صدق فتنه انگیز

با همه‌ قداست و ارزشی كه راستگویی دارد، باید توجه داشت كه گاهی راستگویی مایه دردسر، ضرر و فساد می گردد كه از دیدگاه اسلام كاری نادرست و ممنوع است؛ زیرا در پاره ای از موارد بر اثر راستگویی، اسراری كشف می شود و در نتیجه، منشأ درگیری، فتنه انگیزی و گاه منجر به قتل و خونریزی می گردد. در این موارد، دروغ غائله را فرو می نشاند و از بروز اختلاف و درگیری جلوگیری می كند. پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:

«ثَلاثٌ یَقْبَحُ فیهنَّ الصِّدقُ: النَّمیمهُ و اِخبارُكَ الرَّجُلَ عَنْ اَهْلِهِ بِما یَكْرَهُهُ، و تَكذیبُكَ الرَّجُلَ عَنِ الْخَبرِ»

راستگویی در سه چیز ناپسند است: سخن چینی، سخن گفتن با مرد درباره همسرش به چیزی كه او را ناخوش آید. تكذیب خبری كه شخص می دهد.

همچنین امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:

«اگر درباره مسلمانی از یك مسلمان سؤال شد و او راست بگوید و (به واسطه راستگویی) ضرری به آن مسلمان وارد سازد، از دروغگویان نوشته می شود و اگر كسی درباره مسلمانی از یك مسلمان سؤال كند و او دروغ بگوید و (به واسطه دروغگویی) منفعتی به او برساند، نزد خدا از راستگویان نوشته می شود.»

معنای این روایت این است كه مؤمن باید موقعیت سنج و زیرك باشد و نسبت میان سخن و سود آن را بسنجد و طرف با اهمیت را برگزیند نه اینكه برای سودجویی فردی یا گروهی، دروغ بگوید.