0

نگاهي کوتاه به شهرستان مشکين شهر

 
sajad2007
sajad2007
کاربر طلایی1
تاریخ عضویت : بهمن 1387 
تعداد پست ها : 9109
محل سکونت : رفسنجان

پاسخ به:نگاهي کوتاه به شهرستان مشکين شهر
چهارشنبه 11 مرداد 1391  12:46 PM

وجه تسميه و پيشينه تاريخي
نام قديم منطقه مشکين شهر خياو بوده است. اين شهر گذرگاه و پناه گاهي براي سوداگران و درمانده گان بود. در سده هاي اوليه اسلامي مجاهدان و از جان گذشته گاني بودند كه در سبلان سنگر مي گرفتند. هر گوشه اين سامان، نشانه هايي از آن روزها را به يادگار دارد. هم چنين روشن گرديده که در زمان هايي دورتر، مدنيتي ناشناخته و بزرگ در اين حوالي بوده كه هم چنان دست نخورده در زير خاک مدفون است. 
« خياو» در حاشيه سرزميني افتاده است كه روزگاري به اسم « آران » مشهور بود. اين منطقه زباني ويژه داشت كه تا سده چهارم هجري با همه آشفتگي ها و آميخته گي هايش پايدار بود. سكه هاي به دست آمده از منطقه، متعلق به چند دوره تاريخي با فاصله زماني كوتاه و دراز و بيش تر مربوط به زمان اتابكان آذربايجان است. نخستين سكه اي كه تازيان در«آران» زده اند، متعلق به سال 90 هجري است. در اين منطقه، گورستان ها و نشانه هايي نيز از سال هاي اوليه اسلامي به جاي مانده است. از اين رو هر چند در بيش تر كتاب هاي جغرافيايي اسلامي، نامي از آن به ميان نيامده است، اما خياو يا مشگين شهر آبادي اسم و رسم داري بوده است. اما حمدالله مستوفي در سال 740 هجري خياو را قصبه اي خوانده است و حد و مرزش را نشان داده و حتي حقوق ديواني اش را ذكر كرده است:« خياو قصبه اي است در قيلي كوه سبلان افتاده است و چون سبلان در شمال اوست هوايش رو به گرمي مايل است. آبش از كوه جاري است. باغستان اندک دارد حاصلش غله بيش تر بوده، ‌مردمش اكثرا موزه دوز و چوخاگر هستند حقوق ديواني اش دو هزار دينار است». بااين حساب، قدمت خياو را مي شود تا سده هاي اوليه اسلامي پيش برد. هر چند كه موقعيت جغرافيايي آن اين خيال را در ذهن به وجود مي آورد كه در سال هاي پيش تر نيز منطقه خالي از سكنه نبوده است. اين فكر را قبرهاي گبرها يا زردشتيان كه در همه جاي آن پراكنده است، بيش تر تاييد مي كند. هر چند که بيش تر آن چه از اين منطقه به دست آمده مربوط به دوره اسلامي است. 
خياو در دوره صفويه بيشتر رونق گرفت. به گونه اي كه، يكي از اولاد شيخ صفي- شيخ حيدر- حاكم و والي منطقه مشگين و برزند مغان در يكي از دره ها به دست مردي به اسم شيروان شاه قره باغي كشته شد. وي نوه دختري شاه صفي و نوه پسري شيخ صفي بود. شاه اسماعيل فرزند اين مرد نيز در خياو به دنيا آمد.
كتاب با ارزشي به نام « تاريخ العجم و الاسلام » از دوره عباس ميرزا باقي مانده كه توسط شيخ عبدالغفور ثامن نامي نوشته شده است. در اين كتاب، نكته هاي مبهم مربوط به خياو و آبادي هاي اطراف آن روشن شده است. مدتي پس از حكومت عباس ميرزا در آذربايجان، خياو توجه ايلات شاهسون را كه در شرف قدرت گرفتن بودند جلب كرد. ييلاق هاي شاهسون ها در دامنه ساوالان رفته رفته گسترده تر شد و خياو را چون حلقه اي در ميان گرفت. سپس كشتار و غارت آغاز شد. مدت ها اين وضع اسفناک ادامه داشت تا سرانجام در زمان ناصرالدين شاه، حاكمي به نام حسنعلي خان جنرال وارد مشگين شهر شد و شرارت ها را پايان بخشيد.
با آغاز مبارزات مردم در راه كسب مشروطيت، روسيه تزاري هرج و مرج طايفه هاي شاهسون را به صلاح و صرفه خود نديد و به در خواست حكومت وقت، درصدد سركوب طايفه هاي ياغي و عصيان گر شاهسون بر آمد. چهار لشگر روسي از چهار طرف به سوي خياو حركت كردند. ژنرال « مدداوف » از اردبيل و « دالما چوف » از تبريز، طوايف شاهسون را محاصره و پس از زد و خوردهاي شديد، آنان را وادار به تسليم كردند. سپس همه دارايي شاهسون ها تقسيم شد. اين سال را ايلات مبدا و ماخذ تاريخي قرار مي دهند كه در ميان آواره ها و چادر نشين ها به « بولگي ايلي » يا سال تقسيم مشهور است.

تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها