مبحث سی و یکم صالحین: نهضت سواد آموزی

سوادآموزی از دیدگاه امام راحل و مقام معظم رهبری

سواد‌آموزي از نگاه امام‌خميني(رحمت الله علیه)

از جمله حوايج اوليه براي هر ملت كه در رديف بهداشت و مسكن بلكه مهم‌تر از آنهاست، آموزش براي همگان است. متأسفانه كشور ما وارث ملتي است كه از اين نعمت بزرگ در رژيم سابق محروم و اكثر افراد كشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نيستند، چه رسد به آموزش عالي. 
مايه بسي خجالت است كه در كشوري كه مهد علم و ادب بوده و در سايه اسلام زندگي مي‌كند كه طلب علم را فريضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. 
ما بايد در برنامه دراز مدت، فرهنگ وابسته كشورمان را به فرهنگ مستقل و خودكفا تبديل كنيم و اكنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشريفات خسته‌كننده براي مبارزه با بي‌سوادي به طور ضربتي و بسيج عمومي قيام كنيم تا ان‌شاءالله در آينده نزديك هر كس نوشتن و خواندن ابتدايي را آموخته باشد. براي اين امر لازم است تمام بي‌سوادان براي يادگيري و تمام خواهران و برادران باسواد براي ياد دادن به پاخيزند. 
برادران و خواهران ايماني! براي رفع اين نقيصه دردآور بسيج شويد و ريشه اين نقص را از بن بركنيد. 
تعليم و تعلم عبادتي است كه خداوند تبارك و تعالي ما را به آن دعوت فرموده است. 
ائمه جماعات شهرستان‌ها و روستاها مردم را دعوت نمايند و در مساجد و تكايا باسوادان نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود ياد دهند و منتظر اقدامات دولت نباشند و در منازل شخصي اعضاي باسواد خانواده، اعضاي بي‌سواد را تعليم كنند و بي‌سوادان از اين امر سرپيچي نكنند. 
من از ملت عزيز اميد دارم كه با همت والاي خود بدون فوت وقت، ايران را به صورت مدرسه‌اي درآورند و در هر شب و روز و در اوقات بيكاري يكي دو ساعت را صرف اين عمل شريف نمايند. به پاخيزيد كه خداوند متعال با شماست. 
امام حدود يك ماه قبل از پيروزي انقلاب در تاريخ 21/10/1357 فرمود: «ما مبارزه با بي‌سوادي را به نحو احسن اجرا خواهيم كرد». 
ايشان ده روز بعد از فرمان نهضت سوادآموزي فرمود: «در رژيم سابق كه همه‌اش حرف بود يكي هم راجع به بي‌سوادي و اينها؛ وقتي رفتند معلوم شد كه مبارزه‌اي نكردند، بله آن كاري كه كردند اين است كه باسوادي را نگذاشتند ترقي بكند نه بي‌سوادها را سواددار كردند». 
امام در حكم انتصاب نماينده خود در نهضت سوادآموزي فرمود: «بديهي است كه كمك و مساعدت دست‌اندركاران امر نهضت و وزارت آموزش و پرورش و استفاده از تمامي امكانات موجود، پيروزي شما را بر عفريت بي‌سوادي كه يكي از ميراث‌هاي شوم نظام طاغوتي است، سريع‌تر مي‌نمايد».

سوادآموزي در كلام مقام معظم رهبری

برادران و خواهراني كه در نهضت سوادآموزي مشغول تلاش و خدمت ارزنده خود هستند، حقيقتاً كار بسيار بزرگ و فريضه‌فوتي و فوري و كاملاً حايز اهميتي انجام مي‌دهند. اميدواريم كه ان‌شاءالله موفق باشند. 
«تعليم نقش انبياست ـ «يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ» ـ بلكه نقش خود وجود مقدس باري تعالي است ـ «عَلَّمَ الْاِنْسان ما لَمْ يَعْلَمْ»‌ـ و در مرتبه نازل‌تر، افراد بشر هستند كه به يكديگر تعليم مي‌دهند: يكي معلم است، يكي متعلم است». 
شما و هر كس در هر نقطه‌اي كارش اين باشد كه به مردم چيزي ياد بدهد، حقيقت باارزشي را براي آنها روشن كند يا معرفتي بر معرفت‌هاي مردم بيفزايد، او داراي همين شأن معلمي است؛ اين خيلي محترم و معتبر و ارزشمند است. 
دشمن سه هدف عقب‌ماندگي علمي، عقب‌ماندگي اقتصادي و شكستن يك‌پارچگي ملي را به جد تعقيب مي‌كند... در دو بخش از اين سه هدف، يكي از آماج‌هاي مهم معلمين‌اند؛ هم در بخش پيشرفت علمي، هم در بخش وحدت اجتماعي. 
هر چه علم پيشرفت كند، پايه‌هاي ايمان ديني مستحكم‌تر خواهد شد. آن روزي كه شما به يك ذره خاك يا ذره سنگ به صورت يك جسم بسيط نگاه مي‌كنيد و مي‌گوييد خدا اين را خلق كرده، يك نوع ايمان داريد؛ اما آن وقتي كه تمام مولكول‌ها و تمام ذرات و عناصر اتمي موجود در اين جسم را مشاهده كرديد ـ نظم آن را، تأثيرات آن را، حركت آن را، مهندسي پيچيده آن را، خواص آن را ـ و گفتيد خدا خالق اين است، معرفت و ايمان شما نوع ديگري خواهد بود. 
علم براي امروز و فرداي ما حياتي است. ما هر كار ديگري بكنيم، اگر در علم تهي‌دست باشيم، آن كارها، كارهاي عقيم و بي‌عاقبتي خواهد بود. 
هر كجاي دنيا كه علمي وجود دارد و مي‌توان از آن استفاده كرد و براي رفتن ما محذوري وجود ندارد، بايد رفت و علم را براي ملت و كشوري كه متعلق به آن هستيم، به دست آورد. 
يك ملت با اقتدار علمي است كه مي‌تواند سخن خود را به گوش همه افراد دنيا برساند؛ با اقتدار علمي است كه مي‌تواند سياست برتر و دست والا را در دنياي سياسي حايز شود. اقتصاد هم به دنبال اينها به دست مي‌آيد؛ پول تابع توانايي است. امروز اين‌طوري است؛ علم را مي‌شود به پول تبديل كرد و از لحاظ اقتصادي هم قوي شد. اين جايگاه علم است. 
ما امروز در كشورمان به پيشرفت علم نياز داريم. امروز اگر براي علم سرمايه‌گذاري و مجاهدت نكنيم، فرداي ما فرداي تاريكي خواهد بود. 
هر چه مي‌توانيد علم بياموزيد. 
نگاه اسلام به انسان، به علم، به زندگي بشر، به عالم طبيعت و به عالم وجود، نگاهي است كه معرفت نويني را در اختيار انسان مي‌گذارد. اين نگاه زيربنا و قاعده و مبناي تحقيقات علمي در غرب نبوده... . در جهان‌بيني ما، علم از دل دين مي‌جوشد و بهترين مشوق علم، دين است. ديني كه ما مي‌شناسيم، جهان‌بيني ديني‌اي كه ما از قرآن مي‌گيريم، تصويري كه ما از آفرينش و از انسان و از ماوراءالطبيعه و از توحيد و از مشيت الهي و از تقدير و قضا و قدر داريم، با علم سازگار است؛ لذا توليدكننده و تشويق‌كننده علم است. 
علم را اسلام قداست بخشيده، علم يك امر مقدس است؛ دنبال علم رفتن داراي قداست است... «العلم نور»؛ نور بودن علم بايد مورد نظر باشد. 
يكي از موضوع‌هايي كه نمي‌گذارند كشورهاي زير سلطه رشد كنند و به شدت مانع آن مي‌شوند، مسئله علم است؛ چون مي‌دانند علم ابزار قدرت است. خود غربي‌ها با علم به قدرت رسيدند.

منبع: نورپورتال