صله رحم مجازي

عليرضا کافي - شب نشيني ها،جمع شدن درخانه بزرگ ترهاي فاميل و بازي هاي دسته جمعي و گپ و گفت هاي فاميلي، هر روز کمرنگ وکمرنگ تر مي شود. تا جايي که صله رحم هم به فضاي مجازي و نرم افزارهاي تلفن همراه تسري پيدا کرده است و روابط بين اعضاي خانواده و فاميل هر روز بيشتر از گذشته رو به سردي مي رود.اين روزها چهره اعتياد هم در حال رنگ عوض کردن است.اولين سوالمان هنگام ورود به خانه دوستان و اقوام پرسيدن رمز ورود به اينترنت است تا مبادا براي ساعتي هم که شده از معرکه شبکه هاي اجتماعي،نرم افزارهاي تلفن همراه و فضاي مجازي عقب بمانيم.آمارهاي يک پژوهش، از اعتياد 44 درصد جوانان و نوجوانان کشور به اينترنت حکايت دارد. افرادي که با قطع شدن اينترنت دچاراضطراب و آشفتگي مي شوند و درست مثل يک معتاد احساس بي قراري مي کنند. در روزگاري که روابط خانوادگي و اجتماعي دربين افراد و خانواده ها هر روز کم رنگ تر مي شود، صله رحم و دور هم نشيني هاي خانوادگي نيز به فضاي مجازي کوچ کرده است و اعضاي فاميل در گروه هايي که در نرم افزارهاي تلفن همراه ايجاد مي کنند از حال يکديگر با خبر مي شوند.

دکتر مجيد ابهري رفتارشناس، استاد دانشگاه و رئيس بنياد علوم رفتاري با ابراز نگراني از بروز آسيب هاي جدي وابستگي به اينترنت در خانواده هاي ايراني به خراسان مي گويد:متاسفانه 44درصد نوجوانان و جوانان ايراني به اينترنت اعتياد پيدا کرده اند و در صورت قطع شدن اينترنت دچار آشفتگي و اضطراب شديد مي شوند.او پژوهش انجام گرفته روي 4هزار و 600جوان و نوجوان 14تا 28ساله در شهرهاي تهران،رشت،اصفهان و شيراز را مبناي صحبت خود قرار مي دهد ومي گويد :بر اساس اين پژوهش که دربنياد علوم رفتاري انجام شده است ،30درصد نوجوانان و جوانان ايراني روزانه بيش از 4ساعت از وقت خود را در شبکه هاي اجتماعي و کار با نرم افزارهاي تلفن همراه مي گذرانند.رئيس هيئت مديره بنياد صيانت از نهاد خانواده قوه قضاييه علت روي آوردن نوجوانان و جوانان ما به اين فضاها را محدود بودن ابزار سرگرمي، پايين بودن سطح نشاط اجتماعي،گران و محدود بودن وسايل تفريحي مي داند و مي گويد: با وجود اينکه براي اقدامات پيشگيرانه کمي دير شده است، اما بهتر است به جاي برخورد، به فکر فرهنگ سازي و آماده ساختن بستر فکري جوانان براي استفاده صحيح از اين فضاها باشيم.وي فعاليت گروه هاي غيراخلاقي به ظاهر مذهبي با هدف ايجاد شبهه و امثال اين گروه ها را از جمله فضاهاي خطرناک در اين نرم افزارها مي داند و مي گويد:جوان ونوجوان ما بايد بياموزد که حضور و فعاليت دراين گروه ها براي او آسيب زاست.از سوي ديگر مسئولان و خانواده ها به جاي منع جوانان، بايد راه جايگزين به آنها نشان دهند.دکتر ابهري کاهش روابط اجتماعي و عاطفي درخانواده ها را آسيب اصلي اين شبکه ها و نرم افزارها مي داند و نسبت به بروز اعتياد به اين ابزارها در بين والدين نيز هشدار مي دهد و مي گويد: متاسفانه 10درصد والدين نيز به اين نرم افزارها اعتياد پيدا کرده اند و به همين دليل متوسط روابط گفتاري در خانواده هاي ايراني از 17 دقيقه در روز نيز پايين تر آمده است.اين استاد دانشگاه انزوا،گوشه گيري،کاهش روابط اجتماعي،کم رنگ شدن مهارت برقراري ارتباط و بروز ناراحتي هاي اسکلتي و بينايي را تنها بخشي از عوارض روحي و جسماني وابستگي به اينترنت و فضاي مجازي مي‌داند و معتقد است آنچه بيش ازهمه خطرناک است آسيب ديدن صله رحم ومجازي شدن صله رحم در خانواده هاي ايراني است. به گفته ابهري پژوهش ها و واقعيات جامعه، از اين حکايت دارد که خواهر و برادرها درطول هفته از طريق گروه هايي که در نرم افزارهاي تلفن همراه ايجاد کرده اند از حال هم باخبر مي شوند و حتي به برقراري تماس تلفني با يکديگر هم تمايلي ندارند.علت آن هم اين است که متاسفانه در ايران پيش از ورود فناوري هاي جديد اقدامي براي بسترسازي و فرهنگ سازي لازم انجام نمي دهيم و هنگامي به فکر مي افتيم که آن فناوري در قالب ابزاري از جنگ نرم دشمن در جامعه فراگير شده است. با وجود هشدار 26 سال قبل رهبر معظم انقلاب در خصوص تهاجم فرهنگي ،بي توجهي ها کار را به جايي کشاند که امروز دورترين روستاهاي ما نيز در اشغال نرم افزارهاي تلفن همراه است و سنت هاي حسنه اي چون صله رحم مجازي شده است.

وي به مسئولان و سياستگذاران توصيه کرد براي مقابله با اين پديده در اولين مرحله به فکر پيشنهاد ابزار جايگزين مبتني بر سبک زندگي ايراني و اسلامي باشند و در مراحل بعد نيز با بيان زيان ها نسبت به آگاه سازي نسل جوان اقدام کنند چراکه دامنه آسيب‌هاي ناشي از اين نرم افزارها و شبکه هاي اجتماعي به زندگي زناشويي نيز گسترش يافته است تا حدي که درصدي از طلاق ها ناشي از استفاده نادرست زوجين از اين نرم افزارها و شبکه هاي مجازي است.