هگمتانه، اکباتان، امدانه، آمادای، آنادانا و با نام معاصر «همدان» قدیمیترین شهر و یکی از کلانشهرهای ایران در منطقهٔ غربی و کوهستانی ایران، مرکز شهرستان و استان همدان است. این شهر در دامنه کوه الوند و در بلندای ۱۷۴۱ متری از سطح دریا واقع شده است و از مناطق سردسیر ایران به شمار میرود. همدان با قدمت چند هزار ساله، اولین پایتخت نخستین حکومت امپراطوری ایران، مادها بوده و از کهنترین شهرهای جهان نیز محسوب میشود که قدیمیترین آثار تاریخی یافت شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبههای گنجنامه مربوط به دوران هخامنشیان است. با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۵ همدان «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام شد. آرامگاه ابوعلی سینا نماد شهر همدان و از دیگر مناطق دیدنی این شهر میتوان به آرامگاه باباطاهر عریان، غار علی صدر، تپه و آبشار گنجنامه، محوطه هگمتانه و... اشاره کرد. از دیگر مشاهیر معاصر همدان میتوان به شهیدان محمود شهبازی از فرماندهان دفاع مقدس، مصطفی احمدی روشن از دانشمندان هستهای و حسین همدانی از فرماندهان مدافع حرم اشاره کرد. یکم شهریورماه زادروز شيخالرئيس بوعلی سينا به نام روز پزشک و «روز همدان» نام گذاری شده است.
آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخالرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شدهاست و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخالرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شدهاستمیدان مرکزی همدان میدان بزرگی است که امروزه با نام میدان امام خمینی همدان معروف است. این میدان مربوط به دوره پهلوی است و در همدان، محل تقاطع خیابان شهدا تختی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۱۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.نمایی از محوطه داخلی آرامگاه بوعلی سینا، فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا همدانبازار سنتی فرش همدانباغ موزه دفاع مقدس همدان با آثار و یادگارهایی از شهدا و رزمندگان دوران پرافتخار دفاع مقدسآرامگاه باباطاهر عریان مربوط به دوره معاصر است و در همدان، میدان باباطاهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.مجسمه شیر سنگی از یادمانهای تاریخ باستان در شهر همدان در انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر و در وسط میدان مربع شکلی به همین نام جای گرفته و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۹۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است«غار علیصدر» یکی از غارهای تالابی ایران و از بزرگترین و معدود غارهای آبی دنیا و دارای طولانیترین مسیر قایقرانی درون غار در جهان است.سنگنوشتههای گنجنامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخرههای الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباسآباد حکاکی شدهاست.گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام در همدان است، و طی شماره ۹۴ در تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاست.بازار قدیمی مسگرهای همدانموزه مردم شناسی حمام قلعه همدانکلیسای گریگوری استفان در قسمت شرقی تپهٔ هگمتانه در محلهٔ قدیم ارامنه قرار دارد. این کلیسا در سال ۱۶۷۶ میلادی توسط جمعی از ارامنه اصفهان و نیز مهاجران و تجار ارمنی روسیه که در همدان ساکن شدند، ساخته شدهاست.نمای هوایی از میدان امام خمینی(ره) همدانآرامگاه باباطاهر عریان مربوط به دوره معاصر است و در همدان، میدان باباطاهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.راسته چاقو سازهای همدانمجسمه سنگی ابو علی سینا واقع در میدان بوعلی همدانباغ موزه دفاع مقدس همدان با آثار و یادگارهایی از شهدا و رزمندگان دوران پرافتخار دفاع مقدسآبشار گنجنامه با ۱۲ متر ارتفاع در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و در پنج کیلومتری غرب همدان کنار کتیبههای گنجنامه قرار دارد.گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام در همدان است، و طی شماره ۹۴ در تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاست.تپه باستانی هگمتانه با قدمت چند هزار سالهامامزاده عبدالله(ع) در شهرستان همدان و در میدانی به همین نام قرار دارد. در سالهای اخیر، تغییر و تحول بسیاری در این بنا صورت گرفته و بنای کنونی به جای بنای قدیمی که طاق سنگی چهار ضلعی با گنبدی از شیروانی بود، ساخته شد. ضریح روی مزار، مشبک آهنی و نوساز است. مزارها متعلق به پدر و پسری از سادات به نام های احمد و عبدالله بن احمد از اولاد با واسطهٔ امام موسی بن جعفر(ع) است.گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام در همدان است، و طی شماره ۹۴ در تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاست.مجموعه تفریحی توریستی تپه عباس آباد که در محدوده شهری و در جنوب غربی همدان قرار گرفته استبنای بانک ملی ایران واقع در میدان امام خمینی(ره) همدانمیدان مرکزی همدان میدان بزرگی است که امروزه با نام میدان امام خمینی(ره) همدان معروف است. این میدان مربوط به دوره پهلوی است و در همدان، محل تقاطع خیابان شهدا تختی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۱۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.مجسمه سنگی ابو علی سینا واقع در میدان بوعلی همدانمیدان مرکزی همدان میدان بزرگی است که امروزه با نام میدان امام خمینی(ره) همدان معروف است. این میدان مربوط به دوره پهلوی است و در همدان، محل تقاطع خیابان شهدا تختی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۱۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.باغ موزهٔ نظری یک موزهٔ مردمشناسی است که در سال ۱۳۸۸ شمسی در همدان، میدان جهاد، چهارراه نظری، عمارت باغ نظری، افتتاح شدهاست. سازمان مؤسس این موزه ادارهٔ کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان همدان است.کاروانسرای «شاه عباسی فرسفج»مسجد جامع همدان،اين بنا در ابتداي خيابان اکباتان و نزديک ميدان امام خمينی(ره) همدان واقع گرديده و قديمي ترين و معتبرترين مساجد همدان است. بناي فعلي مسجد با توجه به مشخصات معماري و کتيبه هاي موجود، متعلق به 1253 هجری قمری و بعد از آن است.نمای داخلی امامزاده عبدالله(ع) در همدان. مزارها متعلق به پدر و پسری از سادات به نام های احمد و عبدالله بن احمد از اولاد با واسطهٔ امام موسی بن جعفر(ع) استباغ موزه دفاع مقدس همدان، سردیس های نصب شده در باغ موزه یادمان شهیدان دوران دفاع مقدسآرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخالرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شده استنمایی از محوطه داخلی آرامگاه بوعلی سینا، فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا همدان
