بانک مقالات معارف قرآن

حفظ قرآن مانند تلاوت آن آثاری فراوان و ارزنده دارد.مثلا حافظه را زیاد می کند.
برخی از آثار حفظ آیات قرآن مجید، عبارت است از:
1.پاداش اخروی
حافظان قرآن در بهشت جایگاهی والا دارند و پاداش آنان دو چندان خواهد بود. پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند

: درجات بهشت به تعدد آیه‎های قرآن است. وقتی كه صاحب قرآن وارد بهشت شود، به وی می‎گویند بخوان و بالا برو، كه هر

آیه‎ای را درجه‎ای است. پس برتر از درجة حافظ قرآن درجه‎ای نیست.

همچنین در روایات بیان شده كه حافظان قرآن توان شفاعت كردن دیگران را نیز دارند.
2
. هدایت انسان

تلاوت و انس با قرآن از سفارش‎های مكرر معصومان ـ علیهم السّلام ـ است و حفظ قرآن به طور طبیعی به انس با آیات الاهی

می‎انجامد؛ زیرا حافظ قرآن باید برای تثبیت محفوظات قرآنی‎اش دست كم روزی چند بار به قرائت قرآن بپردازد. معصومان ـ

علیهم السّلام ـ حافظان قرآن را به تكرار آیات الاهی فراخوانده، یادآور شده‎اند همان گونه كه شتر بسته شده در یك نقطه ـ چنانچه

مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود. ـ جایگاهش را ترك می‎كند، محفوظات حافظ قرآن نیز ـ اگر پیوسته مورد مراجعه و تكرار

قرار نگیرد از خاطر زدوده می‎شود.[1] بنابراین، حافظ ناگزیر با قرآن انس می‎گیرد وزمینه‎ هدایت و سعادتش فراهم می‎آید.

حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: هیچ كس با قرآن هم نشین نمی‎شود مگر این كه از كنار آن با افزایش یا كاهش برمی‎خیزد:

افزایش هدایت یا كاهش گمراهی.[2]


نفوذ قرآن در جان‎ها و پدید آوردن تحول در شخصیت افراد نیز از آثار سازنده‎ی تلاوت و حفظ قرآن است. بسیاری از مردم با

تلاوت یا شنیدن آهنگ دلنشین قرآن مسیر زندگی خود را تغییرداده، سمت سعادت و كمال رهنمون شدند.[3]
3

. آرامش روحی

یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل‎ها در پرتو آن آرام می‎گیرد. خداوند متعال می‎فرماید:

«أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»[4]

آگاه باش، دل‎ها با یاد خدا آرام می‎گیرد.

یكی از نام‎های قرآن ذكر است. تلاوت و حفظ قرآن نوعی ذكر خداوند است كه انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای

روانی و اضطرابات درونی مصون می‎ماند. پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: مثل قرآن مثل كیسه‎ی سربسته‎ی پر از

مشك است. اگر آن را باز كنی، بوی مشك فضا را معطر می‎سازد و اگر به حال خود رها سازی، سود نمی‎بخشد. قرآن نیز، چنانچه

به تلاوتش روی آوری، فضا را از عطر خود آكنده می‎سازد و روان را نشاط می‎بخشد؛ و اگر تلاوت نكنی، در سینه‎ات پنهان

می‎ماند.[5]
4

. نجات از تنهایی

كتاب بهترین هم نشین تنهایی است و قرآن زیباترین، عمیق‎ترین و با نفوذترین كتاب شمرده می‎شود. امام سجاد ـ علیه السّلام ـ

می‎فرماید: اگر همه‎ی مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قران با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم.[6]
5

. فهم بهتر قرآن


مهم‎ترین و عمده‎ترین اثر حفظ قرآن درك بهتر آن است. حافظ به سبب تسلط بر همه‎ی آیات، ارتباط آن‎ها را نیك در می‎یابد و در پرتو

آن دركی بهتر و درست‎تر از قرآن به دست می‎آورد.

هر چه حافظ قرآن بر آیات و ارتباط وبازیابی آن‎ها مسلط‎تر باشد، بهتر می‎تواند نظر قرآن درباره‎ی یك موضوع را به دست آورد.

پس مفسران حافظ قرآن، بهتر ودقیق‎تر می‎توانند قرآن را تفسیر كنند و تفسیرشان از تفسیر مفسران غیر حافظ جامع‎تر و دقیق‎تر

است.
6

. همنشینی با فرشتگان:

عن ابی عبدالله ـ علیه السّلام ـ قال:

اَلْحافِظُ للْقرْآنِ الْعامِلُ بِه مَعَ السَّفَرةِ الْكِرامِ الْبَرَرَةِ.[7]

«حافظ قرآن كه بدان عمل كند، در آخرت رفیق و همراه فرشتگان و سفیران الهی خواهد بود.»
7
. غنا و بی نیازی:
 
قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

اَغْنَی النّاسِ حَمَلةُ الْقُرآنِ مَنْ جَعَلهُ اللهُ تَعالی فی جَوْفِهِ[8].

بی‌نیازترین مردم حاملان قرآن می‌باشند، آن كسان كه خدای تعالی قرآن را در سینة آنها جای داده است.

قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

مَنْ اَعطاهُ اللهُ الْقُرآنَ فَرَای اَنَّ رَجُلاً اُعْطِیَ اَفْضَل مِمّا اُعْطی فَقَدْ صَغَّرَ عَظِیماً وَ عَظَّمَ صَغیراً.[9]

هر كسی خداوند قرآن را به او داد و چنان پندارد كه به مردی بهتر از او چیزی داده‌اند، خیر بزرگی را كوچك شمرده و كوچكی را
بزرگ دانسته است.
8
. موجب آمرزش گناهان:

قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

مَنْ قَرَأَ الْقُرآنَ عن حِفْظِهِ ثُمَّ ظَنَّ اَنَّ الله تَعالی لا یَغْفِرُ لَهُ فَهُوَ مِمَّنْ اسْتَهْزِءَ بِآیاتِ الله.[10]

«كسی كه قرآن را از حفظ بخواند و گمان كند كه خداوند متعال او را نمی‌آمرزد، در واقع از جمله كسانی است كه آیات خداوند را

مورد استهزاء و تمسخر قرار داده است.»
9
. نجات از عذاب الهی:

لا یُعَذِّبُ اللهُ قَلباً وَعَی الْقُرآن.[11]

«خداوند متعال قلبی كه قرآن در آن باشد را عذاب نمی‌كند.»
10
. قبولی شفاعت:

همانطور كه خود قرآن در حق مؤمنان شفاعت می‌كند، حافظ و حامل قرآن نیز توان شفاعت را دارد:

قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

مَن قَرَاَ الْقُرآنَ حَتّی یَسْتَظْهرَهُ وَ یَحْفَظَهُ اَدْخَلَهُ اللهُ الْجَنَّةَ و شَفَّعَهُ فی عَشْرَةٍ مِنْ اَهْلِ بَیْتِهِ كُلِّهِمْ قَدْ وَجَبَتْ لَهُمُ النّارُ[12]

«هر كه (آنقدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد كرد و شفاعتش را درباره ده نفر از خانواده‌اش كه

آتش جهنم بر آن واجب شده، می‌پذیرد.»
11
. آبادی و احیاء قلب:

همانطوری كه خانه ویران نزد مردم بی‌ارزش است، دلی خالی از قرآن نیز پیش خداوند بی‌ارزش است.

قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

اِنَّ الَّذی لَیْسَ فی جَوفِهِ شَیْءٌ مِنَ الْقُرآنِ كَالْبَیْتِ الْخَراب.[13]

«كسی كه در درونش چیزی (سوره یا آیه‌ای) از قرآن نباشد، همانند خانه ویران است.»
12
. انس با قرآن و تلاوت آن موجب احیاء و شادابی دل می‌شود.

عن كثیر بن سلیم قال قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

یا بُنَیَّ لا تَغْفَل عَنْ قَرائَةِ الْقُرآن، فَأِنَّ القُرآنَ یُحیی الْقَلْبَ و یَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغِی.[14]

كثیر بن سلیم می‌گوید: رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:

ای پسر! از قرائت قرآن غفلت مكن كه قرآن دل را زنده می‌كند و از فحشاء و نادرست و ستم باز می‌دارد.
13
. بالاترین درجات در بهشت:

قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

فَاِذا دَخَلَ صاحِبُ القُرآنِ الْجَنَّةَ قَیلَ لَهُ: اِقْرَأ وَارْقَ، لِكُلِّ آیَةٍ دَرَجةٌ فَلا تَكُونُ فَوقَ حافِظِ القُرآنِ دَرَجةٌ.[15]

هنگامی كه صاحب قرآن داخل بهشت شود، به او می‌گویند بخوان و بالا رو، پس برتر از درجة حافظ قرآن درجه‌ای نیست.
14
. نجات از تنهایی:

زندان تنهایی، ناخود آگاه در انسان ترس و وحشت ایجاد می‌كند و در این موقعیت انسان نیاز به دوست و همراهی دارد، بهترین

مونس و همدم آدمی در تنهایی كتاب است و چه كتابی زیباتر و عمیق‌تر و با نفوذتر از قرآن؟

قال علی بن الحسین ـ علیه السّلام ـ :

لَوْ ماتَ مَنْ بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لَمَا اسْتَوْحَشْتُ بَعْدَ اَنْ یَكُونَ الْقُرآنُ مَعی[16].

امام علی بن الحسین ـ علیه السّلام ـ فرمود:

«اگر همه مردم كه در میان مشرق و مغرب عالم زندگی می‌كنند، بمیرند و قرآن كریم با من باشد، احساس ترس و وحشت نمی‌كنم.»
15
. در زمره بزرگان و بهترین افراد جامعه:

پیامبر بزرگوار اسلام در این باره می‌فرماید:

اَشْرافُ اُمَّتی حَمَلَةُ الْقُرْآنِ وَ اَصْحابُ اللَّیلِ.[17]

«بزرگان امت من حاملان قرآن و نماز شب خوانان می‌باشند.»

در روایت دیگر می‌فرماید:

فَضْلُ حَمَلَةِ الْقُرآن عَلَی الّذی لَمْ یَحْمِلْهُ كفضل الخالق عَلَی المخلوق.[18]

«فضیلت و برتری حاملان[19] قرآن بر كسی كه سعادت حمل قرآن را نیافته، مانند برتری آفریدگار بر آفریدگان است.»
16
. دریافت پاداش پیامبران:

حاملان قرآن، چون با كلام خداوند انس و الفت دارند و سعی می‌كنند، خود نیز متخلق به اخلاق قرآن و متادّب به آداب الهی باشند،

مرگ و حشر و نشر آنها همانند پیامبر است:

قالَ رَسُولُ الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

اِنَّ اَكْرَمَ العِبادِ اِلَی اللهِ بَعْدَ الأنبیاءِ، العُلَماءُ ثُمَّ حَمَلَةُ القُرآن، یَخْرُجُونَ مِنَ الدُّنیا كَما یَخْرُجُ الانبیاءُ وَ یُحْشَرُونَ مِنْ قُبُورِهِم مَعَ الأنبِیاءِ وَ

یَمُرُّون عَلَی الصِّراطِ مَعَ الأنبِیاءِ و یُأخُذُونَ ثَوابَ الأنبِیاءِ.[20]

پیامبر اسلام فرمود:

«همانا بهترین بندگان نزد خدا بعد از پیامبران علما هستند و سپس حاملان (قاریان و حافظان) قرآن، آنان همانند انبیا از دنیا می‌روند،

همراه آنان از قبرها برانگیخته می‌شوند، در كنار آنان از صراط می‌گذرند و پاداش انبیاء را (از خداوند)دریافت می‌كنند.»
17
. سرشناسان اهل بهشت:

اهل قرآن همانطور كه در دنیا مورد تكریم و احترام مردم هستند در بهشت نیز گرامی و محبوبند.

قال رسول الله(ص):

حَمَلَةُ القرآنِ عُرَفاءُ اَهْلِ الْجَنَّة[21]

«حاملان قرآن، سرشناسان اهل بهشت‌اند.

[1] . پیامبر اسلام(ص) می‎فرماید: انما مثل صاحب القرآن كمثل الابل المعلقة اذا عاهد علیها أمسكها و ان أطلقها ذهبت و اذا قام

صاحب القرآن فقرأه باللیل و النهار ذكره و اذا لم یقم به نسیه. (صحیح مسلم، ج 1، ص 544).

[2] . ما جالس هذا القرآن احد الا قام عنه بزیادة أو نقصان: زیادة من هدی أو نقصان من عمی. (نهج البلاغه، خ 175).

[3] . برخی از دانشمندان در این زمینه كتاب‎های مستقلی نوشته‎اند و حكایات آموزنده بی‎شماری گرد آورده‎اند، مانند كتاب

نمونه‎هایی از تأثیر و نفوذ قرآن، نوشته‎ی علی كریمی جهرمی.

[4] . رعد، 13: 28.

[5] . عن رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ : ان القرآن مثله كمثل جراب فیه مسك قد ربطت فاه فان فتحته فاح ریح المسك و ان تركته

كان مسكا موضوعا مثل القرآن ان قرأته و الا فهو فی صدرك. (كنز العمال، ح 2323).

[6] . لومات من بین المشرق و المغرب لما استوحشت بعد أن یكون القرآن معی. (بحار، ج 46، ص 107).

[7] . اصول كافی، ج 4، ص 404.

[8] .كنز العمال، ج 1، ص 510.

[9] . همان.

[10] . مستدرك الوسائل، ج 2، ص 294.

[11] . آثار الصادقین، ج 17، ص 247.

[12] . مجمع البیان، ج 1، ص 45.

[13] . كنز العمال، ج 1، ص 553.

[14] . كنز العمال، ج 2، ص 291.

[15] . بحار الانوار، ج 92، ص 22.

[16] . بحار الانوار، ج 46، ص 107.

[17] . سفینة، ج 2، ص 415.

[18] . كنز العمال، ج 1، ص 515.

[19] . حامل قرآن معنای گسترده‌ای دارد كه قاریان مفسران قرآن را نیز در بر می‌گیرد.

[20] . بحار، ج 92، ص 17.

[21] . وسائل الشیعه، ج 6، ص 175.

موفق و پیروز باشید.