تابناک: دهکدة نیاوران همواره یکی از بخشهای ییلاقی شهر تهران بوده است. این منطقه در دوره قاجار نیز مورد توجه شاهان و دولتمردان قرار گرفت. ناصرالدین شاه در سال ۱۲۶۷هـ. ق حاج علیخان حاجب الدوله را مامورِ ساختِ عمارت صاحبقرانیه در باغ نیاوران کرد./ عکس : سحر امین الشریعه نجفی
نگاهی به کاخ ارزشمند صاحبقرانیهاز آنجا که پس از نخستین قرن پادشاهی ناصرالدین شاه (در آن زمان هر سی سال یک قرن محسوب میشد)، این محل تجدید عمارت کلی یافته بود، به دستور شاه «صاحبقرانیه» نامیده شد.
بدین ترتیب عمارت خوابگاه، اندرون و حرمسرا ساخته شد. حرمسرا شامل چهل تا پنجاه ساختمان بود که غیر از عمارت بزرگ، هر یک دارای چهار اتاق و یک ایوان و به اصطلاح هر دستگاه ویژة یک یا دو تن از زنهای شاه بود. در زمان مظفرالدین شاه و احمدشاه حرمسرای کاخ محدودتر شد.
با سقوط قاجاریان و بر سرکار آمدن رضاخان، صاحبقرانیه مدتی به دست فراموشی سپرده شد.
پس از انقلاب اسلامی، کلیة اموال کاخ توسط کارشناسان صورت برداری و کل بنا از سال۱۳۷۴ استحکام بخشی، مرمت و بازسازی شد. گچبریها، آیینه کاریها، اُرسیها، درها و... توسط هنرمندان و استادکاران، جانی تازه گرفت و برخی از نفیسترین قالیها مرمت شد.
با استفاده از چند اتاق اداری و خدماتی، برخی از اسناد و مدارک تاریخی مرتبط با دورة قاجار و پهلوی -با رعایت موازین موزه آرایی- تلاش شد تا سیر کوتاهی از تاریخ و هنر این دو دوره در صاحبقرانیه، به نمایش گذاشته شود.
