دانستنی های رمضان
شنبه 11 اسفند 1403 9:37 PM
دستهبندی موضوعی آیات و روایات مرتبط با روزه به شرح زیر است:
آیه:
﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ﴾ (بقره/۱۸۳)
معنا: ای کسانی که ایمان آوردهاید، روزه بر شما واجب شده است، همانگونه که بر امتهای پیشین واجب بود، تا پرهیزکار شوید.
آیه:
﴿كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِكُمْ﴾ (بقره/۱۸۳)
معنا: همانگونه که بر امتهای پیشین واجب بود.
آیه:
﴿لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ﴾ (بقره/۱۸۳)
معنا: تا پرهیزکار شوید.
آیه:
﴿أَیَّامًا مَّعْدُودَاتٍ﴾ (بقره/۱۸۴)
معنا: روزه در روزهای معدودی (ماه رمضان) واجب شده است.
آیه:
﴿فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِیضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ﴾ (بقره/۱۸۴)
معنا: هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد، به جای آن روزها، روزههای دیگری بگیرد.
آیه:
﴿وَأَن تَصُومُوا خَیْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ﴾ (بقره/۱۸۴)
معنا: و روزه گرفتن برای شما بهتر است اگر بدانید.
آیه:
﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ﴾ (بقره/۱۸۵)
معنا: ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است.
آیه:
﴿وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾ (بقره/۱۸۵)
معنا: تا شماره روزها را کامل کنید و خدا را به خاطر هدایتش بزرگ بدارید و شکرگزار باشید.
آیه:
﴿أُحِلَّ لَكُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِكُمْ﴾ (بقره/۱۸۷)
معنا: در شبهای روزه، آمیزش با همسران شما حلال شده است.
آیه:
﴿ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى اللَّیْلِ﴾ (بقره/۱۸۷)
معنا: سپس روزه را تا شب کامل کنید.
حدیث:
رسول الله (ص) به جابر بن عبدالله فرمودند:
"هر کس روزهای ماه رمضان را روزه بگیرد و شبهایش را به عبادت بگذراند و شکم و دامن خود را حفظ کند و زبانش را کنترل کند، از گناهانش خارج میشود همانگونه که از ماه رمضان خارج میشود." (کافی، ج ۴، ص ۸۷)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"هر کس یک روز از رمضان را روزه بگیرد و سه چیز را حفظ کند (زبان، شکم و دامن)، من بهشت را برای او ضمانت میکنم." (کنزالعمال، ج ۸، ص ۴۸۱)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"فضیلت جمعه در ماه رمضان نسبت به سایر جمعهها، مانند فضیلت رمضان نسبت به سایر ماهها است." (کنزالعمال، ج ۸، ص ۴۸۲)
حدیث:
امام باقر (ع) فرمودند:
"جمعهای ماه رمضان بر جمعهای سایر ماهها برتری دارد، همانگونه که رسول الله (ص) بر سایر پیامبران برتری دارد." (ثواب الاعمال، ص ۳۹)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"برای هر یک از روزهای ماه رمضان، اجرهای فراوانی وجود دارد."
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"دعای روزهدار رد نمیشود." (عدة الداعی، ص ۱۲۸)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"خداوند میفرماید: روزه برای من است و من خود پاداش آن را میدهم." (مصباح الشریعة، ص ۱۳۵)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"روزه سپری در برابر آتش جهنم است." (کافی، ج ۲، ص ۱۸)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"روزه باعث میشود شهوات نفسانی کاهش یابد و قلب صاف شود." (مصباح الشریعة، ص ۱۳۵)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"با گرسنگی و تشنگی روزه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید." (أمالی صدوق، ص ۹۳)
حدیث:
امام سجاد (ع) هر شب در ماه رمضان گوسفندی ذبح میکردند و غذای آن را به محرومان میدادند و خود با نان و خرما افطار میکردند. (کافی، ج ۴، ص ۶۸)
حدیث:
امام علی (ع) فرمودند:
"برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن، روزه است." (نهج البلاغه، حکمت ۱۳۶)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"روزه بگیرید تا سالم بمانید." (الدعوات، ص ۷۶)
حدیث:
حضرت فاطمه (ع) فرمودند:
"خداوند روزه را واجب کرد تا اخلاص را در انسان تثبیت کند." (علل الشرائع، ج ۱، ص ۲۴۸)
حدیث:
امام صادق (ع) فرمودند:
"خداوند روزه را واجب کرد تا ثروتمند و فقیر در گرسنگی و تشنگی برابر باشند." (من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۷۳)
حدیث:
روزه باعث میشود انسان بر خواستههای نفسانی خود مسلط شود و ارادهاش تقویت گردد.
حدیث:
روزه باعث میشود انسان درد گرسنگی و تشنگی را درک کند و به فکر محرومان باشد.
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"با گرسنگی و تشنگی روزه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید." (أمالی صدوق، ص ۹۳)
حدیث:
امام سجاد (ع) هر شب در ماه رمضان گوسفندی ذبح میکردند و غذای آن را به محرومان میدادند و خود با نان و خرما افطار میکردند. (کافی، ج ۴، ص ۶۸)
حدیث:
امام علی (ع) فرمودند:
"برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن، روزه است." (نهج البلاغه، حکمت ۱۳۶)
حدیث:
رسول الله (ص) فرمودند:
"روزه بگیرید تا سالم بمانید." (الدعوات، ص ۷۶)
حدیث:
حضرت فاطمه (ع) فرمودند:
"خداوند روزه را واجب کرد تا اخلاص را در انسان تثبیت کند." (علل الشرائع، ج ۱، ص ۲۴۸)
حدیث:
امام صادق (ع) فرمودند:
"خداوند روزه را واجب کرد تا ثروتمند و فقیر در گرسنگی و تشنگی برابر باشند." (من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۷۳)
حدیث:
روزه باعث میشود انسان بر خواستههای نفسانی خود مسلط شود و ارادهاش تقویت گردد.
حدیث:
روزه باعث میشود انسان درد گرسنگی و تشنگی را درک کند و به فکر محرومان باشد.
این دستهبندی نشاندهنده اهمیت و جایگاه روزه در اسلام و تأثیرات عمیق آن بر زندگی فردی و اجتماعی انسان است.
کسانی که روزه بر آنها واجب نیست
کسی که به واسطه پیری نمیتواند روزه بگیرد، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست، ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مد که تقریباً ده سیر است گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد.
کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید قضای روزهایی را که نگرفته بجا آورد.
اگر انسان مرضی دارد که زیاد تشنه میشود و نمیتواند تشنگی را تحمل کند،یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست. ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مد گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. احتیاط واجب آن است که بیشتر از مقداری که ناچار است آب نیاشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید روزههایی را که نگرفته قضا نماید.
زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، و در هر دو صورت روزه هایی را که نگرفته باید قضا نماید.
زنی که بچه شیر میدهد و شیر او کم است، چه مادر بچه یا دایه او باشد، یا بی اجرت شیر دهد، اگر روزه برای بچهای که شیر میدهد ضرر دارد، روزه براو واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه هایی را که نگرفته باید قضا نماید. ولی اگر کسی پیدا شود که بی اجرت بچه را شیر دهد، یا برای شیر دادن بچه از پدر یا مادر بچه یا از کس دیگر که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، احتیاط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد.
