مبحث شصت و هشتم طرح صالحین: "چگونه خود را ارزیابی کنیم؟"

تنبلی نوعی فرار کاذب از حقیقت است.

برای شروع هرکار باید قدم اول را برداشت وشاید همین قدم اول سخت باشه گاهی فراموش می کنیم ترسها عامل موفقیت مبشن.گاهی باعث افزایش ظرفیت میشن وتنبلی ترس از شکست از کار جدید شاید به جهل آدم نسبت به اون کارو توانایی فردی برگرده من اگه خودم  وتواناییهام را کامل بشناسم اگه اعتماد نکنم به خودم از کار جدید فرار میکنم یا نیاز به یک محرک بیرونی دارم .هرچند گاهی محرک بیرونی هم برای شناسایی خودم بکار میاد گاهی دیگران هم میونند کمک کن برای بهتر شدندو وچه کسی بهتر از خانواده

صد البته برای محاسبه نفس راهکار قران مجید واهل بیت راهگشا هستند.

 

سلام اول یه دید صحیحی باید از خودمان پیدا کنیم. بدانیم که عبد هستیم عبدی مسلمان!!!میتونه سخنرانی های استاد پناهیان با موضوع هویت عبد و تنها مسیر برای رسیدن به این هدف به ما کمک کنه کسی که به درک قلبی عبد بودن رسید ملاک اعمالش رو اوامر و نواهی خدا میگذاره. لحظه به لحظه خدا جلوی چشمش هست و حرفی و عملی که میخواد انجام بده متوجه چراغ سبزها وقرمز های خدا میشه. و اواخر روز یا شب و یا هر فرصت آزاد که پیدا میکنه نگاه میکنه توی این چند ساعت چکارهایی کرده است محبت اهلبیت و به خصوص امام حسین نزدیک ترین راه هست برای رسیدن به خدا

جسمتان را با ترازو می‌کشید تا ببیند چاق شده‌اید یا لاغر و روحتان را با تفکر در خویشتن ارزیابی کنید تا بدانید کی هستید؟

یادت باشه! ما تصادفی به دنیا نیامده‌ایم!

فراموش نکن! انتخاب مرگ در اختیار ما نیست، ولی نوع زندگی را خودمان انتخاب می‌کنیم!

هر احساس ناپسند مثل‌: خشم، حسادت، تنبلی و امثال آن‌، همه بیانگر نوعی ترس در وجود آدمی است!

ترس، پلّه‌ی موفقیت است. اگر تردید نکنی!

"تردید" و "ترس" دو لبه تیغ هستند که هستی آدمی را به دو نیم می‌کنند!

جوان در "لذت حال" و پیر در "حسرت گذشته" زندگی می‌کند.

شجاعت یعنی: بترس، بلرز‌، ولی یک قدم بردار!

برای رهایی از ترید و ترس به دامان نیلوفرین و نرم و نازک خداوند پناه ببرید.

خوب فکر کنید! تا کنون از تصوّر اتفاقاتی که هرگز نیفتاده، چه قدر رنج برده‌اید؟ خنده‌داره نه؟؟!!

 

***جانِ کلام:

ارزیابی یعنی‌، کی بودی؟ چه کار کردی؟ کی هستی؟ با خودت و زندگی چه کار می‌کنی؟ چه کسی می‌خواهی باشی؟ چه کاری می‌خواهی انجام دهی؟

نخستين گام براي ارزيابي خويش‌، شناخت كامل و دقيق صفات‌، حالات و رفتارهاي خويش است‌. يكي از راه‌هاي شناخت خود، محاسبة نفس است‌; يعني حساب رسي و بازنگري نسبت به گذشته و اين كه آدمي در هر شبانه روزي وقتي را معين كند كه در آن به حساب نفس خويش برسد و طاعات و معاصي خود را بسنجد. اگر خود را در انجام واجبات مقصر يافت يا معصيتي از او سرزده بود، نفس خويش را مورد عتاب قرار دهد و بر جبران عزم نمايد و اگر همة واجبات را بجا آورده و گناهي از او سر نزده است‌، خدا را شكر كند و اگر كارهاي مستحب انجام داده‌، شكر خدا را افزون نمايد.

نخستين گام براي ارزيابي خويش‌، شناخت كامل و دقيق صفات‌، حالات و رفتارهاي خويش است‌. يكي از راه‌هاي شناخت خود، محاسبة نفس است‌; يعني حساب رسي و بازنگري نسبت به گذشته و اين كه آدمي در هر شبانه روزي وقتي را معين كند كه در آن به حساب نفس خويش برسد و طاعات و معاصي خود را بسنجد. اگر خود را در انجام واجبات مقصر يافت يا معصيتي از او سرزده بود، نفس خويش را مورد عتاب قرار دهد و بر جبران عزم نمايد و اگر همة واجبات را بجا آورده و گناهي از او سر نزده است‌، خدا را شكر كند و اگر كارهاي مستحب انجام داده‌، شكر خدا را افزون نمايد.( ر.ك‌: معراج السعادة‌، ملااحمد نراقي‌، ج 1، ص 697 انتشارات هجرت / الاخلاق‌، سيد عبداللّه شبّر، ترجمة محمدرضا جباران‌، ص 435 ـ 437، انتشارات هجرت / علم اخلاق اسلامي‌، سيد جلال الدين مجتبوي‌، ج 3، ص 119، انتشارات حكمت / چهل حديث‌، امام خميني‌، ص 109، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني‌. ) اين مرحله بسيار مهم است‌، زيرا شناخت آدمي از خودش‌، آن گونه كه هست‌، مشكل است‌. نفس اماره و غريزه خود خواهي‌، انسان را فريب مي‌دهد و زشتي‌ها را زيبا و زيبايي‌ها را زشت مي‌نمايد. بنابراين در شناخت خويش بايد كاملاً خود را از خويشتن تخليه نمود; يعني بايد خود را به جاي ديگر فرض كرد و مورد بررسي قرار داد و تمام حركات‌، خاطرات‌، انديشه ها، برخوردها، صفات و حالات را در برابر خويش مجسم نموده‌، بدون ذرّه‌اي چشم پوشي‌، مورد بررسي قرار داد.( ر.ك‌: نقطه‌هاي آغاز در اخلاق عملي‌، آيت اللّه مهدوي كني‌، ص 365 ـ 368، دفتر نشر فرهنگ اسلامي‌. ) دومين گام در ارزيابي خويش‌، يافتن ميزان‌هاي حقيقي و واقعي است‌. از آيات قرآن و روايات معصومين‌: ميزان ها و وسايلي براي سنجش آدمي استفاده مي‌شود:

1. حق‌; "والوَزن‌ُ يَومَغ‌ذٍ الحَق‌ُّ...; (اعراف‌،8) وزنة سنجش اعمال در آن روز، حق است‌..."( ر.ك‌: الميزان‌، علامه طباطبايي‌، ترجمة سيدمحمد باقر موسوي همداني‌، ج 8، ص 14، بنياد علمي و فكري علامه طباطبايي‌. )

2. قسط و عدل‌; "ونَضَع‌ُ المَوَزين‌َ القِسطَ لِيَوم‌ِ القِيـَمَة‌..."(انبيأ،47) در روايتي از امام صادق‌پرسيدند: معناي ميزان چيست‌؟ فرمود: عدل است‌.( ر.ك‌: بحارالانوار، علامه مجلسي‌، ج 10، ص 187. )

3. پيامبران‌، اوصيا، ائمه و امير المؤمنين‌:; در روايات‌، پيامبران‌، اوصيا، امامان و حضرت امير المؤمنين به خصوص‌، ميزان معرفي شده‌اند. در زيارت نامه امير مؤمنان مي‌خوانيم "السلام علي ميزان الاعمال‌"( ر.ك‌: همان‌، ج 7، ص 251 ـ 252; ج 24، ص 68 و 309; ج 100، ص 287; ج 53، ص 47; ج 93، ص 140 / تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 6، ص 90 ـ 93. )

4. قرآن كريم‌; در روايت است‌: "اعرضوا اعمالكم علي الكتاب‌; اعمال تان را بر قرآن عرضه كنيد."( بحارالانوار، ج 22، ص 402.)

ناگفته نماند كه اين چهار ميزان‌، همه جلوه‌هاي يك حقيقت هستند.

پس از شناخت خود و يافتن ميزان سنجش آدمي‌، بايد خود را با آن ميزان ها سنجيد، كه با اين سنجش‌، مقدار ارزش خود را به دست مي‌آوريم‌. هر چه در اين ميزان ها از وزن بيشتري برخوردار باشيم و به حق و عدل و پيامبران و امامان و حضرت علي‌: و حقايق قرآن نزديك‌تر باشيم‌، ارزش ما بيشتر است‌. با اين سنجش به ارزيابي خويش دست مي‌يابيم‌.

آية 14 سورة اسرأ مربوط به قيامت است‌. آن‌گاه كه نامة اعمال بندگان به دستشان داده مي‌شود و به آنان گفته مي‌شود: نامه‌ات را بخوان‌; كافي است كه امروز خودت حساب‌رس خود باشي‌.

مادرادارمون یه ارزشیابی بنام "خودارزیابی"داریم من همیشه نمره خودمومتوسط میدم رئیسمون همیشه تعجب میکنه وبرای خیلی ازهمکارانم جالب توجهه شدم ایکاش همه مادرهمه مکانهاخداروشاهداعمالمون می دیدیم وخودمون کارهامونوارزشیابی میکردیم.موفق باشید

باسلام ارزیابی خود هر شب باید باشد طبق فرمایش امام صادق علیه السلام وببینیم از صبح اعمالمان چگونه بوده .مسلما باید از امامان وپیامبر الگو بگیریم وبواسطه تکرار کارهای خوب خود را تشویق کنیم وبرای کارهای نادرست جریمه قرار دهیم چراکه بعضی متقین روزه ونماز و..بعنوان عدم تکرار خطا هایی که داشتن قرار میدادن .

اللهم اغننی بحلالک عن حرامک بفضلک عمن سواک .

با سلام و تشکر از مبحث خوبتون.

اولین چیزی که از خواندن منبع مبحث برداشت کردم اینه که باید با خودمون روراست باشیم. 

خودمونو همون طوری که هستیم باور کنیم: 

"خوب یا بد، زشت یا زیبا، من این هستم."

تا وقتی که نتونیم به این مرحله که میشه اسمش رو "خودشناسی" گذاشت برسیم، نمیتونیم به مراحل بالاتر دست پیدا کنیم. 

در ادامه کار میخام به بررسی این موضوع با استفاده از قرآن و روایات بپردازم.  

در واقع میخام "اهمیت خودشناسی را در اسلام" بررسی کنم.

 نفس در لغت به معنای جان، روح، خویشتن و خود آمده است و خودشناسی به معنای اطلاع بر خود، شناختن خود و عارف به نفس خود شدن می­باشد و در اصطلاح یعنی شناختن انسان از آن نظر که دارای استعدادها و نیروهایی برای تکامل انسانی می­باشد.

معصومین(ع)، ضمن روایات متعددی اهمیت و ارزش خودشناسی را تذکر داده و پیروان خویش را به این نکته متوجه نموده ­اند که معرفت نفس، مایه پیروزی و موفقیت انسان هاست و خودناشناسی موجب سقوط و تباهی آنان است. 

  حضرت علی (ع) می­فرماید:

حالا که کمی به اهمیت خودشناسی پی بردیم، سئوالی که مطرح میشه اینه که:

"چگونه به خودشناسی برسیم؟"

 

در ادامه سه راهکار برای نیل به این هدف ارائه میشود:

 

راه­های خودشناسی

  يكي از گامهای نخستين در راه اصلاح نفس و تهذيب اخلاق و پرورش ملكات والای انسانی، خودشناسی است. انسان از طريق خودشناسی به كرامت نفس و عظمت خلقت الهی و اهميت روح آدمی كه پرتویی از انوار الهی است، پی مي­برد. در اینجا برخی از راه­های خودشناسی و دست یابی به این ملکه فضیله را بیان می­کنیم:

 

1.  مطالعه

 اولین و ساده ترین راه خودشناسی مطالعه است. انسان با مطالعه کتب مختلف همچون کتب دینی، روان شناسی، جامعه شناسی، علمی و... می­تواند به درون خود راهی برای شناخت باز کند و از استعدادها و علایق خود آگاهی پیدا کند. لذا در سایه این شناخت و کشف این استعدادها خواهد توانست مسیری را برای تکامل پیدا کند.

 

2.  شناخت گذشتگان

امام علی(ع) در وصیت خود به امام حسن(ع) می­فرماید: گذشتگان هرگز از نگریستن به خویشتن باز نماندند، همانگونه که تو بر خویشتن می­نگری و درباره خود اندیشیدند همانگونه که تو می­اندیشی و این نگرش و اندیشه آنان را در نهایت کار وادار کرد به آنچه که شناختند عمل کنند.

لذا با شناخت گذشتگان و عکس العمل آنان در مواجه با مسائل و مشکلات و... می­توان از اشتباهات آنها پند گرفت و از موفقیت­های آنها الگو برداری کرد. زیرا عمل آنها نشانه شناخت صحیح و یا غلط آنان از خود است.

 

3.  تفکر

یکی دیگر از راه­های خودشناسی تفکر است. انسان می­تواند با تعمق و تأمل در درون خود و جستجوی اعماق وجود خود به شناختی عمیق و درونی برسد.

 

 

حالا میخاهیم ببینیم که خودشناسی چه نفعی برای ما داره و چه چیزی به ما هدیه خواهد نمود؟ 

خوب هر چی باشه ما آدمها دنبال سود هستیم دیگه و کاری که برامون منفعتی نداشته باشه انجام نمیدیم!   

 

آثار خودشناسی

1.  خداشناسی

می توان گفت مهم­ترین فایده خودشناسی، خداشناسی است. پیامبر اکرم(ص) می­فرماید: هر کس خود را شناخت، خدای خود را شناخته است.زیرا خداوند هم مبدأ است و هم معاد. پس با شناخت خود که به شناخت خدا نیز منجر می­شود، هم مبدأ را شناخته و هم معاد را.

 

2.   رشد و کمال انسان

  انسان فطرتا طالب کمال است و در صورتی می­تواند رشد کند و به کمال برسد که خود را بشناسد. چون نمی­توان یک موجود مجهول و ناشناخته را رشد داد. اگر آدمی خود را بشناسد، می­تواند موانعی را که بر سر راه تحول و تکاملش قرار گرفته را بشناسد و آن­ها را از میان بردارد. در نتیجه خود را از گمراهی و نادانی نجات بخشد.

 زیرا مقدمه هر عملی، علم به آن می­باشد و علم به کمال جز در پرتو معرفت نفس حاصل نمی­شود.

 

3.   رستگاری در آخرت

  نجات اخروی در صورتی برای انسان حاصل می­شود که خدا را با قلبی سلیم ملاقات کند. قلبی که به دور از هر گونه کفر، شرک، نفاق و گناه باشد. انسان در صورتی مهذب نفس است و می­تواند به این کمالات دست پیدا کند، که به آن شناخت داشته باشد. پس سلامت نفس مبتنی بر تهذیب نفس و تهذیب نفس هم فرع بر شناخت آن است.

 

4.   مبارزه با نفس

در قرآن کریم آمده است که حضرت یوسف می­فرماید:

«من هرگز خودم را تبرئه نمی­کنم، که نفس(سرکش) بسیار به بدی­ها امر می­کند.»

نفس اماره دشمن واقعی هر انسانی است و در مبارزه با هر دشمنی ابتدا باید دشمن و صلاح­های مبارزه و روش­های او را شناخت و سپس با او به مقابله پرداخت.

 

5.   مصونیت از آلودگی

  اگر انسان قدمی را در راه خودشناسی برداشت، آن وقت به ارزش وجودی خودش پی می­برد و می­فهمد که به جای آنکه استعدادهای ذاتی خویش را صرف گناه کند، قلبش را حریم امن الهی کند، چون اگر کسی پی به شرافت خود برد، هیچ وقت اسیر خواهش­های نفسانی خویش نمی­شود.

 

6.  حفظ تعادل روحی و گرفتار نشدن به عجب

از جمله اموری که انسان را در سیر الی الله و رسیدن به قرب الهی تهدید می­کند، از دست دادن تعادل روحی و گرفتار شدن به احوال ناشایستی چون عجب و تکبر است. برای حفظ تعادل روحی و نجات از حالات مذکور، عوامل گوناگونی دخیل خواهد بود که از مهم ترین آنها خودشناسی است.