هفته سوم:----o-( ذوالکفــــــل " راستگویی ")-o

همیشه سعی بر گفتن حقیقت داشتم

و از این زمان به بعد این تلاش رو بیشتر میکنم و انشالله که از صادقین باشم

اللهم عجل لولیک فرج

باز هم برای سلامتی مسئولین سایت و خانم طهمورث که فکر کنم واسشون مشکلی پیش اومده آروزی سلامتی و تندرستی میکنم

و از دوستان هم تقاضا میکنم که برای این بزرگواران که زحمت زیادی میکشن دعا کنن

امام على علیه السّلام فرمودند:
(علامة) اَلإْيمانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَيْثُ يَضُرُّكَ عَلَى الْكَذِبِ حَيْثُ يَنْفَعُكَ؛
 (نشانه) ايمان، اين است كه راستگويى را هر چند به زيان تو باشد بر دروغگويى، گرچه به سود تو باشد، ترجيح دهى.
 نهج البلاغه، حكمت 458.

صداقت و راستگویی راستگویی از اعمال نیكوی انسانی و نزد دین و خرد از جایگاه ویژه ای برخوردار است. فطرت پاك انسان ایجاب می كند كه آدم سالم و متعادل، دل و زبانش یكسو و هماهنگ باشد، ظاهر و باطنش یكی باشد و آنچه را باور دارد بر زبان جاری كند.

دیدگاه اسلام

اسلام دینی فطری است و راستی نیز خواست فطرت است، پس این دو پیوندی ناگسستنی دارند و در روایات اسلامی با تعابیر گوناگونی بر راستگویی مسلمانان تأكید شده و آن را از اصول ایمان و تدیّن به حساب آورده اند.

آثار راستگویی

آثار ارزنده هر پدیده‌ ای بستگی به ارزش و اهمیت آن دارد و چون راستی از اهمیت بالایی برخوردار است، پیامدهای ارزشمند و نیكویی دارد كه برخی از آنها به شرح زیر است:

امام باقر ـ علیه السلام ـ :

«اَلا فَاصْدُقُوا فَاِنَّ اللهَ مَعَ الصِّدْقِ»

هان! راست بگویید كه خدا با راستی است.

امام كاظم ـ علیه السلام ـ :

«مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَكی عَمَلُهُ»

کسی كه زبانش راست بگوید، كردارش پاك می شود.

امیرمؤمنان ـ صلوات الله علیه ـ :

«عاقِبَهُ‌ الصِّدقِ نَجاهٌ وَ‌ سلامهٌ»

فرجام راستگویی، نجات و سلامت است.

اگر انسان راستگو بود و به این وصف شناخته شد، مورد اعتماد مردم قرار می گیرد و آنان، سخن او را درست می شمارند و می پذیرند، در این صورت، اگر برای شخص صادق، گرفتاری پیش بیاید، امتیاز راستگویی، سبب نجات او می شود و از گرفتاری و خطر به سلامت می گذرد.

البته در جایی كه راستگویی خطر مهمتری برای او یا دیگران به بار می آورد، راست گفتن واجب نیست و در صورت امكان باید توریه كرد، گرچه راستگویی در هرحال مایه نیك فرجامی و نجات از عذاب الهی خواهد بود.

از امیرمؤمنان ـ علیه السلام ـ روایت شده:

«عَلیْكَ بِالْصِّدقِ، فَمَنْ صَدَقَ فی اَقوالِهِ جَلَّ قَدْرُهُ»

بر تو باد به راستگویی، زیرا كسی كه در گفتارش صادق باشد، مقام و منزلتش بزرگ می شود.

علی ـ علیه السلام ـ فرمود:

«اَرْبَعٌ مَنْ اُعطِیهُنَّ فَقَدْ اُعطیَ خَیْرَ الدُّنیا و الاخرِهِ، صِدْقُ حَدیثٍ وَ‌ اَداءُ اَمانَهٍ وَ عِفَّهُ بَطْنٍ وَ حُسْنُ خلقٍ»

چهارچیز است،‌كه به هر كس بخشیده شده باشد، به تحقیق خیر دنیا و آخرت به او بخشیده شده است: راستگویی، اداكردن امانت، نگهداری شكم (از حرام و مشتبه) وخوش اخلاقی.

قرآن كریم می فرماید:

«قالَ اللهُ هذا یومُ یَنفَعُ الصّادِقینَ صِدقُهُمْ، لَهُم جنّاتٌ تجری مِنْ تحتِها الانهارُ خالِدینَ‌ فیها اَبداً،رَضِیَ اللهُ عَنهم و رَضوُا عَنْهُ، ذلِكَ الفَوزُ العظیم»

خداوند می گوید: امروز روزی است كه راستی راستگویان به آنها سود می بخشد، برای آنها باغهایی (از بهشت) است كه آب از زیر (درختان) آن جریان دارد و جاودانه و برای همیشه در آن می مانند، خداوند از آنها خشنود و آنها از خداوند خشنود خواهند بود و این رستگاری بزرگی است.

بنابراین آیه شریفه، آنان كه مسؤولیت و رسالت خود را انجام دادند و در دنیا، در گفتار و كردار صادق بوده و جز راه صدق و درستی نپیمودند، از كار خود بهره كافی خواهند برد و به رستگاری بزرگ كه خشنودی خدای سبحان است، دست خواهند یافت.

صدق فتنه انگیز

با همه‌ قداست و ارزشی كه راستگویی دارد، باید توجه داشت كه گاهی راستگویی مایه دردسر، ضرر و فساد می گردد كه از دیدگاه اسلام كاری نادرست و ممنوع است؛ زیرا در پاره ای از موارد بر اثر راستگویی، اسراری كشف می شود و در نتیجه، منشأ درگیری، فتنه انگیزی و گاه منجر به قتل و خونریزی می گردد. در این موارد، دروغ غائله را فرو می نشاند و از بروز اختلاف و درگیری جلوگیری می كند. پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:

«ثَلاثٌ یَقْبَحُ فیهنَّ الصِّدقُ: النَّمیمهُ و اِخبارُكَ الرَّجُلَ عَنْ اَهْلِهِ بِما یَكْرَهُهُ، و تَكذیبُكَ الرَّجُلَ عَنِ الْخَبرِ»

راستگویی در سه چیز ناپسند است: سخن چینی، سخن گفتن با مرد درباره همسرش به چیزی كه او را ناخوش آید. تكذیب خبری كه شخص می دهد.

همچنین امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:

«اگر درباره مسلمانی از یك مسلمان سؤال شد و او راست بگوید و (به واسطه راستگویی) ضرری به آن مسلمان وارد سازد، از دروغگویان نوشته می شود و اگر كسی درباره مسلمانی از یك مسلمان سؤال كند و او دروغ بگوید و (به واسطه دروغگویی) منفعتی به او برساند، نزد خدا از راستگویان نوشته می شود.»

معنای این روایت این است كه مؤمن باید موقعیت سنج و زیرك باشد و نسبت میان سخن و سود آن را بسنجد و طرف با اهمیت را برگزیند نه اینكه برای سودجویی فردی یا گروهی، دروغ بگوید.

هر كار نيكی پيامدهای ارزشمندی داره ك همراهی و ياری خداوند متعال، نجات و سلامتی، بزرگی مقام، خير دنيا و آخرت، پاداش اخروی و پاكی كردار از آثار نيك صداقت و راستی است. درواقع کسی ک در گفتارش صادق باشد مقام و منزلتش نزد خدا و مردم بزرگ می شود.

امام موسی كاظم(ع) در اين‌باره می‌فرمايد: «كسی كه زبانش راست بگويد، كردارش پاك می‌شود.»

 نخستین تأُثیری که صدق و راستی از خود به یادگار می‌گذارد مسأله جلب اطمینان و اعتماد در همکاریهای دسته‌جمعی هست، می‌دونیم ک اساس زندگی انسان کار گروهیست و هنگامی کار گروهی امکان پذیر هست ک افراد گروه نسبت ب یکدیگر اطمینان داشته باشن و اطمینان در صورتی حاصل می‌شه ک صداقت و امانت در میان افراد گروه حاکم باشه
مثلاً سیاستمداری که یک یا چند بار به مردم دروغ میگه ب سرعت نفوذ و اعتماد خودشو در میان مردم از دست می‌ده...

متأسفانه تو جامعه کنونی ب دلیل مشکلات فراوانی ک ب وجود اومده خیلیا مجبور میشن ب دروغ روی بیارن تا کاراشون راه بیفته و این چیزیه ک تو تعالیم انبیا ازش نهی شده، دروغگو، دروغ نمی گوید مگر سبب حقارتی که در نفس خود احساس می کند. مدیونی ک عاجز از پرداخت دین خویشتن است در منزل می شینه و ب فرزندش دستور دروغ می ده ک ب طلبکار بگو پدرم منزل نیست؛ بیسوادی ک در مجلس فضلا احساس حقارت می کنه و خودشو از نظر علمی عاجز می بینه در مباحثه وارد نمی شود و ب دروغ می گه ک مریضم. خلاصه دروغگویان بعلت ضعف و حقارتی ک در باطن خود احساس می کنن پناه به دروغ می برن تا از این راه خودشونو مصون از تعرض و خطر قرار بدن. به هز نسبتی که فرد و خانواده بیشتر دچار ضعف و حقارت باشن میزان دروغشونم بیشتر میشه...اگه انسان ب آثار معجزه‌آسای راستگویی پی برده باشد بیشتر شیفته‌ی راستگویی می‌شه و راستگویی رو جزئی از برنامه‌های زندگی خود قرار می‌ده.

امام صادق علیه السلام فرمودند: به حضرت اسماعیل از آن رو «صادق الوعد» گفتند که با کسی در جایی قرار گذاشت و تا مدتی (یکسال هم گفته اند) همان جا منتظر ماند. ازاین رو، خداوند او را صادق الوعد نامید.

راستگویی، کلید طلایی گنج مقصود است و همگان می توانند با آن، هم ره به سرای ایمان ببرند و هم به گنج پربهای دیانت و شریعت دست یابند.

 

به این ترتیب می‌توان گفت :

1. پایه و اساس هرگونه پیشرفت معنوی و مادی در اجتماع اعتماد متقابل برخاسته از صدق و راستی است.

2. صداقت و راستی به انسان آبرو و شخصیت می‌دهد در حالی که دروغ مایه رسوایی و بی‌آبرویی است.

3. صدق و راستی و امانت به انسان شجاعت و شهامت می‌بخشد در حالی که انسان دروغگو و خائن همیشه در ترس به سر می‌برد چرا که شاید دروغ و خیانت او نمایان شود.

4. راستگویی انسان را از بسیاری از گناهان نجات می‌دهد چرا که می‌داند اگر خلافی انجام دهد به گناه خود اعتراف می‌کند پس گرد گناه نمی‌رود .

5. صدق و راستی بسیای از مشکلات را از بین می‌برد و راه رسیدن به مقصد را آسان می‌کند مثلاً حجم پرونده‌های حقوقی به حداقل می‌رسد

 

پیامبر اکرم(ص) در عمر پربرکتشان از هر فرصتی و کلامی به نحو احسنت در راستای اهداف الهی و رساندن افراد به کمال معنوی استفاده می نمودند و نکاتی را متناسب با آن موضوع ارائه می فرمودند تا بتوانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم با گفتار و رفتارهایشان مردم را هدایت کنند.

مردی‌ خدمت‌ حضرت‌ رسول(صلی الله علیه و آله) آمد و عرض‌ كرد: مرا راهنمائی‌ كن‌ به‌ نافع ترین‌ كارها حضرت‌ فرمود: " راستگویی‌ را پیشه‌ كن‌ و از دروغ‌ بپرهیز هر گناه‌ دیگری‌ می‌خواهی‌ انجام‌ ده"، از این‌ سخن‌ مرد، در شگفت‌ شد و فرمایش‌ آن‌ جناب‌ را پذیرفته‌ و مرخص‌ گردید. با خود گفت‌ پیغمبر(صلی الله علیه و آله) مرا از غیر دروغگویی‌ نهی‌ كرده‌ پس‌ اكنون‌ به‌ خانه‌ فلان‌ زن‌ زیبا می‌روم‌ و با او زنا می‌كنم‌ همینكه‌ به‌ طرف‌ خانه‌ او رفت‌ فكر كرد اگر این‌ عمل‌ را انجام‌ دهد و كسی‌ از او بپرسد از كجا می‌آیی‌ نمی‌تواند دروغ‌ بگوید و بر فرض‌ راست‌ گفتن‌ به‌ كیفر شدید و بدبختی‌ بزرگی‌ مبتلا می‌شود. لذا منصرف‌ شد. باز فكر كرد گناه‌ دیگری‌ انجام‌ دهد همین‌ اندیشه‌ و خیال‌ را نمود در نتیجه‌ از همه‌ گناهان‌ بواسطه ترك‌ دروغ‌ دوری‌ جست.

بهترین مطالب در مورد راستگویی احادیثی از معصومین ع میباشد که در زیر چند مورد را بیان میکنم :

حدیث (1) امام صادق عليه السلام :

إِنَّ اللّه  عَزَّوَجَلَّ لَم يَبعَث نَبيّا إِلاّ بِصِدقِ الحَديثِ وَأَداءِ المانَةِ إِلَى البَرِّ وَالفاجِرِ؛
خداى عزوجل هيچ پيامبرى را نفرستاد، مگر با راستگويى، و برگرداندن امانت به نيكوكار و يا بدكار.

كافى، ج2، ص104، ح1

حدیث (2) امام صادق عليه السلام :

إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَن يُصَدِّقُهُ اللّه  عَزَّوَجَلَّ يَعلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ وَتُصَدِّقُهُ نَفسُهُ تَعلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛
راستگو را نخستين كسى كه تصديق مى كند، خداى عزوجل است كه مى داند او راستگوست و نيز نفس او تصديقش مى كند كه مى داند راستگوست.

كافى، ج2، ص104، ح6

حدیث (3) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

يا عَلىُّ اصدِق وَإِن ضَرَّكَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ يَنفَعُكَ فِى الآجِلِ وَلاتَكذِب وَإِن يَنفَعكَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ يَضُرُّكَ فِى الآجِلِ؛
اى على راست بگو اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولى در آينده به نفع توست و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولى در آينده به ضرر توست.

ميراث حديث شيعه، ج2، ص17، ح65

حدیث (4) امام على عليه السلام :

أَربَعٌ مَن أُعطيَهُنَّ فَقَد أُعطىَ خَيرَ الدُّنيا وَالخِرَةِ صِدقُ حَديثٍ وَأَداءُ أَمانَةٍ وَعِفَّةُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛
چهار چيز است كه به هر كس داده شود خير دنيا و آخرت به او داده شده است: راستگويى، اداء امانت، حلال خورى و خوش اخلاقى.

غررالحكم، ج2، ص151، ح2142

حدیث (5) امام على عليه السلام :

اَلصّادِقُ عَلى شَفا مَنجاةٍ وَكَرامَةٍ وَالكاذِبُ عَلى شُرُفِ مَهواةٍ وَمَهانَةٍ؛
راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى.

نهج البلاغه، خطبه 86

حدیث (6) امام صادق عليه السلام :

لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصيامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَكَهُ استَوحَشَ ، وَلكِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَديثِ وأداءُ الأمانَةِ؛
فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد.

كافى، ج2، ص104، ح2

حدیث (7) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

إِذا رَأَيتَ مِن أَخيكَ ثَلاثَ خِصالٍ فَارجُهُ: اَلحَياءُ وَالمانَةُ وَالصِّدقُ؛
هر گاه در برادر (دينى) خود سه صفت ديدى به او اميدوار باش: حيا، امانتدارى و راستگويى.

نهج الفصاحه، ح205

حدیث (8) امام على عليه السلام :

اَلمؤمِنُ صَدوقُ اللِّسانِ بَذولُ الحسانِ؛
مؤمن بسيار راستگو و بسيار نيكوكار است.

غررالحكم، ج2، ص9، ح1596

حدیث (9) امام صادق عليه السلام :

مَن صَدُقَ لِسانُهُ زَكى عَمَلُهُ؛
هر كس راستگو باشد عملش پاكيزه مى شود و رشد مى كند.

كافى، ج2، ص105، ح11

حدیث (10) امام على عليه السلام :

يَبلُغُ الصّادِقَ بِصِدقِهِ ما يَبلُغُهُ الكاذِبَ بِاحتيالِهِ؛
راستگو، با راستگويى خود به همان مى رسد كه دروغگو با حيله گرى خود.

غررالحكم، ج6، ص471، ح11006

حدیث (11) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

اَلصِّدقُ طُمَنينَةٌ وَ الكَذِبُ ريبَةٌ ؛

راستگويى [مايه] آرامش و دروغگويى {مايه} تشويش است.

نهج الفصاحه، ح 1864

حدیث (12) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

اِعلَم اَنَّ الصِّدقَ مُبارَكٌ وَ الكِذبَ مَشؤومٌ؛
 بدان كه راستگويى، پر بركت است و دروغگويى، شوم.

تحف العقول، ص 14

حدیث (13) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

عَلَيكُم بِالصِّدقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِى الجَنَّةِ وَ ايّاكُم وَ الكِذبِ فَاِنَّهُ مَعَ الفُجورِ وَ هُما فِىالنّارِ ؛

شما را سفارش مى كنم به راستگويى، كه راستگويى با نيكوكارى همراه است و هر دو در بهشت اند و از دروغگويى بپرهيزيد كه دروغگويى همراه با بدكارى است و هر دو در جهنم اند.

نهج الفصاحه، ح 1976

حدیث (14) امام على عليه السلام :

خَيرُ اِخوانِكَ مَن دَعاكَ اِلى صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلى اَفضَلِ العمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛

بهترين برادرانت (دوستانت)، كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى دعوت كند و با اعمال نيك خود، تو را به بهترين اعمال برانگيزد.

غررالحكم، ح 5022

حدیث (15) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

مَن اُلهِمَ الصِّدقَ فى كَلامِهِ وَ النصافَ مِن نَفسِهِ وَ بِرَّ والِدَيهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنسِى ءَ لَهُ فى اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَيهِ فى رِزقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقلِهِ وَ لُـقِّنَ حُجَّتَهُ وَقتَ مُساءَلَتِهِ ؛

به هر كس، راستگويى در گفتار، انصاف در رفتار، نيكى به والدين و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخير مى افتد، روزيش زياد مى گردد، از عقلش بهره مند مى شود و هنگام سئوال [مأموران الهى] پاسخ لازم به او تلقين مى گردد.

اعلام الدين، ص265

 برگرفته از سایت http://www.aviny.com

حدیث (16) امام صادق عليه السلام :

اُنظُر ما بَلَغَ بِهِ عَلىٌّ عليه السلام عِندَ رَسولِ اللّه  صلى الله عليه و آله فَالزَمهُ فَإِنَّ عَليّا عليه السلام إِنَّما بَلَغَ ما بَلَغَ بِهِ عِندَ رَسولِ اللّه  صلى الله عليه و آله بِصِدقِ الحَديثِ وَأَداءِ المانَةِ؛
بنگر على عليه السلام با چه چيز آن مَقام را نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله پيدا كرد همان را پيروى كن. همانا على عليه السلام آن مقام را نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با راستگويى و امانتدارى بدست آورد.

كافى، ج2، ص104، ح5

حدیث (17) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

لاتَنظُروا إِلى كَثرَةِ صَلاتِهِم وَصَومِهِم وَ كَثرَةِ الحَجِّ وَالمَعروفِ وَطَنطَنَتِهِم بِاللَّيلِ، وَلكِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَديثِ وَأَداءِ المانَةِ؛
به زيادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نكنيد، بلكه به راستگويى و امانتدارى آنها توجه كنيد.

بحارالأنوار، ج75، ص 114، ح5

حدیث (18) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

اِضمَنوالى سِتّا مِن اَنفُسِكُم اَضمَن لَكُمُ الجَنَّةَ اُصدُقُوا اِذا حَدَّثتُم وَأوفُوا اِذا وَعَدتُم وَاَدُّوا اِذا ئتُمِنتُم وَاحفَظوا فُروجَكُم وَغُضّوا اَبصارَكُم وَكُفّوا اَيديَكُم؛
شش چيز را براى من ضمانت كنيد تا من بهشت را براى شما ضمانت كنم، راستى در گفتار، وفاى به عهد، بر گرداندن امانت، پاكدامنى، چشم بستن از گناه و نگه داشتن دست (از غير حلال).

نهج الفصاحه، ح321

حدیث (19) امام صادق عليه السلام :

اَلحِلمُ سِراجُ اللّه ... وَالحِلمُ يَدورُ عَلى خَمسَةِ أَوجُهٍ: أَن يَكونَ عَزيزا فَيَذِلَّ أَو يَكونَ صادِقا فَيُتَّهَمَ أَو يَدعُوَ إِلَى الحَقِّ فَيُستَخَفَّ بِهِ أَو أَن يُؤذى بِلا جُرمٍ أَو أَن يُطالِبَ بِالحَقِّ وَيُخالِفوهُ فيهِ، فَإِن آتَيتَ كُلاًّ مِنها حَقَّهُ فَقَد آصَبتُ... ؛
بردبارى چراغ خداست... پنج چيز است كه بردبارى مى طلبد: شخص عزيز باشد و خوار شود، راستگو باشد و نسبت ناروا داده شود، به حق دعوت كند و سبكش بشمارند، بى گناه باشد و اذيت شود، حق طلبى كند و با او مخالفت كنند. اگر در هر پنج مورد، به حق رفتار كنى، بردبار هستى... .

بحارالأنوار، ج71، ص 422، ح61

حدیث (20) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

يا عَلىُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الكَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ كُلِّهِم؛
يا على دانشمند سه نشانه دارد: راستگويى، حرام گريزى و فروتنى در برابر همه مردم.

التوحيد، ص127

حدیث (21) امام على عليه السلام :

خَيرُ اِخوانِكَ مَن دَعاكَ اِلى صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلى اَفضَلِ العمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛

بهترين برادرانت (دوستانت)، كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى دعوت كند و با اعمال نيك خود، تو را به بهترين اعمال برانگيزد.

غررالحكم، ح5022

حدیث (22) امام على عليه السلام :

(علامة) اَليمانُ أَن تُؤثِرَ الصِّدقَ حَيثُ يَضُرُّكَ عَلَى الكَذِبِ حَيثُ يَنفَعُكَ؛
(نشانه) ايمان، اين است كه راستگويى را هر چند به زيان تو باشد بر دروغگويى، گرچه به سود تو باشد، ترجيح دهى.

نهج البلاغه، حكمت458

حدیث (23) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

إِنَّ اللّه  عَزَّوَجَلَّ أَحَبَّ الكَذِبَ فِى الصَّلاحِ وَأبغَضَ الصِّدقَ فِى الفَسادِ؛
خداوند عزوجل، دروغى را كه باعث صلح و آشتى شود دوست دارد و از راستى كه باعث فتنه شود بيزار است.

من لا يحضره الفقيه، ج4، ص353، ح5762

حدیث (24) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

اَلصِّدقُ طُمَنينَةٌ وَ الكَذِبُ ريبَةٌ ؛

راستگويى [مايه] آرامش و دروغگويى [مايه] تشويش است.

نهج الفصاحه، ح 1864

حدیث (25) امام صادق عليه السلام :

إِنَّهُ قالَ لِبَعضِ شيعَتِهِ ـ عَلَيكُم بِالوَرَعِ وَالاِجتِهادِ، وَصِدقِ الحَديثِ وَأَداءِ المانَةِ وَالتَّمَسُّكِ بِما أَنتُم عَلَيهِ، فَإِنَّما يَغتَبِطُ أَحَدُكُم إِذا انتَهَت نَفسُهُ إِلى هاهُنا، وَأَومى بِيَدِهِ إِلى حَلقِهِ؛
امام صادق عليه السلام به بعضى از شيعيان خود فرمودند: بر شما لازم است پرهيزكارى و تلاش و راستگويى و امانت دارى و چنگ زدن به مذهب خود، زيرا هر يك از شما به هنگام جان دادن، غبطه او را خواهند خورد.

دعائم الاسلام، ج1، ص66

حدیث (26) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

إِن أَحبَبتُم أَن يُحِبَّكُمُ اللّه  وَرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائتُمِنتُم وَاصدُقوا إِذا حَدَّثتُم وَأَحسِنوا جِوارَ مَن جاوَرَكُم؛
اگر مى خواهيد كه خدا و پيغمبر شما را دوست بدارند وقتى امانتى به شما سپردند رد كنيد و چون سخن گوييد راست گوييد و با همسايگان خود به نيكى رفتار نماييد.

نهج الفصاحه، ح 554

حدیث (27) امام صادق عليه السلام :

اَلمَكارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَكونَ فيكَ فَلتَكُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّيفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُكافاةُ عَلىَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛
مكارم ده تاست : اگر مى توانى آنها را داشته باش ... : استقامت در سختى ها، راستگويى، امانتدارى، صله رحم، ميهمان نوازى، اطعام نيازمند، جبران كردن نيكى ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.

غررالحكم، ج6، ص441، ح10926

حدیث (28) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

يا عَلىُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الكَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ كُلِّهِم؛
يا على دانشمند سه نشانه دارد: راستگويى، حرام گريزى و فروتنى در برابر همه مردم.

التوحيد، ص127

حدیث (29) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

اَقرَبُكُم غَدا مِنّى فِى المَوقِفِ اَصدَقُكُم لِلحَديثِ وَاَدَّاكُم لِلاَمانَةِ وَاوفاكُم بِالعَهدِ وَاَحسَنُكُم خُلقا وَاَقرَبُكُم مِن النّاسِ؛
نزديك ترين شما به من در قيامت، راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد، خوش اخلاق ترين و نزديك ترين شما به مردم است.

بحارالأنوار، ج75، ص94، ح12 

حدیث (30) امام صادق عليه  السلام :

إِنَّ اللّه  عَزَّوَجَلَّ لَمْ يَبْعَثْ نَبيّا إِلاّ بِصِدْقِ الْحَديثِ وَأَداءِ الأَْمانَةِ إِلَى الْبَرِّ وَالْفاجِرِ؛

خداى عزوجل هيچ پيامبرى را نفرستاد، مگر با راستگويى، و برگرداندن امانت به نيكوكار و يا بدكار.

كافى، ج 2، ص 104، ح 1

برگرفته از سایت :http://www.aviny.com

حدیث (31) امام صادق عليه  السلام :

إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَنْ يُصَدِّقُهُ اللّه  عَزَّوَجَلَّ يَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ وَتُصَدِّقُهُ نَفْسُهُ تَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛

راستگو را نخستين كسى كه تصديق مى كند، خداى عزوجل است كه مى داند او راستگوست و نيز نفس او تصديقش مى كند كه مى داند راستگوست.

كافى، ج 2، ص 104، ح6

حدیث (32) رسول اكرم صلى  الله  عليه  و  آله :

يا عَلىُّ اصْدِقْ وَإِنْ ضَرَّكَ فِى الْعاجِلِ فَإِنَّهُ يَنْفَعُكَ فِى الآجِلِ وَلاتَكْذِبْ وَإِنْ يَنْفَعْكَ فِى الْعاجِلِ فَإِنَّهُ يَضُرُّكَ فِى الآجِلِ؛

اى على راست بگو اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولى در آينده به نفع توست و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولى در آينده به ضرر توست.

ميراث حديث شيعه، ج 2، ص 27، ح 65

حدیث (33) امام على عليه  السلام :

اَلصّادِقُ عَلى شَفا مَنْجاةٍ وَكَرامَةٍ وَالْكاذِبُ عَلى شُرُفِ مَهْواةٍ وَمَهانَةٍ؛

راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى.

نهج البلاغه، خطبه 86

حدیث (34) امام صادق عليه  السلام :

لا تَغْتَرّوا بِصَلاتِهِمْ وَلا بِصيامِهِمْ، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّوْمِ حَتّى لَوْ تَرَكَهُ اسْتَوْحَشَ ، وَلكِنِ اخْتَبِروهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَديثِ وَأداءُ الأمانَةِ؛

فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد.

كافى، ج2، ص 104، ح2

حدیث (35) رسول اكرم صلى  الله  عليه  و  آله :

إِذا رَأَيْتَ مِنْ أَخيكَ ثَلاثَ خِصالٍ فَارْجُهُ: اَلْحَياءُ وَالأَْمانَةُ وَالصِّدْقُ؛

هر گاه در برادر (دينى) خود سه صفت ديدى به او اميدوار باش: حيا، امانتدارى و راستگويى.

نهج الفصاحه، ح 205

حدیث (36) امام صادق عليه  السلام :

مَنْ صَدُقَ لِسانُهُ زَكى عَمَلُهُ؛

هر كس راستگو باشد عملش پاكيزه مى شود و رشد مى كند.

كافى، ج 2، ص 105، ح 11

حدیث (37) امام على عليه  السلام :

يَبْلُغُ الصّادِقَ بِصِدْقِهِ ما يَبْلُغُهُ الْكاذِبَ بِاحْتيالِهِ؛

راستگو، با راستگويى خود به همان مى رسد كه دروغگو با حيله گرى خود.

غررالحكم، ج 6، ص 471، ح 11006

حدیث (38) امام سجاد عليه  السلام :

خَيْرُ مَفاتيحِ الاُمورِ الصِّدقُ وَ خَيْرُ خَواتيمِهَا الْوَفاءُ؛

بهترين شروع كارها صداقت و راستگويى و بهترين پايان آنها وفا است.

بحارالأنوار، ج 78، ص 161

حدیث (39) امام موسى كاظم عليه  السلام :

اَداءُ الاَمانَةِ وَالصِّدْقُ يَجْلِبانِ الرِّزْقَ، وَالْخيانَةُ وَالْكَذِبُ يَجْلِبانِ الفَقْرَ وَ النِّفاقَ؛

اداى امانت و راستگويى روزى را زياد مى كند و خيانت و دروغگويى باعث فقر و نفاق مى شود.

بحارالأنوار، ج 78، ص 327

حدیث (40) امام على عليه  السلام :

مَنْ تَحَرَّى الصِّدْقَ خَفَّتْ عَلَيهِ المُؤُنُ؛

هر كس صداقت و راستگويى پيشه كند، بار زندگى براى او سبك مى شود.

تحف العقول، ص 91

حدیث (41) امام على عليه  السلام :

مَا السَّيْفُ الصّارِمُ فى كَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛

شمشير بُرّنده در دست شجاع براى او دشمن شكن تر از راستگويى نيست.

شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج20، ص296، ح387

حدیث (42) امام على عليه  السلام :

اَقْبَحُ الصِّدقِ ثَناءُ الرَجُلِ عَلى نَفْسِهِ؛

زشت‏ترين راستگويى، تعريف انسان از خودش مى‏باشد.

غررالحكم، ج 2، ص 388، ح 2942

حدیث (43) امام على عليه  السلام :

اِذا اَحَبَّ اللّه‏ُ عَبْدا اَلْهَمَهُ الصِّدْقَ؛

هرگاه خداوند بنده‏اى را دوست بدارد، راستگويى را به او الهام مى‏نمايد.

غررالحكم، ج 3، ص 161، ح 4101

حدیث (44) امام على عليه  السلام :

يَكْتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدْقِهِ ثَلاثا:حُسْنَ الثِّقَةِ بِهِ، وَالْمَحَبَّةَ لَهُ، وَالْمَهابَةَ عَنْهُ؛

راستگو با راستگويى خود، سه چيز را به دست مى‏آورد: اعتماد، محبت و شكوه (در دل‏ها).

غررالحكم، ج 6، ص 480، ح 11038

حدیث (45) رسول اكرم صلى‏ الله‏ عليه ‏و ‏آله :

لا تَنْظُروا اِلى كَثْرَةِ صَلاتِهِم وَ صَوْمِهِم وَ كَثْرَةِ الحَجِّ وَالْمَعروفِ وَ طَنْطَنَتِهِم بِاللَّيْلِ، وَلكِنِ انْظُرُوا اِلى صِدْقِ الحَديثِ وَ اَداءِ الاَمانَةِ؛

به زيادى نماز و روزه و حج و نيكى و وِرد و ذكر شبانه مردم نگاه نكنيد، بلكه به راستگويى و امانتدارى آنان توجه نماييد.

عيون اخبار الرضا عليه ‏السلام ، ج1، ص 56، ح 197

حدیث (46) رسول اكرم صلى‏ الله‏ عليه ‏و ‏آله :

ثَلاثٌ يَقْبَحُ فيهِنَّ الصِّدْقُ: اَلنِّميمَةُ، وَ اِخبارُكَ الرَّجُلَ عَنْ اَهلِهِ بِما يَكْرَهُهُ، وَ تَكذيبُكَ الرَّجُلَ عَنِ الخَبَرِ؛

در سه چيز راستگويى زشت است: سخن‏چينى، خبر ناخوشايند دادن به مردى درباره زن و فرزندش و تكذيب كردن خبر كسى.

خصال، ص 87 ، ح 20

حدیث (47) رسول اكرم صلى‏ الله‏ عليه ‏و ‏آله :

عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِى الْجَنَّةِ وَ اِيّاكُمْ وَالْكِذْبَ فَاِنَّهُ مَعَ الْفُجورِ وَ هُما فِى النّارِ؛

شما را سفارش مى‏كنم به راستگويى، كه راستگويى با نيكى همراه است و هر دو در بهشت‏اند و از دروغگويى بپرهيزيد كه دروغگويى همراه با بدكارى است و هر دو در جهنم‏اند.

نهج الفصاحه، ح 1976

حدیث (48) امام صادق عليه ‏السلام :

اَلْكَلامُ ثَلاثَةٌ: صِدْقٌ وَكِذْبٌ وَ إِصْلاحٌ بَيْنَ النّاسِ قالَ: قيلَ لَهُ: جُعِلْتُ فِداكَ مَا الاِْصْلاحُ بَيْنَ النّاسِ؟ قالَ: تَسْمَعُ مِنَ الرَّجُلِ كَلاما يَبْلُغُهُ فَتَخْبُثُ نَفْسُهُ، فَتَلْقاهُ فَتَقولُ: سَمِعْتُ مِنْ فُلانٍ قالَ فيكَ مِنَ الْخَيْرِ كَذا وَ كَذا، خِلافَ ما سَمِعْتَ مِنْهُ؛

سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح ميان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح ميان مردم چيست؟ فرمودند: از كسى سخنى درباره ديگرى مى‏شنوى كه اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى‏شود. پس تو آن ديگرى را مى‏بينى و بر خلاف آنچه شنيده‏اى، به او مى‏گويى: از فلانى شنيدم كه در خوبى تو چنين و چنان مى‏گفت.

كافى، ج2، ص 341، ح 16

حدیث (49) رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :

اَلصِّدْقُ طُمَأْنينَةٌ وَ الْكَذِبُ ريبَةٌ؛

راستگويى مايه آرامش و دروغگويى مايه تشويش است.

نهج الفصاحه، ح 1864

حدیث (50) رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :

اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَصْديقا لِلنّاسِ اَصْدَقُهُمْ حَديثا وَ اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَكْذيبا اَكْذَبُهُمْ حَديثا؛

هر كس راستگوتر است سخن مردم را بيشتر باور مى‏كند و هر كس دروغگوتر است مردم را بيشتر دروغگو مى‏داند.

نهج الفصاحه، ح 591

حدیث (51) امام على عليه‏السلام :

تَحَرِّى الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْكَذِبِ اَجْمَلُ شيمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛

راستگو بودن و پرهيز نمودن از دروغ، زيباترين اخلاق و بهترين ادب است.

كافى، ج 8 ، ص 150، ح 132

حدیث (52) امام على عليه‏السلام :

وَ هُوَ خاتَمُ النَّبيّينَ، اَجْوَدُ النّاسِ كَفّا وَ اَرْحَبُ النّاسِ صَدْرا وَ اَصْدَقُ النّاسِ لَهْجَةً وَ اَوْفَى النّاسِ ذِمَّةً وَ اَلْيَنُهُمْ عَريكَةً وَ اَكْرَمُهُمْ عِشْرَةً مَنْ رَآهُ بديهَةً هابَهُ وَ مَنْ خالَطَهُ مَعْرِفَةً اَحَبَّهُ يَقولُ ناعِتُهُ: لَمْ اَرَ قَبْلَهُ وَ لا بَعْدَهُ مِثْلَهُ؛

او كه خاتم پيامبران بود، بخشنده‏ترين، پرحوصله‏ترين، راستگوترين، پايبندترين مردم به عهد و پيمان، نرم‏خوترين و خوش مصاحبت‏ترين مردم بود، هر كس بدون سابقه قبلى او را مى‏ديد، هيبتش او را مى‏گرفت و هر كس با او معاشرت مى‏نمود و او را مى‏شناخت دوستدارش مى‏شد و هر كس مى‏خواست او را تعريف كند، مى‏گفت: نظير او را پيش از او و پس از او نديده‏ام.

بحارالأنوار، ج 16، ص 190

حدیث (53) ابن شهر آشوب :

كانَ النَّبىّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قَبْلَ المَبْعَثِ مَوصوفا بِعِشرينَ خَصلَةً مِن خِصالِ الاَنْبياءِ لَوِ انْفَرَدَ واحِدٌ بِاَحَدِها لَدَلَّ عَلى جَلالِهِ فَكَيْفَ مَنِ اجْتَمَعَت فيهِ؟! كانَ نَبيّا اَمينا، صادِقا، حاذِقا، اَصيلاً، نَبيلاً، مَكينا، فَصيحا، عاقِلاً، فاضِلاً، عابِدا، زاهِدا، سَخيا، كميا، قانِعا، مُتَواضِعا، حَليما، رَحيما، غَيورا، صَبورا، مُوافِقا، مُرافِقا، لَميُخالِطْ مُنَجِّما وَ لا كاهِنا و لا عَيافا؛

رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‏هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با هيچ منجّم (قائل به تأثير ستارگان)، غيب‏گو و پيش‏گويى هم‏نشين نبودند.

المناقب لابن شهر آشوب، ج 1، ص 123

برگرفته از سایت :http://www.aviny.com

امام صادق (ع):

 

إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَن يُصَدِّقُهُ اللّه  عَزَّوَجَلَّ يَعلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ وَتُصَدِّقُهُ نَفسُهُ تَعلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛
راستگو را نخستين كسى كه تصديق مى كند، خداى عزوجل است كه مى داند او راستگوست و نيز نفس او تصديقش مى كند كه مى داند راستگوست.

 

امام على علیه السلام :

اَلصّادِقُ عَلى شَفا مَنجاةٍ وَكَرامَةٍ وَالكاذِبُ عَلى شُرُفِ مَهواةٍ وَمَهانَةٍ؛
راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى.

صداقت و راستگویی یکی از مهمترین معیارهای قضاوت در مورد افراد است تا جاییکه در حدیثی از امام صادق(علیه السلام) آمده: «به رکوع و سجود طولانی افراد نگاه نکنید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنان بنگرید».

حضرت علی علیه السلام هم فرموده اند : چهار چیز است که اگر به کسی داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده و آن چهار چیز راستگویی در سخن ، اداء امانت ، جلوگیری شکم از حرامخواری و اخلاق نیکو است.

خداوند متعال در سوره مبارکه شعراء آیات ۲۲۱ و ۲۲۲هم به صراحت فرموده است : آیا به شما خبر دهم که شیاطین بر چه کسانی نازل می شوند؟ بر هر دروغگوی گناهکار !

یادمان باشد که مطابق آیه ۲۸ سوره مبارکه غافر(مؤمن) اولین اثر دروغ به خود شخص دروغگو برمیگردد و گریبان وی را می گیرد! ضمن آنکه بر اساس آیه ۱۰ سوره مبارکه بقره آنهایی که دروغ می گویند در دل بیمارند و روز قیامت هم خداوند آنها را به عذاب سختی مبتلا خواهد کرد.

 

گر راست سخن گویی و در بند بمانی    /    به زان که دروغت دهد از بند رهایی