناطق تثبیت شده شهری باشد، ضوابط ساخت و ساز در آن رعایت نشده است. وی با بیان اینکه پهنه شهرک غرب در طرح تفصیلی R۲۳۱ یعنی پهنه مسکونی ارزشمند معاصر است، اظهارداشته: این شهرک شاید تنها منطقهای از شهر تهران باشد که طراحی مناسب با رعایت استانداردهای مورد نیاز شکل گرفته است و با وجود بسیاری از دخالتها و دستبردها به پهنههای آن هنوز هم انسجام و وحدت به خود را حفظ کرده و سرانههای کافی به خصوص سرانههای فضای سبز را دارد.
سقف مجاز تجاری رعایت نشده است
اما موضوع تغییر کاربری در برخی مناطق شهر همچون شهرک غرب، اعتراضهای برخی اهالی این محلهها را داشته که خواستار حفظ هویت و بافت محلهای زندگیشان هستند. موضوعی که عضو شورای شهر تهران نیز بر آن تاکید داشته و میگوید: تغییر کاربریهای زمینهای عمومی، سبز و آموزشی در منطقه باعث از بین رفتن انسجام و وحدت رویه در منطقه شده و مشکلات شهری زیادی ایجاد خواهد کرد. این منطقه در محدوده تثبیت شده است و نباید اینگونه مورد هجوم و دستبرد قرار بگیرد.
شورایاریهای منطقه مکاتباتی با ما داشتهاند و کمیته محیط زیست، تثبیت فضای سبز منطقه را پیگیری خواهد کرد. حقانی با بیان اینکه سه الگوی مسکونی در شهرک غرب وجود دارد، تاکید کرده: یکی از الگوهای مسکونی، برجهای این شهرک است که تراکم بالایی دارد. ساختمانهای متوسط ۴ طبقه که متعلق به تعاونیها هستند از دیگر ساخت و سازهای این شهرک است و همچنین ویلاهای دوطبقه. سطح اشغال این ویلاها ۴۰ درصد است که در ساخت و سازهای جدید این موضوع رعایت نشده است. وی با بیان اینکه در سالهای اخیر رشد ساخت و سازهای تجاری و اداری بیش از نیاز منطقه به وجود آمده اظهارداشته «تعداد زیادی از ویلاهای دو طبقه شهرک غرب به مراکز اداری تبدیل شدهاند.
همچنین مراکز تجاری در این منطقه بیش از نیاز منطقه بوده که باعث ایجاد ترافیک و مشکلات محلی شده و این برخلاف ادعای محله محوری است.» وی با بیان اینکه هنوز این مجتمعها به بهره برداری نرسیده و خیابانهای موجود در شهرک غرب پاسخگوی نیاز شهروندان این منطقه نیست، میافزاید: در بازدیدی که داشتم در ساعات ابتدایی روز، خودروها به صورت دوبله پارک کرده بودند که در صورت بهره برداری این مجتمعهای تجاری، مشخص نیست وضعیت ترافیک به چه صورت دربیاید.
تغییرات در شهرک غرب
شهرک غرب یکی از مناطق قدیمی تهران است. برخی از کارشناسان شهری معتقدند این منطقه تنها منطقهای است که بر اساس اصول درست شهرسازی طراحی و اجرا شده اما موج ساخت و سازهای تجاری و تغییر کاربری ویلاهای معروف این شهرک موجب نگرانی اهالی محل شده است. آنگونه که مهر گزارش داده، خیابان سیف از جمله محلهایی است که در این شهرک تغییرات زیاد کاربری را شاهد بوده است. یکی از ساکنان خیابان سیف در این محله گفته «ویلاهای این خیابان تبدیل به شرکتهای خصوصی شده است و با تاریکی هوا این خیابان دیگر محل امنی برای اندک ساکنان باقی مانده این خیابان نیست. او به آثار ترکهای باقی مانده بر روی کف این خیابان اشاره میکند و میگوید: در انتهای این خیابان گودبرداری وجود دارد که از گود معروف ایران زمین عمیقتر است.
یک سالی این خیابان بسته شده و با تزریق سیمان به لایحههای زمین خیابان ایمن سازی شد. این خیابان در ساعت اولیه، پرترافیک است و دو سوی خیابان و کوچهها بیشتر به پارکینگ شباهت دارند تا معبری برای تردد عابران پیاده و خودروها. در این خیابان ۳ مدرسه تخلیه شده است و اهالی این خیابان میگویند قرار است تبدیل به مرکز تجاری شود. خیابانی که در حال حاضر ظرفیتی برای خودروی جدید ندارد. مشابه خیابان سیف نیز در این شهرک وجود دارد که در آنها یک مرکز تجاری سبز شده است.
قانون چه میگوید؟
کاربری املاک در طرح تفصیلی جدید در چهار پهنه مسکونی، تجاری، مختلط و سبز خلاصه شدهاند که هر کدام اصطلاحا به چند زیر پهنه تقسیمبندی میشوند به گونهای که هر مالک با مراجعه به سایت طرح تفصیلی تهران میتواند ضوابط استفاده از زمین و ساختوساز ملک خود را که شامل نوع پهنه، میزان تراکم، تعداد طبقات، سطح اشغال و... میشود را مشاهده کند. علاوه بر این در این سایت عنوان شده است که هر گونه تغییر ضوابط و کاربری املاک منوط به نظر کمیسیون ماده پنج شورای عالی شهرسازی و معماری است.
در سایت طرحتفصیلی در حالی که نوع کاربری به صورت ۴ پهنه مسکونی، فعالیت، مختلط و فضایسبز به نمایش درمیآید، نوشتهای به رنگ قرمز و در پایین نتیجه استعلام درج شده است که ضمانت اجرایی پهنهها را خنثی میکند. در این نوشته آمده است: «در صورتی که ملک واقع در محدوده شهرکها و مجتمعهای مسکونی دارای مصوبات موردی کمیسیون ماده۵ یا سایر محدودیتهای تراکمی و ارتفاعی باشد مشمول ضوابط پهنه نمیگردد.»
همچنین دو تبصره با مضمون «ملک موردنظر فاقد کاربری ثبت شده است» و «ضوابط خاص ملک موردنظر، پس از تشکیل پرونده و دریافت دستور نقشه تدقیق میگردد» نیز در همه استعلامها در کنار هشدار قرمزرنگ تکرار میشود که مجموعه این نوشتهها دوربرگردان نانوشتهای را برای فرار تهران از ضوابط سفتوسخت طرحتفصیلی به وجود آورده است. در این شرایط این احتمال وجود دارد ملکی که طبق استعلام طرحتفصیلی مثلا در پهنهسکونت قرار گرفته و امکان تراکم ۵طبقه برای آن تعیین شده است، با یک مصوبه جدید در کمیسیون ماده۵ بتواند مشمول کاربری غیرمسکونی با تراکم بالای ۵طبقه شود. این مسئله سبب شده تا نگرانیهایی از تغییر احتمالی بافتهای مسکونی مشابه آنچه در شهرک غرب رخ داده ایجاد شود که میتواند تبعاتی را نیز به دنبال داشته باشد.
