پاسخ به:بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

محمود پسيخاني (وفات:831)، نقطوي حكيم و عارف و دين آور ايراني، از جمله شخصيت هاي كمتر شناخته شده است كه آثارش، هم به لحاظ بررسي سير تفكر در ايران و هم به لحاظ تاريخ اجتماعي و هم به لحاظ زبان و ادبيات، بايد بررسي شود. از صدها اثر بلند و كوتاه وي (شامل «رسالات» يا نامه ها) در حال حاضر فقط چهار اثر موجود است كه دو رساله بي نام را دكتر صادق كيا دركتاب پسيخانيان (مجموعه ايران كوده، 1331 ش) تلخيص و نقل و به بعضي تازه هاي زباني و نكات دستوري آن اشاره كرده اند. دو كتاب بسيار مهم محمود پسيخاني يعني مفاتيح الغيوب و ميزان را اين جانب در مقالاتي كه طي سالهاي 1366 به بعد در مجلات تحقيقات اسلامي و معارف و آينه ميراث و آشنا به طبع رسيده از لحاظ فكري و عقيدتي مورد بحث قرار داده ام. در اين گفتار، به تناسب مورد و محل، كوشش مي شود كلمات و عباراتي از كتاب ميزان كه از جهت سبك شناسي و دستور و لغت، خصوصيت و اهميتي دارد از لحاظ  خوانندگان باريك بين بگذرد و توجه متخصصان را به مطالعه فني و دقيق اين كتاب جلب كند.

ميزان مهم ترين كتاب محمود پسيخاني، بنيانگذار آيين نقطوي است. تاريخ تاليف آن 821 هجري است؛ ولي اين اثر، از جهت واژگان و عبارات، كهنه تر از قرن هشتم به نظر مي آيد چرا كه در محدوده شمال ايران (گيلان و طبرستان و سواحل ارس)، كه مركز تبليغ و رفت و آمد محمود بوده است، نگارش يافته و، چون يك متن فرقه اي است، محفوظ و از دخل و تصرف مصون مانده است...

 نسخه قابل چاپ