بانک مقالات علوم محیطی

براي دستيابي به توسعه پايدار، حفاظت از منابع طبيعي شامل جنگلها و مراتع به عنوان بستر توسعه و زيربناي برنامه‌هاي سازندگي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين راستا نياز به تشكلها و ساختارهاي سازمان يافته مردمي به عنوان مكمل برنامه‌هاي وسيع و گسترده دولت در امر حفاظت از منابع طبيعي به شدت احساس مي‌شود تا با اتكا به ارزشهاي فرهنگي، اجتماعي و ديني حاكم بر جامعه و به دور از بوروكراسي‌هاي دست و پاگير اداري بتواند انگيزه‌هاي والاي حفاظت از منابع طبيعي را در بين اقشار مختلف جامعه شامل روستاييان، زنان، دانشجويان، دانش آموزان، دانش آموختگان منابع طبيعي دانشگاهها و... تقويت نموده و مشاركت آنان را به اين امر خطير جلب نمايد. اين تحقيق به منظور زمينه‌يابي امكان سازماندهي و تشكيل و راه‌اندازي تشكلهاي مردمي حفاظت از منابع طبيعي با روش ارزش گذاري پرسشنامه‌اي همراه با آزمون آماري كاي اسكواير در بخشي از استان مازندران به اجرا درآمد كه برخي از نتايج آن به شرح ذيل مي‌باشد:
62% پاسخگويان در سن 20 تا 40 سال و 84% پاسخگويان مرد و 16% زن بوده‌اند. 58% پاسخگويان داراي تحصيلات دانشگاهي و همگي پاسخگويان باسواد بوده‌اند. 58%  پاسخگويان به حداقل يك زبان خارجي آشنايي داشته و 40% پاسخگويان از كتب خارجي استفاده مي‌نمايند و 12% به اينترنت و 32% به كامپيوتر دسترسي داشته‌اند. 8%  پاسخگويان در گذشته در تشكلهاي مردمي عضويت داشته‌اند كه همگي از عضويت در اين تشكلها رضايت داشته‌اند. 60% اين تشكلها در زمينه حفظ منابع طبيعي و محيط زيست و 40% در زمينه اهداف خيريه فعاليت مي‌كردند. 88% پاسخگويان علاقمند به عضويت در تشكلهاي مردمي جديد در زمينه حفظ منابع طبيعي هستند كه از بين علاقمندان 36%  خواستار عضويت با مسووليت، 40% خواستار عضويت بدون مسووليت ولي فعال و 24% خواستار عضويت عادي مي‌باشند. 42% پاسخگويان فعاليت هاي آموزشي و ترويجي در زمينه راه‌اندازي اين تشكلها را ناكافي مي‌دانند. 78% پاسخگويان نقش اين تشكلها را در جامعه بسيار حياتي و اساسي و تاثيرگذار مي‌دانند. 30% پاسخگويان سطح محلي، 20% سطح منطقه‌اي، 28% سطح ملي و 22% پاسخگويان سطح بين المللي را براي اين تشكلها مناسب مي‌دانند. در مجموع نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه زمينه مناسب براي راه اندازي تشكلهاي مردمي حفاظت از منابع طبيعي در جامعه وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

با توجه قابل ملاحظه و مستمر افرد، محققين و دولت ها در مورد مساله پايداري زيست محيطي در سه دهه پاياني قرن بيستم، به نظر مي‌رسد تقاضا براي توسعه پايدار شهري و شهرهاي پايدار مهمترين چالش فراروي بشريت در قرن بيست و يكم باشد. از سوي ديگر جستجو براي يافتن شهر ايده‌آل يعني آن شكلي از شهر كه بتواند هم امتيازات تكنولوژيك و هم روحيه سالم زندگي روستايي را بر اساس ايده‌هاي روشنگرانه عدالت اجتماعي بيان كند از قرن‌هاي دور بسيار مورد توجه و يكي از دل‌مشغولي‌هاي مهم بسياري از فلاسفه، مصلحان اجتماعي، نويسندگان، معماران، و شهرسازان بوده است. اين جستجو كه در سير تحول تاريخي‌اش ممكن است به افلاطون و انديشه‌هاي او در كتاب جمهوريت باز گردد، منجر به يك سري انديشه‌ها و نظريه‌هاي موافق و مخالف سياسي اقتصادي و اجتماعي در طول تاريخ شده كه به نوبه خود در شكل گيري فرم شهر و توسعه و تحول آن به صورت فرم‌هاي مختلف شهرنشيني و استقرار جمعيت بسيار موثر بوده است. در دهه‌هاي پاياني قرن بيستم با توجه به رشد فزاينده نگراني‌هاي زيست محيطي و بروز برخي بحران‌هاي اكولوژيكي و نتيجتا «ناپايداري‌هاي محيطي» اين جستجو براي يافتن فرم شهر ايده‌آل - آرمان شهر - جاي خود را به سوال « فرم شهري پايدار كدام است؟» داده است. اما ابهامات زيادي در مسير تعيين فرم شهري پايدار وجود دارد. اين تحقيق پس از مطالعه تئوري‌هاي موثر و مطرح در شهرسازي و معماري قرون، پس از انقلاب صنعتي به ويژه قرن بيستم، زمينه را براي بررسي دقيق‌تر فرضياتي براي تحقيق علمي فراهم مي‌كند. در اين راستا دو تئوري عمده و متضاد عمده و متضاد در تحقق پايداري شهري شامل: تئوري فرم متراكم شهري يا «شهر فشرده» و تئوري «توسعه گسترده» يا كم تراكم، كه هر دو مدعي تحقق توسعه پايدار و فرم شهري بهينه هستند، در عمل مورد آزمايش قرار مي‌گيرند.
بدين منظور از طريق يك بررسي سيستماتيك، چهار فرم مختلف شهري در بريتانيا بر اساس نوع تراكم و كاربري‌شان انتخاب و سپس در هر كدام از آن ها مطالعه ميداني انجام شده است. يافته‌هاي اين تحقيق و مستندات آن به طور عمده فرضيه تحقيق را در مورد كارآيي و موثر بودن تئوري شهر فشرده تاييد مي‌كند و برتري آن بر ديگر فرم‌هاي شهري مورد مطالعه به ويژه از نقطه نظر صرفه‌جويي در مصرف انرژي و از نظر تسهيلات دسترسي شهروندان به تجهيزات و خدمات شهري را آشكار مي‌سازد.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق، مدل رياضي تحليلي براي حل مساله شوري و پيش‌بيني غلظت شوري در نقاط مختلف يك رودخانه متصل به دريا با در نظر گرفتن شرايط جزر و مدي تهيه شده است. براي نشان دادن توان مدل تهيه شده كاربرد آن در محاسبه و پيش‌بيني وضعيت شوري در سيستم رودخانه كارون، بهمنشير و حفار ارايه گرديد. در اين مدل شرايط جزر و مدي دريا در نظر گرفته شده است. مدل تهيه شده براي شرايط بحراني موجود و بدترين شرايط محتمل در آينده اجرا گرديد. همچنين شرايط غلظت شوري در شاخه بهمنشير با اعمال شرايط مرزي مختلف براي دبي آب شيرين در بالادست پيش بيني شده است.

 نسخه قابل چاپ

هوبره كه متعلق به تيره Otididae است، داراي سه زيرگونه مي‌باشد. زيرا (Chlamydotis undulata macqueenii) از پرندگان ديرآشناي دشت هاي كويري ايران است. اگرچه مطالعات بسياري در كشورهاي ديگر بر روي اين پرنده صورت گرفته ولي براي اولين بار است كه مطالعات تحقيقي و پايه‌اي جهت شناخت پراكندگي اين پرنده در سطح ايران انجام شده است. ابتدا پس از مشخص كردن سطح پراكنش اين پرنده، 10 استان مهم كه بيشترين پراكنش در آنها ديده شده بود، تعيين گرديد. در اين ده استان مناطق با اهميت به تعداد جمعا 30 منطقه انتخاب گرديد و كليه مطالعات در اين مناطق متمركز شد. وضعيت مناطق از نظر فيزيكي و توپوگرافي و موقعيت اكولوژيك، اهميت و پوشش گياهي مورد بررسي قرار گرفت و بالاخره تعداد هوبره مشاهده شده در آنها شمارش گرديد. براي شمارش از روش Observation point استفاده گرديد و تراكم نسبي هوبره در هر زيستگاه تعيين شد. از آنجايي كه هدف اين تحقيق، شناخت اهميت زيستگاه ها و نقش آن ها در حفاظت از هوبره ها بود، سعي گرديد ويژگي‌هاي اكولوژيكي و مرفولوژيكي زيستگاهها مشخص گرديده و آن ها درجه بندي و يا رتبه بندي شوند. در هر يك از 30 منطقه مورد بحث، علاوه بر معلوماتي كه به صورت تجربي و از مطالعات قبلي به دست آمده بود، هر منطقه در دو يا سه نوبت در سال 1379 مورد بررسي قرار گرفت، كليه اطلاعات مربوط به جمع آوري در برگه‌هاي مطالعاتي آورده شد. از روي اين برگه‌ها جداولي تهيه گرديده كه به صورت ماتريس‌هايي (نشان دهنده وضعيت زيستگاه) در متن آورده شده‌اند. عوامل تهديد در هر منطقه و درجه ارزشي آنها تعيين گرديده است. با توجه به امتياز هر عامل، نمايه مطلوبيت هر زيستگاه مشخص شده و در نهايت بهترين زيستگاه‌ها به ترتيب مشخص گرديده‌اند. اين درجه بندي امكان مقايسه زيستگاه‌ها را با يكديگر فراهم كرده است. نتيجه اين تحقيق نشان داد كه در شرايط كنوني، دشت مباركه و سياه كوه با نمايه مطلوبيت 84/0 بهترين شرايط زيستگاهي با حداقل تهديد را براي حفاظت و مديريت هوبره‌ها دارند، در حاليكه دشت مقام با نمايه مطلوبيت 57/0 با تهديدهاي جدي روبروست و عليرغم اين كه بعضي ويژگي‌ها را دارد محل مناسبي براي هوبره نمي‌باشد.

 نسخه قابل چاپ

شناخت ناهنجاري هاي تنفسي در محيط هاي پر گرد و غبار نقش مهمي و کاهش هزينه هاي درماني دارد. در اين تحقيق، ذرات هوابرد از يک کارخانه بافت فاستوني به کمک يک پمپ مکنده مجهز به فيلتر PVC که به بدن کارگر وصل شده بود جمع آوري گرديده و سپس با بهره گيري از ميکروسکوپ الکتروني SEM به بررسي مورفولوژي و اندازه ذرات گرد و غبار مستقر بر روي غشا فيلتر پمپ پرداخته شد. اطلاعات به دست آمده در خصوص مورفولوژي ذرات جمع آوري شده و اندازه آنها مي تواند در شناسايي هر چه بهتر علايم بيماريهاي تنفسي و پيشگيري از ابتلا کارگران به اين قبيل ناهنجاريها اطلاعات جامعي در اختيار پزشک معالج قرار دهد.

 نسخه قابل چاپ