فرمایشات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری پیرامون فرآیند انتخابات در نظام جمهوری اسلامی

انتخابات، افزايش قوت و اقتدار ملى
البته ملت ايران به فضل الهى آمادگى‏اش خيلى خوب است. شما هم بايستى اين آمادگيهارا بيشتر كنيد؛ بخصوص حالا كه مسئله‏ى انتخابات هم مطرح است. من خواهش ميكنم هميشه، در همه‏ى دورانها، انتخاباتها را وسيله‏اى قرار بدهيد براى قوت ملى، براى افزايش اقتدار ملى؛ نه براى تضعيف نظام و تضعيف آبروى ملت. جنجالهائى كه بعضاً از طرف بعضى از احزاب و گروهها و جريانهاى سياسى و جناحهاى بداخلاق در اطراف انتخابات ميشود، تضعيف كننده‏ى كشور و ملت و نظام است. جناحهاى مختلف، جريانهاى مختلف، گرايشهاى مختلف، با شوق و ذوق و علاقه‏مندى همه‏ى عواملشان را بسيج كنند و انتخابات را به عنوان يك هدف عالى، هدف خوب، هدف شيرين مورد توجه قرار بدهند و به دعوا و جنجال و اهانت و پنجه به روى هم كشيدن قضايا را نكشانند. انتخابات را وسيله‏اى بكنيد براى اينكه دشمنان را نااميد بكنيد و ان‏شاءاللَّه اين انتخابات هم مثل بقيه‏ى انتخاباتها مايه‏ى عزت روزافزون اسلام باشد

نظر شوراى نگهبان، فصل‏الخطاب انتخابات
سئله‏ى شوراى نگهبان در قانون اساسى كشور ما، يك مسئله‏ى بسيار مهم و بزرگ و منحصر به فرد است. هم وظيفه‏ى تشخيص موافقت قوانين مجلس با شرع مقدس و با قانون اساسى، بسيار وظيفه‏ى بزرگى است؛ كه اگر اين وظيفه نباشد، ادامه‏ى اسلامى بودن و شرعى بودن حكومت به هيچ وجه تضمين ندارد - اين، آن نقطه‏ى حساسى است كه تضمين كننده‏ى ادامه‏ى حيات اسلامىِ اين نظام است - هم وظيفه‏ى تفسير قانون اساسى، بسيار وظيفه‏ى سنگين و بااهميتى است؛ كه آنجائى كه اصلى از اصول قانون اساسى به دليلى مورد ابهام قرار ميگيرد، نظر شوراى نگهبان فصل‏الخطاب است؛ و اعتبار نظر شوراى نگهبان، هموزن اعتبار اصل قانون اساسى است. اين، خيلى مطلب مهمى است. همچنين وظيفه‏ى نظارت شوراى نگهبان بر انتخابات و تضمين صحت انتخابات، از جمله‏ى كارهاى بسيار بزرگ و مهمى است كه در قانون اساسى بر عهده‏ى شوراى نگهبان گذاشته شده است. اگر نظارت شوراى نگهبان نباشد، و اگر تأييد صحت انتخابات به وسيله‏ى شوراى نگهبان انجام نگيرد، اصل اين انتخابات زير سؤال خواهد رفت و اعتبار خود را از دست خواهد داد؛ چه انتخابات مجلس، چه انتخابات خبرگان، چه انتخابات رياست جمهورى، و هر انتخاباتى كه نظارت آن بر عهده‏ى شوراى نگهبان است. اين وظايفِ يكى از ديگرى مهمتر، همه بر دوش شوراى نگهبان گذاشته شده است.

شعارهاى انقلاب فراتر از جناح‏بنديها
من توصيه‏ام به مردم در درجه‏ى اول اين است كه بيايند وارد ميدان انتخابات شوند، صندوقهاى رأى را پر رونق كنند. خود اين صفوفى كه ايستادند، ممكن است زحمت هم داشته باشد؛ در هواى سرد؛ يك ساعت - كمتر، بيشتر - اما اين مجاهدت است، اين جهاد است؛ اين زحمت پيش خداى متعال اجر دارد. بروند رأى بدهند. اين در درجه‏ى اول.
به كى‏ رأى بدهند؟ شاخص اين است كه شعارهاى انقلاب بايستى به وسيله‏ى مسئولين و منتخبين ما روز به روز زنده‏تر شود. اين شاخص است. ربطى به جناح‏بنديها ندارد، ربطى به اسمها ندارد. علاج دردهاى اين ملت و وسيله‏ى رسيدن به آرمانهاى اين ملت، شعارهاى انقلاب است؛ اينها بايد حفظ شود. آن كسانى كه با اين شعارها به معناى حقيقى كلمه مخالفند، دشمنِ اين شعارهايند؛ اينها نبايد در مراكز تصميم‏گيرى واقع بشوند. بين ملتند، باشند. آحاد ملت، هر كسى هر عقيده‏اى داشته باشد، اشكال ندارد؛ اما آن كسى كه عقيده‏اش اين است كه اين ماشين بايد راه نيفتد، اين را نميشود پشت رُل گذاشت. يك آدمى كه عقيده‏اش اين است كه از اين جا بايد اين اتومبيل حركت نكند، اين شخص را پشت فرمان خودرو بگذاريم، هيچ وقت اين اتومبيل حركت نخواهد كرد. بايد كسى را بگذاريم كه معتقد به اين حركت باشد، معتقد به اين راه باشد، معتقد به آن هدف باشد، معتقد به توانائيهاى ملى باشد، معتقد به اسلام، معتقد به انقلاب باشد و شاخصها را قبول داشته باشد. اين آن نقطه‏ى حساس است. اين هم نكته‏ى دوم است.

اصول تبليغات انتخاباتى
از اين خواست ملت، اين مجلس جوشيد. شما هم در تبليغات انتخاباتى‏تان غالباً بر روى اصول اسلامى، پايبندى به ارزشها، مبارزه‏ى با فساد، كار براى طبقه‏ى محروم، تلاش براى حفظ استقلال و عزت ملى، تكيه كرديد. مردم هم از اين شعارها و حرفها استقبال كردند و رأى دادند و اين مجلس تشكيل شد. اين يك پديده است و به يك مقطعى در تاريخ كشور تبديل مى‏شود. تاريخ، بيرحم است. آيندگان نگاه مى‏كنند، قضاوت خواهند كرد و نظر خواهند داد و اين مقطع يكى از آن مقاطع بسيار حساس و مهم بود. هويت مجلس شما اين است.

انتخابات و تبليغات خصمانه ‏ى استكبار
اگر هر دوره‏اى از اين دوره‏هاى انتخابات را شما ملاحظه كنيد، تحليل كنيد، خواهيد ديد در هر كدام از انتخاباتهاى ما - چه انتخابات مجلس، چه انتخابات رياست جمهورى و بعضى انتخاباتهاى ديگر - در هر برهه‏اى سعى گردانندگان تبليغات خصمانه‏ى استكبار جهانى بر اين بوده است كه حضور مردم را كمرنگ كنند؛ انگيزه‏ى مردم را كم كنند؛ همت آنها را، اميد آنها را نسبت به انتخابات از بين ببرند يا كمرنگ كنند. البته به توفيق الهى نتوانسته‏اند. اين نشاندهنده‏ى اهميت انتخابات است.

همه بايد الزامات قانونى را بپذيرند
البته من به مجريان انتخابات توصيه كرده‏ ام، الان هم توصيه ميكنم: بايد بشدت قانون را رعايت كنند. حد و مرز، قانون است. همه بايد الزامات قانونى را بپذيرند و تسليم الزامات قانونى بشوند. قانون حد فاصل حق و باطل است در حركت و مشى ملت و مسئولين. قانون را نبايد دور زد. اين بايد رعايت بشود؛ بحمداللَّه رعايت هم ميشود. ما هم توصيه داريم ميكنيم كه با مراقبت و دقت بيشتر قانون را رعايت كنند؛ به كسى ظلم نشود، حق كسى تضييع نشود؛ حق مردم در طرف مقابل، تضييع نشود، كه آدمهاى ناباب و ناصالح، صالح معرفى نشوند؛ آدمهاى صالح هم از حق خودشان محروم نمانند، ناصالح معرفى نشوند. اين رعايتهائى است كه بايد همه بكنند. اما آنچه كه اصل است، حضور در انتخابات است؛ بايد همه در انتخابات شركت كنند؛ اين يك وظيفه‏ى عمومى است.

انتخابات، نشانٍ‏ عمق اعتقاد ملت به نظام
سئله‏ى حضور ملت ايران در صحنه‏هاى مختلف اداره‏ى كشور، يك پديده‏ى بسيار برجسته و ممتاز است. خطاست اگر خيال كنيم كه حضور ملت ايران، فقط در صحنه‏ى انتخابات نمايان و نشان‏دار است. بله، انتخابات در نظام جمهورى اسلامى هميشه در طول اين بيست و هفت سال، يك مقطع درخشان براى ملت بوده است و نشان‏دهنده‏ى عمق اعتقاد اين ملت و اين نظام به دخالت مردم در سرنوشت خود محسوب شده است؛ ولى عمق، بركات، گستره و آثار حضور ملت ايران بيش از اينهاست.

اصلِ حضور مردم در انتخابات مهم است
راجع به انتخابات، هم در نماز عيد سعيد فطر مطالبى به ملت عزيزمان عرض كرديم، هم قبل از آن گفتم. انتخابات مهم است؛ هم انتخابات خبرگان مهم است، هم انتخابات شوراها مهم است و هم اصل حضور مردم در انتخابات مهم است.
انتخابات خبرگان - همان‏طور كه در نماز عيد فطر عرض كرديم - يك ذخيره‏سازى براى ملت و براى آينده‏ى نظام است؛ مثل صندوق ذخيره، كه يك روز در هنگام نياز، اين انتخاب شما به درد ملت و كشور خواهد خورد؛ بايد اين ذخيره را نگه داريم. اين، پشتوانه‏اى است كه بايد براى كشور باشد. مجلس خبرگان هميشه بايد آماده باشد؛ لذا بسيار مهم است.
انتخابات شوراها هم از اين جهت مهم است كه كار روزمره‏ى مردم و زندگى شهر و روستايى مردم، متوقف به اين انتخابات است. اگر انسانهاى صالح، كارآمد، بانشاط، مؤمن، نجيب و امين در انتخابات شوراها انتخاب شوند، خيال مردم از لحاظ مسائل جارى روزمره‏ى زندگى - كه با آن سر و كار دارند - راحت خواهد شد. شما اگر آن كسى را كه مى‏پسنديد و مى‏خواهيد، انتخاب نكرديد، آن كسى كه شما نمى‏پسنديد، انتخاب خواهد شد و رأى خواهد آورد. بنابراين، رأى خودتان را به ميدان بياوريد.
به مردممان عرض مى‏كنم: هم در اين انتخاباتها و هم به طور عمومى ملت ما بايد بيشتر از گذشته به اتحاد اهميت بدهند و تحمل كردن يكديگر را ياد بگيرند. ما گاهى اوقات سر چيزهاى كوچك با هم يك و دو مى‏كنيم، در حالى كه در مبانى و اصول مثل هم هستيم! يك چيزى شما مى‏گويى، يك ايراد بيخودى‏اى من مى‏گيرم، بنا مى‏كنيم يك و دو كردن. البته يك و دو بين دو نفر و در يك محيط شخصى، اهميتى ندارد؛ اما وقتى در محيط عظيم كشور چنين چيزى واقع شود، فضاى سياسى را نامطلوب مى‏كند. بنابراين، ما بايد از بى‏تحملى و ايرادگيريهاى بيخود پرهيز كنيم و به مسئله‏ى اتحاد و مشاركت براى شكل دادن به آينده، اهميت بدهيم. آينده‏ى كشور دست شماست؛ بايد به اين شكل بدهيد.

انتخابات و مصالح اساسى ملت
برادران و خواهران بدانيد: امروز هم اين انتخابات بسيار مهم است و شركت در آن، به مصالح اساسى ملت و كشور ارتباط پيدا مى‏كند. هر چه اين مجلس قويتر ،معتبرتر، پايدارتر، بصيرتر و بيناتر باشد، آينده‏ى كشور بيشتر تضمين شده است.

تبليغات و فضاى انتخاباتی
مسئولان همه‏ى تلاش خود را بكنند، تا ان‏شاءاللَّه اين انتخابات را سالم، كامل، بى‏عيب و نقص، و بى‏حرف و گفت به سروسامانى برسانند. آن كسانى هم كه دستى در تبليغات دارند، فضاى سياسى كشور را آشفته نكنند؛ بدگويى از اين، اهانت به آن، معارضه‏ى جناحهاى سياسى با هم. مردم چه تقصيرى كرده‏اند كه بايستى ذهن آنها به خاطر انگيزه‏هاى مختلف سياسىِ اشخاص و گروهها و جناحها و مجموعه‏ها، آشفته و مغشوش شود. اينها بگذارند فضاى انتخابات سالم باشد. البته هركس حق دارد از خود و نامزد انتخاباتى خود دفاع و حمايت كند؛ اين مانعى ندارد. تبليغات در حد متعارف و بدون اسراف و زياده‏روى، خيلى خوب است؛ اما اهانت، تخريب و بدگويى - اين‏كارهايى كه جزو رسوم زشتِ بعضى از كشورهاى غربى است - را كنار بگذارند؛ بگذارند مردم در يك فضاى آرام، با تشخيص، با بصيرت و بدون سراسيمگى انتخاب كنند.

سلامت اين انتخاباتها مهم است
همه بايستى نسبت به اين انتخابات احساس تكليف كنيم؛ هم مسئولان، هم آحاد مردم و هم مجموعه‏هاى گوناگون سياسى و اجتماعى، و فعالانى كه در كشور هستند. اولاً سلامت اين انتخاباتها مهم است، كه خوشبختانه مسئولان كشور به اين توجه دارند، ما هم هميشه تأكيد كرده‏ايم و حالا هم هست. بايد از آراى مردم به طور كامل صيانت بشود. در همين اندازه از لحاظ اهميت، حفظ سلامت فضاى انتخابات، قبل از شروع انتخابات اس

تخريب، نه حجيت دارد و نه جايز است
بايستى سلامت فضا را حفظ كنيد. بعضى فضاى انتخابات را خراب ميكنند؛ تخريب كردن، اهانت كردن و خُرد كردن شخصيتهاى گوناگون، همه بر خلاف اقتضاى سلامت انتخابات است. هم مطبوعات، هم راديو و تلويزيون، هم كسانى كه به ابزارهاى گوناگون ارتباط جمعى ديگرى مجهز هستند - رايانه‏ها و شيوه‏هاى رايانه‏اى - هم كسانى كه يك منبرى براى سخن گفتن دارند؛ مثل خطباى جمعه و نمايندگان مجلس شوراى اسلامى؛ همه توجه داشته باشند كه «تخريب، فضاى انتخابات را خراب ميكند». شما از آن كسى كه به او علاقه‏منديد، دفاع كنيد؛ هيچ مانعى ندارد؛ اما به آن كسى كه رقيب اوست، مطلقا حمله نكنيد؛ تخريب نكنيد. اين تخريب و اين حرف‏زدنها و اهانت كردنها، نه حجيت دارد براى مستمعان، و نه جايز است؛ به خاطر اينكه فضا را خراب ميكند. بنابراين مسئله‏ى حفظ سلامت خودِ انتخابات و حفظ سلامت فضاى انتخابات، خيلى مهم است

عمل صالح را بايد با شوق و بوقت انجام داد
شركت در انتخابات، يك عمل صالح است؛ اين عمل صالح را بايد با شوق و بوقت انجام داد. بسيارى از كارها هست كه زمان آن در يك برهه‏ى خاص است؛ انتخابات رياست جمهورى از اين قبيل است. امروز اگر ما ايرانى‏ها اقدام به انتخاب كرديم، امكانى را براى خود و كشورمان به وجود آورده‏ايم. اگر منِ ايرانى امروز اين عمل صالح را انجام ندهم، اين‏طور نيست كه فردا يا پنج روز ديگر يا ده روز ديگر بشود اين را انجام داد؛ نه، تا چهار سال ديگر اين عمل صالح قابل انجام دادن نيست.

انتخابات و عناصر فعال انتخاباتي
يك چيز ديگرى كه اين روزها انسان مشاهده ميكند - كه اين را هم ميخواهم بخصوص از نخبگان خواهش كنم كه توجه كنند - قضاوتهاى درباره‌ى مسائل دولت و كارهاى دولت است. البته اين از آثار نزديك شدن به دوره‌ى انتخابات است؛ با اينكه خيلى هم نزديك نيست و ما حدود نه ماه هنوز تا انتخابات فاصله داريم، اما خاصيت انتخابات اين است كه عناصر، فعال ميشوند؛ حرف ميزنند. خوب، حرف بزنند. حالا در باب انتخابات حرفهاى گفتنى متعددى هست كه ان‌شاءالله در وقت خودش، در فرصت مناسب خودش، آنها را به ملت عزيزمان عرض خواهيم كرد؛ حالا هنوز زود است. ليكن انسان احساس ميكند كه در بين آنچه كه امروز گفته ميشود، بى‌انصافى‌هائى صورت ميگيرد. اگر كسى براى آينده‌ى كشور، براى حل آنچه كه معضلات كشور مينامند، برنامه‌اى دارد، حرفى دارد، آن حرف را بيان كند. اگر چنانچه ميتواند راه حلى براى مشكلاتى كه وجود دارد - حالا مثلا مشكل گرانى يا تورم - پيدا كند، آن راه حل را بگويند. تخريب كردن مسئولين، تخريب كردن دولت، هيچ مصلحت نيست و جزو كارهاى صحيح اسلامى نيست. البته در بعضى از جاهاى ديگر؛ در بعضى از كشورهاى دنيا به نام دمكراسى، به نام آزادى، آبروهائى را از بين ميبرند، اشخاصى را به لجن ميكشند؛ اينها كارهاى اسلامى نيست، اينها كارهاى آنهاست؛ مثل خيلى از كارهاى ديگرشان. آنچه كه در زمينه‌ى مسائل اقتصادى يا غير اقتصادى گفته ميشود، در درجه‌ى اول بايد در محافل كارشناسى گفته شود، نه در منبرها و تريبونهاى عمومى. انسان گاهى اوقات مى‌بيند چيزهائى ميگويند كه بى‌انصافى ميشود. نبايد اخلاق نكوهيده‌ى بى‌انصافى در جامعه‌ى ما رواج پيدا كند؛ ما نبايد دچار بى‌انصافى بشويم؛ بخصوص نخبگان، بخصوص نخبگان، نگاه كنند، منصفانه حرف بزنند. ما عرض كرده‌ايم كه تخريب درست نيست. نه آن كسانى كه طرفدار يك شخصى يا يك گروهى هستند، نه آن كسانى كه مخالف آن شخص يا آن گروه هستند، مقابله‌ى آنها با يكديگر هيچ لزومى ندارد كه به صورت تخريب باشد؛ هيچ لازم نيست؛ منطقى حرف بزنند، انتقادى دارند، انتقاد كنند. خدا را شكر ميكنيم كه فضاى كشور ما بر اثر نظام اسلامى، فضاى آزادى است؛ فضاى بازى است؛ مردم فرصت دارند، ميتوانند حرفشان را بزنند، نخبگان هم ميتوانند حرف بزنند. مردم هم استماع ميكنند، ميشنوند و حرفها را با يكديگر مقايسه ميكنند و آنچه كه به نظرشان حق است، ميپذيرند و قبول ميكنند.

عناصر فعال انتخاباتي مراقب باشند
بعضى از افراد از حالا مسائل انتخابات را شروع كردند - با اينكه هنوز خيلى هم مانده، عجله كردند - اين مسائل انتخاباتى خيلى مهم است و اهميتش در نزديك انتخابات، از جهت حضور در عرصه‌ى انتخابات است؛ اما اهميت امروزش از جهت مشغول كردن افراد به يكديگر، گلاويز شدن با هم، بدگوئى كردن از همديگر و منصرف كردن ذهن‌ها از مسائل اصلى است. مراقب باشيد.