اسپانیا

عصر باستان

قدیمی‌ترین ساکنان شبه‌جزیره بوشهر تشکیل دهندگان تمدّن‌های ایبری و باسکی بوده‌اند. در هزاره اول ق.م.، بخشی از اقوام سلت وارد مناطق شمال غربی شبه‌جزیره شدند. از آمیزش سلت‌ها و ایبرها هم، تمدن سلت‌ایبری در مناطق مرکزی به وجود آمد. در همین دوره، فنیقیان شهرهایی را در کرانه‌های مدیترانه و در سواحل اقیانوس اطلس در جنوب کشور بنیان گذاشته -مثل کادیس، مالاگا و غیره- و در آن‌ها صنعت را رونق دادند. یونانیان هم به قصد تجارت با مناطق داخلی به عمارت بنادری در کرانه‌های شمالی مدیترانه پرداختند.

در قرن سوم ق.م.، قرطاج برای دفاع از شبکه تجاری خود در برابر رم، وارد شبه‌جزیره شده و به استعمار مناطق ایبرنشین و سلت‌ایبرنشین پرداخت. مرکز قرطاجیان در شبه‌جزیره، بندر مهم قرطاج هدشت نوین (Cartagena ی کنونی) بود. طیّ جنگ‌های پونیک، که بین قرطاج و جمهوری رم به وقوع پیوسته است، شبه‌جزیره ایبری مرکز قشون‌کشی‌های کارتاژیان به سمت رم بود. بعد از دومین جنگ پونیک، رومیان تسخیر شبه‌جزیره را شروع کردند و این روند تا سال ۱۹ ق.م. ادامه داشته است.

با پیروزی رومیان، شبه‌جزیره ایبری جزو امپراتوری رم شد. روند رومی‌سازی زبانی، فرهنگی و اقتصادی در اواخر قرن دوم ق.م. شروع شد. اسپانیای کنونی نام و اکثر زبان‌ها و اساس شبکه جادّه‌های خویش را از این دوره به ارث برده‌است. عمق رومی‌سازی اسپانیا تا حدّی بوده‌است که سه تن از امپراتورهای رم (Traianus، Hadrianus و Theodosius I) و همین طور فیلسوف رواقی بزرگ سنکا (Lucius Anneus Seneca) و شعرای نامداری چون مارتیالیس (Marcus Valerius Martialis) و لوکانوس (Marcus Annaeus Lucanus) در این سرزمین به دنیا چشم گشودند.

اوّلین شواهد موجود، تاریخ رواج مسیحیت را در اسپانیا به قرن چهارم م. می‌رسانند. در سال ۳۸۰، امپراتور تئودوسیوس اوّل مسیحیت را دین رسمی کلّ قلمرو رم اعلام کرد.