مسائل عبادی خانواده‏

ه' . روزه قضا

اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد، بايد قضای آن را به جا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگيرد يا به شصت فقير طعام بدهد يا يك بنده آزاد كند، و چنانچه تا رمضان آينده قضای آن روزه را به جا نياورد، برای هر روز نيز دادن يك مُدّ طعام لازم است.563

استفتائات‏

 اگر شخصی كفاره تأخير قضای روزه‏هايش را در يك سال بپردازد و مجدداً تا سال بعد نيز نتواند قضای روزه‏هايش را به جا آورد، آيا باز كفاره تأخير بر او واجب می‏شود يا اينكه پرداخت كفاره سال قبل كفايت از آن می‏كند؟

باسمه تعالی؛ بيش از يك بار كفاره واجب نيست.564

 بانويی است مدت 14 سال ازدواج كرده و ماه مبارك رمضانِ هيچ سالی روزه‏هايش را مرتب نگرفته، گاهی حامله بوده و گاهی تقريباً مريض، و در ايام غير ماه رمضان كه سلامت هم بوده قضای آنها را به جا نياورده است و موانعی هم نداشته و نمی‏داند در اين چند سال، ماه رمضان چند روز را روزه گرفته و چند روز را نگرفته، چه مقدار بايد قضا نمايد؟

باسمه تعالی؛ روزه‏هايی را كه يقين دارد قضا شده، بايد قضا نمايد و بيشتر از آن واجب نيست.565

سه. احكام حج‏

حج، زيارت كردن خانه خدا و انجام اعمالی است كه دستور داده‏اند در آنجا به جا آورده شود و در تمام عمر بر كسی كه اين شرايط را دارا باشد، يك مرتبه واجب می‏شود:

اول: آنكه بالغ باشد؛

دوم: آنكه عاقل و آزاد باشد؛

سوم: به واسطه رفتن به حج مجبور نشود كه كار حرامی را كه اهميتش در شرع از حج بيشتر است انجام دهد، يا عمل واجبی را كه از حج مهمتر است ترك نمايد؛

چهارم: آنكه مستطيع باشد و مستطيع بودن به چند چيز است: اول: آنكه توشه راه و چيزهايی را كه بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است و در كتابهای مفصّل گفته شده دارا باشد، و نيز مَركب سواری يا مالی كه بتواند آنها را تهيه كند داشته باشد؛ دوم: سلامت مزاج و توانايی آن را داشته باشد كه بتواند مكه رود و حج را به جا آورد؛ سوم: در راه مانعی از رفتن نباشد، و اگر راه بسته باشد، يا انسان بترسد كه در راه جان يا عِرض او از بين برود يا مال او را ببرند، حج بر او واجب نيست. ولی اگر از راه ديگری بتواند برود اگر چه دورتر باشد، در صورتی كه مشقت زياد نداشته باشد و خيلی غير متعارف نباشد، بايد از آن راه برود؛ چهارم: به قدر به جا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد؛ پنجم: مخارج كسانی را كه خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج كسانی را كه مردم خرجی دادن به آنها را لازم می‏دانند داشته باشد؛ ششم: بعد از برگشتن، كسب يا زراعت يا عايدی ملك يا راه ديگری برای معاش خود داشته باشد كه مجبور نشود به زحمت زندگی كند.566

استفتائات‏

افرادی‏كه مستطيع هستند وازدواج نكرده‏اند، حج‏را مقدم بدارند ياازدواج را؟

باسمه تعالی؛ اگر نياز به ازدواج دارند، در صورتی مستطيع هستند كه علاوه بر مصارف حج، مخارج ازدواج را هم داشته باشند.567

شخصی مقداری پول، پسرش به او بخشيده و نيز مقداری خودش داشته و با اين پولها به مكه مشرّف شده است و حج به جا آورده، آيا اين شخص مستطيع بوده يا نه؟ و آيا دوباره لازم است به حج برود؟

باسمه تعالی؛ اگر در برگشت، وسيله امرار معاش لايق به حال خود را نداشته مستطيع نبوده، و هر وقت استطاعت حاصل شد بايد حَجْالاسلام به جا آورد.568

آيا مخارج حج استحبابی جز مؤونه محسوب است يا خير؟

باسمه تعالی؛ از مؤونه محسوب است.569

خرج حج واجب همسر كه شخصاً مستطيع است اما نقداً ندارد كه مخارج خود را بپردازد، اگر شوهرش بپردازد، جز مؤونه به حساب می‏آيد؟

باسمه تعالی؛ تحمل مصارف حج زوجه اگر مطابق شأن زوج باشد، جز مؤونه محسوب است.570

زنی مقداری طلا دارد و از آن استفاده می‏كند و مال ديگری غير از آن ندارد، و اگر آنها را بفروشد توانايی رفتن به حج را خواهد داشت، آيا زيورآلات زن مستثنا از استطاعت است يا اينكه به وسيله آنها زن مستطيع شده و بايد آنها را بفروشد و به حج برود و چنانچه مرده باشد بايد برای او نايب بگيرند؟

باسمه تعالی؛ اگر داشتن زيورآلات برای او لازم نيست و نداشتن آن عيب نيست، مستطيع است و بايد به حج برود.571