بانک مقالات مهدویت

يکي از پرسش هايي که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده، آينده بشر يا به تعبير ديگر، پايان تاريخ است. انديشمندان با هر ديدگاه و گرايشي کوشيده اند به اين سوال پاسخ دهند. آنان آينده بشر را روشن و همراه با صلح، صفا، آرامش، امنيت و گسترش عدالت مي دانند. عده اي تحقق آن را خارج از اختيار بشر و نتيجه جبر تاريخي مي شمارند و برخي آن را اختياري دانسته، معتقد به راه اندازي جنگ تمدن ها براي تحقق آن هستند. اديان الهي يهود، مسيحيت و اسلام نيز آينده زندگي بشر را روشن و تحقق آن را در گرو ظهور منجي مي دانند. در انديشه مسلمانان اين تحول جهاني به دست يکي از فرزندان رسول خدا (ص) به نام حضرت مهدي (عج) رقم خواهد خورد. اکنون پرسش اساسي اين است که در انديشه ديني، چه ضرورتي براي پيدايش اين قيام جهاني وجود دارد؟
نوشتار حاضر با بررسي متون ديني در پي پاسخ گويي به اين پرسش است. با بررسي آيات قرآن و روايات اسلامي در مي يابيم که بعضي وعده هاي خداوند به مومنان، مانند تداوم ثقلين تا پايان تاريخ، حاکميت جهاني دين خدا، حاکميت مومنان و مستضعفان و صالحان، پيروزي حق بر باطل و ... و نيز برخي وعده هاي رسول خدا (ص) به امت اسلامي، همچون به قدرت رسيدن دوازدهمين جانشين او و قيام جهاني حضرت مهدي (عج) و فراگير شدن عدالت در همه جهان هنوز تحقق نيافته است. از اين رو بايد به ضرورت قيام جهاني توسط انساني الهي و معصوم قايل شويم.

 نسخه قابل چاپ

علم کلام، دانش و مهارتي دين پژوهي است که با کمک متون اسلامي به استخراج و تنظيم و تبيين معارف و مفاهيم اعتقادي مي پردازد، آن ها را بر اساس روش ها و رويکردهاي مختلف درون و برون ديني، اثبات و توجيه مى کند و به اعتراض ها و شبهات مخالفان اعتقادي پاسخ مى دهد. امامت و امامت پژوهي در علم کلام جايگاه ويژه اي دارد. بحث پيرامون مساله امامت از قرن هاي نخست اسلام مطرح بوده و علماي شيعي و سني در آن باره هم نظر نبوده اند. علماي شيعه براي دفاع از اين اعتقاد مهم در همان قرن هاي اوليه، کتاب هايي نوشته اند، همچنان که مخالفان نيز آثاري در رد امامت تاليف کرده اند. علاوه بر وجود جريان هاي خوارج، سني گرايي، وهابي گرايي و کسروي گرايي که با طرح شبهات و اشکالاتي ضرورت تحقيق پيرامون دکترين امامت را تقويت مي کند، جايگاه امامت در قرآن و روايات نيز ضرورت پرداختن به آن را روشن مي سازد. از نصوص ديني برمي آيد که امامت از اصول بنيادين اسلام است.
گستره مباحث امامت در دو ساحت امامت عامه و خاصه به سه عرصه تبييني، اثباتي و دفاعي محدود مي شود. مباحث دفاعي امامت نيز در چهار دسته شبهات مطرح مي گردد. جايگاه معرفتي امامت، از بحث هاي امامت شناسي به شمار مي آيد. آيا امامت، از اصول دين يا فروع دين و از مباحث کلامي يا فقهي است؟ متفکران اسلامي سه ديدگاه را مطرح کرده اند.

 نسخه قابل چاپ

هر نظام اجتماعي براي پايداري و پويايي خود نيازمند فضايي آرام و به دور از هر گونه تضاد و تنش است تا بتواند به اهداف خود دست يابد. اين مهم نيازمند زمينه هايي است که بدون آن ها پيشرفت غيرممکن است. يکي از اين زمينه ها وجود وفاق ملي و همبستگي اجتماعي در سطح جامعه است. از اين رو امروزه همه نظام هاي سياسي جهان با درک درست از اين واقعيت به دنبال تحقق و تثبيت همگرايي در جوامع خود هستند. ما اعتقاد داريم که دولت و جامعه مهدوي در اين فضيلت نيز سرآمد جوامع انساني است و يکي از راهبردهاي امام زمان (عج) پس از ظهور، ايجاد همبستگي اجتماعي در بين جوامع بشري است و براي رسيدن به اين وفاق، شيوه ها و راهکارهايي را به کار خواهند برد که مي تواند الگويي شايسته براي جوامعي باشد که مي خواهند از جامعه و ملتي همگرا برخوردار باشند، راهکارهايي چون گسترش دين و جهان بيني واحد، توسعه همه جانبه عدالت اجتماعي، توسعه مهرورزي، ارتقاي سطح فکري فرهنگي جامعه و البته اين راهکارها با رهبري سيستماتيک و فرهمندانه خويش مي تواند براي دولت و جامعه زمينه ساز الگو باشد، هم در تلاش براي تحقق شرايط و زمينه هاي ظهور منجي و هم در ساماندهي به وضعيت نظام اجتماعي موجود.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش تحليلي مختصر از ماهيت نظام اخلاق ديني ارايه مي دهد و سپس دو بنياد محوري آن در حکومت مهدوي يعني اکمال اخلاقي و عدالت طلبي را به صورت موردپژوهانه بررسي مي کند.
اکمال اخلاقي توام با اتحاد عقول انسان هاست که از طريق فراهم آوردن بستر عمومي رشد و تعالي انسان ها پديدار خواهد شد.
در بعد عدالت طلبي پس از بررسي هويت معرفتي عدالت اثبات خواهد شد مراد از عدالت، طريق وسطي و تاويل آن به صراط مستقيم است.
بررسي برخي از مهم ترين کارکردهاي مترتب بر اکمال اخلاقي و عدالت طلبي عصر ظهور نيز در اين پژوهش مورد توجه قرار مي گيرد.

 نسخه قابل چاپ

انديشه تحقق مدينه فاضله که شهروندان، بر اساس آن، مي توانند فضيلت محور و ارزش مدار زندگي کنند و به بسط و توسعه معنويت، صلح و صفا و پاکي براي رشد و تعالي انسانيت دست توانند يافت، از ديرباز در ذهن همه متفکران و مصلحان و فيلسوفان همچون افلاطون، فارابي، خواجه نصير، شيخ اشراق و ...، مطرح بوده و هر کدام، به فراخور افق فکري خويش، طرحي درانداخته و الگويي را پيشنهاد کرده اند.
راه صلاح و بالندگي انسان چيست و کجاست؟ چگونه انسان مي تواند مدينه اي بسازد که در آن، قابليت ها و استعدادهاي خويش را به فعليت برساند و زندگي انسان به دور از هر گونه جدال و بي عدالتي و مملو از خوبي و صلح و پاکي شود؟ براي اين پرسش ها راه حل هاي متنوع و مختلفي در مکاتب فکري گوناگون وجود دارد. اما پرسش کليدي اين نوشتار، هستي شناسي و چگونگي «مدينه فاضله مهدوي» آن هم در انديشه فيلسوف الهي، صدراي شيرازي است.
آن چه در منظومه فکري ملاصدرا همچون حلقه اي مفقوده از ديد بسياري از محققان پنهان مانده است و بحثي مفصل مي طلبد در اين نوشتار به اختصار آمده است. از اين رو، در ابتدا بايد ديد انسان کامل به منزله جزيي از جامعه چه معنايي دارد و سير تکاملش تا مرحله اتصال به عقل فعال چگونه است. در ادامه بايد به صفات جامعه نيکو و ويژگي هاي جامعه فاضله و صفات رياست آن آرمان شهر اشاره کرد.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله درصدد بررسي بحث نوظهور و مهم فلسفه دين و کلام جديد يعني «تجربه ديني» در جهان غرب با موضوع پررونق در جهان اسلام و تشيع يعني «تشرفات» برآمده است و بعد از تطبيق ديدگاه هاي گوناگون تجربه ديني بر تشرفات به اين نتيجه مي رسد که تشرفات به ساحت مقدس امام زمان (عج) گونه اي از تجربه ديني است.

 نسخه قابل چاپ