در كدام سوره و چه آيه اي از قرآن درباره ريختگري صحبت شده؟ مشكلات تفسيرهاي موضوعي قرآن نسبت به تفسيرهاي ترتيبي چيست؟
در پاسخ به مطالب ذیل توجه کنید :
1- آیه مورد پرسش آیه 12 سوره سبا می باشد که به توضیح و تفسیر آن توجه کنید :
وَ لِسُلَيْمانَ الرِّيحَ غُدُوُّها شَهْرٌ وَ رَواحُها شَهْرٌ وَ أَسَلْنا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ وَ مِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ مَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنا نُذِقْهُ مِنْ عَذابِ السَّعِيرِ (12
خداوند در این آیه به دومين موهبت الهى نسبت به سليمان اشاره كرده مىگويد: و براى او چشمه مس (مذاب) را روان ساختيم! (وَ أَسَلْنا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ).
اسلنا از ماده سيلان به معنى جارى ساختن است، و قطر به معنى مس مىباشد و منظور اين است كه ما اين فلز را براى او ذوب كرديم و همچون چشمه آب روان گرديد! بعضى قطر را به معنى انواع مختلف فلزات يا به معنى روى دانستهاند و به اين ترتيب براى پدر آهن نرم شد و براى پسر فلزات ذوب گرديد (ولى معروف همان معنى اول است).
چگونه چشمهاى از مس مذاب يا فلزات ديگر در اختيار سليمان قرار گرفت؟ آيا خداوند طريقه ذوب كردن اين فلزات را در مقياس بسيار وسيع و گسترده از طريق اعجاز و الهام به اين پيامبر آموخت؟
و يا چشمهاى از اين فلز مايع شبيه همان چشمههايى كه به هنگام فعاليت كوههاى آتشفشانى از دامنه آنها سرازير مىشود به صورت اعجاز آميز در اختيار او قرار گرفت؟ و يا به نحوى ديگر؟ دقيقا بر ما روشن نيست، همين اندازه مىدانيم اين نيز از الطاف الهى در باره اين پيامبر بزرگ بود.
تفسير نمونه، ج18، ص: 37
2- در مورد مشکل تفسیر موضوعی به دو نکته توجه کنید :
الف- در تفسیر موضوعی باید هر چند اجمالا بر آیات قرآنی تسلط داشت و با آنها آشنا و مانوس بود و بدانیم که آیه متناسب با موضوعی خاص و مرتبط با آن در کدام سوره قرار دارد بر خلاف تفسیر ترتیبی که در آن چنین احاطه و اشرافی هر چند مطلوب است اما ضروررتی ندارد .
ب- در تفسیر موضوعی باید تمام آیات قران مورد بررسی قرار گیرد و همه آیات متناسب با موضوع را پیدا کرد و در باره آنها مطالعه نمود . بنا بر این در تفسیر موضوعی موضوع بررسی و مرور همه آیات قران از ابتدا تا انتها و یافتن آیه مرتبط با موضوع ضرورت دارد بر خلاف تفسیر ترتیبی که معمولا به برسی همان آیه مشخص اکتفا می شود .
. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها، كد: 1/100132658)