فهرست رشته های معرفی شده ی رشته ی تجربی
دیباچه: سالانه 7000 عنوان نشریه پزشکی و صدها کتاب در زمینههای پزشکی و پیراپزشکی در سراسر جهان منتشر میشود؛ نشریات و آثاری که آخرین اطلاعات علمی و دادههای پزشکی را میتوان در آنها یافت. از همینرو، تمامی دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی و بویژه متخصصان دانشهای مرتبط باید با دسترسی به نشریات و کتب مورد نظر، دانش خود را به روز کرده و از آخرین اکتشافات و اختراعات مرتبط با رشته تخصصی خود، مطلع شوند. البته حجم آثار پزشکی و پیراپزشکی که در قالب کتاب، نشریه، نوار، لوح فشرده و ... ثبت و ضبط شده است، بسیار زیادتر از آن است که متخصصان این علوم بتوانند بتنهایی مطالب موردنظر را از میان این حجم انبوه پیدا کنند. چنین کاری در توان متخصصان رشته کتابداری پزشکی است؛ افرادی که در رشته کتابداری در شاخه پزشکی، به مجموعهسازی، ساماندهی و اشاعه اطلاعات درشاخههای پزشکی و پیراپزشکی و موضوعات وابسته به آن میپردازند اطلاعات پایه در زمینههای آناتومی، داروشناسی، بیماریشناسی، علوم آزمایشگاهی، بیوشیمی، بیوفیزیک و واژهشناسی پزشکی را به دست میآورند. در واقع میتوان متخصص این رشته را دستیار پزشک یا بازوی توانمند جراح دانست. زیرا همان طور که یک پزشک برای شناخت و درمان بیماری نیاز به عکس، جواب آزمایش و مشاهدات بالینی دارد، باید از منابع و مراجع پزشکی نیز برای روزآمد کردن اطلاعات خود بهره ببرد. برای مثال، یک جراح قبل از عمل کردن یک کیست نادر یا کیستی که در مکان حساس واقع شده است، باید به آمار و اطلاعات پزشکی مراجعه کند تا ببیند که آیا برداشتن کیست کار صحیحی است یا خیر. گفتنی است که این آمار پزشکی را باید کتابدار پزشکی در اختیار جراح قرار دهد.
تواناییهای لازم :
هنگام انتخاب رشته دو راه وجود دارد. یکی اینکه در فرم انتخاب رشته، ابتدا، رشتههای اسم و رسمدار را که در بورس هستند انتخاب کنید و انتهای فرم را هم به رشتههای ناشناختهای که اسم و رسمی ندارند و امید دارید که در یکی از آنها پذیرفته شوید، اختصاص دهید.راه دیگر نیز این است که براساس علاقه، استعداد و نیاز جامعه، رشته دانشگاهی خود را انتخاب نمایید و اصراری بر اینکه صد انتخاب خود را پر کنید نیز نداشته باشید. چون به احتمال قوی شما استعداد، علاقه و آمادگی لازم را برای صد رشته محل نخواهید داشت.رشته کتابداری در شاخه پزشکی نیز نیاز به دانشجویانی دارد که با عشق و علاقه و شناخت لازم وارد این رشته شده باشند. دانشجویان این رشته چون باید در تمام زمینههای پزشکی و پیراپزشکی اطلاعات اولیه را دارا باشند، باید در درس زیستشناسی توانایی بسیاری داشته باشند. همچنین لازم است که این دانشجویان به کار با کامپیوتر و نرمافزارهای کامپیوتری و زبان انگلیسی مسلط باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغالتحصیل توانمند کتابداری پزشکی که با کامپیوتر و شبکههای اینترنتی بازیابی اطلاعات پزشکی آشنا باشد، بسادگی میتواند در ایران و جهان جذب بازار کار شود و حقوق بسیار مناسب و خوبی دریافت نماید. گفتنی است که فرصتهای شغلی این رشته، بویژه در پروژههای تخصصی یا در بخش خصوصی بهتر میباشد.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
فیزیک عمومی، شیمی عمومی، کتابخانه و کتابداری، زبانپیشدانشگاهی، زیستشناسی پیشدانشگاهی، گزارش نویسی، بیوشیمی، مجموعهسازی ، مرجعشناسی عمومی فارسی، سازماندهی مواد، تشریح و فیزیولوژی، روانشناسی عمومی، متون اختصاصی انگلیسی، علوم آزمایشگاهی، تاریخ علوم پزشکی، روانشناسی اجتماعی، مرجعشناسی لاتین، تاریخ عمومی فلسفه، ماشیننویسی فارسی، ماشیننویسی لاتین، تاریخ ادبیات ایران، مبانی جامعهشناسی، اصطلاحات علوم پزشکی و بهداشتی، تاریخ ادبیات جهان، داروشناسی، اصول کار مرجع، بهداشت عمومی، زبان فرانسه، تاریخ تمدن، مرجعشناسی تخصصی، حفاظت نگهداری مواد، اداره کتابخانه، آشنایی با صنعت چاپ و نشر، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه:
رشته گفتار درمانی یکی از زیر مجموعههای علوم توانبخشی است و هدف آن یاری رساندن به افرادی است که دچار اختلالات گفتاری و زبانی هستند که این کمک شامل موارد زیر میشود:
کمک به افرادی که اختلالات تلفظی دارند، بیمارانی که اختلال در صوت دارند، بیمارانی که دچار آسیبهای مغزی شدهاند ( قدرت سخن گفتن نداشته یا بیربط سخن میگویند)، یاری کردن ناشنوایان برای برقراری ارتباط کلامی، کمک به طیف گستردهای از عقبماندگان ذهنی برای برقراری ارتباط کلامی، توصیه و مشاوره به افراد جامعه.این دسته از متخصصان در وهله اول آسیبهایی را که توسط عامل ژنتیکی یا اکتسابی به گفتار و زبان وارد شده تشخیص میدهند و در وهله دوم به ارزیابی میزان آسیبدیدگی و علت آن میپردازند و سپس مرحله درمان را شروع میکنند.برای مثال امکان دارد که به علت سکته مغزی، تصادف یا اصابت ترکش، اختلالی در حوزه زبان فرد ایجاد شود که این اختلال میتواند به صورت بیربط صحبت کردن یا ناتوانی در سخن گفتن بروز کند. یا اینکه امکان دارد مشکل در حوزه گفتار باشد؛ یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید. برای مثال کودکی که صدای "ر" را "ل" تلفظ میکند دارای اختلال در تولید گفتار است و همچنین فردی که در طول یک دقیقه به جای 4 جمله (به طور متوسط) یک جمله را گفته و یا برعکس 10 جمله را بیان میکند، دچار اختلال در روانی گفتار است و بالاخره امکان دارد تارهای صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند که موجب خراب شدن کیفیت صوت میشود. در تمام موارد فوق یک گفتار درمان سعی میکند که به شیوههای غیرپزشکی و بدون استفاده از دارو، آسیب ایجاد شده را درمان کند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود؛ یعنی آسیبهای حوزه زبان چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمیگردد، طولانیتر و دشوارتر است اما درمان اختلاف حوزه گفتار آسانتر و سریعتر میباشد.
تواناییهای لازم :
صبور بودن مهمترین ویژگی لازم برای یک گفتار درمانگر است. چرا که بعضی از بیماران به کندی پیشرفت میکنند. همچنین متخصص این رشته باید انعطافپذیر باشد. برای این که در این کار تنوع مراجعهکنندگان بسیار زیاد است؛ یعنی مراجعین میتوانند یک بچه 2 ساله تا یک فرد 90 ساله باشند که بدون شک هریک روحیات و ویژگیهای خاص خود را دارند. دانشجوی موفق این رشته کسی است که به زبان انگلیسی و دانش کامپیوتر مسلط باشد. همینطور بهتر است با لهجههای مختلف آشنایی داشته باشد چون ممکن است ناشنوایی به او مراجعه کند که در یک محیط تُرک یا کُرد زبان زندگی کرده است.
موقعیت شغلی در ایران :
یک گفتار درمانگر میتواند به قاریان قرآن، مداحان، خوانندهها، گویندگان صدا و سیما، دوبلورها و در کل افرادی که از صوت خود به صورت حرفهای استفاده میکنند، آموزش دهد که چگونه سخن بگویند یا از صوت خود استفاده کنند تا مشکلی برایشان به وجود نیاید. این رشته برای جوانان کنجکاو که به دنبال کشف ناشناختهها میباشند و میخواهند در زمینه تحصیلیشان حرف اول را بزنند، رشته بکری است و زمینههای ناشناخته زیادی دارد. یک گفتار درمانگر میتواند در درمانگاهها و مراکز بهداشت، مراکز ویژه توانبخشی و مراکز آموزش و پرورش استثنایی فعالیت بکند چون قسمت عمده کار در ارتباط با ناشنواها و کمشنواها است.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی:
فیزیک صوت، آناتومی و فیزیولوژی عمومی، آناتومی و فیزیولوژی مکانیزم گفتار، آناتومی و فیزیولوژی اعصاب و رابطه با گفتار، روانشناسی کودک و نوجوان، روانپزشکی کودک و نوجوان، روانشناسی یادگیری، رشد روانی حرکتی، عقبماندگی ذهنی، بازی درمانی، سنجش شنوایی، مبانی شنوایی سنجی، زبان تخصصی، کمکهای اولیه، زبانشناسی، آواشناسی، روانشناسی زبان، اصول و متون مشاوره، اصطلاحات پزشکی، روش تحقیق، ژنتیک پزشکی، بافتشناسی و آسیبشناسی، بیماریهای گوش و حلق و بینی ، کاربرد جراحی در گفتار درمانی، بیماریهای اعصاب در رابطه با گفتار، ارتودنسی در رابطه با گفتار، اصول توانبخشی.
دروس تخصصی :
مبانی گفتار درمانی، رشد طبیعی گفتار و زبان، بیماریشناسی تأخیر رشد گفتار و زبان، بیماریشناسی اختلال در تولید گفتار، مدیریت در گفتار درمانی، بیماریشناسی اختلال در صوت، بیماریشناسی اختلال در تشدید، بیماریشناسی اختلال در خواندن، ارزیابی و تشخیص افتراقی در بیماریشناسی گفتار و زبان، پروژه و پژوهش، کارآموزی بالینی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: "تولد" بزرگترین، با شکوهترین و بحرانیترین لحظه زندگی و قدیمیترین تجربه بشری است و در میان مشاغل نیز مامایی (در شکل سنتی آن) یکی از قدیمیترین مشاغل است. البته نباید تصور کرد که آنچه امروزه به نام حرفه و دانش مامایی معروف است، ادامه و دنباله همان مامایی سنتی است بلکه امروزه مامایی دانشی است که بر مشاهده، آموزش، پیشگیری، تحقیق، تشخیص و درمان استوار شده است. در واقع این رشته یکی از زیر مجموعههای علوم پزشکی است که نقشهای بسیار گستردهای اعم از نقش مشاورهای، آموزشی، مراقبتی، حمایتی، درمانگری و تحقیقاتی دارد. البته تمامی این نقشها در ارتباط با مادر و کودک مفهوم پیدا میکند؛ یعنی ماما به مشاوره قبل، بعد و هنگام ازدواج، آموزش و نحوه تنظیم خانواده، مراقبت در دوران بارداری، زایمان طبیعی و مراقبت بهداشتی مادر و کودک و آموزش به دختران در زمینه بهداشت دوران بلوغ و بعد از آن میپردازد.
تواناییهای لازم :
رشته مامایی عشق و علاقه و صبر و حوصله بسیار بالایی میخواهد چون یک خانم در حال زایمان شرایط بسیار حساسی دارد و بسیاری از حرفها یا حرکاتش در اختیار خودش نیست و یک ماما باید در حد امکان با صبر و حوصله بسیار به او آرامش و قوت قلب بدهد و توجه داشته باشد که مسؤولیت جان دو نفر؛ یعنی مادر و جنین او را برعهده دارد. همچنین یک ماما باید بسیار باهوش و نکتهسنج باشد و از مقابل مسائل هرچند که کوچک باشند به سادگی نگذرد. زیرا خیلی از مسائل یا علائم کوچکی که در هنگام بارداری یا زایمان ظاهر میشوند، در صورت عدم توجه میتوانند خطرات جانی برای نوزاد یا مادر به دنبال داشته باشند.دانشجوی مامایی باید از نظر جسمی و روحی سلامت کامل داشته و از روابط اجتماعی خوبی برخوردار باشد، چون مشاوره و آموزش بخش مهمی از کار یک ماما است.
موقعیت شغلی در ایران :
از مراکزی که یک ماما میتواند در آنها مشغول به کار شود، میتوان به بیمارستانها، زایشگاهها، درمانگاهها و مراکز بهداشتی اشاره کرد. همچنین ماما طبق قوانین حاضر در صورت داشتن مدرک کارشناسی میتواند مطب دایر کرده و در آن به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی بپردازد.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
سلولشناسی و بافتشناسی، بیوشیمی، تشریح، فیزیولوژی، ایمنی شناسی، میکروبشناسی و انگلشناسی.
دروس اصلی :
آسیبشناسی اختصاصی و عمومی، اصول خدمات بهداشتی جامعه و آموزش بهداشت، داروشناسی، اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش اطاق عمل و زایمان، آمار حیاتی و روش تحقیق، روانشناسی، اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماریها، زبان تخصصی.
دروس تخصصی :
اصول تغذیه مادر و کودک، تاریخ، اخلاق و مقررات پزشکی، جنینشناسی، مقررات پزشکی قانونی، ژنتیک، بارداری و زایمان، کاراموزی بارداری و زایمان، آزمایشهای کاربردی در مامایی، نوزادان، کارآموزی نوزادان، بیماریهای کودکان، نشانهشناسی و معاینات فیزیکی، فیزیوپاتولوژی بیماریهای داخلی جراحی و عفونی، کارآموزی بیماریهای داخلی و جراحی، بهداشت مادر و کودک و خانواده، کارآموزی بهداشت مادر و کودک و خانواده، تغذیه درمانی مادر و کودک، روانپزشکی در مامایی، رادیولوژی، سونوگرافی و الکتروفیزیولوژی در مامایی و زنان، اصول مدیریت و کاربردهای آن در مامایی، بیحسی و بیهوشی و احیا در مامایی، بیماریهای زنان و ناباروری، اختلال عمل جنسی و آموزش مشاوره آن، کارآموزی بیماریهای زنان، پایاننامه.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: در دنیا 120 میلیون نفر و در ایران بیش از یک میلیون نفر به تنبلی چشم مبتلا هستند. این بیماری در صورتی که قبل از 5 سالگی تشخیص داده شده و درمان شود، کاملاً بهبود مییابد اما عدم تشخیص و درمان به موقع آن، میتواند منجر به ضعف شدید یک یا هر دو چشم و حتی نابینایی گردد. از همین رو سازمان بهزیستی کشور به یاری مهد کودکهای سراسر کشور از سال 78 طرح پیشگیری از تنبلی چشم را به اجرا در آورده است.وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اطلاع از آمار گسترده تعداد افراد مبتلا به بیماری تنبلی چشم، طرح پیشگیری از این بیماری را ارائه داد. به عبارت دیگر پایه هر طرح، تحقیق و پژوهش پزشکی؛ اطلاعات و آمار بهداشتی ـ درمانی است. به همین دلیل امروزه در کشورهای پیشرفته و در حال رشد دنیا برای جمعآوری علمی دادههای بهداشتی ـ درمانی، پردازش یا پروردن این دادهها و سازماندهی، توزیع و حفاظت از آنها، رشته مدیریت اطلاعات بهداشتی ـ درمانی مطرح شده است. رشتهای که فارغالتحصیلان آن به عنوان بازوهایی توانمند، نابترین اطلاعات را در اختیار سیاستگذاران و برنامهریزان نظام بهداشتی ـ درمانی یک کشور قرار میدهند.این رشته در دانشگاهها و مرکز آموزش عالی کشور ما به نام رشته مدارک پزشکی در مقطع کاردانی دانشجو میپذیرد و فارغالتحصیلان آن میتوانند به طور ناپیوسته تا مقطع دکترا نیز ادامه تحصیل دهند.رشته مدارک پزشکی رشتهای علمی ـ اطلاعاتی است و قلمرو بحث آن اطلاعات بهداشتی ـ درمانی میباشد و متخصصان آن نیز مدیران اطلاعات بهداشتی ـ درمانی کشور هستند؛ یعنی یک دانشجوی مدارک پزشکی با مطالعه دروسی مانند طبقهبندی یا کُدگذاری بینالمللی بیماریها، بایگانی مدارک پزشکی، کلیات پزشکی، آشنایی با اصطلاحات پزشکی، آمار و کامپیوتر، خود را آماده میکند تا اطلاعات بهداشتی ـ درمانی را به خوبی تجزیه و تحلیل کرده و سپس برای برنامهریزیهای نظام بهداشتی ـ درمانی در اختیار مدیر یک بیمارستان یا مدیران کلان کشور قرار دهد.
تواناییهای لازم :
آمار به ویژه آمار حیاتی در رشته مدارک پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. به همین دلیل دانشجوی مدارک پزشکی باید در درس ریاضی و آمار قوی بوده و همچنین به زبان انگلیسی مسلط باشد.در ضمن دانشجو باید به زیستشناسی علاقهمند باشد چون در نهایت پروندههای بیماران را که در آنها اطلاعات مربوط به نوع بیماری و نحوه درمان یا پیشرفت بیماری درج شده است، تجزیه و تحلیل میکند.
موقعیتهای شغلی در ایران :
در هر بیمارستان یا مرکز خدماتی ـ درمانی، بخشی به نام بخش مدارک پزشکی وجود دارد که دارای 4 واحد آمار بیمارستانی، پذیرش، بایگانی مدارک پزشکی و واحد کُدگذاری بیماریها است و مسؤول این بخش و کارکنان آن باید فارغالتحصیل رشته مدارک پزشکی باشند.فارغالتحصیلان مدارک پزشکی در مقطع کاردانی فعالیتهای مربوط به واحدهای پذیرش، آمار، کدگذاری و ذخیره و بازیابی پروندههای پزشکی بیمارستان را انجام میدهند و کارشناسان این رشته نیز مدیریت هریک از واحدهای یاد شده یا مدیریت بخش مدارک پزشکی بیمارستانها و مراکز بهداشتی ـ درمانی را برعهده میگیرند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
بهداشت محیط بیمارستان، فیزیولوژی، آشنایی با باکتری، ویروس، قارچ و انگل، اخلاق و مقررات حرفهای، روانشناسی مقدماتی و روابط انسانی، ریاضیات پایه، آناتومی.
دروس اصلی:
کلیات پزشکی، اصطلاحات پزشکی، زبان اختصاصی، اصول مدیریت بیمارستانی، مددکاری اجتماعی، کامپیوتر و کاربرد آن، ماشیننویسی عملی و نظری.
دروس تخصصی:
کُدگذاری بیماریها، مدارک پزشکی، آمار حیاتی مقدماتی، شاخصهای بهداشتی و آمار بیمارستانی، اصول و روشهای بایگانی، بایگانی پزشکی، کارآموزی در عرصه.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: وقتی سخن از مددکاری میشود بسیاری از افراد به یاد زندانها یا پرورشگاهها میافتند که در آنجا افرادی به نام مددکار در دفتر یا واحد مددکاری فعالیت میکنند. اما حرفه مددکاری به فعالیت در دو مکان فوق محدود نمیشود. بلکه مددکاری اجتماعی، یکی از رشتههای کاربردی است که فارغالتحصیل آن باید بتواند در مراکز مختلف با استفاده از روشها و تکنیکهایی که آموزش دیده است، وارد زندگی انسانهایی شود که به هر دلیل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی دچار مشکل بوده و نمیتوانند مشکل خود را به تنهایی حل کنند یا منشأ مشکل خویش را تشخیص بدهند.در واقع این افراد میتوانند به یاری مددکارمشکل خویش را شناخته وحل نمایند.بنابراین اگر بخواهیم این رشته را به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که هدف رشته مددکاری این است که به افراد نیازمند به خدمات اجتماعی کمک کند تا خود را بیابند، مشکل خویش را بشناسند و سپس راه حل آن را پیدا کنند.
تواناییهای لازم :
یک مددکار باید دارای توانمندیهای روحی خاصی باشد؛ یعنی باید روحیهای قوی داشته باشد تا بتواند مشکلات و معضلاتی را که در زندگی انسانها میبیند، تحمل کند پس باید پذیرفت که افراد زودرنج و بسیار حساس و عاطفی به درد این رشته نمیخورند. در ضمن یک مددکار نباید در گفتگو و ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار مشکل شود و در نهایت یک مددکار باید خود را به خوبی بشناسد چون اگر خود را نشناسد، نمیتواند به دیگری شناخت بدهد و او را کمک کند.
موقعیت شغلی در ایران :
رشته مددکاری از جمله رشتههایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی میتوانند آن را انتخاب کنند همچنین دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغالتحصیلی 2 سال طرح بگذرانند. این دو ویژگی رشته فوق را متمایز ساخته است، چرا که فارغالتحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمانها و مؤسسههای دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند.در واقع هر جایی که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست، مددکار اجتماعی میتواند در آنجا حضور داشته و مسؤولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغالتحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزیتهای این رشته، باید پذیرفت که رشته مددکاری با مشکلاتی نیز گریبانگیر است که در این میان گمنام بودن رشته مددکاری در جامعه و حتی در بین جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسیار بزرگی است.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه و اصلی :
مبانی جامعهشناسی ، خدمات اجتماعی و تعاون در اسلام، مبانی روانشناسی، ریاضیات پایه، مبانی مددکاری، آمار مقدماتی، مبانی رفاه اجتماعی، مبانی جمعیتشناسی، مبانی مردمشناسی، کاربرد آمار در خدمات اجتماعی، اصول علم اقتصاد، کلیات حقوق، مبانی مدیریت، اصول علم سیاست، اصول توانبخشی، روانشناسی اجتماعی، نظریههای جامعهشناسی، روش تحلیل جمعیت، روش تحقیق در خدمات اجتماعی (عملی)، نهاد خانواده، آسیبشناسی اجتماعی، حقوق خانواده و کار، جامعهشناسی روستایی، بهداشت خانواده، جامعهشناسی شهری و توسعه، بهداشت روانی، بررسی مسایل اجتماعی ایران، مدیریت مؤسسات خدمات اجتماعی، کلیات برنامهریزی اقتصادی و تجاری.
دروس تخصصی :
مددکاری فردی ، آشنایی با روشهای مددکاری، پویایی گروهی، مددکاری گروهی، توانبخشی گروههای خاص، کارورزی مددکاری فردی ، روانشناسی کودک و نوجوان، مشاوره و مددکاری، مددکاری جامعهای ، روانشناسی مرضی، کارورزی در مددکاری گروهی ، تغذیه، کارورزی مددکاری جامعه ، اقتصاد ایران، پروژه تحقیقاتی ، سرپرستی در خدمات اجتماعی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: چگونه میتوان معضل بیکاری را حل نمود؟ با مسأله سوءاستفاده مالی و فساد اداری چه باید کرد؟ چرا کارکنان سازمانها، گرفتار دلسردی، یأس و افسردگی میشوند؟ چرا در تعدادی از سازمانهای ما از امکانات موجود به خوبی استفاده نمیشود؟بسیاری از متخصصان علوم گوناگون، به ویژه صاحبنظران علوم انسانی درپاسخ به این سؤالها میگویند که کلید معمای مشکلات سازمانهای هر جامعه "مدیریت" است. چون تأمین نیازهای فنی، خدماتی، درمانی و تفریحی جامعه، بدون وجود مدیران لایق که بالاترین کارآیی و بهرهوری را داشته باشند، امکانپذیر نیست. به همین دلیل هر جامعهای برای فایق آمدن بر مشکلات سازمانی خود، قبل از هر چیز باید به مسأله آموزش صحیح و موثر مدیریت توجهی بنیادی داشته باشد. تخصصی که در بیشتر دانشگاههای معتبر علوم انسانی جهان، تحت عنوان رشته مدیریت آموزش داده میشود. رشته مدیریت در کشور ما دارای شاخههای متعددی است که از آن جمله میتوان به مدیریت بازرگانی، صنعتی، دولتی، جهانگردی ، بیمه، بیمهاکو، امور گمرکی و امور بانکی اشاره کرد و همچنین از شاخههای تخصصیتری مثل مدیریت کمیسریای دریایی یا اداره امور بیمارستانها نام برد.
گرایش مدیریت بازرگانی:
یک دانشجوی مدیریت بازرگانی به عنوان یک مدیر تجاری تحصیلکرده، میتواند امور تجاری را تفکیک و اداره کند و به یاری قدرت خلاقه خویش در ایجاد بازار جدید، ارائه خدمات متنوع و تازه، ابداع روشهای جدید در عرضه و توزیع، کارآفرین باشد. فارغالتحصیل مدیریت بازرگانی باید بتواند برای کالاهای موجود، بازار جدیدی پیدا کند یا روشهای مطلوب توزیع را در سیستم دولتی طراحی نماید، چون امروزه یکی از بزرگترین مشکلات کشور ما، رساندن محصولات کشاورزی مثل برنج، چای و مرکبات به بازار و به دست مصرفکننده است.
درسهای این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در گرایشهای مختلف مدیریت:
اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقیق در مدیریت، مبانی سازمان و مدیریت، تحقیق در عملیات، مدیریت رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی، حقوق اساسی، مبانی مدیریت اسلامی، سیستمهای اطلاعاتی در مدیریت.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت بازرگانی:
مدیریت استراتژیک ، حقوق بازرگانی، حسابرسی، مدیریت تولید، مدیریت مالی، توسعه اقتصادی و برنامهریزی ، روانشناسی کار، حسابداری صنعتی، بازاریابی و مدیریت بازار، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، سازمانهای پولی و مالی بینالمللی ، بازرگانی بینالمللی ، بازاریابی بینالملل، پول و ارز و بانکداری، سیاست پولی و مالی، سیستمهای خرید و انبارداری توزیع، حقوق بازرگانی بینالملل، تحقیقات بازاریابی، روابط صنعتی، سمینار در مسایل مالی، سمینار در مسایل بازاریابی، بهرهوری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان.گرایش مدیریت صنعتی یکی از علل عدم موفقیت صنایع ما این است که اکثر مسؤولین واحدهای صنعتی؛ فارغالتحصیل مدیریتصنعتی نیستند. حضور یک کارشناس مدیریت صنعتی که مسؤولیت نیروی انسانی را بر عهده بگیرد، در هر واحد صنعتی ضروری است تا بتواند با استفاده از دانش خویش؛ مشارکت، مهارت و انگیزه نیروی انسانی واحد صنعتی مورد نظر را افزایش دهد. مدیریت صنعتی دارای سه بعد اصلی فنی و تکنیکی، مالی و رفتاری و اجتماعی است. در رشته مهندسی صنایع دانشجویان بیشتر به مطالعه بعد فنی و تکنیکی صنایع میپردازند اما رشته مدیریت صنعتی به دو بعد مالی و رفتاری صنایع تأکید بیشتری دارد.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت صنعتی:
مدیریت مالی، روانشناسی صنعتی، حسابداری صنعتی، بازاریابی و مدیریت بازار ، کنترل کیفیت آماری، سیستمهای خرید و انبارداری و توزیع، تحقیق در عملیات، کنترل پروژه ، طرحریزی و تعمیرات و نگهداری، کارسنجی و روشسنجی، مدیریت کارخانه، حفاظت صنعتی، بررسی اقتصادی طرحهای صنعتی، روابط صنعتی، فنون تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، بازاریابی بینالمللی، بهرهوری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان، پروژه.
گرایش مدیریت دولتی:
هدف رشته مدیریت دولتی، تربیت مدیران شایستهای است که بتوانند وظایف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمانها و تشکیلات دولتی کشور انجام دهند. این وظایف عبارتند از:
1ـ برنامهریزی و اجرای آن. 2ـ سازماندهی یا تقسیم وظایف بین کارکنان یک سازمان به نحوی که با تقسیم کار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به کارهای جزئی افزایش دهد. 3ـ عملیات امور استخدامی یا کارگزینی کارکنان جدید. 4ـ هدایت و راهبری. 5 ـ نظارت و کنترل.برای مثال چون در یک بخش دولتی، رقابت وجود ندارد؛ کارکنان تمایل به افزایش ارتقای خدمات ندارند و این وظیفه مدیریت است که بتواند در چارچوب قوانین و مقررات دولتی، با خلاقیت و نوآوری خویش، کارآیی و بهرهوری کارکنان را افزایش دهد.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت دولتی:
روانشناسی سیاسی، جامعهشناسیسازمانها، توسعه اقتصادی و برنامهریزی، مدیریت تحول سازمانی، حسابداری دولتی، مالیه عمومی و تنظیم خطمشی مالی، فراگرد تنظیم و کنترل بودجه، مدیریت سازمانهای محلی و شهرداریها، مبانی مدیریت دولتی، مدیریت تطبیقی ، مدیریت توسعه، مدیریت تعاونیها، تصمیمگیری و تعیین خطمشی، سیر اندیشههای سیاسی و تحول نهادهای اداری، مباحث ویژه مدیریت دولتی، حقوق اداری، سازماندهی و اصلاح تشکیلات و روشها، روابط کار در سازمان.گرایش مدیریت جهانگردی کشور ایران 1648000 کیلومتر مربع وسعت دارد و هرگوشهاش دارای جلوه و لطفی تازه، رمز و رازی دیگر و زیبایی و صلابتی دو چندان است. اما با وجود این همه جلوه و جذابیت، تنها سهم اندکی از صنعت سودآور جهانگردی را به خود اختصاص داده است. نتیجه یک نظرخواهی که از خبرنگاران خارجی به عمل آمده است، نشان میدهد که بسیاری از آنها بر این اعتقادند که مدیریت ضعیف یکی از عوامل رکود صنعت جهانگردی در کشور ما است. چون لازمه توسعه و تقویت صنعت جهانگردی، اطلاع از زمینههای اقتصادی، اجتماعی، جغرافیایی و فرهنگی کشور است تا بتوان امکانات موجود و همچنین مسائل و مشکلاتی که در راه توسعه این صنعت وجود دارد، شناسایی کرد و سپس براساس تحقیقات موجود، یک برنامهریزی دقیق و عملی داشت. کاری که تنها به یاری مدیران کارآمد و متخصص در صنعت جهانگردی امکانپذیر است؛ تخصصی که در شاخه مدیریت جهانگردی آموزش داده میشود. یعنی متخصص این رشته در نهایت باید بداند که چه نوع جهانگردی را جذب کند؟ چگونه جذب کند؟ و چگونه بازارهای جهانگردی جدیدی برای جذب توریست ایجاد نماید؟
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت جهانگردی:
تاریخ و فرهنگ ایران، شناخت روحیات ملل، قوانین و مقررات حقوقی جهانگردی، مبانی مردم شناسی جهانگردی، مدیریت بازاریابی و تبلیغات جهانگردی، اقتصاد جهانگردی، شناخت صنایع دستی ایران ، نقشهخوانی و آشنایی با نقشه، جغرافیای جهانگردی ایران، شناخت صنعت جهانگردی ، گذراندن اوقات فراغت، آداب سفر در اسلام، تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی در ایران، باستانشناسی ایران ، هنر و معماری ایران، آشنایی با موزههای ایران، امور مسافرت و صدور بلیط، فن راهنمایی، برنامهریزی توسعه جهانگردی ، مطالعات تطبیقی سیاستهای جهانگردی، فرهنگ عامه، زبان انگلیسی مکاتبات تخصصی، زبان انگلیسی مکالمه، آشنایی با سازمانهای دولتی ایران، نقش جهانگردی در بسط روابط بینالملل و گسترش منابع اقتصادی کشور، کارآموزی، اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روش تحقیق در مدیریت، مبانی سازمان و مدیریت، تحقیق در عملیات، مدیریت رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی، حقوق اساسی، مبانی مدیریت اسلامی، مبانی سازمان و مدیریت، سیستمهای اطلاعاتی در مدیریت.
گرایش مدیریت بیمه:
بیمه یکی از شاخصهای توسعه در کشورهای پیشرفته است، چون هر سرمایهداری که بخواهد در کشوری سرمایهگذاری کند، باید اطمینان داشته باشد که در صورت بروز هرگونه حادثه یا خطری، سرمایه وی مصون خواهد بود. از همینرو در کشورهای پیشرفته از بیمه به عنوان صنعت بیمه یاد میکنند. به این معنی که همزمان با توسعه صنعت، بیمه نیز توسعه خواهد یافت و همچنین بر این اعتقادند که هر فردی نمیتواند وارد این صنعت شود بلکه باید متخصص و دانشآموخته این صنعت باشد. در کشور ما نیز دانشجوی مدیریت بیمه، نحوه اداره سازمانهای بیمه و چگونگی رفتار با بیمهگذارها را فرا میگیرد تا بتواند آنها را به بیمهگذاری ترغیب و تشویق کند. همچنین دانشجوی این گرایش درباره انواع فعالیتهای بیمه مثل بیمه عمر، ماشین، خدمات درمانی و غیره اطلاعات لازم را کسب کرده و چگونگی فعالیت دراین زمینهها را براساس پایه و مبانی مدیریتی فرا میگیرد.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت بیمه:
حسابداری صنعتی، اصول مدیریت بازرگانی، روانشناسی عمومی، جامعهشناسی، توسعه اقتصادی ، حسابرسی ، پول و ارز و بانکداری، حقوق تجارت ، حقوق مدنی، اصول بیمه، بیمه اموال، بیمه اشخاص، حسابداری شرکتهای بیمه ، مدیریت ریسک و بیمه ، بیمه اتکایی، حقوق بیمه، بازاریابی و مدیریت بازار، متون بیمه انگلیسی.
گرایش مدیریت بیمه اکو :
بیمه اکو یک دانشکده تخصصی است که در ایران ایجاد شده است و دانشجویان خود را از بین علاقهمندان کشورهای عضو پیمان منطقهای اکو انتخاب میکند. در این گرایش موضوعات مختلف مدیریتی، اقتصادی، حقوقی، حسابداری و تجاری آموزش داده میشود و دانشجویان درباره نقش بیمه در ایجاد امنیت سرمایهگذاری و امنیت اقتصادی و رفاهی جامعه مطالعه میکنند. گفتنی است تفاوت این گرایش با مدیریت بیمه در آن است که تمامی دروس گرایش مدیریت بیمه اکو به زبان انگلیسی است و از همین رو این دانشکده در مرحله اول ده برابر ظرفیت، دانشجو میپذیرد و سپس از بین داوطلبان افرادی که تسلط بیشتری به زبان انگلیسی دارند، انتخاب میکند. همچنین در این گرایش به قوانین حقوق بینالملل و تجارت بینالملل توجه بیشتری میشود.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت بیمه اکو:
Sociology ، Principles OF Psychology ، Principles OF economics ، Principles OF management ، Callege Algebra ، Applied Mathematics ، Accounting ، Principles of Law، Introduction To Insurance ، Introduction To Computer Sci، Research Methodology ، Micro ECO Analysis ، Macro ECO Analysis، Mathematical Statistics and Probability ، Principles of Insurance ، Operation Research ، Public Finance ، Organizational Behaviour ، Money and Banking ، Management of Human Resources ، Financial Management ، International Econ andrg ، Business Policy ، Legal Aspects of Ins ، Property and Pec. Ins ، Insurance of the Person ، Risk Management ، Marketing and its Ins. Applic، Fundumental of loss surveying /Adjusting ، Ins. Co. Administration and Mat ، Reinsurance ، Econ.DeveLopment and Planning ، System Analysis، Insurance Accounting ، Paperon Ins ، Engineering Ins ، Liability Ins، Maritime Law ، Maritime Hull and Aviation Insurance ، Math Basis of Life Ins ، Life Ins. Agency Org. and Mgt ، Group Life and Health Ins ، Life Ins. Apl and Underwriting .
گرایش مدیریت امور گمرکی:
گمرک در خدمت تجارت جهان است و گرایش مدیریت امور گمرکی نیز بخشی از مدیریت تجاری و بازرگانی است که در آن نحوه بررسی کالاهای وارداتی و صادراتی و نحوه تنظیم اظهار نامهها و چگونگی ایجاد تعرفههای مالیاتی آموزش داده میشود. همچنین دانشجویان میآموزند براساس سیاست اقتصادی کشور، کالاهای ممنوعه و غیرممنوعه را شناسایی کنند.
دروس اصلی و تخصصی گرایش مدیریت امور گمرکی:
مالیه عمومی و خطمشی مالی دولتها، اصول بیمه ، حقوق و مقررات مدنی، حقوق تجارت، توسعه اقتصادی و برنامهریزی، حسابداری دولتی ، مسایل بانکی و اعتبارات اسنادی، مکاتبات بازرگانی به زبان انگلیسی، روشهای تحقیق و مأخذشناسی، اصول تنظیم و کنترل بودجه دولتی، قوانین و مقررات گمرکی ، شیمی کانیها و فلزات، شناخت الیاف نسجی و مصنوعات آنها، آشنایی با ماشینآلات و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، آشنایی با میراث فرهنگی، آثار هنری و عتیقهجات، مقررات عمومی صادرات و واردات سازمانها و کنوانسیونهای بینالمللی گمرکی، زبان انگلیسی تخصصی ، بازرگانی بینالملل ، امور مالی بینالملل، آشنایی با صنعت حمل و نقل، طبقهبندی کالا.
تواناییهای لازم :
قدرت رهبری، اعتماد به نفس، روابط اجتماعی خوب، توان تجزیه و تحلیل و قدرت بیان قوی از ویژگیهای لازم برای دانشجوی رشته مدیریت در تمامی گرایشها است. دانشجوی این رشته بخصوص در گرایشهای بازرگانی و صنعتی باید به مسائل تجاری و اقتصادی و محیط بازار علاقهمند بوده و در دروس ریاضی، زبان انگلیسی و ادبیات فارسی قوی باشد. همچنین دانشجوی رشته مدیریت بخصوص مدیریت صنعتی باید در دروس ریاضی و آمار قوی باشد. دانشجوی مدیریت جهانگردی نیز لازم است که به تاریخ و فرهنگ خود و به درس جغرافیا علاقهمند باشد و از روابط اجتماعی خوبی برخوردار بوده و به یک زبان خارجی مثل انگلیسی، فرانسه یا عربی مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجی به راحتی ارتباط برقرار کند. این رشته از هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو میپذیرد.
موقعیت شغلی در ایران :
یک فارغالتحصیل رشته مدیریت نباید انتظار داشته باشد که از همان بدو امر به عنوان مدیر یک شرکت یا کارخانه مشغول به کار گردد. چون بخشی از مطالب و محتوای کلاسهای مدیریت باید به عنوان تجربه از محیط و سازمانهای جامعه گرفته شود. بنابراین فارغالتحصیل این رشته در ابتدا باید به عنوان یک کارشناس در ردههای پایینتر وارد بازار کار شده و سپس به مرور پلههای ترقی را طی کند. در کل فارغالتحصیل مدیریت دولتی میتواند در مؤسسات دولتی و عمومی و خدماتی مشغول به کار گردد. مدیریت بازرگانی میتواند در سازمانهای اقتصادی و بازرگانی فعالیت کند و مدیریت صنعتی برای کار در سازمانهای صنعتی و تولیدی مناسبتر است. به دلیل نیاز به نیروی کار متخصص در صنعت جهانگردی کشور نیز، تمامی دانشجویان گرایش مدیریت جهانگردی جذب بازار کار میشوند و میتوانند در دفاتر خدمات مسافرتی به عنوان مدیر فنی یا تورگردان و یا در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی مشغول به کار گردند. علاوه بر شرکتهای بیمه دولتی که به متخصصان رشته مدیریت نیاز دارند، شرکتهای بازرگانی و حمل و نقل که در ارتباط با تجارت بینالمللی هستند نیز فارغالتحصیلان گرایش مدیریت بیمه را جذب میکنند
منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: در کشور ما متوسط زمان پذیرش بیمار تا تعیین تکلیف نهایی 219 دقیقه است؛ یعنی از زمان پذیرش بیمار در بخش اورژانس تا تعیین تکلیف نهایی او به طور متوسط سه ساعت و نیم طول میکشد، زمانی که موجب صدمات جسمی، روحی و خسارات مالی غیر جبرانی میگردد. بیشک یکی از مهمترین دلایل بروز این مشکل و سایر مشکلات موجود در بیمارستانها، نبود مدیریت قوی و توانمند است. مدیریتی که بتواند با تکیه بر دانش و تجربه لازم از امکانات موجود، بهترین بهرهوری را داشته باشد و رضایت کارکنان و بیماران را تأمین کرده و بهترین خدمات را در کمترین زمان ارائه دهد امروزه چنین مدیریتی نیاز به دانش تخصصی دارد. دانشی که در کشور ما در رشته مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی آموزش داده میشود. در حقیقت از طراحی ساختمان تا برنامهریزی برای ایجاد، اداره، توسعه و احتمالاً تعطیل یک بیمارستان نیازمند بهرهگیری از اندیشه متخصصان رشته مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی است. افرادی که علاوه بر دانش مدیریت در زمینه داروشناسی، مدیریت اختصاصی واحدهای مختلف بیمارستانی، استانداردهای بیمارستانی، کاربرد کامپیوتر در مدیریت بیمارستان، روابط درون بخشی و برون بخشی بیمارستان، سازمان و مدیریت بهداشت و درمان در ایران، ارزیابی مراقبتهای بهداشتی و درمانی، برنامهریزی و مدیریت استراتژیک در نظام بهداشتی و درمانی و نظام بهداشتی و درمانی تطبیقی اطلاعات لازم را دارند همچنین کلیاتی درباره داروسازی، پرستاری، پزشکی و بهداشت بیمارستان میخوانند.رشته مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی با بررسی دروس مدیریت و تطبیق آن با دروس بهداشتی؛ نحوه اداره امور شاخهها یا زیرمجموعههای مختلف نظام بهداشت و درمان را تعیین میکند؛ یعنی نحوه اداره شبکههای مختلف نظام بهداشت و درمان از خانههای بهداشت گرفته تا مراکز بهداشتی ـ درمانی روستایی و شهری، بیمارستانهای عمومی و تخصصی وابسته به مرکز بهداشتی ـ درمانی شهری، درمانگاهها، دانشگاههای علومپزشکی و بیمارستانهای تخصصی و آموزشی وابسته به آنها و حتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، به دانشآموختگان این رشته در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا آموزش داده میشود.
تواناییهای لازم :
فارغالتحصیل رشته مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی به عنوان مدیر بخش بهداشت و درمان عمدتاً با بیماران؛ یعنی با ضعیفترین ، مظلومترین، نیازمندترین، حساسترین و ناشکیباترین انسانها روبرو است. و از سوی دیگر با استرس، اضطراب، کمبودها، نواقص، نارضایتیها و برخوردهای متنوع سروکار دارد؛ بنابراین باید از پختگی، تحمل و شکیبایی برخوردار باشد. همچنین لازم است که از نظر جسمی و روحی قوی بوده و در تصمیمگیری قاطع باشد.در ضمن دانشجوی این رشته باید به دروس علومتجربی مثل فیزیک، شیمی، ریاضی، زیستشناسی و همچنین زبان انگلیسی مسلط باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
امروزه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به اهمیت رشته مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی و نیاز جامعه به فارغالتحصیلان آن پی برده است و به همین دلیل به رغم آن که در تعدادی از رشتههای علومپزشکی مانند پزشکی، پرستاری و مامایی با تعداد قابل توجهی فارغالتحصیل مازاد نیاز روبرو هستیم؛ در کل ساختار مدیریتی نظام بهداشت و درمان کشور، از وزارتخانه گرفته تا دانشگاههای علومپزشکی، شبکههای بهداشتی ـ درمانی و بیمارستانها به فارغالتحصیلان این رشته در هر سه مقطع لیسانس، فوق لیسانس و دکترا نیاز داریم. همچنین فارغالتحصیل این رشته میتواند در هلال احمر، سازمان تأمیناجتماعی و سازمان بیمه خدمات درمانی فعالیت نماید.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
روانشناسی عمومی، جامعهشناسی پزشکی و بهداشتی، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداری ، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار حیاتی و شاخصهای بهداشتی (نظری و عملی)، کاربرد کامپیوتر در مدیریت، روش تحقیق نظری و عملی، مکاتبات اداری، اصول و مبانی مدیریت، مدیریت منابع انسانی، رفتار سازمانی، موازین حقوقی در بیمارستان، مدیریت مالی، اصول انبارداری و تدارکات، اصول تنظیم و کنترل بودجه دولتی، آشنایی با خدمات پرستاری، اصول خدمات بهداشتی، تغذیه و رژیمهای غذایی در بیمارستان، مبانی مددکاری اجتماعی.
دروس تخصصی :
زبان تخصصی ، کلیات پزشکی، واژهشناسی پزشکی، آشنایی با لوازم و تجهیزات پزشکی، اپیدمیولوژی و عفونتهای بیمارستانی، مدارک پزشکی، برنامهریزی خدمات بهداشتی و درمانی، سازمان و مدیریت بیمارستان ، بیمه و تعرفه خدمات بهداشتی و درمانی، شناخت تهیه و توزیع دارو، آشنایی با اصول طراحی و تجهیز بیمارستان، استانداردهای بیمارستانی، اصول نگهداری و ایمنی بیمارستان، اقتصاد پزشکی، پروژه، کارآموزی در عرصه منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: با توجه به روندجهانی شدن اقتصاد کشورها، متخصصان مالی کشور، بایستی با نظامهای مالی جهانی و شیوههای سرمایهگذاری و ابزارهای مالی پیشرفته آشنایی داشته باشند تا کشور بتواند موقعیت مالی خود را در دنیای متلاطم امروز تثبیت کند. رشته مدیریت مالی در همین راستا ایجاد شده است. در این رشته دانشجویان با تئوریهای نوین مدیریت مالی و کاربرد آنها آشنا میشوند و در نهایت میتوانند با ارائه راهکارهایی برای بسط و توسعه سرمایهگذاری، گامهای مؤثری در حل مشکلات اقتصادی کشور بردارند. دانشآموختگان مدیریت مالی علاوه بر توانایی تجزیه و تحلیل و حضور فعال در بازارهای مالی میتوانند وضعیت مالی شرکتها و مؤسسات را مورد ارزیابی قرار دهند و در اخذ تصمیمات مالی مؤثر در سازمانها، نقش اساسی ایفا کنند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی و تخصصی:
مدیریت مالی، پول و ارز بانکداری، بازاریابی و مدیریت بازار، مدیریت استراتژیک، اقتصاد سنجی مالی، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت مالی، آمار و کاربرد آن در مدیریت مالی، توسعه اقتصادی و برنامهریزی، حقوق بازرگانی، حسابداری صنعتی، اصول مدیریت مالی، مبانی مدیریت سرمایهگذاری، مدیریت مالی در ایران، نهادهای پولی و مالی، نهادهای پولی و مالی بینالملل، مبانی مهندسی مالی، بازار پول و سرمایه، مبانی ریسک و مدیریت بیمه، برنامهریزی مالیاتی، قراردادهای بیمه، متون مالی، مبانی بانکداری و مدیریت بانک
.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: هدف این رشته تربیت کارشناس بازرگانی دریایی برای خدمت در ارگانهای دریایی، حمل و نقلی، تجارت خارجی و برنامهریزی کلان جمهوری اسلامی و دیگر شرکتها و مؤسسات خصوصی و دولتی مرتبط با امور مدیریت بازرگانی دریایی کشور است. این رشته دارای سه گرایش مناطق ویژه، گمرکی و بندر و کشتیرانی میباشد که هر گرایش تنها 18 واحد اختصاصی دارد. گفتنی است که این رشته از بین داوطلبان گروههای آزمایش ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو میپذیرد.گرایش مناطق ویژه دانشجویان این گرایش با اصول و انواع مناطق ویژه تجاری و صنعتی مرزی و دریایی از نقطه نظر اهداف، تولید، اشتغال، مالکیت، منافع، سرمایهگذاری خارجی، عملکرد و ساختار اینگونه مناطق آشنا میشوند و علل پیشرفت اقتصادی کشورهای صنعتی پیشرفت و در حال توسعه را مطالعه میکنند تا بتوانند راههای پیشبرد و توسعه و جذب سرمایهگذاری را در مناطق ویژه فراگیرند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایشهای مختلف مدیریت و بازرگانی دریایی:
روانشناسیکار، اقتصاد خُرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، روش تحقیق در مدیریت، مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن، مبانی سازمان و مدیریت، مدیریت رفتار سازمانی، پژوهش در عملیات، حسابداری صنعتی، مدیریت تولید، حقوق بازرگانی، پول و ارز و بانکداری، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، بازاریابی و مدیریت بازار، مدیریت مالی، توسعه اقتصادی و برنامهریزی، سیستمهای اطلاعاتی مدیریت، حسابرسی، زبان تخصصی، بازرگانی بینالمللی، اصول ترابری، مدیریت استراتژیک، سیاستگذاری حمل و نقل و بازرگانی، اصول حقوق و بیمه دریایی، اقتصاد ترابری، مدیریت بینالمللی کالا، کنوانسیونهای بینالمللی حمل و نقل، گمرکی و بازرگانی، مدیریت پشتیبانی و توزیع.
دروس تخصصی گرایش مناطق ویژه:
پروژه تحقیقاتی، اصول، انواع و نمونههای مناطق ویژه، تولیدی و تجاری، نمونههای مناطق و بنادر ویژه و مراکز بار، اصول و مبانی خصوصیسازی، سرمایهگذاری و توسعه منطقهای.گرایش گمرکیدانشجویان گرایش گمرکی با قوانین و مقررات گمرکی، مقررات عمومی صادرات و واردات و انواع کالاها و محصولات وارداتی یا صادراتی آشنا میشوند تا بتوانند امور گمرکی را هرچه دقیقتر، سهلتر و بهتر انجام دهند.
دروس تخصصی گرایش گمرکی:
پروژه تحقیقاتی، بهره وری سازمانی، مدیریت پایانهها، قوانین و مقررات گمرکی، مقررات عمومی صادرات و واردات، شیمی(کانیها و فلزات)، شناخت الیاف و مصنوعات آن، کانتینر و وسایل بار.گرایش بندر و کشتیرانی در این گرایش اصول و وسایل حرکت و نگهداری کشتی، اهمیت وسایل کمک ناوبری بندری در هدایت ایمن کشتیها، انواع وسایل نگهداری و حمل بار در بنادر و پایانههای زمینی و دریایی، انواع قراردادهای حمل کالا و خصوصیات حمل و نقل دریایی آموزش داده میشود تا فارغالتحصیلان این رشته عملیات حمل و نقل کالا را در بنادر به طور مؤثر و مفید برعهده بگیرند.
دروس تخصصی گرایش بندر و کشتیرانی:
اصول ناوبری، اصول مهندسی دریایی، پروژه تحقیقاتی، بهرهوری سازمانی، کانتینر و وسایل حمل بار، مدیریت و تدارکات بندری، مدیریت و تدارکات کشتیرانی، مدیریت فرماندهی کشتی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: تهیه قطعات یدکی کشتی یا لوازم الکترونیکی و مکانیکی موجود در کشتی، سوخت کشتی و مواد غذایی برای کارکنان نیروی دریایی، تقسیمبندی و جا به جایی پرسنل نیروی دریایی، پیشبینی و ارائه طرحهای آموزش ضمن خدمت کارکنان نیروی دریایی و استخدام نیروی انسانی جدید بر عهده افسران کمیسر دریایی است. به همین دلیل فارغالتحصیلان این رشته باید درباره تخصصهای مختلف نیروی دریایی اطلاعات نسبتاً خوبی داشته باشند تا بتوانند جا به جایی پرسنل نیروی دریایی را به درستی انجام دهند و در تهیه قطعات یدکی دستگاههای مختلف دچار مشکل نشوند.
تواناییهای لازم :
تواناییهای لازم و موقعیت شغلی این رشته در بخش معرفی رشتههای دانشگاه علومدریایی امامخمینی ذکر شده است. گفتنی است این رشته از بین داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی، علومتجربی و علومانسانی دانشجو میپذیرد.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
روانشناسی کار، حقوق اساسی ، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اصول حسابداری، ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت، آمار و کاربرد آن در مدیریت ، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت ، روش تحقیق در مدیریت ، توسعه اقتصادی و برنامهریزی ، مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن .
دروس اصلی و تخصصی:
مبانی سازمان و مدیریت ، مدیریت رفتار سازمانی ، مدیریت منابع انسانی ، تحقیق در عملیات ، حسابداری صنعتی ، مدیریت تولید، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ، بازاریابی و مدیریت بازار، اصول ناوبری، اصول مهندسی دریایی، تدارکات در دریا، مدیریت پرسنلی در ارتش، اصول ترابری، مدیریت تدارکات در ساحل، حقوق دریایی ، اصول بیمه و بیمه دریایی، اقتصاد ترابری، مدیریت مالی در ارتش، حسابداری دولتی، سیستم خرید و انبارداری و توزیع، حقوق بازرگانی ، زبان تخصصی، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: دانشجویان مدیریت هتلداری با مشخصات انواع مؤسسات پذیرایی، اصول و معیارهای انتخاب، شناخت و خرید وسایل و تجهیزات لازم برای مؤسسات پذیرایی، تقسیم کار دراین گونه مؤسسهها، رزرواسیون، منوشناسی و منونویسی، شناخت مواد غذایی و انرژی غذایی آنها، چگونگی نگهداری مواد غذایی، تهیه انواع غذاها، پیش غذاها وشیرینیها، بهداشت مواد غذایی، بهداشت کار و ایمنی در محیط آشپزخانه مؤسسات پذیرایی و در کل هرآنچه برای اداره ومدیریت صحیح و مناسب یک هتل، متل، رستوان و موارد مشابه ضروری است، آشنا میشوند.
تواناییهای لازم :
با توجه به نوع کار فارغالتحصیلان این رشته، دانشجویان باید علاوه بر زبان انگلیسی به زبان دوم ( یکی از زبانهای فرانسه، آلمانی یا عربی) تسلط داشته باشند. البته در دانشگاه دروسی دراین زمینه ارائه میشود. همچنین دانشجویان این رشته باید از روابط اجتماعی خوبی برخوردار بوده و قدرت تجزیه و تحلیل و خلاقیت بالایی داشته باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغالتحصیلان مدیریت هتلداری میتوانند در زمینههای تخصصی صنعت هتلداری مانند واحدهای پذیرایی و اقامتی, مؤسسات ملی و جهانگردی و شرکتهای حمل و نقل هوایی فعالیت کنند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
اصول سازمان و مدیریت، کلیات اقتصاد، اصول حسابداری، شناخت و کاربرد کامپیوتر، تاریخ ایران، مبانی کشور شناسی، مبانی جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی، عوارض و نتایج توریسم، مطالب شرح حال بزرگانی که مقابر آنان به صورت آثار ملیمیباشد، شناخت و فرهنگ اقلیتهای ایران.
دروس اصلی :
حقوق کار وتأمین اجتماعی، کار برد کامپیوتر در صنعت جهانگردی و هتلداری، مدیریت بازاریابی و تبلیغات، اقتصاد جهانگردی، قوانین و مقررات حقوق صنعت جهانگردی و هتلداری، روابط عمومی، شناخت روحیات ملل، تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی ایران، مبانی مردم شناسی، بهداشت و کمکهای اولیه، نقشهخوانی و آشنائی با نقشهها، جغرافیای جهانگردی عمومی، جغرافیای جهانگردی ایران، شناخت صنعت جهانگردی ، گذراندن اوقات فراغت، زبان دوم ( یکی از زبانهای آلمانی، فرانسه یا عربی)، زبان انگلیسی.
دروس تخصصی :
شناخت تأسیسات اقامتی و پذیرایی و تشکیلات آن، حسابداری هتلداری، پذیره، خدمات رستوان، آشپزی، شیرینیپزی، بهداشت مواد غذائی، اصول تغذیه و رژیمهای غذائی، بهداشت کار و ایمنی، محاسبه قیمت تمام شده، شناخت و نگهداری تاسیسات هتل، خانهداری، زبان انگلیسی تخصصی، کار آموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: هر فردی در دنیا به 2 تا 4 متر مربع فضای سبز نیاز دارد تا با کمبود اکسیژن و مشکلات جسمی و روانی روبرو نشود. در این میان مهندسی فضای سبز با ایجاد فضای سبز در سطح شهرها مانند کاشت درختان در حاشیه خیابانها و ایجاد انواع پارکهای جنگلی، کوهستانی و منطقهای، فضاسازی و زیباسازی پارکها، کاهش آلودگیهای بصری و ایجاد مناظر زیبا، تقلیل صداهای آزار دهنده و تعدیل آلودگیهای صوتی، حفاظت و صیانت از محیط طبیعی و منابع موجود در آن، حفاظت از تنوع حیاتی گیاهان،عامل حفظ فضای سبز و سلامت و زیبایی سکونتگاههای انسان میگردد و نیاز انسانها را به فضای سبز موردنظر تأمین میکند.در واقع مهندسی فضای سبز با ایجاد و حفظ مناظر طبیعی در اطراف منازل و در سطوح وسیعتر؛ یعنی شهر و اطراف آن، کیفیت زندگی را در شهرها بالا میبرد. زیرا فضای سبز شهر، دستگاه تنفس شهر است. از سوی دیگر ایجاد فضای سبز به سلامت جسم و روان ساکنین شهرها کمک میکند تا مردمی که امکان استفاده روزمره از طبیعت را در خود شهر ندارند ، این امکان برای آنها به وجود آید.
تواناییهای لازم :
دانشجوی مهندسی فضای سبز باید به علم کشاورزی اعم از خاکشناسی، هواشناسی، چمنکاری، باغبانی و گلکاری آشنایی داشته باشد تا بتواند بذر چمن مناسب تهیه کرده و با کود مناسب و آبیاری به موقع، چمنی مناسب برای زمین بازی یا تزئین میادین گل تهیه نماید، همچنین بتواند گیاهانی با گلهای بزرگ و با دوام پرورش دهد و درختان مناسب برای حاشیه خیابانها انتخاب کرده و آنها را به درستی هرس کند.از سوی دیگر دانشجوی این رشته باید فردی با ذوق و هنرمند باشد و به طراحی و نقشهکشی علاقهمند باشد تا بتواند از گیاهان زینتی در طراحی محوطههای مسکونی، اداری و تجاری به خوبی بهره گیرد و در طراحی پارک و پارکسازی، طراحی فضاهای شهری و محوطههای ویژه مثل محوطههای صنعتی، دانشگاهی، شهرکهای مسکونی و اتوبانها به یاری ذوق و هنر خویش طرحهایی مناسب و زیبا ارائه دهد.
موقعیت شغلی در ایران :
تمامی شهرها به ویژه شهرهای بزرگ به فضای سبز و بهبود محیط زیست نیاز دارند. از همین رو سازمان پارکها و فضای سبز شهرداریها یکی از مراکز اصلی جذب فارغالتحصیلان این رشته است. متخصصان فضای سبز همچنین میتوانند به عنوان طراح، مدیر، ناظر و مجری فضای سبز موسسات دولتی و خصوصی و محوطههای اداری و مسکونی فعالیت نمایند یا به عنوان مربی هنرستانهای کشاورزی و مجری امور تحقیقات وزارت کشور، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت مسکن و شهرسازی مشغول به کار شوند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
ریاضیات عمومی ، گیاهشناسی ، اکولوژی، فیزیک عمومی، زیستشناسی، آمار و احتمالات، جامعه شناسی عمومی، آشنایی با کامپیوتر.
دروس اصلی :
آبیاری عمومی، درختان و درختچههای زینتی، رسم فنی ، چمنکاری ، طراحی و نقشهبرداری ، اصول باغبانی ، خاکشناسی عمومی ، گلکاری ، گیاهان آپارتمانی، حاصلخیزی خاکها و کودها، انسان و محیط زیست ، عکسهای هوایی، هوا و اقلیمشناسی .
دروس تخصصی :
بیان تصویری ، اصول طراحی، تاریخ معماری و مهندسی فضای سبز، مصالح و روشهای ساختمانی، طراحی سیستمهای آبیاری ، کاربرد کامپیوتر در فضای سبز، طراحی کاشت گیاهان زینتی ، طراحی فضاهای شهری ، سازهها در فضای سبز، طراحی محوطههای ویژه، مدیریت فضای سبز، کارآموزی، جلسه بحث ، پروژه.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: هدف تربیت افراد کارآمدی است که بتوانند در گروههای سه یا چهار نفره به عنوان دستیار یک متخصص بیهوشی، در یک بخش هوشبری انجام وظیفه کنند. دروس این رشته به صورت نظری، عملی و کارآموزی در عرصه است. فارغالتحصیلان هوشبری توانایی شناسایی دستگاههای اندازهگیری گازهای خون و سایر وسایل آزمایشگاهی مربوط به رشته بیهوشی و تنظیم و کاربرد آنها، شناسایی دستگاههای مختلف بیهوشی در اتاق عمل و استریلیزاسیون آنها، بیهوش ساختن بیمار زیر نظر متخصص و مراقبتهای قلبی و تنفسی و بیدار کردن او در پایان عمل، دردشناسی، احیای قلبی، ریوی، و انجام دادن بیحسّیهای ناحیهای و غیره در موارد کلینیکی پرستاری به روش علمی و مراقبت از بیماران بدحال را دارند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس اصلی و تخصصی :
روش بیهوشی، تشریح(آناتومی)، فیزیولوژی، میکروبشناسی و استریلیزاسیون، اصول پرستاری، رفتار در اتاق عمل، فیزیک، داروشناسی(فارماکولوژی)، اصطلاحات عمومی پزشکی و اختصاصی بیهوشی، کارآموزی، معرفی بیمار، بیماریشناسی، کمکهای اولیه و روش احیاء قلبی ریوی، داروشناسی اختصاصی، اصول مراقبتهای ویژه، کارآموزی در عرصه.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: کشور ایران با وجود 37 میلیون هکتار اراضی دارای قابلیت کشاورزی، 118 تا 100 میلیارد متر مکعب منابع آبی قابل استفاده و گسترش و تنوع آب و هوایی در 14 اقلیم گوناگون (کشور ایران از لحاظ تنوع تولید زراعی و باغی بین کشورهای جهان رتبه هشتم را دارد)، پتانسیل بسیار خوبی در بخش کشاورزی دارد. البته برای توسعه این بخش مهم که به حق آن را محور توسعه اقتصادی کشور تلقی کردهاند، باید از کشاورزی سنتی فاصله گرفت و با بهرهگیری از دانش کشاورزی به کشاورزی مکانیزه نزدیک شد، دانش و تخصصی که در گرایشهای مهندسی کشاورزی آموزش داده میشود.این رشته در 7 گرایش علومدامی، باغبانی، زراعت و اصلاح نباتات، گیاه پزشکی، علوم و صنایع غذایی، خاک شناسی و ترویج و آموزش کشاورزی از بین داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی دانشجو میپذیرد.
گرایش علوم دامی:
هر نوع دامی را که بخواهیم به طریق علمی پرورش دهیم، با پنج مقوله اساسی روبرو میشویم. یکی بحث پرورش دام به نحو صحیح، منطقی و عملی است که در این میان تغذیه به عنوان عاملی بسیار مهم در پرورش مطرح و در راستای آن مسأله مراتع و کشت علوفه نیز مطرح میشود. دومین عامل، اصلاح نژاد است که باعث میشود تا دام پر تولیدتری داشته باشیم. سومین عامل، بهداشت است که باعث کاهش تلفات و ضایعات و افزایش توان تولید میشود. عامل چهارم، مدیریت نیروی انسانی است که به یاری آن از نیروی فعال در مزارع به نحو مطلوب بهره برداری میشود. عامل آخر، تولیدات و بازاریابی است که براساس این عامل باید بررسی کرد که به چه نحوی تولیدات به بازار عرضه شود تا در سطح تولیدات، افتی ایجاد نگردد.مهندسی علوم دامی به بررسی و مطالعه این پنج عامل و نقش آنها در پرورش دام میپردازد. البته در کشور ما پرورش هر دامی در رشته علوم دامی نمیگنجد. برای مثال پرورش آبزیان بیشتر در رشته شیلات مطرح میشود؛ همچنین در کشور ما پرورش سگ ، گربه یا خوک رایج نیست.
تواناییهای لازم :
هر داوطلب علوم دامی باید بداند که بخش قابل توجهی از دروس این گرایش جنبه عملی دارد و دانشجو باید در دامداریها و زمینهای زراعی با نحوه پرورش و تغذیه دام آشنا گردد. از همین رو نباید نسبت به بوی کود یا دام حساس باشد و از حیواناتی مثل گاو و گوسفند یا حشراتی مثل زنبور عسل بترسد. از لحاظ درسی نیز دانشجوی این گرایش لازم است که به دروسی مانند آمار و زیستشناسی مسلط باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
بسیاری از دامداران ما به ضرورت حضور یک کارشناس علوم دامی در دامداریها واقف نیستند و در حالی که خودشان از اوج شیر، رکود سالانه، فاصله زایمان، جیره نویسی، اصلاح نژاد و درصد تلفات و بیماریها اطلاعی ندارند، از تخصص کارشناس علوم دامی نیز در زمینههای فوق بهرهای نمیبرند.البته این به آن معنا نیست که فارغالتحصیلان این گرایش هیچ موقعیت کاری ندارند، چون خوشبختانه در حال حاضر هر دامپروری باید از یک مهندس علوم دامی بهره بگیرد و همچنین بازار کار مهندسی علوم دامی در روستاها و شهرستانها نسبتاً مطلوب است و فارغالتحصیلان میتوانند علاوه بر کار در جهاد کشاورزی در مرغداریها و دامداریهای خصوصی نیز کار کنند یا اینکه خود یک دامداری را راهاندازی نمایند.همچنین میتوانند در آزمایشگاههای تغذیه برای خوراک یا آنالیز خوراک، آزمایشگاههای اصلاح نژاد دام و مراکز تحقیقاتی امور دام و آبزیان فعالیت نمایند.
درسهای این رشته در طول تحصیل:
دروس مشترک در 7 گرایش زراعت و اصلاح نباتات، علوم دامی،گیاه پزشکی، ترویج و آموزش کشاورزی، باغبانی، خاک شناسی و صنایع غذایی :
ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، اکولوژی، گیاهشناسی، آمار و احتمالات، بیوشیمی عمومی، زیستشناسی،آبیاری عمومی، هوا و اقلیمشناسی، اقتصاد کشاورزی، خاکشناسی عمومی، زراعت عمومی، باغبانی عمومی،حشرهشناسی و دفع آفات، ماشینهای کشاورزی، عملیات کشاورزی، اصول تبدیل و نگهداری فرآوردههای کشاورزی، دامپروری عمومی، آشنایی با کامپیوتر.
دروس تخصصی گرایش علوم دامی :
تغذیه دام ، اصول بهداشت دام، تشریح و فیزیولوژی دام، اصلاح دام ، بیماریهای دام و طیور، پرورش گاو شیری ، پرورش گوسفند و بز، پرورش طیور، فیزیولوژی تولید مثل، مرتعداری ، پرورش زنبور عسل ، کارآموزی.
گرایش گیاهپزشکی:
دانش گیاهپزشکی به جای معالجه انسان به حفظ و معالجه گیاهان اعم از گیاهان زراعی، زینتی و درختان میوه میپردازد و آنچه که گیاه را رنج میدهد و به سلامت آن صدمه میزند، مطالعه و بررسی میکند؛ یعنیدانشجوی این گرایش با آفاتی که در مزرعهها، انبارها، سیلوها و کشتیها به بخشهای مختلف گیاه صدمه میزند از قبیل حشرات، جوندگان و علفهای هرز یا بیماریهای گیاهی مانند قارچها، ویروسها و باکتریها آشنا میشود و نحوه سمپاشی را در مراحل مختلف رشد و نگهداری از گیاه و نحوه ضد عفونی انبارها را فرا میگیرد. البته باید توجه داشت که آنچه به گیاه صدمه میزند تنها بیماری نیست بلکه سرمازدگی، گرمازدگی و حتی کمبود مواد غذایی در خاک نیز گیاه را رنج میدهد و جزو ضایعات گیاهی محسوب میشود. از همین رو دانشجوی گیاه پزشکی باید موارد فوق را بشناسد و نحوه جلوگیری از این آسیبها را بیاموزد.
تواناییهای لازم :
گیاه پزشک ایرانی باید از یک سو با گونههای گیاهی و جانوری طبیعی ایران آشنا باشد و از سوی دیگر با موجودات زنده (آفات، بیماریها و علفهای هرز قرنطینهای) که دائم از مبادی ورودی رسمی یا از مرزهای طولانی کشور به صورت غیرقانونی وارد میشوند، آشنا بوده و با آنها مبارزه کند. در واقع مهندس گیاهپزشکی کاری دشوار، پیچیده و پر مسؤولیت را بر عهده دارد و باید از بیوشیمی، بیولوژی و آمار، اطلاعات وسیع و گستردهای داشته باشد.همچنین گیاهپزشکی نیاز به حافظه قوی دارد چون دانشجو باید اسامی لاتین حشرات و قارچها و رده آنها را به خاطر بسپارد و بالاخره دانشجوی این گرایش باید به کشاورزی و بخصوص حشرهشناسی علاقهمند باشد. زیرا بخش عمدهای از دروس این گرایش شامل آفات گیاهی میشود و در این درس حشرات مضر برای آفات و بیولوژی آنها آموزش داده میشود.
موقعیت شغلی در ایران :
شاید برخی از کشاورزان تصور کنند که اطلاعات لازم را درباره آب و خاک دارند اما هر کشاورزی میداند که برای مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی باید به یک متخصص مراجعه کند تا نوع سم و نحوه استفاده از آن را فرا گیرد. به عبارت دیگر کشور به فارغالتحصیل علاقهمند و توانای گیاهپزشکی نیاز مبرمی دارد. وزارت کشاورزی، شهرداریها و کلنیکهای گل و گیاه نیز از مراکز جذب فارغالتحصیلان این گرایش هستند.از سوی دیگر در حال حاضر مهندسین کشاورزی میتوانند با استفاده از طرح اشتغالزایی جهاد کشاورزی، از این وزارتخانه وام گرفته و گلخانه یا باغ میوه ایجاد کنند.قابل ذکر است که موقعیت فارغالتحصیلان این گرایش در شهرستانها بهتر است زیرا میتوانند در سازمان تحقیقات کشاورزی شهر خود فعالیت نمایند.
دروس تخصصی گیاه پزشکی:
حشرهشناسی ، قارچشناسی، آفات مهم گیاهان زراعی ، بیماریهای مهم گیاهان زراعی، آفات مهم درختان میوه، بیماریهای مهم درختان میوه، آفات و بیماریهای مهم گیاهان زینتی، جالیزی و سبزیها، اصول مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی، سمشناسی، تکنولوژی مبارزه شیمیایی، علفهای هرز و کنترل آنها، آفات انباری، کارآموزی.
گرایش ترویج و آموزش کشاورزی:
یکی از رسالتهای مهم هر رشتهای بردن دانش و علم آن رشته در بین اقشار مختلف جامعه است. به عبارت دیگر مطالبی که دانشجویان در دانشگاهها فرا میگیرند، مستقیماً برای عموم مردم قابل استفاده نیست بلکه باید تغییر و تحولی در آن صورت گیرد تا متناسب با سطح توانایی هر یک از مخاطبان بتوان ایدهها و نوآوریها را در اختیارشان قرار داد. در کشاورزی نیز ما با افراد مختلفی سر و کار داریم که از لحاظ سطح علمی و آگاهی در ردههای متفاوتی قرار دارند. افرادی که نیاز به دانش کشاورزی نوین دارند اما نمیتوانند این دانش را از کتب کشاورزی به دست بیاورند بلکه باید متخصصانی باشند که یافتههای جدید علمی را متناسب با سطح دانش و توان علمی این دسته از مخاطبان در اختیار آنها قرار دهند این متخصصان همان مهندسین ترویج و آموزش کشاورزی هستند.البته بخش آموزش این گرایش شامل آموزشهای رسمی نیز میشود؛ یعنی دانشجویان مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی در این بخش با نحوه برنامهریزی آموزشی، تدریس و مدیریت هنرستانها و دبیرستانهای کشاورزی آشنا میشوند.
تواناییهای لازم :
مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی یکی از رشتههای بین رشتهای است چون دروس آن حیطه گستردهای از علوم مختلف شامل ارتباطات، روانشناسی تربیتی، تکنولوژی آموزشی، علوم تربیتی، مدیریت، کامپیوتر، آمار و کشاورزی را دربرمیگیرد.به همین دلیل دانشجوی این گرایش باید هم در دروس مهم مهندسی کشاورزی مانند زیستشناسی، شیمی و ریاضی قوی باشد و هم توانمندیهای لازم برای تدریس را داشته باشد؛ یعنی باید صبر و حوصله بسیار داشته و با کوچکترین عدم پذیرش از سوی کشاورزان، دلسرد نشود. در ضمن باید نواندیش و خلاق باشد تا بتواند به بهترین نحو به ترویج و آموزش کشاورزی بپردازد و از روشهای متعدد و متفاوت تکنولوژی آموزشی مثل تهیه پوستر، فیلم و عکس در این راه استفاده نماید. همچنین باید شخصیتی برونگرا داشته باشد تا بتواند با طبقات مختلف جامعه به خصوص قشر روستایی ارتباط برقرار کند و با جلب اعتماد آنها، دانش تئوری و عملی را به کشاورزان منتقل سازد و در نهایت لازم است که از محیط روستایی و فعالیتهای کشاورزی لذت ببرد و علاقهمند به همکاری و کمک به دیگران باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
مهندسین ترویج و آموزش کشاورزی میتوانند به عنوان رئیس سازمان کشاورزی استان، مجری طرحهای تحقیقاتی - ترویجی، کارشناس ترویج و آموزش در وزارت تعاون، صندوق بیمه و سازمان مدیریت و برنامهریزی مشغول به فعالیت شوند و باعث ارتقای سطح زندگی روستاییان گردند. یا به عنوان کارشناس، گروهی از مروجین را برای انتقال یافتههای نوین به روستاییان آماده کرده، بر کار آنها نظارت کنند.همچنین میتوانند به عنوان مدیر، آموزشگر، برنامهریز آموزشی یا تکنولوژیست آموزشی در هنرستانها و دبیرستانهای کشاورزی فعالیت نمایند یا در سمینارها و کنگرههای علمی مسؤول وسایل دیداری و شنیداری شوند و به عنوان سردبیر روزنامهها و نشریات کشاورزی در جامعه خدمت کنند.لازم به ذکر است که در بخش کشاورزی، نیاز به آموزش هم برای زنان و هم برای مردان روستایی وجود دارد، بنابراین فارغالتحصیلان این گرایش چه زن و چه مرد میتوانند فرصت شغلی مناسبی داشته و نقش بسیار ارزندهای در بهبود وضعیت روستاییان داشته باشند.
دروس تخصصی گرایش ترویج و آموزش کشاورزی :
مقدمات روانشناسی تربیتی، جامعه شناسی روستایی ، مقدمات مردمشناسی عشایری ، اصول آموزش و پرورش ، اصول آموزش بزرگسالان، اصول آموزش کشاورزی، اصول ترویج کشاورزی، اصول مدیریت آموزش و ترویج ، اصول برنامهریزی ترویجی، طرح و تهیه برنامه آموزشی، نوآوری و نوپذیری، آموزش سمعی و بصری ، اصول مقاله نویسی فنی و ترویجی، ترویج و آموزش کشاورزی عملی .
گرایش باغبانی:
باغبانی آمیختهای از علم، هنر، تجربه و مهارت در پرورش گیاهان باغبانی است. گیاهانی که شامل درختان میوه، گلها و گیاهان زینتی، سبزیجات و گیاهان دارویی میشود و دانشجوی مهندسی باغبانی در طی چهار سال با ویژگیهای ژنتیکی این چهار دسته از گیاهان، پاسخهایی که گیاهان به شرایط محیطی میدهند و پاسخهایی که به تیمارهای ما مثل آبیاری، کود، هرس و ... میدهند، آشنا میشود و به خاطر همین بررسیهای دقیق فیزیولوژیکی گیاهان است که باغبانی یک رشته علمی است، علمی که باعث بهتر شدن کمیت و کیفیت محصولات باغبانی شده است. برای مثال به یاری علم باغبانی، گیاهان زینتی دوام بیشتری پیدا کرده و گلهای بزرگتری میدهند. یا در قدیم بعضی از خیارهایی که میخریدیم تلخ بود اما امروزه به یاری اصلاح نژاد و رسیدگیهای لازم خیار تلخ وجود ندارد.
تواناییهای لازم :
باغبانی یک کار عملی است، باید آن را حس کرد، باید با آب و خاک ارتباط برقرار کرد و باید بررسی کرد که در زمینه باغبانی چه کارهایی در دنیا انجام شده است و از آنها ایده گرفت. به همین دلیل دانشجوی مهندسی کشاورزی ـ باغبانی لازم است که سرِ زمین برود و به کار با خاک و گل و گیاه علاقهمند باشد.همچنین دانشجوی این گرایش باید به علوم زیستی به ویژه گیاهشناسی علاقهمند بوده و به آن تسلط داشته باشد برای اینکه تنوع گیاهی در این گرایش فوقالعاده زیاد است.گفتنی است که باغبانی به خاطر ماهیت گیاهان بخصوص گیاهان زینتی با مسائل ذوقی سر و کار دارد. بنابراین افرادی که زمینههای هنری در آنها قوی است و به گل و گیاه نیز علاقه دارند، در این گرایش موفقتر خواهند شد.
موقعیت شغلی در ایران :
باغبانی از نظر اقتصادی رشته پردرآمدی برای تولیدکنندگان است، چون فارغالتحصیلان این گرایش در صورت داشتن سرمایه لازم میتوانند به تولید گلها، گیاهان زینتی و دارویی، سبزیجات یا میوههای گلخانهای بپردازند.از سوی دیگر چون دانشگاه آزاد اسلامی در سطح وسیعی دانشجوی مهندسی باغبانی نمیگیرد، هنوز بازار کار این گرایش اشباع نشده است.فارغالتحصیلان مهندسی باغبانی میتوانند در سازمان برنامه و بودجه یا جهاد کشاورزی نیز کارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی انجام دهند یا به عنوان کارشناس در مزارع و باغهای خصوصی فعالیت نمایند.
دروس تخصصی گرایش باغبانی:
اصول باغبانی، اصول اصلاح نباتات، علفهای هرز و کنترل آنها، حاصلخیزی خاک و کودها، ازدیاد نباتات ، سبزیکاری عمومی، سبزیکاری خصوصی، میوههای مناطق معتدل ، فیزیولوژی بعد از برداشت، گلکاری ، میوههای ریز، اصلاح و بذر گیری گل و گیاه ، میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری، فیزیولوژی گیاهی ، کارآموزی .
گرایش خاکشناسی:
مهندسی کشاورزی ـ خاکشناسی به شناسایی خاک، بهرهبری از خاک در جهت تولید مواد غذایی و حفاظت از محیط زیست، مدیریت خاک و آب، آلودگی خاک، اصلاح خاکهای شور و قلیایی، مصرف بهینه کودهای شیمیایی و آلی و کاربری خاک برای مصارف گوناگون از قبیل جنگل، مرتع، زراعت آبی، زراعت دیم و شهرسازی میپردازد. به عبارت دیگر دانشجویان این گرایش با مراحل پیدایش و تکامل خاک، ردهبندی و نامگذاری انواع خاک، روشهای مختلف کنترل فرسایش و حفظ، نگهداری و تقویت خاکهای زراعی آشنا میشوند و رابطه بین خاک با آب و گیاه و عوامل مختلف اقلیمی را مطالعه میکنند و با بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و واکنش آن در برابر اضافه یا کم شدن مواد مختلف به بهروری هرچه بیشتر محصولات زراعی کمک میکنند.
تواناییهای لازم :
دروس پایه در مهندسی کشاورزی ـ خاکشناسی، شیمی و زمینشناسی است و دانشجویان این گرایش باید به این دروس و همچنین محیط زیست و منابع طبیعی علاقهمند باشند و آمادگی کار در آزمایشگاهها، صحرا و مزارع را داشته باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
فرض کنید که یک باغدار میخواهد باغی 30 یا 50 هکتاری را کود بدهد. تعیین میزان کود و نوع کود برعهده مهندس کشاورزی ـ خاکشناسی است. همچنین مهندس این گرایش میتواند کاربری زمینهای مختلف را تعیین کند؛ یعنی مشخص کند که یک زمین برای زراعت، باغبانی یا مسکن مناسب است. در ضمن نوع محصول مناسب برای زمین زراعی را نیز پیشنهاد بدهد. در حال حاضر نیز مهندس کشاورزی ـ خاکشناسی میتواند در وزارت جهاد کشاورزی، محیط زیست، شهرداریها یا در بخش خصوصی فعالیت کند.
دروس تخصصی گرایش خاکشناسی:
فیزیک خاک، شیمی خاک، خاکهای شور و قلیایی، پیدایش و ردهبندی خاکها، حاصلخیزی خاک و کودها، بیولوژی خاک، فرسایش و حفاظت خاک، رابطه آب و خاک و گیاه، ارزیابی خاکها و اراضی، نقشهبرداری خاکها، مبانی زهکشی، تغذیه گیاه، کارآموزی.
گرایش زراعت و اصلاح نباتات:
زراعت و اصلاح نباتات در کنار گرایشهای باغبانی و علوم دامی یکی از سه گرایش تولیدکننده مهندسی کشاورزی است. در این میان گرایش زراعت و اصلاح نباتات به رشد و نمو، میزان عملکرد و روشهای بهینهسازی تولید گیاهان زراعتی نظیر گندم، جو، ذرت، چغندر قند، سویا و آفتابگردان میپردازد. گیاهانی که غذای انسان و دام به آنها وابسته است و در واقع مهمترین گیاهان زراعتی به شمار میآیند. همچنین در این گرایش طریقه اصلاح گیاهان که پایه ژنتیکی دارد، مطالعه میشود تا با اصلاح ژنتیکی، گیاهانی با کیفیت و بازدهی بیشتری داشته باشیم. برای مثال با تلاقی گندمهای مختلف، گندمی را تولید کنیم که بالاترین بازدهی و بهترین کیفیت را داشته باشد.
تواناییهای لازم :
استادان و متخصصان این گرایش معتقدند که زندگی شخصی دانشجویان زراعت و اصلاح نباتات باید به نوعی وابسته به کشاورزی باشد. چون تجربه نشان داده شده است، دانشجویانی که زندگی شهری دارند در دروس عملی کشاورزی با مشکلات زیادی مواجه میشوند. همچنین افرادی که به کار در مزرعه و آزمایشگاه علاقهمند باشند در این گرایش موفقتر هستند.
موقعیت شغلی در ایران :
اگر فارغالتحصیل این گرایش سرمایه داشته باشد به خوبی میتواند یک زمین زراعی را به صورت مکانیزه اداره کند و در صورت نداشتن سرمایه نیز میتواند جذب مؤسسات تولید واحدهای کشاورزی گردد. به ویژه این که با اجرای آئیننامههای نظام مهندسی کشاورزی که توسط مجلس تصویب شده است، هر زمین زراعی اعم از دولتی و خصوصی باید تحت نظارت یک مهندس زراعت و اصلاح نباتات اداره گردد. گفتنی است در حال حاضر دولت به هریک از فارغالتحصیلان مهندسی کشاورزی در صورت داشتن توانمندیهای لازم 20 میلیون تومان وام برای انجام فعالیتهای کشاورزی میدهد.
دروس تخصصی گرایش زراعت و اصلاح نباتات :
مرتعداری، دیمکاری، علفهای هرز و کنترل آنها، رابطه آب و خاک و گیاه، اصول اصلاح نباتات، اصلاح نباتات خصوصی، زراعت نباتات صنعتی، زراعت نباتات علوفهای، فیزیولوژی گیاهان زراعتی، کارآموزی.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
دیباچه: زمین سبز بود؛ به سبزی بهشت و رودخانه تمیز و شفاف و زلال، و طبیعت با بارش هر باران از شادابی و طراوات لبریز میشد. سالها گذشت. جمعیت شهر رو به فزونی گذاشت. خانههای تازه ساخته شد و به جای درختان سرسبز، کارخانهها جان گرفتند. چرخهای تولید کارخانه که به کار افتاد، فاضلاب صنعتی را به میان آب رودخانه جاری ساخت. آن وقت ماهیهای کوچک و بزرگ، ذرات آلوده کننده آب را با آب ششهایشان تنفس کردند و گروه گروه جان باختند. آب، خاک و هوای آلوده، نفس درختان را نیز قطع کرد و اکنون ما در این زمین که با دستهای خودمان، خاکستریاش کردهایم، هر لحظه شاهد مرگ سبزی و سبزینگی،پاکی و شادابی و در نهایت هستی و زندگی هستیم. این بحران در کشور ما بسیار جدی و فراگیر به چشم میخورد. برای مثال در مناطق کلیدی و شاخصی همچون پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده جهاننما، ذخایر حیات وحش ما نسبت به دهه 50 به یک چهارم و در مقایسه با دهه 60 به نصف تقلیل یافته است. به عبارت دیگر، ذخیره کنونی جمعیت حیات وحش کشور ما 25% دهه 50 و 50% دهه 60 است !حال چه باید کرد؟ و چگونه میتوان بار دیگر آسمان را آبی و زمین را با رنگهایی زنده و شاداب رنگآمیزی نمود و حیات و زندگی را به طبیعت ایران بازگرداند؟کارشناسان منابع طبیعی با بررسی علم اکولوژی، حل مسائل زیستمحیطی، ارائه طرحهای عملی برای حفظ و توسعه پوشش گیاهی، بهرهبرداری صحیح از اراضی مطابق با قابلیت آنها، توسعه فعالیت آبخیزداری و مدیریت آب و خاک، تلاش میکنند تا این آرزو را محقق سازند.این رشته در مقطع کارشناسی دارای 5 گرایش محیطزیست، مرتع و آبخیزداری، جنگلداری، شیلات و علوم و صنایع چوب و کاغذ است. گرایش محیطزیستمحیطزیست یک رشته چند بخشی یا بین رشتهای است و آمیختهای از علوم بیولوژی، اکولوژی، فیزیک، شیمی، ریاضی، آمار، اکولوژی کاربردی و جغرافیا میباشد. این گرایش تلاش میکند تا بین محیط انسان یا محیط شهری و محیط فراشهری مثل مرتع، جنگل و ... پل بزند تا بشر با استفاده از دانش روزافزون خود به نحوی عمل کند که با نیازها و امیدهایش هماهنگی بیشتری داشته باشد و در نهایت زندگی بهتری رابرای خود و آیندگان فراهم سازد.همچنین تلاش میکند تا با ارائه دانش و آگاهیهای لازم درباره اکولوژی حیات وحش، اکولوژی دریاها، نحوه آلودگی محیطزیست، نحوه طراحی پارکهای ملی و جنگلی و ... به حمایت و حفاظت از محیطزیست و حل مشکلات زیست محیطی بپردازد.در کشور ما محیط زیست در مقطع کارشناسی یکی از گرایشهای مهندسی منابع طبیعی است و در آن بیشتر به اکوسیستمهای طبیعی پرداخته میشود، اما استادان محیطزیست معتقدند که باید مثل سایر کشورهای دنیا، محیطزیست را به عنوان یک رشته مجزا ارائه دهیم و در آن علاوه بر اکوسیستمهای طبیعی به اکوسیستمهای شهری نیز پرداخته شود. چون در حقیقت محیطزیست به تعامل و ارتباط بین محیطهای انسانی و طبیعی میپردازد و صحیح نیست که این دو را مجزا از یکدیگر بررسی کنیم.(در سال 83 مهندسی محیط زیست به عنوان یک رشته مجزا در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، وابسته به وزارت آموزش و پرورش ارائه شده است.)
موقعیت شغلی در ایران :
در سال 1382 ارزش اقتصادی هر هکتار دریا از نظر تعدیل و تنظیم گازها، کنترل آشفتگی، تنظیم آب، تهیه آب، تصفیه آب، تولید مواد غذایی، تامین مواد خام، ارزش فرهنگی، توریسم و ... 71609310 ریال، هر هکتار ساحل 50244800 ریال، هر هکتار جنگل 12015600 ریال، هر هکتار مرتع 2876800 ریال و هر هکتار تالاب 183334000 ریال محاسبه شده است.متأسفانه بسیاری از این منابع ارزشمند که تجدیدناپذیر یا به سختی قابل تجدید هستند، در کشور ما به دلیل بیمبالاتی و بیتوجهی در معرض نابودی قرار گرفتهاند. چرا که ما توجه به قوانین و معیارهای محیطزیست را یک امر ضروری و اجتنابناپذیر نمیدانیم و حتی در نظر برخی از شرکتها و سازمانها، سازمان حفاظت محیطزیست، یک سازمان دردسرآفرین است و باید به نحوی از زیر اصول و قوانین آن شانه خالی کرد!و باز به همین دلیل در طرحها و پروژههای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ما، محیط زیست نه تنها حرف اول را نمیزند بلکه در انتها نیز جایگاه مشخصی ندارد! با این همه، چون امروزه مسائل و مشکلات زیستمحیطی صرفاً به یک کشور، یک منطقه یا یک قاره محدود نمیشود و هیچ کشوری نمیتواند ادعا کند که انتشار آلودگی و مشکلات ناشی از آن، مختص به کشور متبوعش میباشد، حفظ محیطزیست به یک ائتلاف جهانی تبدیل شده است و تمام کشورها و جوامع بشری پذیرفتهاند که باید در توسعه صنعتی با توجه به ارزیابی دقیق زیستمحیطی، تجدید نظر کرد.
این امر باعث شده است که در کشور ما نیز متخصصان محیطزیست در تمام مقاطع تحصیلی بویژه کارشناسیارشد و دکترا در سازمانهای متعددی از جمله:
سازمان حفاظت محیطزیست، شهرداریها، مهندسین مشاور، وزارت کشور، وزارت نیرو، سازمان توسعه و برنامهریزی، وزارت صنایع، وزارت نفت حضور داشته باشند. تا جایی که به گفته دکتر مخدوم استاد محیط زیست دانشگاه تهران، هیچ یک از فارغالتحصیلان کارشناسیارشد و دکترای محیطزیست بیکار نیستند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی منابع طبیعی:
ریاضیات، فیزیک عمومی، زمینشناسی، گیاهشناسی، اکولوژی، شیمی عمومی، زیست شناسی، آمار و احتمالات، هوا و اقلیمشناسی، خاکشناسی عمومی، قوانین و مدیریت منابع طبیعی، جامعهشناسی روستایی، آشنایی با کامپیوتر، هیدرولوژی عمومی،
دروس تخصصی گرایش محیطزیست :
اکولوژی حیاتوحش، مبانی مدیریت حیاتوحش، بیولوژی حیوانات شکاری، پرندهشناسی، قوانین و مدیریت محیطزیست و شیلات، اکولوژی دریاها، فنون مدیریت حیات وحش، آلودگیهای محیطزیست، انسان و محیطزیست، پارکهای ملی، جنگل و پردیسها، طراحی و مهندسی پارکهای ملی و جنگلی، ارزیابی محیطزیست، پارکداری، جلسه بحث، پروژهگرایش مرتع و آبخیزداریدر گرایش مرتع و آبخیزداری دانشجویان میآموزند که با توجه به امکانات آبی، خاکی، اقلیمی، زمینشناسی و پوشش گیاهی چگونه میتوان از عرصه منابع طبیعی، به ویژه از مراتع موجود، بیشترین بهره را برد برای مثال با توجه به پوشش گیاهی یک منطقه، چه مقدار میتوان دام وارد منطقه کرد و چه مقدار عرصه کشاورزی داشت؟ همچنین به یاری مدیریت آبخیزداری میتوان از مسائلی مثل سیلاب و خشکسالی که ضررهای هنگفت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارد، جلوگیری کرد. به عبارت دیگر، کارشناس این رشته با تقویت پوشش گیاهی، اصلاح آبراههها و بانکتزدن (ایجاد خطوط افقی بر روی دامنه کوهها و تپهها و کاشت نهال) میتواند از فرسایش خاک و ایجاد سیلاب جلوگیری کند.اهمیت این مسأله زمانی آشکار میشود که بدانیم کشور ما به دلیل پیشروی شنهای روان به مناطق مرکزی و شرقی کشور، در معرض بیابانزایی قرار دارد. همچنین فرسایش خاک، موجب پرشدن مخازن سدها و آسیبرسانی جدی به این منابع ارزشمند میگردد. به همین دلیل، لازم است به یاری متخصصان مرتع و آبخیزداری، از فرسایش آب و خاک جلوگیری کرد و در جهت اصلاح و توسعه مراتع قدم برداشت.
موقعیت شغلی در ایران :
شرط اول حیات اقتصادی ـ سیاسی هر کشور، استقلال و وجود نیروی انسانی متعهد، متفکر و کاردان است. زیرا نیروی انسانی لایق و کاردان میتواند با استفاده از قدرت تصمیمگیری و استقلال و برنامهریزی خوب دولت، از عامل دوم؛ یعنی منابع سرشار خدادادی از قبیل آب، خاک، جنگل، مرتع برای بهبود زندگی و رفاه مردم و جامعه بهرهبرداری کند. به عبارت دیگر تعادل این دو عامل، شرط مطلوب و اساسی بهرهوری بهینه و تداوم حیات یک جامعه است.کارشناسان منابع طبیعی نقش مهمی در ایجاد تعادل بین این دو عامل دارند. زیرا از یک سو، عامل مهمی در حفظ و گسترش منابع طبیعی هستند و از سوی دیگر، نحوه استفاده و بهرهبرداری بهینه از این منابع را میدانند.برای مثال، فارغالتحصیلان گرایش مرتع و آبخیزداری میتوانند با برنامهریزیهای صحیح و نظارت بر حسن اجرای آنها و آموزش به منظور اصلاح و توسعه مراتع، جلوگیری از فرسایش آب و خاک و پر شدن مخازن سدها و تثبیت شنهای روان، نقش بسیار مهمی در حفظ و گسترش منابع طبیعی از قبیل مرتع، آب و خاک داشته باشند.در کل فارغالتحصیل توانمند این رشته، فرصتهای شغلی مناسبی در شرکتهای دولتی، خصوصی و نیمهخصوصی مرتبط با وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات خاک و حفاظت آبخیزداری، سازمان جنگلها و شرکتهای مشاوره منابع طبیعی دارد.
دروس تخصصی گرایش مرتع و آبخیزداری :
شناسایی گیاهان مرتعی، ژئو مرفولوژی، زراعت نباتات علوفهای، خاک مناطق خشک و نیمهخشک، هیدرولوژی کاربردی، حفاظت خاک، کارتوگرافی، ارزیابی خاکهای زراعی، اکولوژی مرتع، دامداری، اصلاح و توسعه مراتع، آنالیز و ارزیابی مراتع، جنگلکاری در مناطق خشک، آبخیزداری، مقدمات مردمشناسی عشایری، جلسه بحث، پروژه.
گرایش شیلات:
صنعت شیلات در کشور ما در مقایسه با تحولاتی که در صید و صیادی جهان در 50 سال اخیر روی داده، نسبتاً جوان است و حتی سرانه مصرف ماهی در ایران از 5/4 کیلوگرم فراتر نرفته است؛ رقمی که همردیف سرانه ماهی در کشورهای فاقد ذخایر آبزیان است. این در حالی است که آبزیان، به دلیل کاهش کلسترول خون،جلوگیری از بروز بیماریهای قلب و عروق، وجود انواع اسیدهای آمینه مورد نیاز برای رشد و نمو بدن و داشتن درصد قابل توجهی مواد معدنی و ویتامین، ارزش غذایی بیشتری نسبت به گوشتهای قرمز و سفید دارند.از سوی دیگر، فعالیتهای شیلاتی در کشور، صرفنظر از تأمین بخشی از مواد پروتئینی، منبع مناسبی برای اشتغال، تأمین ارز و اهرمی برای توسعه و عمران مناطق ساحلی است. در واقع، در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، شیلات جایگاه مهمی دارد.شک نیست که اجرای طرحهای شیلاتی کشور، به نیروهای کارآمد و متخصص نیازمند است، افرادی که با استفاده از منابع آبی برای تأمین پروتئین مورد نیاز مردم فعالیت کنند.هدف رشته مهندسی منابع طبیعی گرایش شیلات، پرورش و آموزش کارشناسان و متخصصان در همین زمینه است. در این گرایش، دانشجویان با علوم مختلف بیولوژی جانوری، گیاهی و اکولوژی دریایی به عنوان زیربنای شیلات آشنا میشوند ، درباره آبزیان آبهای داخلی و دریایی، نحوه تکثیر و پرورش آبزیان، صید و صیادی ونحوه عملآوری فرآوردههای دریایی مطالعه میکنند.اهمیت این رشته زمانی آشکارتر میشود که بدانیم بهرهبرداری صحیح و پایدار از منابع دریایی، حفاظت از منابع و بازسازی ذخایر، تنوعبخشی در تولید و افزایش تولید، بهبود و ارتقای کیفیت محصولات شیلاتی از تولید به مصرف، استفاده از فناوریهای جدید مهندسی ژنتیک در شیلات، تولید فرآوردههای بیولوژیک، اشتغال و درآمد ارزی، بدون نگرش علمی و متکی بر یافتههای تحقیقاتی در شیلات، امکانپذیر نیست.
موقعیت شغلی در ایران :
آمارهای سازمان کشاورزی و خواروبار جهانی "فائو" نشان میدهد که درآمد خالص حاصل از تجارت ماهی (صادرات منهای واردات) کشورهای در حال توسعه، اخیراً به 7/17 میلیارد دلار رسیده است. این رقم بزرگتر از ارزش کل صادرات چای، برنج، کاکائو و قهوه است.در کشور ما نیز صنعت شیلات نقش مهمی در ایجاد اشتغال، بویژه از جهت کیفی دارد. زیرا بخش عمدهای از فعالیتهای شیلات در مناطق دورافتاده و محروم انجام میشود؛ مناطقی که حضور فعالیتهای انسانی از دید سیاسی و امنیتی بسیار مهم است. همچنین، ایفای نقشی که فعالیتهای شیلاتی در کاهش پدیده بیکاری پنهان در مناطق روستایی و سواحل صیادی دارد، برای کشور حائز اهمیت است. زیرا فعالیتهایی که به منظور استفاده از منابع کوچک آبی طبیعی و نیمهطبیعی برای پرورش ماهی، صنایع کوچک پشتیبانی، و فرآوری و تعمیر ادوات صیادی انجام میشود، در کاهش بیکاری پنهان و افزایش درآمد ساکنان این مناطق، بسیار مؤثر است. همانطور که پیش از این گفتیم، برای اجرای برنامههای شیلات، پرورش افراد فنی و کارشناس از اهمیت خاصی برخوردار است؛ افرادی که میتوانند با توسعه فعالیتهای آبزی پروری، بازسازی ذخایر دریای خزر و منابع آبهای داخلی، ترویج مصرف آبزیان پرورشی به عنوان غذای سلامتی، بهبود کیفیت عرضه آبزیان پرورشی، ایجاد مزارع انفرادی پرورش آنها و مراکز تکثیر آبزیان، ارائه آموزشهای مورد نیاز آبزی پروران به منظور تقویت و ارتقای دانش فنی تولید کنندگان، مطالعه وارائه مناسبترین روشهای تکثیر و پرورش آبزیان ، افزایش راندمان و بهبود کیفیت آبزیان پرورشی، شناسایی و مطالعه اراضی مستعد توسعه پرورش آبزیان و انجام تحقیقات در امر شناخت بیماریها، بهداشت و تغذیه آبزیان، نقش بسیار مهم و اساسی در رشد و ارتقای صنعت شیلات بر عهده داشته باشند.
دروس تخصصی گرایش شیلات :
لیمونولوژی، اصول تکثیر و پرورش آبزیان، تکثیر و پرورش ماهی، تکثیر و پرورش آبزیان، اکولوژی دریاها، اصول تغذیه آبزیان، ماهیشناسی عمومی، بیماریها و انگلهای آبزیان، هیدروتکنیک و طراحی استخرها، ماهیشناسی و سیستماتیک، بهداشت و تکنولوژی فرآوردههای شیلاتی، هیدروشیمی، جلسه بحث، پروژه.
گرایش جنگلداری:
گرایش جنگلداری مجموعهای از علوم و فنون است که برای شناخت جوامع مختلف جنگلی و آگاهی از کیفیت و کمیّت آنها، تربیت، پرورش و بهرهبرداری مستمر از تولیدات جنگلی، روشهای مختلف قطع و حمل درختان قطع شده، جادهسازی درجنگل و مهمتر از همه، حفاظت، احیا و توسعه مناطق جنگلی به عنوان تعدیل و تنظیم کننده شرایط آب و هوایی و خاکی و منبع تولید کننده چوب به کار گرفته میشوند.برای مثال، دانشجویان با مطالعه درس "حمایت جنگل" با عوامل تخریب جنگل آشنا شده و روشهای بهبود و حفاظت و نگهداری از جنگل را میآموزند؛ روشهایی که میتواند عامل کاهش فرسایش خاک و فراهم ساختن زیستگاههایی برای حیات وحش گردد. همچنین با مطالعه درسهایی مثل جنگلداری، بهرهبرداری از جنگل و سیاست جنگل میآموزند که چگونه با فراهم ساختن مناطقی برای چرای دامها، میتوان فشار وارد شده بر زمینهای جنگلی را کاهش داد یا چگونه میتوان چوب مورد استفاده برای ساخت وسایل چوبی و سوخت و انرژی را فراهم ساخت تا به این وسیله، هم منافع اقتصادی حاصله از جنگل و هم اکولوژی آن حفظ گردد.
موقعیت شغلی در ایران :
ایران با داشتن 24 تا 25 درصد بیابان از مجموع وسعت کشور، با مشکل مهم و حیاتی فرسایش خاک رو به رو است. این فرسایش، مشکلات اقتصادی بسیاری را در کانونهای بحرانی کشور ایجاد کرده است و تنها راه مبارزه با آن، احیای پوشش گیاهی مناطق بحرانی و حفظ و صیانت از جنگلها است. به عبارت دیگر، فارغالتحصیلان توانمند این رشته چون هم از اطلاعات فنی - مهندسی و هم از علوم طبیعی و اقتصادی و اجتماعی مربوط به مناطق جنگلی برخوردار هستند، فرصتهای شغلی مناسبی دارند که از آن جمله میتوان به کارشناس متخصص در تهیه طرحهای جنگلکاری و جنگلداری و سایر طرحهای مربوط به حفاظت و توسعه جنگلها در سازمان جنگلها و مراتع کشور، وزارت جهاد کشاورزی، شهرداریها، سازمان پارکها و فضای سبز و سازمان محیط زیست اشاره کرد. همچنین همکاری با شرکتها و مؤسسات مجری طرحهای راهسازی در زمینه نقشهبرداری، طراحی و محاسبه و اجرای راهها و جادههای جنگلی، فعالیت در شرکتهای مشاوره منابع طبیعی به صورت همکاری در طرحهای جنگلداری خصوصی و شرکتهای بهرهبرداری از جنگلها از جمله فعالیتهایی است که فارغالتحصیلان مهندسی منابع طبیعی گرایش جنگلداری میتوانند در آنها حضور داشته باشند.
دروس تخصصی گرایش جنگلداری:
اندازهگیری جنگل، جنگلشناسی، جادهسازی، جنگلداری، اقتصاد جنگل، بهرهبرداری جنگل، خاکشناسی جنگل، اکولوژی جنگل، درختشناسی، شناخت حیوانات شکاری، پارکهای ملی و جنگلی و پردیسها، سیاست جنگل، حمل و نقل چوب، حمایت جنگل، جنگلکاری و نهالستانهای جنگلی، صنایع چوب، جلسه بحث، طرح جنگلداری.
گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ:
علوم و صنایع چوب و کاغذ مجموعه علوم و فنونی است که با فراگیری آنها دانشجویان در زمینه نحوه رویش و تولید چوب و عوامل مؤثر بر آن، اختصاصات ساختمانی و طبقهبندی و درجهبندی چوبها و کاغذها، خواص فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی و کاربردی چوب و کاغذ، تبدیل شیمیایی و مکانیکی و نیز بازرگانی و داد و ستد چوب و کاغذ و تولیدات آنها آگاهی لازم را کسب میکنند.
موقعیت شغلی در ایران :
فارغالتحصیل علوم و صنایع چوب و کاغذ میتواند به عنوان مدیرفنی در بخشهای دولتی یا خصوصی مجتمعهای چوب و کاغذ و کارخانجات تولید چوب فعالیت کند یا به عنوان کارشناس در دفاتر فنی سازمان جنگلها و مراتع مشغول به کار گردد.
دروس تخصصی گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ :
فیزیک چوب، شیمی چوب، مدیریت صنعتی، چوببری ، روکش و تخته لایه ، استاندارد و درجهبندی چوب، صنایع مبلمان، مکانیک چوب، تخته خرده چوب، تخته فیبر، چوبخشککنی، تکنولوژی تهیه خمیر کاغذ، حفاظت کار و ایمنی در صنایع چوب، بازار چوب، سازههای چوبی، کنترل کیفیت محصول، کاغذسازی، جلسه بحث.
تواناییهای لازم :
آیا میشود پرندهها را از روی کتاب شناخت یا با حیاتوحش در فضای دانشکده آشنا شد؟ بدون شک، چنین چیزی امکانپذیر نیست. زیرا بومشناسی به معنای خانهشناسی است؛ یعنی بایستی به درون طبیعت رفت و از نزدیک با اصول حاکم بر آن آشنا شد و معضلات و مشکلات زیستمحیطی را در خود طبیعت شناخت و سپس در صدد ارائه راه حل برآمد.به همین دلیل دانشجوی منابع طبیعی باید به طبیعت علاقهمند باشد و با صبر و حوصله و تلاش و کوشش بسیار، رمز و راز حیات را از طبیعت بیاموزد.علاقه و عشق به طبیعت و محیطزیست لازمه این رشته است؛ زیرا بدون عشق نمیتوان هفتهها در صحرا، جنگل، دشت یا تالاب برای بررسی رفتار یک حیوان یا پیدا کردن یک گونه خاص حیوانی یا گیاهی حضور داشت و بعضاً شرایط نامساعد جوی یا حشرات موذی مثل ساس، کنه، عقرب و ... را تحمل کرد.همچنین دانشجوی منابع طبیعی باید از هوش و خلاقیت سرشاری برخوردار باشد تا بتواند مشکلات محیطزیست را به خوبی و به درستی ببیند و راه حلی برای آن مشکل بیابد. چون مشکلات زیستمحیطی صبر نمیکنند تا ما هر زمان که دلمان خواست به فکر چارهاندیشی بیفتیم و امکان دارد یک مشکل در زمانی کوتاه به یک فاجعه تبدیل شود. در مورد توانمندیهای لازم برای هر گرایش نیز باید گفت که دانشجوی محیطزیست باید در زمینه صنعت، فرهنگ، سیاست و اقتصاد اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد و بتواند درباره مسائل یاد شده ابراز عقیده کند. زیرا محیطزیست به دانشجویانی که دروس را حفظ کنند، نیازی ندارد. بلکه دانشجویانی باید وارد این رشته شوند که برای مشکلات زیستمحیطی پروژه و طرح ارائه داده و خود مجری طرحهایشان باشند. در گرایش مرتع و آبخیزداری نیز چون دارای دو جنبه مرتع و آبخیزداری است، دانشجویانی با علایق و توانمندیهای متفاوت میتوانند جذب آن شوند.برای مثال، ما در اصلاح یک منطقه هم میتوانیم روی پوشش گیاهی و هم روی مسائل فیزیکی، مثل ایجاد سدبندهای کوچک بر روی آبراههها تأکید داشته باشیم. در این میان، آنچه با پوشش گیاهی ارتباط دارد به مرتع باز میگردد و آبخیزداری بیشتر به مسائل آب و مسائل مکانیکی مثل سد، ارتباط دارد. از همینرو، دانشجویانی که پس از فارغالتحصیلی میخواهند در زمینه آبخیزداری فعالیت کنند، باید در دروس فنی مثل ریاضی و فیزیک قویتر باشند. بخش مرتع این رشته نیز بیشتر به محیطزیست، شناخت گیاهان مختلف و شناخت اکولوژی مرتبط میشود.منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش