یک خانه صمیمی و قدیمی که از مصالح بومی ساخته شده و جای جای آن بوی گذشته می‌دهد، غذاهایی که ریشه در فرهنگ و تاریخ مردم دارند، لباس‌هایی که هویت بخش یک ملت هستند و طبیعت بکری که انسان را از زندگی ماشینی امروز جدا می‌کند، همه لوازمی است که وقتی به سراغشان می‌روی می‌گویند رفته‌ای بومگردی...
بومگردی نوعی از گردشگری است که در دو دهه اخیر طرفداران بسیاری پیدا کرده چرا که خیلی‌ها از یکنواختی و بی‌روحی زندگی که امروز تکنولوژی برای انسان تدارک دیده خسته می‌شوند و دلشان می‌خواهد به یک دنیای ساده‌تر و طبیعی‌تر سری بزنند.
در یک اقامتگاه بومگردی، ما با نحوه پذیرایی حرفه‌ای یک هتل روبه‌رو نیستیم بلکه با یک خانه مواجهیم. کادر آموزش دیده و آشپز حرفه‌ای که چندین نوع سالاد می‌آراید، از ما پذیرایی نمی‌کند بلکه زن و مرد خانه هستند که زندگی معمولی خود را می‌کنند و غذای محلی خود را می‌پزند و ما هم چند روزی میهمانشان هستیم.
«بومگردی یعنی شناختن همان چیزهای ساده‌ای که در گذشته از آن برخوردار بوده‌ایم و شاید در هجوم موج‌های مدرنیته آن را به فراموشی سپرده‌ایم... اینکه جدا از شلوغی‌های زندگی امروز در فضایی که با طبیعت و محیط و درونیات انسان همخوانی محض دارد آرامش بگیریم و از گذشته‌ای یاد کنیم که صنعت و تکنولوژی هنوز امکان لذت بردن از زیبایی‌های ساده زندگی را از ما سلب نکرده بود... بومگردی یعنی افتخار کردن به تمام داشته‌های تمدنی‌مان ... چه غذا باشد، چه لباس و چه معماری...»
بومگردی یعنی افتخار کردن به تمام داشته‌های تمدنی‌مان ... چه غذا باشد، چه لباس و چه معماری
معصومه عسکری یکی از فعالان عرصه گردشگری در قم که مؤسسه فروغ تمدن کویر را اداره می‌کند. او وقتی از بومگردی صحبت می‌کند، به یاد غذاهای فراموش شده مردم قم یا آداب و رسوم زیبای آنها که با مناسک مذهبی گره خورده می‌افتد و از اینکه برخلاف بسیاری از استان‌ها قم نتوانسته در عرصه بومگردی ظرفیت‌هایش را به کار بگیرد، حسرت می‌خورد.
«بومگردی یعنی بازگشتن به داشته‌ها و بخشی از این داشته‌ها منابع طبیعی ما هستند. بخشی هم لباس و آداب و رسوم و بخش دیگری غذا و صنایع دستی... هر یک از مناطق کشور در یکی از این موارد مزیت دارد.»
کویر زیبای قم یکی از بهترین ظرفیت‌ها برای جذب گردشگران است
عسکری معتقد است اگر ما نتوانستیم آنطور که باید بوم‌گرد جذب کنیم به این معنی نیست که ظرفیت‌های این موضوع در قم وجود نداشته بلکه معنی‌اش این است که از داشته‌هایمان به خوبی استفاده نکرده‌ایم و آنها را حتی آنطور که باید نمی‌شناسیم. اگر استفاده از مواهب طبیعی را بخشی از بومگردی بدانیم کویر زیبای قم یکی از بهترین ظرفیت‌ها برای جذب گردشگران است.
او به انتخاب آسمان کاشان به عنوان آسمان ملی ایران اشاره می‌کند و می‌افزاید: این انتخاب به این دلیل صورت گرفت که در قم متولی خاصی موضوع را دنبال نمی‌کرد در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند آسمان شب کویر قم بی‌نظیر است و قدر مطلق آسمان را می‌شود در کویر قم دید.
آبشارها و صخره‌ها، تالاب‌ها و آبگیرها، پرندگان مهاجر، مناطق شکار ممنوع و ... از دیگر جاذبه‌های طبیعی استان قم هستند که این فعال گردشگری به آنها اشاره می‌کند.
وی با اشاره به جذابیت‌های استان قم در عرصه آداب و رسوم می‌گوید: در کنار صنایع دستی ارزشمند مانند گلیم، قالی و سفال که از اجداد ما به ارث رسیده، آیین‌هایی مانند عزاداری محرم در دسته‌جات خاص قم می‌تواند به عنوان یکی از جذابیت‌های گردشگری معرفی شود.
بزرگ‌ترین سد قوسی جهان در قم وجود دارد
سعید ابراهیم‌پور یکی دیگر از فعالان عرصه گردشگری در استان قم است که به تازگی مجوز یک اکوکمپ کویری را دریافت کرده و قرار است در توسعه بومگردی و شناساندن ظرفیت‌های گردشگری در استان قم قدم‌هایی بردارد.
او به خبرنگار مهر می‌گوید در کل کشور این مجوز ۱۶ عدد خوشه سار بومگردی صادر شده که یک مجوز هم مربوط به قم است و قرار است اتفاقات تازه‌ای در این حوزه بیفتد.
این فعال گردشگری با اشاره به اینکه اینگونه اتفاقات در قم سابقه نداشته گفت: از این لحاظ قم یک محیط بکر محسوب می‌شود و البته مقاومت‌هایی در این عرصه وجود دارد منتهی او تصمیم دارد وارد این فضا شود و مخالفان را به مرور زمان با خود همراه کند.
«وقتی با پیمودن نهایتاً ۳۰ کیلومتر بتوانی هم گرمای تابستان را تجربه کنی و هم جذابیت‌های پاییز را، تصدیق خواهی کرد که به یک مکان فوق عادی طبیعی آمده‌ای. بسیاری از نقاط کشور چنین شرایطی ندارند. طبیعت‌گردان ماجراجو عاشق چنین فضاهایی هستند که بتوانند با یک دوچرخه چهار فصل را در یک نیم روز ببینند و این شرایط در قم وجود دارد.».
کمبود زیرساخت‌ها در قم که موجب شده پذیرایی از مهمانان به سادگی امکان‌پذیر نباشد
ابراهیم‌پور با اشاره به جاذبه‌های قم اظهار داشت: بزرگ‌ترین سد قوسی جهان در قم وجود دارد که دیدنش برای اروپایی‌ها بسیار جذاب است. قیزقلعه‌سی در منطقه جمکران که تاریخ ساختش به پیش از اسلام می‌رسد هم ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند قم را به یک برند در عرصه میراث فرهنگی تبدیل کند.
تپه قلی درویش، تیمچه بازار، آب انبار شادقلی‌خان، گنبد سبز و... از دیگر جاذبه‌های میراثی قم است که وی به آن اشاره می‌کند. با این حال این فعال گردشگری از کمبود زیرساخت‌ها در قم که موجب شده پذیرایی از مهمانان به سادگی امکان‌پذیر نباشد، دلخور است. او می‌گوید توسعه گردشگری لوازمی دارد که مسئولان برای ایجاد آن باید بیش از پیش بکوشند.
اکوتوریسم موجب جلوگیری از تأثیرگذاری منفی بر طبیعت می‌شود
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم هم در گفتگو با مهر تعریف بومگردی را سفر و بازدید مسئولانه از منابع طبیعی بکر است که به‌منظور لذت بردن از طبیعت و درک مواهب آن و همچنین ویژگی‌های فرهنگی مرتبط با آن انجام می‌داند.
به گفته عیسی رضایی، اکوتوریسم موجب اشتغال جامعه محلی و جلوگیری از تأثیرگذاری منفی بر طبیعت می‌شود و بسیاری از آثار منفی انواع دیگر گردشگری را ندارد.
وی از جامعه بومی و محلی به‌عنوان مهم‌ترین حافظان طبیعت نام برد که با فعالیت در عرصه بومگردی هم به اشتغال پایدار می‌رسند و هم می‌توانند حفظ محیط طبیعی را تضمین کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم از توجه این نهاد به توسعه بومگردی و صدور مجوزهایی در این زمینه در ماه‌های اخیر می‌گوید. مجوزهایی که به بخش خصوصی اجازه می‌دهند وارد جهانی جدید در عرصه گردشگری شده و بخت خود را برای توسعه این صنعت از طریق شناساندن این کهن بوم و بر به علاقمندان و گردشگران بیازماید.
