موضوع «علم تشريح از ديدگاه اسلام» بررسی شد
چهارشنبه 31 خرداد 1391 9:22 PM
در قالب مقاله‌ای؛
موضوع «علم تشريح از ديدگاه اسلام» بررسی شد
گروه انديشه و علم: در قالب مقاله‌ای موضوع «علم تشريح از ديدگاه اسلام» به‌قلم عباس نيكزاد، استاديار و عضو هيئت علمی و سيد غلامعلی جورسرايی دانشيار و عضو هيئت علمی دانشگاه علوم‌پزشكی بابل، بررسی شد.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) نمايندگی ساری شعبه مازندران، موضوع «علم تشريح از ديدگاه اسلام» به‌قلم عباس نيكزاد، استاديار و عضو هيئت علمی، گروه آموزشی معارف اسلامی و سيد غلامعلی جورسرايی، دانشيار و عضو هیئت علمی، مركز تحقيقات بهداشت باروری و ناباروری حضرت فاطمه‌زهرا(س) از دانشگاه علوم‌پزشكی بابل در قالب مقاله‌ای بررسی شد.
در چكيده اين مقاله آمده است: تشريح يا كالبد‌شكافی، به‌معنای جدا كردن اعضای مردگان، جهت آموزش علم پزشكی و يا تشخيص بيماری و يا تشخيص جرم می‌باشد. گرچه كالبد‌شكافی از موضوعاتی است كه باعث پيشرفت دانش پزشكی است. اما اين بحث در ميان فقهای گذشته به‌عنوان يك بحث جدی مطرح نبوده و در كتب گذشتگان، اثری از آن ديده نمی‌شود.
در ادامه اين مقاله آمده است: آنچه با تكيه بر متون دينی، سنت و منابع فقهی كه ضوابط و فرمول‌ها و قواعدی در درون آنها وجود دارد و می‌توان با اعتماد بر آنها ديدگاه اسلام را در انواع موضوعات نوظهور به‌دست آورد اين است كه در اين‌گونه موارد كه اغراض عقلايی در كار باشد و كالبد‌شكافی به انگيزه عقلايی و خيرخواهانه انجام گيرد، اساساً هتك حرمت صدق پيدا نمی‌كند و حرمت تشريح و وجوب ديه ساقط می‌شود.
اين مقاله تصريح دارد: فقها نوعاً به حرمت كالبد‌شكافی فتوا می‌دهند و جز در‌صورت تزاحم با واجب اهم مانند حفظ جان مسلمان، آن را جايز نمی‌دانند.
اين مقاله در ارائه ادله حرمت كالبد‌شكافی متذكر می‌شود: كالبد‌شكافی در حكم مثله است و مثله بدن ميت حرام است، بنابراين كالبد‌شكافی را حرام میدانند. ولی به‌نظر می‌رسد كه هر‌چند دلالت اين روايات بر حرمت مثله كردن قابل انكار نيست، ولی تشريح و كالبد‌شكافی با توجه به‌هدف حفظ جان مسلمان و يا تأمين سلامتی آنها و يا آموزش علم پزشكی و كسب دانش و مهارت لازم و يا با هدف تشخيص و درمان بيماران، مثله شمرده نمی‌شود.
اين مقاله می‌افزايد: عده‌ای هم بر اين عقيده‌اند كه حرمت كالبد‌شكافی و تشريح بدن ميت به‌دليل تأخير در تجهيز مانند غسل، كفن و دفن او می‌باشد. ولی بايد توجه داشت كه اولاً تعجيل عرفی مستحب است نه واجب و ثانياً كالبد‌شكافی و تشريح نه با اصل تجهيز و نه با تسريع در تجهيز ميت منافات دارد و ثالثاً تسريع در تجهيز ميت به‌خاطر حفظ حرمت ميت است و در‌صورت وجود انگيزه عقلايی بر تأخير، تأخير خلاف حرمت نيست.
اين مقاله با ذكر اين مطلب كه عده‌ای كالبد‌شكافی را باعث هتك حرمت ميت مسلمان میدانند، می‌افزايد: بايد دانست كه صدق عنوان هتك حرمت، جنبه تأسيسی شرعی ندارد، بلكه جنبه امضايی دارد، بنابراين حرمت و عدم حرمت تشريح دائر‌مدار صدق هتك حرمت و عدم صدق آن در نگاه عرف و عقل است.
در اين مقاله خاطرنشان شده است: در‌صورت تزاحم حرمت تشريح با يك واجب اهم بايد گفت كه در‌صورت قول به حرمت تشريح و كالبد‌شكافی، به‌طور حتم نمی‌توان گفت كه اگر واجب اهمی در‌كار باشد، تشريح مطلقاً حرام است.
اين مقاله اذعان دارد: در‌صورتی‌كه حاكم اسلامی به‌خاطر مصلحت جامعه اسلامی بر انجام تشريح حكم كند، انجام تشريح جايز است.
