کابل به دنبال حضورگسترده ترترکیه دراقتصاد افغانستان/ حجم بالای تجارت با ایران قابل مقایسه با ترکیه نیست

کابل - ایرنا - حجم تجارت ترکیه وافغانستان از 200 میلیون دلار درسال فراتر نمی رود واین میزان، قابل مقایسه با کشور های همسایه افغانستان، به ویژه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان نیست، اما مسئولان اقتصادی کابل به دنبال حضور پررنگ تر ترکیه در اقتصاد این کشور هستند.

به گزارش ایرنا، «آنکارا» و «کابل» با برگزاری اولین نشست همکاری های بازرگانی «افغان – ترک»بامشارکت مسئولان بلندپایه افغانستان، درصدد ترغیب ترکیه برای حضور گسترده در اقتصاد افغانستان هستند. این نشست در مهر ماه امسال به مدت دو روز در «استانبول» ترکیه برگزار شد.
ریاست هیات اعزامی افغانستان،برعهده «همایون رسا»وزیرتجارت وصنایع این کشوربودومعاونان وزارت حمل ونقل و هوانوردی، معادن و نفت و رییس مرکز حمایت از سرمایه گذاری افغانستان، همراه با 54 تن از تاجران بزرگ افغان در این نشست مشترک شرکت کرده بودند.
این نشست بنای همکاری های گسترده دو کشور را پایه ریزی کرد و «عتیق الله نصرت»، رییس اتاق تجارت و صنایع افغانستان، حجم تجارت 200 میلیون دلاری ترکیه و افغانستان را بسیار کم دانست و گفت که از دوستان ترک می خواهیم تا سرمایه گذاری های خود را درافغانستان به ویژه دربخش های انرژی، معادن، کشاورزی، ساختمان، بهداشت و آموزش و پرورش افزایش دهند.
ترکیه و افغانستان در این نشست تصمیم گرفتند تا هرساله این جلسات مشترک را برای پیگیری و گسترش همکاری های دوجانبه و ایفای نقش پررنگ ترکیه در اقتصاد افغانستان، به صورت مداوم در پایتخت ترکیه یا افغانستان برگزار گردد.
ترکیه بعد ازشکست و فروپاشی حاکمیت طالبان در یک و نیم دهه گذشته، بیش از یک میلیارد دلار در افغانستان سرمایه گذاری کرده است و مسئولان افغان به این میزان رضایت ندارند.
سخنگوی اتاق تجارت وصنایع افغانستان دراین باره به خبرنگار ایرنا گفت که در یکی دو سال گذشته حجم تجارت «کابل – آنکارا» بیش از یک سوم کاهش یافته و از 320 میلیون دلار در سال 1392خورشیدی به 200 میلیون دلار در سال های 1393 و 1394 خورشیدی رسیده است.
این حجم تجارت قابل مقایسه با حجم تجارت افغانستان با کشورهای همسایه به ویژه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان نیست.
حجم تجارت افغانستان با پاکستان، همسایه جنوب و شرق این کشور سالانه حدود دو میلیارد دلار است و منابع افغان می گویند بیش ازیک میلیارد دلار نیزحجم تجارت غیرقانونی میان «کابل» و«اسلام آباد» است.از این میزان، حجم صادرات افغانستان به پاکستان، کمتر از دو درصد است.
بنابر آمارهای رسمی حجم تجارت افغانستان با جمهوری اسلامی ایران بیش از دو میلیارد دلاراست و دو کشور در حال تدوین نهایی سند جامع راهبردی یا نقشه راه روابط دو کشور هستند که با تدوین این سند، حجم تجارت «تهران – کابل» به طور قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت.
قراراست کار تدوین این سند درپنجمین نشست کمیسیون مشترک همکاری های دوکشور که به زودی در «تهران» برگزار می شود، نهایی شود ودو کشور نقشه راه خود را درحوزه های اجرای طرح های زیربنایی، بازرگانی وگمرکات، سرمایه گذاری های مشترک ، حمل و نقل، بیمه، خدمات بانکی، انرژی، بهداشت، مخابرات و معادن، فعالیت های فرهنگی و آموزشی، مرزی، کنسولی و امنیتی، ترسیم کنند.
کمیسیون مشترک همکاری های ایران و افغانستان، برای ترسیم این نقشه راه کار خود را دو سال بعد از برکناری طالبان از قدرت آغاز کرد ودرچهارنشست قبلی خود در مدت بیش از یک دهه گذشته به توافق هایی در هر یک از این حوزه ها دست یافته اند.
روند نهایی کردن سند جامع همکاری های ایران و افغانستان، پس از دستیابی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو گروه 1+5به برنامه جامع اقدام مشترک«برجام» از شتاب بیشتری برخوردارشده است. تهران درحال حاضراجرای چندین طرح بزرگ عمرانی را در افغانستان برعهده دارد.
افغانستان درخشکی محصور شده و امیدوار است که از طریق بندرچابهارایران به آبهای آزاد بین المللی دست یابد.«عبدالستار مراد» وزیر اقتصاد افغانستان، اهمیت استفاده از بندر چابهار ایران را برای تحول اقتصادی کشورهای منطقه از جمله افغانستان، هندوستان و کشورهای آسیای میانه بسیار با اهمیت دانست.
ایران، هند وافغانستان در سال 2003 میلادی، نخستین موافقت نامه خود را در زمینه توسعه بندر چابهار امضاء کردند و احداث راه آهن ایران به چین از مسیر افغانستان، یکی از زمینه های مهم همکاری کابل – تهران خواهد بود.
جمهوری اسلامی ایران ساخت راه آهن «هرات – خواف» افغانستان را برعهده گرفته است. این طرح در قالب چهار قطعه در طول 191 کیلومتر دسترسی افغانستان را به بازارهای منطقه و جهانی گسترش خواهد داد و براساس توافق نامه 1385 خورشیدی که بین ایران و افغانستان به امضا رسید، مقرر شد تا 3 قطعه این راه آهن بطول 138 کیلومتر از طریق کمک های بلاعوض ایران احداث و قطعه چهارم آن توسط دولت افغانستان ساخته شود.
درحال حاضر دو قطعه آن درخاک ایران به اتمام رسیده و هزینه ساخت 3 قطعه این مسیر که ایران متعهد به ساخت آن شده، بالغ بر 250میلیون دلاراست. تکمیل و بهره برداری از این راه آهن، تاثیر قابل ملاحظه ای بر افزایش تجارت و بازرگانی، کاهش هزینه حمل و نقل کالا و مسافر و افزایش ترانزیت کالا بین دو کشور و آسیای مرکزی خواهد داشت.
برآوردها نشان می دهد که در سال اول بهره برداری از این طرح، 800 هزار تن کالا در این مسیر جا به جا خواهد شد و صادرات ایران به افغانستان بیش ازپیش گسترش خواهد یافت.علاوه برآن این طرح به عنوان بخشی از احیای جاده ابریشم خواهد بود که برای افغان ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
طرح جاده ریلی«میل 78 ماهیرود»درمسیر استان «فراه» به عنوان یکی از طرح های بزرگ جمهوری اسلامی ایران در افغانستان است.
تکمیل این خط آهن در امنیت و توسعه اقتصادی افغانستان، چشمگیر خواهد بود و «محمد اشرف غنی» رییس جمهوری افغانستان در سخنان افتتاحیه نشست «ریکا – 6 »تصریح کرد که ایران نخستین کشوری بوده است که درایجاد راه آهن به افغانستان یاری رسانده است و اگر این خط آهن را در افغانستان تکمیل کند، کمک بزرگی به این کشور کرده است.
این جاده ریلی به طول 120کیلومتر مرز رسمی «میل 78 »واقع در استان خراسان جنوبی ایران را به مرکزاستان«فراه»در افغانستان متصل می سازد و با تسهیل در ترانزیت کالا و سفر به «بندرعباس»، زمینه صادرات و رونق اقتصادی منطقه را فراهم خواهد ساخت.
اولین تفاهمنامه اولیه احداث راه آهن ایران - چین میان وزیران راه ایران، چین، قرقیزستان، تاجیکستان وافغانستان که این جاده ریلی نیز بخشی از آن و درراستای احیای جاده ابریشم صورت می گیرد، در سال 1389 خورشیدی در «دوشنبه»، پایتخت تاجیکستان به امضا رسید.
جمهوری اسلامی ایران وافغانستان همچنین درصدد گسترش همکاری های گمرکی هستند ورییس جمهوری افغانستان تاکید کرده است که تمایل دارد گمرکات مرزی بین ایران و افغانستان را برای مسدود کردن راه ورود و خروج کالا، فعال تر کند.
حجم تجارت سالانه افغانستان بیش از هشت میلیارد دلار است که عمده این مبادلات از گمرکات 19 گانه متعلق به «هرات» واقع در شمال و هم مرز ایران، «توزخم» واقع در جنوب و همجوار پاکستان و «حیرتان» واقع در شمال افغانستان و هم مرز با ترکمنستان است.
حضور ایران در افغانستان، محدود به اجرای طرح های زیربنایی، ساخت راه آهن، صادرات برق و اجرای طرح های تولید انرژی محدود نمی شود و اجناس و کالاهای ایرانی از انواع لبنیات و فرش ماشینی، شیرآلات و لوازم ساختمانی، دارو و بسیاری از اقلام دیگر در سراسر افغانستان به وفور وجود دارد.
زبان مشترک میان دو کشور و مقرون به صرفه بودن مبادلات تجاری به دلیل نزدیکی راه و تمایل بازرگانان افغان به تجارت با ایران، باعث شده است تا کشورهای دیگر حتی برخی از کشورهای همسایه افغانستان، نتوانند با حضور ایران در این کشور رقابت کنند.
«محمد کریم زاده»، رایزن بازرگانی ایران در افغانستان در این باره به خبرنگار ایرنا در کابل گفت که با اجرای برنامه جامع اقدام مشترک «برجام»، حضور جمهوری اسلامی ایران در افغانستان گسترش می یابد و حجم تجارت میان دو کشور بسیار فراتر از میزان فعلی خواهد شد.