در سالهای اول تكليف (9 سالگی به بعد) به توصيه و تأكيد مادرم مبنی بر اين كه توانايی روزه گرفتن را ندارم و با توجه به اينكه خودم نيز نمی‏توانستم تشخيص دهم كه آيا می‏توانم روزه بگيرم يا نه، چند سالی را روزه نگرفته‏ام، و در حال حاضر چون مدت زيادی از آن گذشته، تعداد روزه‏های فوت شده را نمی‏دانم، و ثانياً نمی‏دانم كه آيا كفاره هم بر من واجب است يا نه؟

 

باسمه تعالی؛ به مقداری كه يقين داريد كه بعد از بلوغ روزه نگرفته‏ايد بايد قضا نماييد و كفاره در فرض مسأله واجب نيست.503

 

ب. بانوانی كه روزه بر آنها واجب نيست‏

1. زنی كه زاييدن او نزديك است و روزه برای حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست. و بايد برای هر روز يك مدّ طعام يعنی گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. و نيز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بنابراحتياط واجب بايد هر روز يك مدّ طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه‏هايی را كه نگرفته بايد قضا نمايد.504

 

2. زنی كه بچه شير می‏دهد و شير او كم است چه مادر بچه يا دايه او باشد، يا بی‏اجرت شير دهد، اگر روزه برای بچه‏ای كه شير می‏دهد ضرر دارد روزه بر او واجب نيست، و بايد برای هر روز يك مدّ طعام يعنی گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد، و نيز اگر برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و بنابراحتياط واجب بايد برای هر روز يك مدّ طعام به فقير بدهد. و در هر دو صورت روزه‏هايی را كه نگرفته بايد قضا نمايد، ولی اگر كسی پيدا شود كه بی‏اجرت بچه را شير دهد، يا برای شير دادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از كس ديگر كه اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است كه بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.505

 

3. روزه بر زن حائض و نفسأ واجب نيست، و اگر زن بعد از اذان صبح - حتی لحظه‏ای - از خون حيض يا نفاس پاك شود، يا در بين روز خون نفاس ببيند، اگر چه نزديك مغرب باشد، روزه او باطل است.506

 

استفتائات‏

روزه زنان باردار

آيا بر زن حامله در مدت حاملگی بخصوص ماههای اول، روزه واجب است؟و برای حمل او ضرری ندارد؟

 

باسمه تعالی؛ روزه بر او واجب است، مگر برای خود او يا حمل ضرر داشته باشد.507

 

زنی كه مدتهاست كه يا حامله است و يا بچه شير می‏دهد و در ماه رمضان نمی‏تواند روزه بگيرد، تكليفش در مورد قضای روزه چگونه است؟

 

باسمه تعالی؛ وجوب قضا ساقط نيست.508

 

اين‏جانب در سنين اول بلوغ به علت نادانی، بيشتر روزه‏هايم را خورده‏ام و روزه‏های حاملگی به علت دستور دكتر روزه نگرفتم و سال اول عروسی يك ماه روزه نگرفتم، اكنون 50 ساله هستم و نمی‏توانم همه آنها را بگيرم. البته تا آنجا كه ممكن است روزه می‏گيرم. از طرفی برای هر روز 60 نفر را نمی‏توانم طعام يا پولش را بدهم، بفرماييد چه كنم تا دِيْنَم ادأ شود؟

 

باسمه تعالی؛ اگر روی علم و عمد روزه‏ها را نگرفته‏ايد، علاوه بر قضا كفاره هم واجب است، ولی زن اگر بچه شير می‏دهد و روزه برای او يا بچه‏اش ضرر دارد، می‏تواند افطار كند و فقط روزه را قضا كند و كفاره ندارد509 و دادن پول به جای كفاره كفايت نمی‏كند.510