پندار تعارض در نصوص امامت/ حجت الاسلام و المسلمين علي رباني گلپايگاني - استاد حوزه علميه قم

نقد سندي

حديث اقتدا از نظر سند و دلالت در حدي نيست که در جايگاه نص بر امامت ابوبکر و عمر پذيرفته شود. اين جا سخنان عده‌اي از مشاهير و بزرگان اهل سنت را در نقد سند حديث اقتدا يادآور مي‌شويم.

1. ابن حزم اندلسي (متوفاي 475ق) گفته است اگر ماتدليس را جايز مي‌دانستيم در اين باره به حديث «اقتدوا باللذين من بعدي أبي بکر و عمر» استدلال مي‌کرديم؛ ولي اين حديث صحيح نيست و خداوند ما را از احتجاج به چيزي که درست نيست در پناه خود دارد.[36]

2. برهان الدين عبري فرغاني حنفي (متوفاي 743ق) گفته است:

برخي با استناد به حديث «اقتدوا باللذين من بعدي ابي بکر و عمر» بر حجيت اجماع آن دو استدلال کرده‌اند؛ زيرا پيامبر صل الله عليه و آله ما را به پيروي از آن‌ها امر کرده است، و مدلول ظاهري امر، وجوب است؛ پس مخالفت با آن، حرام خواهد بود. مقصود از حجيت اجماع آنان چيزي جز اين نيست. پاسخ اين است که حديث چنان که در شرح طوالع بيان کرده‌ايم ساختگي است.[37]

3. شمس الدين ذهبي (متوفاي 747ق) در موارد متعدد به اين حديث پرداخته و با نقل سخنان بزرگان رجال و حديث اهل سنت سند آن را نقد کرده است.[38]

4. ابن حجر عسقلاني (متوفاي 852ق) نيز همچون ذهبي در مواضع گوناگون، سند حديث اقتدا را نادرست دانسته است.[39]

5. شيخ الاسلام هروي شافعي (متوفاي 916ق) حديث اقتدا را از احاديث جعلي احمد جرجاني دانسته است.