بودجه؛ نفت چند؟

این احتیاط و دشواری از آن جهت است که درآمدهای نفتی چیزی نزدیک به 30 درصد از کل درآمدهای کشور را تصاحب کرده است. از ژوئن سال 2014 که قیمت هر بشکه نفت حدود 50 دلار کاهش پیدا کرد، باعث شد تا بودجه امسال متفاوت از بودجه‌های گذشته تدوین و اجرا شود. آن هم به دلیل نوسان‌های قیمت نفت و پس از آن وابستگی درآمدهای ایران به طلای سیاه بود. حالا اما دوباره و با نزدیک شدن به ارائه لایحه بودجه 95 به مجلس، گمانه‌زنی‌ها و پیشنهادها به دولت و مجلس درباره قیمت هر بشکه نفت آغاز شده است.

پیش از این محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت از بازه قیمتی 43 تا 45 دلار برای هر بشکه نفت در بودجه سال آینده خبر داده بود. او شهریور امسال گفته بود: «در بودجه سال 95 کمترین قیمت برای نفت و نهایتا درآمد 22 میلیارد دلاری در این بودجه پیش‌بینی شده است.» بودجه امسال پس از اما و اگرهای فراوان در نهایت در سه سقف تنظیم شد. درسقف اول قیمت نفت 40 دلار در نظر گرفته شده بود که با افزایش 14 دلاری به 54 دلار رسید. در سقف دوم نیز با پیش‌بینی 16 دلاری، بودجه با نفت 70 دلاری و در سقف سوم با افزایش 15 دلاری بودجه بانفت 85 دلار بسته شد.

اما حالا که تازه‌ترین آمار نشان از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی به 40 دلار دارد، منطقی‌ترین قیمت برای نفت در بودجه 95 چه خواهد بود؟

  تاکید دولت بر کاهش وابستگی بودجه از نفت
غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نهم قیمتی کمتر از 40 دلار برای هر بشکه نفت در بودجه امسال را منطقی نمی‌داند و به «فرهیختگان» می‌گوید: «منطقی‌ترین قیمت میانگینی بین 40 تا 45 دلار است.» او تاکید دارد: «متوسط قیمتی که برای تعیین قیمت نفت در بودجه امسال داشتیم، نزدیک به 52 و 53 دلار بود. اما در حال حاضر که قیمت نفت کاهش پیدا کرده است،

قیمت 40 تا 45 دلار، معقول به نظر می‌رسد.»  تاجگردون در عین حال این را هم گفته که ممکن است با افزایش مازاد ایران که قرار است در پساتحریم صورت بگیرد، تغییراتی در بازار به‌وجود بیاید؛ اما این تغییرات تا اندازه‌ای نیست که شوک قیمتی ایجاد کند.»  به‌گفته رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس «از آنجا که رئیس‌جمهوری سقف بودجه عمومی کشور در بودجه سال 95 را به 117 هزار میلیارد تومان کاهش داده است، این خود نشان از مصمم بودن دولت در کاهش وابستگی بودجه به نفت دارد.»

  نفت به کمتر از 40 دلار نمی‌رسد
هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی هم نظری مانند تاجگردون دارد. او در گفت‌وگو با «فرهیختگان» این را هم اضافه کرده است که «اگر قیمت نفت در بودجه واقعی نباشد، طبیعی است که بودجه واقعی تدوین، تصویب و اجرا نخواهد شد. بنابراین قیمت نفت و ارز هر دو باید برآورد واقعی داشته باشد.»

او با یادآوری اینکه بودجه عمومی امسال در سه سقف بسته شد، می‌گوید: «در بودجه 95 دولت باید قیمتی واقعی برای نفت پیش‌بینی کند؛ از طرف دیگر به‌راحتی نمی‌توان پیش‌بینی کرد قیمت این کالا در سال آینده روند کاهشی دارد یا افزایشی.»

به‌گفته این عضو سابق کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس «وزارت نفت قرار است تا 500 هزار بشکه افزایش تولید داشته باشد. در همین حال کشورهایی مانند عربستان و عراق هم کاهش تولید نخواهند داشت و اقتصاد دنیا هم شبیه امسال خواهد بود؛ یعنی رشد اقتصادی قابل توجهی در اروپا و آمریکا رخ نمی‌دهد. بنابراین محاسبه قیمت نفت در محدوده 42 تا 45 دلار معقول است.» 

حق‌شناس در پاسخ به این پرسش که برخی کشورهای عربی قیمت نفت در بودجه سال آینده خود را نزدیک به 35 دلار بسته‌اند و آیا نفت 45 دلاری در بودجه ایران منطقی است، گفته است: «سال آینده قیمت نفت در همین حدود خواهد بود؛ چراکه اگر به کمتر از 40 دلار برسد، برخی تولیدکنندگان از دور خارج خواهند شد و کمبود عرضه خود‌به‌خود منجر به افزایش قیمت نفت می‌شود.» آن‌طور که او تاکید دارد: «اگر قیمت نفت کمتر از 40 تا 45 دلار باشد، بودجه 95 خیلی غیرواقعی خواهد شد.»

هم‌زمان با کاهش قیمت نفت از تیر 93، بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت، به‌خصوص ایران با مشکل تامین مالی مواجه شدند. کشوری که گرچه با روی کار آمدن دولت یازدهم تاکیدش بر قطع وابستگی بودجه سالانه به درآمدهای نفتی بود، اما ناظران اقتصادی بر این باورند که عملی شدن این برنامه دولت حداقل در چند سال آینده امکان‌پذیر نخواهد بود. چراکه در ایران مانند سایر کشورهای صادرکننده نفت، هم درآمد دولت و هم‌ تراز پرداخت‌ها به فروش نفت وابستگی دارد. همین عامل سبب شده است کاهش قیمت نفت بر متغیرهای اصلی اقتصادی ایران و این کشورها اثر بگذارد.

با این حال نوبخت، سخنگوی دولت تاکید کرده بود: «احکام بودجه در سال 95 کاملا متفاوت با بودجه‌های سنواتی قبل است و طبق بخشنامه رئیس‌جمهوری، لایحه بودجه سال 95 بدون تبصره به‌صورت لایحه به مجلس تقدیم خواهد شد.» هم‌اکنون بودجه امسال به گفته مسئولان با قطــع 50 درصـــدی وابستگی به این کالای ارزشمند اجرا شده است.

 اخبار  اقتصادی  -  فرهیختگان