اسپانیا

در قرن پنجم میلادی، گروه‌هایی از اقوام ژرمانیک و یک قوم ایرانی به اسم الان‌ها امپراتوری رم را که به مرحله انحطاط خود رسیده بود تسخیر کردند. از این میان، قوم ویزیگوت در اسپانیا قدرت را به دست گرفت و سلسله پادشاهی‌ای تشکیل داد که قلمرو آن کلّ شبه‌جزیره و مناطق جنوب فرانسه را در بر می‌گرفت. مذهب آن‌ها، بر خلاف اکثر ساکنان اسپانیا که کاتولیک بودند، آریوئی بود تا این که در سال ۵۸۹ م. رکاردوس اول به مذهب کاتولیک روی آورد. ویزیگوت‌ها به کشور خودشان هیسپانیا می‌گفتند.

در سال ۷۱۱ م. هیسپانیا مورد حمله مسلمانان عرب و بربر، ‌به رهبری طارق بن زیاد قرار گرفت و بعد از چند سال، تقریباً تمامی هیسپاینا با اسم اندلس به صورت یکی از ولایات تحت سلطه‌ی بنی امیه دمشق در آمد. بعد از سقوط حکومت امویان، در سال 756 م. یکی از آنها به اسم «عبدالرحمان داخل» موفق به تاسیس یک امارت مستقلِ از خلفای نوپای عباسی در قلمرو اندلس شد. تثبیت قدرت سیاسی این امارت و رقابت بین‌المللی با عباسیان بغداد و فاطمیان مصر باعث شد در سال 929 م. عبدالرحمان سوم لقب خلیفه را اتخاذ کند.

دوره‌ی خلافت اموی، که اوج قدرت سیاسیی مسلمانان در شبه‌جزیره‌ی ایبری به شمار می‌رود بعد از یک قرن تسلط با "فتنه اندلس" ختم یافت. اختلافات داخلی گوناگون به جنگ‌های داخلی و تشکیل امارت‌های جداگانه ملوک‌الطوایفی انجامید که سلطان برخی از آنها مسلمان بود و برخی دیگر در نیمه شمالی شبه‌جزیره تابع مسیحیت بودند. تضعیف تدریجی امارات اسلامی باعث شد امارات مسیحی قلمرو خود را بسط بدهند و به مرور نیز متحد شوند. در قرن سیزدهم م.، شبه‌جزیره به پنج تا مملکت تقسیم شده بود:‌ آراگون، ناوار، کاستیا (Castilla) و پرتغال و گرانادا که از این پنج تا تنها گرانادا تحت سلطه خداندان مسلمان بنص نصر بوده است