سوگند و قسم در قرآن
دوشنبه 30 بهمن 1391 10:40 AM
قرآن هدایت است از گمراهی،بینایی است از كوی،نگهداری است از لغزشها، نور است در تاریكی،روشنی است در حوادث، نگهدار از هلاكت، رهنمای از گمراهی و بیانكننده هدفتند است كه انسان را از دنیا به آخرت رساند. در آن كمال دین نهاده شده است و كسی از آن روی نگرداند مگر سنخیتی با قران نداشته و به سوی آتش باشد، ظاهرش زیبا و باطنش پرژرف است. «قرآن را حد و نهایتی است و فوق هر حد و نهایت آن، حد و نهایتی دیگر است، شگفتی های قرآن بیپایان است و تازگی های آن كهنگی ندارد[1]».
به گزارش شفقنا، روحالله فرجی در دانشنامه ی موضوعی قرآن نوشت: این قران مهمانی پروردگار است . ریسمان خدا،نور مبین،شفای سودمند و نگهبان كسی است كه بدان چنگ زند. نجات پیروانش است و غرض و هوس بشری نتواند كه تغییرش دهد . در یك كلام چه توصیفی برتر از آنكه قرآن شهادتی است از كلام گوینده تعالی.
مولی علی(ع) فرمود:«قرآن، نشانهها و علائم روشنی است كه عابرین از آن نتوانند كه غفلت ورزند. تلهای بلندی است كه رهروانش آن را گم نكنند. قرآن، كتابی است كه خداوند آن را سیراب كننده تشنگان علم، بهار دلهای فقیهان و دانشمندان و آخرین مقصد نیكان و پاكان قرار داده است[2]».
كلام خدا،سخن خدا، كتاب خداست و از ذات او تراوش كرده، از مصدر جلال و عظمت كبریاییش بر مهبط وحی الهی نزول یافته، بر دل پاكترین پاكان جهان نقش بسته و دو لب مبارك فرخندهاش بدان مترنم گشته، دل گروندگان حافظش شده و دست توانای مؤمنان نقش نگار دفتر و دیوانش گشته، مونس عزیز شبهای دراز شب زنده داران كوی دوست بوده، واسطه و راهنمای راز و نیاز پرستندگان و راهگشای دلدادگان طریقت حق بوده،آشنای ذات اوست و از اوسرچشمه گرفته، و این خود او تعالی است كه حافظ ونگهبانش است.
كجا كوتاه خرد كج اندیش متنابهی میتواند از این دریای ناپیدا كندر نامتناهی، از این سرچشمه صافی بركت كه به ازلیت پیوسته و با ابدیت همخواست، از این منبع فیضانی كه آبشخورش ذات پاك اوست، چیزی جز در خور عقل ناقص و خرد كم خود درك كند. متناهی كجا به نامتناهی ره برد؟ هیهات.
گربریزی بحر را در كوزهای
چند گنجد؟ قسمت یكروزهای
پس، آب كمجو، تشنگی آور به دست
تا بجوشد آبت از بالا و پست
سوگندهای قرآن یكی از زیباترین بیانی قران است كهسرشار است از معارف، و آكنده است از آموزههای ارجمند. سوگند در كلام، شیوهای است كهن و دیرین به درازای حیات بشری كه برای استوارسازی دیدگاهها و تأكید باورها وگفتهها به كار میرود و غالباً به اشیاء و كسانی كه از دیدگاه سوگند یاد كنندگان مقدس و ارجمند و بزرگ بوده ودر زندگی آنان نقش مهمی داشته و در جهت تصحیح ، تكذیب و یا تأیید آن نازل شده است؛ بنابراین از این شیوه بیانی نیز بهره جسته است؛ اما بنیاد آن را دیگر سان كرده و شیوهها و روشهای آن را یكسر دگرگون كرده است. به دیگر سن «سوگند قرآن» سوگندی است در همان سمت و سویی كه سوگند بوده است اما با بنیادی دیگر ، محتوای دیگر و حضور و بیان و ساختاری دیگر، به گونهای كه تحولی عظیم در سوگندهای بشر به وجودآورده است.
خداوند با سوگند به پدیدههای محسوس و ظاهری اما با عظمت و شگرف در حقیقت نه تنها مدعای خود را به اثبات رسانده است، بلكه اندیشهها و تفكرات را به كار انداخته تا بیشتر به این پدیدههای ظاهری توجه كنند و به سادگی از كنار آن نگذارند.
قرآن در فضایی نزول یافت كه انواع خرافات و عقاید فاسد در میان مردم رواج داشت و با قدرتی شگرف توانست تحولی تظیم در آن محیط به وجود آورد. سوگند در نزد عرب جاهلی از منزلت و جایگاه والایی برخوردار بود. در دوران نزول قرآن عربجاهلی به شراب. آلات موسیقی ، چشم و ابروی معشوقه، قبیله، شمشیر و ... سوگند یاد میكرد؛ در حالی كه قرآن در تمام مواردی كه سوگند یاد كرده است، علاوه بر خدا به موضوعاتی مانند :« قرآن، ملائكه، خورشید، ماه، آسمان، ...» سوگند یاد كرده است كه در تمام این موارد، فكر بشر را به مطالعه و بررسی عظمت آنها متوجه میسازد و او را به تدبر بیشتر در این پدیدههای عظیم فرا میخواند .
قرآن با این شیوه بیانی توجهی بلیغ كرده و از آن بهره جسته است و در موارد و محتوا و متعلق آن تحول شگرفی به وجود آورده است و گونههای ویژهای از سوگند را آموزش داده است .
abdollah_esrafili@yahoo.com
شاد، پیروز و موفق باشید.