بانک مقالات بلورشناسي و كاني شناسي
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1383; 12(2):159-168. |
| نيل فروشان محمدرضا* |
| * دانشکده مهندسي، گروه مواد، دانشگاه شهرکرد |
| در اين پروژه سعي شد تا با بررسي اطلاعات موجود، سيمان نسوز داراي 70 درصد آلومينا تهيه شود. نخست مواد اوليه که عبارت بودن از آهک پخته و آلوميناي کلسينه شده به نسبت مشخص مخلوط و سپس در دماهاي متفاوت و زمانهاي متغير در کوره دوار آزمايشگاهي گرما داده شدند. با تجزيه فازها به وسيله دستگاه پراش پرتو X روند تغييرهاي فازي بر حسب دما بررسي شد تا با تنظيم دما حداکثر مقدار فازهاي هيدروليک منوکلسيم آلومينات (CA) و دي کلسيم آلومينات (CA) مورد نياز در کلينکر به دست آمد. پس از آن با انجام آزمايشهايي در زمانهاي مختلف، زمان لازم براي گرمادهي مواد اوليه و پخت آن به دست آمد. در پايان آزمايشها، دما و زمان پخت نمونه آزمايشگاهي به طور کامل بهينه شد. براي تنظيم خواص هيدروليک کلينکر به دست آمده مقداري از آن پودر شد و زمان گيرايش نمونه هايي که از نظر کاني شناختي داراي بهترين خواص بودند به روش ترسيم مقدار گرماي آزاد شده بر حسب زمان اندازه گيري شد. بر مبناي تجزيه مينرالي الگوهاي پراش پرتو X و اندازه گيري زمان گيرايش، شرايط تهيه نمونه سيمان نسوز با 70 درصد آلومينا به دست آمد. نتيجه هاي به دست آمده حاکي از آن است که دماي 1550c و زمان گرمادهي حدود 90 دقيقه بهترين شرايط است. |
| كليد واژه: سيمان كلسيم آلومينات (CAC)، منوكلسيم آلومينات (CA)، دي كلسيم آلومينات (CA2) ، پراش پرتو X |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1383; 12(2):215-230. |
| ساكي عادل,موذن محسن*,مويد محسن |
| * گروه زمين شناسي، دانشگاه تبريز |
| به منظور مطالعه سنگهاي دگرگون جنوب غرب ماهنشان و تعيين نوع دگرگوني و محيط زمين ساختي تشکيل سنگها، فشار و دماي اوج دگرگوني سنگها محاسبه شده است. کانيهاي گارنت - پلاژيوکلاز - مسکويت - بيوتيت - کوارتز، آندالوزيت و استاروليت ترازمند، با هم در سنگهاي رسي دگرگوني جنوب غرب ماهنشان متبلور شده اند. شيمي کانيهاي همزيست با استفاده از آناليز مايکروپروب مشخص شد. با استفاده از برنامه ارموکالک، فشار تشکيل اين سنگها در حدود 3 کيلوبار و دماي تشکيل آنها در حدود 520 درجه سانتيگراد محاسبه شد. دما و فشار محاسبه شده با دما و فشاري که با دماسنج تبادلي گارنت - بيوتيت و شبکه پتروژنتيک به دست آمده مشابه اند. با استفاده از اين داده ها، گراديان دمايي 60 درجه سانتيگراد بر کيلومتر براي پوسته ماهنشان به دست آمد. با توجه به گراديان دمايي به دست آمده، دگرگوني نوع باکان براي سنگهاي دگرگوني جنوب غرب ماهنشان در نظر گرفته شده است. |
| كليد واژه: ژئوترموبارومتري، سنگهاي رسي دگرگوني، سري باكان، منحني هاي تعادلي چندگانه، ماهنشان، ترموكالك |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1383; 12(1):3-10. |
| برادران ديلمقاني سعيد,رجبي كامران |
| اغلب کارخانه هاي آلاينده هواي شهرها، داراي دودکش مجهز به صافيهاي مختلف هستند که تا حدودي از شدت آلودگي هوا مي کاهند. در اين پژوهش سعي شده است تا با آناليز مواد خروجي از صافي چند کارخانه مهم شهر تبريز به وسيله دستگاه طيف سنج پرتو X، نوع عناصر موجود در آنها مشخص شود، که مي تواند شاخص مهمي در تشخيص و رفع مواد آلاينده باشد. همچنين چند ترکيب عمده موجود در صافيها و نيز مقايسه اي ميان نمونه هاي گرفته شده از نقاط مختلف کارخانه ها معرفي شده اند. |
| كليد واژه: آلودگي هوا، XRF، آناليز كيفي |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1383; 12(1):31-38. |
| غمامي شهريار*,طاهري مريم |
| * گروه شيمي_دانشکده علوم پايه، دانشگاه بين المللي امام خميني_قزوين |
| در اين کار پژوهشي فازهاي ?، ? سولفات کلسيم نيمه آبدار از ژيپس (گچ طبيعي معدن الموت) تهيه و شناسايي شدند. براي تشخيص فازهاي مختلف نيمه آبدار از ژيپس طيف سنجي فرو سرخ استفاده شد. دو فاز آلفا و بتا به روش پراش پودري پرتوايکس تشخيص داده شدند. سرعت سفت شدن فازها به صورت خالص و مخلوط به روش Vicat اندازه گيري شد. اثر افزودني هاي مختلف نظير کلريد سديم، سولفات سديم و سولفات پتاسيم، بر سرعت سفت شدن فازها و مخلوط آنها، مورد بررسي قرار گرفت. از ميان شتاب دهنده ها، سولفات پتاسيم بيشترين اثر را نشان داد. ميزان بهينه غلظت افزودني شتاب دهنده نيز تعيين شد. اين مقدار بهينه برابر 3 درصد بوده است. مقادير کمتر و بيشتر از اين مقدار اثر معکوس دارند. |
| كليد واژه: ژيپس، نيمه آبدار، فازها، تهيه، زمان سفت شدن، افزودنيها |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1384; 13(1):79-94. |
| بومري محمد*,لشكري پور غلام رضا,گرگيج محمدنبي |
| * زاهدان، دانشگاه سيستان و بلوچستان، گروه زمين شناسي |
|
سنگ هاي گرانيتي زاهدان که طي ائوسن پسين - اليگوسن پيشين در زون فليش شرق ايران نفوذ كردند و اغلب گرانوديوريت، نوع I و كالك آلكالن هستند. مقدار F و Cl در بيوتيت موجود در سنگ هاي گرانيتي زاهدان به ترتيب از حدود 1/0 تا 66/0 و از 01/0 تا 09/0 درصد وزني تغيير مي کند. اتم هاي فلوئور در فرمول بيوتيت همبستگي منفي باX و Cl همبستگي مثبتي را با X و Mg(Mg + Fe) نشان مي دهند. مقادير محاسبه شده log(ƒHO/ƒHF) از 3.98 تا 4.90 و log(ƒHO/ƒHCl) از 41/1 تا 63/2 متغير است. خطوط هم مقدار نشان مي دهند که اين مقادير با روند حاصل از تركيب شيميايي بيوتيت متفاوت است. اين موضوع بيانگر آن است که علاوه بر ساختار شيميايي بيوتيت، تركيب شيميايي آبگون در تعادل با آن نيز در جايگزيني فلوئور و كلر در بيوتيت نقش مهمي داشته است. IV(F) بيوتيت در سنگ هاي گرانيتي زاهدان مشابه بيوتيت هاي ماگمايي و سيستم هاي پرفيري است، اما IV(Cl) آنها بيشتر به بيوتيت موجود در سيستم هاي گرمابي، کانسارساز و سنگ هاي گرانيتي شباهت دارد. بر اساس IV(Cl)، بيوتيت در سنگ هاي گرانيتي زاهدان نسبت به بيوتيت در سيستم هاي پرفيري از کلر فقيرتر و نسبت به بيوتيت ماگمايي از کلر غني ترند. IV(F/Cl) محاسبه شده بيوتيت در سنگ هاي گرانيتي زاهدان بيشتر با بيوتيت در سيستم هاي کانسارساز، مثل سيستم هاي مس پرفيري، مشابه است. بنابراين تركيب شيميايي بيوتيت سنگ هاي گرانيتي زاهدان حاكي از واكنش آنها با يك محلول گرمابي است. |
| كليد واژه: |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1383; 12(1):65-76. |
| تقي پور بتول*,نقره ئيان موسي,مكي زاده محمدعلي,قاسمي علي |
| * جهاد دانشگاهي دانشگاه صنعتي اصفهان |
|
بخش فوقاني سازند کرج در محدوده دماوند_فيروزکوه مطالعه شده است. بررسي هاي صحرايي نشان مي دهد که توفيتهاي سبز سازند کرج در مناطق کيلان، حصاربن، و رزين دشت به صورت نامنظم دگرسان و در طي اين دگرساني به زئوليت همراه با بنتونيت تبديل شده اند. |
| كليد واژه: توفيت، زئوليت، فيروزكوه، كلينوپتيلوليت |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1383; 12(1):93-103. |
| نكويي خان علي,حشمتي منش سعيد,عطايي ابوالقاسم |
| در اين بررسي آلياژ آلنيکو 5DG در شرايط بهينه، ذوب و ريخته گري شده و سپس نمونه هايي از آن براي اصلاح ساختار و دريافت سرشتهاي مغناطيسي مطلوب تحت اثر فرآيند گرمايي همگن سازي و گرما مغناطيسي قرار گرفتند. در هر مرحله ساختار ميکروسکوپي، ترکيب فازي و خواص مغناطيسي نمونه ها مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاکي از آنست که خواص ذکر شده تا حد زيادي تابع شرايط فرآيند ساخت بوده و تنها با کنترل دقيق آنها مي توان به ريزساختار مطلوب متشکل از فاز مغناطيسي ? در زمينه ? با خواص مغناطيسي قابل قبول دست يافت. نتايج نشان مي دهند که پس از فرآيند گرايي بهينه بر نمونه ريخته گري شده، نيروي وادارندگي مغناطيسي از12KA/m به 41.6KA/m و پسماند مغناطيسي از 0.55T به 1.32T افزايش مي يابد. |
| كليد واژه: مواد مغناطيسي، انجماد جهت دار، آلنيكو 5DG، تركيب فازي |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1382; 11(2):167-184. |
| كلاگري علي اصغر,عابديني علي,موذن محسن |
|
افق بوكسيتي قپي، واقع در غرب مياندوآب استان آذربايجان غربي، در مرز بين سازندهاي روته و اليكا واقع شده است. اين افق شامل چهار رخساره سنگي مجزاست كه عبارتند از: 1) كانسنگ آهن بوكسيتي، 2) بوكسيت آهندار، 3) بوكسيت غني از آهن و 4) بوكسيت رسي غني از آهن. مطالعات ميكروسكوپي، بافت هاي پليتومورفيك، جرياني، كلوفرمي، برشي دروغين، و پورفيري دروغين را در اين افق نشان داد كه مي تواند حاكي از يك ژنز برجازا باشد. با توجه به شواهد صحرايي و داده هاي زمين شيميايي مي توان سنگ هاي ديابازي موجود در منطقه را محتمل ترين سنگ مادر لايه هاي بوكسيتي در نظر گرفت. نتايج بدست آمده از محاسبات تغيير جرم نشان مي دهند كه عناصر Ca, Si, Mg, K, Na و P در طول فرايندهاي بوكسيتي شدن از محيط خارج شده و عناصر Al, Fe و Ti غني شده اند. با توجه به مطالعات صحرايي، ميكروسكپي، و زمين شيميايي، عوامل اصلي تشكيل لايه هاي بوكسيت قپي تغييرات Eh (از احيا به اكسيدان) و PH مناسب (6 تا 8)، آبهاي فرورو هستند. بعلاوه بررسي الگوي غني شدگي عناصر بي تحرك نشان مي دهد كه بوكسيت قپي در رده بوكسيتهاي كارستي مديترانه اي قرار مي گيرد. |
| كليد واژه: زمين شيمي بوكسيت، بافت پليتومورفيك، فرايند بوكسيت زايي، بوكسيت كارستي مديترانه اي، عناصر بي تحرك |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1384; 13(1):135-154. |
| ايزديار جواد* |
| * گروه زمين شناسي، دانشكده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان |
|
آمفيبول هاي سديك و سديك – كلسيك بي رنگ در پيه مونتيت – كوارتز شيست هاي منطقه آسمي گاوا (زون گارنت) و منطقه بس شي (زون آلبيت – بيوتيت) در بخش مركزي از نوار دگرگوني فشار بالا – دماي پايين سانباگاوا واقع در جنوب غربي ژاپن يافت شدند. آمفيبول هاي سديك بي رنگ در منطقه آسمي گاوا از نوع گلوكوفان، و آمفيبول هاي سديك – كلسيك بي رنگ در منطقه بس شي از نوع بارويسيت و مگنزيوكاتوفورويت هستند. آمفيبول هاي سديك و سديك – كلسيك بي رنگ نسبت به آمفيبول هاي سديك و سديك – كلسيك رنگي موجود در اپيدوت – كوارتزشيست ها در درجه دگرگوني يكسان از منيزيم غني تر ولي از آهن فقيرترند. مشخصات نوري گلوكوفان هاي بي رنگ منطقه آسمي گاوا عبارتند از: بي رنگ و فاقد چند رنگي در جهات a، ? و? ؛13= n? ^Z ؛20 2V و Y = ?. مشخصات نوري مگنزيوكاتوفوريت هاي بي رنگ منطقه بس شي عبارتند از: بي رنگ و فاقد چندرنگي در جهات a، ? و ?،n?^Z=17 ؛ 2V=25 و Y= ?. مطالعه تركيب شيميايي كاني هاي همزيست با آمفيبول سديك و سديك – كلسيك بي رنگ در پيه مونتيت – كوارتزشيست ها نشان مي دهد كه اين شيست ها در شرايط فوگاسيته اكسيژن بسيار بالا تشكيل شده اند كه باعث شده است تا تمام آهن با ظرفيت 3 و عمدتا در ساختار هماتيت ظاهر شود. اين ويژگي موجب تشكيل آمفيبول هاي سديك و سديك – كلسيك غني از منيزيم بي رنگ شده است |
| كليد واژه: پيه مونتيت - کوارتز شيست، آمفيبول هاي سديك و سديك - كلسيك، نوار دگرگوني سانباگاوا |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1382; 11(2):121-130. |
| صالحي راد فتح اله*,آقابزرگ حميدرضا,منوچهري محبوبه,آقابزرگ حسين |
| * تهران، پژوهشگاه صنعت نفت |
|
در اين كار پژوهشي تيتانيم سيليكات ـ 2، يك بار بدون استفاده از متيل آمين و بار ديگر با به كارگيري مقدارهاي متفاوتي از متيل آمين تهيه، و سپس اثر هيدروژن فلوئوريد در سنتز نمونه ها بررسي شد. الگوي پراش پرتوX ، طيفهاي IR، DRS UV، و تصويرهاي SEM نمونه هاي تهيه شده، با نمونه مرجع TS-2 مقايسه شدند. نتيجه هاي به دست آمده نشان مي دهند كه افزايش هيدروژن فلوئوريد و متيل آمين در ژل اوليه، به ترتيب موجب افزايش بلوري شدن و ميزان تيتانيم در فراورده مي شود. به نظر مي رسد كه متيل آمين نقش مهمي در تشكيل گونه هاي اليگومري Si-O-Ti در نفوذ تيتانيم به شبكه، ايفا مي كند. اما هيدروژن فلوئوريد از طريق افزايش حلاليت اين گونه ها، ميزان بلوري شدن را افزايش مي دهد. |
| كليد واژه: تيتانيم سيليکات - 2، TS-2، سنتز، شناسايي |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران بهار و تابستان 1384; 13(1):155-166. |
| باتر مسعود*,عابداصفهاني عباس,پايدار حسين |
| * زابل، دانشگاه زابل، دانشكده هنر، گروه مرمت آثار تاريخي |
|
بررسي و مطالعه ساختاري گل نوشته هاي هفت تپه به روش XRD و تکميل داده ها با آناليز عنصري به روش شيمي تر، حاکي از آن است که جنس خاک مورد استفاده در ساخت آنها نوعي مارن است. علاوه براين، مطالعه رفتار گرمايي گل نوشته ها به روش STA اطلاعات ارزشمندي از تغييراتي که حين گرماگيري بدنه لوحه ها روي مي دهد در اختيار ما قرار داد که به طور مستقيم در طراحي برنامه مرمتي گل نوشته ها به روش پخت درماني مورد استفاده قرار گرفت. |
| كليد واژه: لوحه هاي گلي، پراش پرتوايكس، روشهاي گرمايي |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1383; 12(2):189-201. |
| اسماعيلي داريوش*,شيبي مريم,كنعانيان علي |
| * گروه زمين شناسي، دانشکده علوم، دانشگاه تهران |
| مقاله حاضر به بررسي ترکيب کاني شناسي و نحوه تشکيل بلورهاي اسکاپوليت در ناحيه پنج کوه دامغان مي پردازد. بر مبناي شواهد صحرايي و بافتي، دو نوع اسکاپوليت قابل تشخيص اند: نوع اول شامل اسکاپوليتهايي است که در اندازه هاي ريز تا درشت دانه در بخشهايي از توده نفوذي جايگزين پلاژيوکلازها شده اند. به نظر مي رسد که جريان شاره هاي گرمابي غني از NaCl، از عوامل تشکيل اين کاني هستند. بلورهاي نوع دوم اسکاپوليت به صورت رگچه هاي ميليمتري در داخل توده نفوذي و يا نوارهايي با ضخامت بيش از 500 متر در حاشيه توده نفوذي و حد فاصل آن با گستره کانسار آهن پنج کوه مشاهده مي شود. رشد اين درشت بلورها از طريق نهشت مستقيم از شاره گرمابي در رگه هاست. حضور گسترده اسکاپوليت - آلبيت در داخل و به ويژه حدفاصل توده نفوذي با يک دنباله نهشتي - آتشفشاني که ميزبان کانسار آهن پنج کوه است، نشان مي دهد که تشکيل اسکاپوليت با يک دگرنهادي آلکالي همراه بوده و بخش عمده اي از سديم و کلر مورد نياز براي تشکيل اين کاني از نهشته هاي تبخيري موجود در اين دنباله تامين شده است |
| كليد واژه: اسكاپوليت، شاره هاي گرمايي، دگرنهادي آلكالي، پنج كوه، دامغان |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1383; 12(2):203-214. |
| پارساپور انيس*,خليلي محمود,نقره ئيان موسي,مكي زاده محمدعلي |
| * گروه زمين شناسي، دانشگاه اصفهان |
| منطقه مورد مطالعه بخشي از نوار ماگمايي سنوزوئيک ايران مرکزي را شامل مي شود. سنگ شناسي غالب منطقه ريوداسيت ائوسن است که تحت تاثير گسل زون قم - زفره و هجوم محلولهاي گرمابي، دگرسان شده است. مجموعه کانيهاي حاصل از دگرساني اسيد - سولفات که در محيط اسيدي ايجاد شده است عبارتند از: پيريت + آلکالي فلدسپات + سريسيت + پيروفيليت + باريت و ژاروسيت + هماتيت + کوارتز. با توجه به فراواني کاني ژاروسيت و عناصر سنگين آن در منطقه و بر مبناي مقدار بالاي K/Na، خاستگاه ماگمايي - رمابي براي ژواروسيت هاي رنگان مي توان در نظر گرفت. |
| كليد واژه: رنگان، ژاروسيت، محلول گرمابي |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1383; 12(2):137-142. |
| برادران ديلمقاني سعيد*,رجبي كامران |
| * دانشگاه تبريز، دانشکده فيزيک، آزمايشگاه پرتو X |
| در اين کار پژوهشي از روش تازه اي براي آشکارسازي عناصري که به مقدار بسيار کم در ترکيبها وجود دارند، استفاده شده است. براي اين منظور، از اثر تقويت پرتو X و نمونه هاي استاندارد شرکت BAS (شرکت توليد کننده پودرهاي استاندارد) استفاده شد. در نمونه مورد آزمايش مقدار بسيار کمي روبيديوم وجود دارد که با اضافه کردن مقداري کربنات استرانسيوم شدت پرتو X گسيلي آن افزايش مي يابد. اين پديده مي تواند در تشخيص وجود ناچيز عناصر بسيار مهم باشد. |
| كليد واژه: اثر تقويت شدت، آشكارسازي عناصر شيميايي ، روبيديوم ، XRF |
| |
|
نسخه قابل چاپ |
| بلورشناسي و كاني شناسي ايران پاييز و زمستان 1383; 12(2):231-238. |
| كمپاني احمد*,حسيني سيدمحمد,مقني ممرآبادي جواد |
| * گروه فيزيک، دانشگاه فردوسي مشهد |
| در قطعات لايه نازک PZT با الکترودهاي نقره، امکان نفوذ اتمهاي نقره به داخل ساختار PZT بسيار بالاست که مي تواند موجب تغيير برخي ويژگيهاي قطعه شود. در اين کار، اين اثر بر روي pbzrTiO و 0.47 X=، بررسي شده است. نمونه ها به روش اکسيد مخلوط تهيه شدند. پس از کلسينه کردن مخلوط نمونه ها درصدهاي متفاوت AgO به آنها افزوده شد. همه نمونه ها تحت شرايط يکسان کلسينه و تفجوش شدند. اندازه گيريهاي الکتريکي نشان داد که رسانندگي الکتريکي نمونه ها، بسته به مقدار اکسيد نقره افزايش مي يابد. از نتايج پراش پرتو X چنان برمي آيد که اتمهاي نقره فاز جديدي ايجاد نکرده اند. بررسي ساختار نمونه ها توسط ميکروسکوپ الکتروني روبشي (SEM) نشان مي دهد که افزودن اکسيد نقره موجب رشد دانه ها شده است. |
| كليد واژه: سراميك PZT، اكسيد نقره |
| |
|
نسخه قابل چاپ |