لایحه بودجه سال 1395 کل کشور روز گذشته توسط رئیس جمهور به رئیس مجلس تقدیم شد. طبق این لایحه سهم منابع عمومی دولت از نفت به 25.6 درصد رسیده است. همچنین سهم صندوق توسعه ملی از درآمد نفت و گاز باز هم 20 درصد در نظر گرفته شده است. درآمدهای مالیاتی دولت با رشد 15 درصدی به 101 هزار میلیارد تومان رسیده است. دولت در مورد هدفمندی یارانه ها هم به ذکر سقف درآمدهای حاصل از اجرای این قانون بسنده کرده و در مورد جزئیات مصرف منابع این قانون( میزان یارانه نقدی و ... ) توضیحی ارائه نکرده است.
بودجه عمرانی 60 هزار میلیارد تومان
جمع منابع عمومی دولت در این لایحه 267 هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده که از این میزان 101 هزار میلیارد تومان(38 درصد) از محل مالیات، 68.5 هزار میلیارد تومان از محل نفت ( 25.6 درصد) و مابقی مربوط به سایر منابع دولت مثل واگذاری دارایی های مالی است. در طرف مصارف نیز بعد از رقم 197 هزار میلیارد تومانی دولت برای هزینه های جاری ( که 40 درصد آن مربوط به پرداخت حقوق کارمندان است) مبلغ 59.7 هزار میلیارد تومان به بودجه عمرانی اختصاص یافته است. رقمی که با توجه به قیمت نفت و همچنین تحقق ضعیف بودجه عمرانی در 6 ماهه اول سال 94 ( 35 درصد) کمی بالا به نظر می رسد. البته ممکن است دولت بتواند به مدد سایر درآمدها از جمله آزادی دارایی های بلوکه شده و ... این مبالغ را پرداخت کند. جدول زیر ارقام کلی لایحه بودجه 95 را نشان می دهد. طبق اظهارات پیشین قیمت نفت در لایحه بودجه بین 35 تا 40 دلار و نرخ دلار هم 2997 تومان در نظر گرفته شده است.
تداوم عملکرد منفی بودجه دولت
گفتنی است بر اساس لایحه بودجه تراز عملیاتی( تفاوت درآمدها از هزینه ها) منفی 48 هزار میلیارد تومان عنوان شده است که نشان می دهد در این لایحه بودجه هم مانند سال های گذشته دولت نتوانسته منابع و مصارف خود را از طریقی جز فروش دارایی های سرمایه ای حاصل کند و تراز عملیاتی منفی شده است. چنانچه جدول زیر نشان می دهد بیش از 48 هزار میلیارد تومان از منابع دولت مربوط به فروش انواع دارایی ها از جمله نفت و واگذاری سایر دارایی های دولتی است.
سهم صندوق توسعه ملی همچنان 20 درصد
سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی نیز همچنان 20 درصد تعیین شده است. این در حالی است که طبق قانون برنامه پنجم توسعه باید سالانه 3 درصد به سهم این صندوق از درآمدهای نفت و گازی افزوده می شد اما سال گذشته به خاطر سقوط قیمت نفت، دولت پیشنهاد کاهش سهم صندوق به میزان کف قانون پنجم توسعه یعنی 20 درصد را ارائه کرد که مورد پذیرش قرار گرفت. با این حال به نظر می رسد در برنامه ششم توسعه نیز دولت برای دو سال اول همین رویه را در نظر گرفته یعنی سهم این صندوق در حد همان 20 درصد نگه داشته شده است.
سکوت لایحه بودجه در خصوص نحوه توزیع یارانه
اما لایحه بودجه سال آینده در مورد قانون هدفمندی یارانه ها جزئیاتی ارائه نکرده است. سال گذشته در تبصره 21 ماده واحده لایحه بودجه علاوه بر تعیین درآمدهای این قانون به جزئیات مصرف منابع نیز پرداخته شده بود. طبق لایحه بودجه سال 94، درآمدهای این قانون 48 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود که از این میزان 42 هزار میلیارد تومان به پرداخت یارانه نقدی و مابقی برای پرداخت یارانه به بخش تولید، اشتغال و ... اختصاص یافت. اما در لایحه بودجه امسال با اشاره به درآمد 48 هزار میلیارد تومانی این قانون آمده است: «ردیف های یارانه ای این قانون با استفاده از انواع روش های پرداخت نقدی و غیرنقدی به خانوارها ی هدف و نیازمند، توزیع و همچنین برای ارائه خدمات حمایتی و کمک به بخش تولید اقدام نماید». و توضیحی در مورد سهم بخش های مختلف از جمله یارانه نقدی و ... انجام نشده است.
دریافت کارت معافیت با 5 سال غیبت و پرداخت جریمه
در حالی که در لایحه بودجه سال گذشته ذکر شده بود: به دولت اجازه داده می شود تا کلیه مشمولان خدمت وظیفه عمومی را که بیش از ده سال غیبت دارند با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت، معاف نماید. این مدت در لایحه بودجه امسال به 5 سال تقلیل یافته است. در لایحه بودجه امسال آمده است: به دولت اجازه داده می شود تا کلیه مشمولان خدمت وظیفه عمومی را که بیش از پنج سال غیبت دارند با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت، معاف کند.میزان جریمه مشمولان غایب برای صدورکارت معافیت نظام وظیفه به شرح جدول زیر اعلام شده است:
معافیت مالیاتی ماهانه 1.3 میلیون تومان
مقدار معافیت مالیاتی که سال گذشته 13.8 میلیون تومان در سال بود در سال جاری به 15.6 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این به این معنی است که صاحبان درآمد از جمله حقوق بگیران تا میزان ماهانه 1 میلیون و 300 هزار تومان معاف از مالیات هستند و نسبت به مازاد آن باید با نرخ های مصوب در قانون مالیات پرداخت نمایند.
افزایش 20 درصدی قیمت گازوئیل در سال آینده
همچنین دولت در لایحه بودجه سال 95 پیشنهاد کرد 20 درصد به قیمت گازوئیل اضافه شود. به گزارش فارس، دولت در لایحه بودجه 95 در بخش تملک دارایی های سرمایه ای پیشنهاد کرده است که از محل افزایش 20 درصدی قیمت گازوئیل، هزار و 154 میلیارد تومان درآمد جدید کسب کند.
افزایش تعداد فصول هزینه کرد دولت
یکی از بخش های بودجه مربوط به تفکیک هزینه های دولت به فصول مختلف است که هرساله مورد توجه قرار می گیرد. دولت در سال جدید تعداد فصول را نسبت به سال گذشته افزایش داده و بخش سایر هزینه ها کم حجم تر شده است. این به معنی شفافیت بیشتر و اطلاع رسانی مناسب تر دولت در نحوه خرج کرد منابع عمومی است. نمودار فوق خرج کرد اعتبارات هزینه ای و تملک دارایی سرمایه ای در فصول مختلف را نشان می دهد.سال گذشته در لایحه بودجه اعتبارات 4 فصل امور عمومی، امور دفاعی و امنیتی، امور اجتماعی و فرهنگی و امور اقتصادی ذکر شده بود و بیش از 76 هزار میلیارد تومان دیگر به امور متفرقه اختصاص یافته بود. اما در بودجه سال 95 به این چهار فصل امور قضایی، محیط زیست، امور مسکن، امور سلامت، امور فرهنگ و گردشگری و امور آموزش و پرورش نیز افزوده شده و اعتبارات امور متفرقه به 53 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
