بانک مقالات رشته کتابداری

امروزه اطلاعات به عنوان ابزاري قدرتمند جهت تثبيت موقعيت هر کشور و حتي هر فرد مطرح است و بر اين اساس بايد در اختيار عموم قرار گيرد. اين در حالي است که پيشرفت تکنولوژي اطلاعات سمت و سوي اشاعه اطلاعات را در سطح جهان تغيير داده است. مقاله حاضر برآن است تا با جهت گيري به سمت اين تکنولوژي، چگونگي به کارگيري ابزارهاي لازم جهت گسترش و اشاعه اطلاعات در روستاها و مناطق محروم را به عنوان طبقه اي از يک جامعه، مورد بررسي قرار دهد. ايجاد مراکز IT روستايي و در کنار آن ساماندهي به وضعيت اين مرکز از طريق ايجاد مراکز خدمات رساني به مراکزIT  روستايي، از مهم ترين اقدامهايي است که در اين زمينه مي توان انجام داد.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش، دو فرضيه زير مورد بررسي قرار گرفته است:
1. رشد سال افزون انتشار کتاب در سالهاي 1376 تا 1383، بيش از آنکه نمايانگر بي ثباتي سياسي، اجتماعي و اقتصادي و شتابزدگي در حوزه نشر براي پاسخدهي به نيازهاي روزمره باشد، مبين ثبات نسبي حاکم بر دنياي نشر کتاب است که برنامه ريزي دقيق تر، اجرا و سوددهي مناسب تر را ميسر ساخته است.
2. رشد کمي انتشارات در سالهاي 1376 تا 1383، افزون بر موارد مندرج در فرضيه اول، تحت تاثير يکي يا ترکيبي از عوامل و فوايد مادي، افزايش موسسه هاي آموزشي، کتابهاي کودکان و کتابهاي سازمانهاي دولتي نيز بوده است:
تمامي کتابهاي منتشر شده طي سالهاي 1376 تا 1383 و نيز تمام ناشراني که به طور متوسط هر سال 10 عنوان کتاب منتشر کرده و در هجدهمين نمايشگاه بين المللي کتاب تهران (سال 1384) شرکت داشته اند، جامعه آماري پژوهش را تشکيل داده اند.
چهار پرسش از فرضيه کلي که مربوط به عوامل درون سازماني نشر بود مورد تاييد قرار گرفت و شش پرسش از فرضيه کلي که مربوط به عوامل برون سازماني بود و بيشترين ارتباط را با ثبات اقتصادي، اجتماعي و سياسي نشر داشتند، مورد تاييد قرار نگرفت. اما در همه اين شش مورد، آمار موافقان در مقايسه با مخالفان (با حذف بي تفاوتها) بيش از %50 بود (دامنه %50.5-%58). بنابراين، با تقسيم عناصر متشکله فرضيه کلي به دو خرده مقياس معيارهاي درون سازماني و برون سازماني، نتيجه گرفته شد که خرده مقياس درون سازماني فرضيه کلي تاييد مي شود و خرده مقياس برون سازماني آن تاييد نمي شود.

 نسخه قابل چاپ

توسعه به لحاظ علمي و نظري با پيچيدگيهاي خاصي رو به روست. توسعه، فرايندي فراگير است که تمامي جنبه هاي زندگي اجتماعي را در بر مي گيرد. چون تغيير به عنوان اصل اساسي و رکن اصلي توسعه تلقي مي شود و تغيير بدون داشتن اطلاعات يا ممکن نيست يا به نتيجه مناسب نمي انجامد، اطلاع رساني در راستاي توسعه بايد در راس برنامه ريزيها قرار گيرد. اين مقاله با مرور نوشته هاي پنج تن از نويسندگان و انديشمندان در حوزه توسعه و اطلاعات، از يک سو مباني نظري موجود در مورد توسعه را بررسي و از سوي ديگر، نقش اطلاعات، مراکز اطلاع رساني و مديريت اطلاعات را در تسريع فرايند توسعه تبيين مي نمايد.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش با مرور و بررسي منابع مختلف، مسووليتها، نقشها و مهارتهاي مورد نياز کتابداران سيستمها را براي مديريت فناوريهاي نوين کتابخانه اي آشکار مي سازد، همچنين دوره هاي آموزشي رسمي و تخصصي کتابداري سيستمها و نيازهاي آموزشي مهم اين گروه از کتابداران را جهت انجام وظايف محوله شرح مي دهد. سپس در مورد شغل سيستمها به بحث و بررسي پرداخته و در نهايت افرادي را که داراي ويژگيهاي مورد نظر جهت تصدي اين شغل هستند، معرفي مي نمايد.

 نسخه قابل چاپ

در طول سالهاي اخير، دنياي بازيابي اطلاعات به طور چشمگيري با افزايش گسترده دستيابي به منابع تمام متن قابل جستجو و افزايش موتورهاي جستجوي قوي، دگرگون شده است. در اين محيط جديد بازيابي اطلاعات، منطقي است چنانچه بپرسيم آيا جايي براي اصطلاحنامه ها باقي مانده است. برخي صاحبنظران برجسته در اين حوزه معتقدند که جايي براي اصطلاحنامه ها (يا چيزي شبيه آنها) وجود دارد. اصطلاحنامه ها به منظور حفظ و تداوم ارزش وجودي خود بايد تغيير کنند و پيش بيني دقيق چگونگي اين تغييرات، دشوار است.

 نسخه قابل چاپ

ظهور و شيوع سيل آساي منابع الکترونيکي بر روي وب، مشکلاتي را عايد کتابداران و متخصصان اطلاع رساني ساخته است، از جمله اينکه چگونه اين منابع را توصيف و دستيابي موضوعي به آنها را فراهم کنند تا از اين طريق کشف و بازيابي آنها را تسهيل نمايند. گذشت زمان نشان داده است کارايي سرعنوانهاي موضوعي کتابخانه کنگره در محيطهاي الکترونيکي، محدود و تا حدودي غيرممکن مي نمايد. از اين رو، تهيه طرحي که حاوي سرعنوانهايي غني، ساده، قابل فهم و مهم تر از همه منطبق با محيط الکترونيکي باشد، مي تواند مفيد واقع شود.
اين مقاله به معرفي و بررسي سرعنوانهاي FAST (اصطلاحگان موضوعي ـ چهريزه اي) مي پردازد که براي سازماندهي،کشف، و بازيابي اطلاعات در قرن 21 تدوين شده است و مبتني بر واژگان کنترل شده LCSH بوده ولي چهريزه اي تر و داراي پس همارايي بيشتري است.

 نسخه قابل چاپ

گروههاي مختلف جستجوگران تحت تاثير عوامل و شرايط گوناگوني قرار دارند و به همين دليل رفتارهاي اطلاع يابي متفاوتي را از خود بروز مي دهند. از مهم ترين اين موارد که در تحقيق حاضر مورد بررسي قرار گرفته است، مي توان به عوامل شخصي و شناختي، اجتماعي و محيطي، و قابليتهاي نظام اشاره کرد. نظر به اهميت فراوان هر يک از اين مولفه ها در فرايند رفتارهاي اطلاع يابي جستجوگران، ضروري است تا ضمن بررسي و شناخت صحيح اين مجموعه، عوامل علاوه بر حمايت و هدايت متخصصان اطلاع رساني در پشتيباني مطلوب تر از جستجوگران اطلاعات، به طراحان نظامها نيز بينش و آگاهي بيشتري در زمينه طراحي نظامهاي کاربر مدار، ارايه نمود.

 نسخه قابل چاپ

اشتراک منابع به عنوان يکي از راههاي ضروري غلبه بر محدوديتهاي کتابخانه ها در پاسخگويي به نياز مراجعان، در قالب برنامه ها و اقدامهاي گوناگون و بر اساس محورهاي مختلفي قابل انجام است، اما آنچه پيش از طراحي و اجراي هر گونه برنامه اي بايد از آن اطمينان حاصل کرد، ميزان موفقيت اين برنامه ها و آگاهي از عواملي است که بر ميزان موفقيت آنها تاثيرگذار هستند. در اين مقاله ابتدا عوامل موفقيت اشتراک منابع و همکاري بين کتابخانه ها که در نوشته ها به آنها اشاره شده است ارايه گرديده اند و سپس براي شناخت و تحليل بهتر، اين عوامل با ديد سيستمي و استراتژيک دسته بندي و تحليل شده اند.

 نسخه قابل چاپ

با استفاده از روش کتابسنجي، وضعيت کلي کتابهاي ترجمه شده بر اساس متغيرهايي نظير: موضوع، زبان، نويسنده، کشور اصلي محل نشر، تجديد چاپ، نوع فعاليت ناشران، جنسيت و فعاليت مترجمان در زمينه هاي علوم پايه، مهندسي، کشاورزي، پزشکي بين سالهاي 1379-1370 در سطح کشور به تصوير کشيده است. همچنين سمت و سوي دانش انتقال يافته، ميزان حضور علمي کشورهاي مختلف در ايران و رابطه زمينه هاي موضوعي کتابهاي ترجمه شده با متغيرهايي نظير زبان و کشور در حوزه هاي مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. نتايج نشان مي دهد که از کل 6677 عنوان کتاب مترجم در طول سالهاي مورد بررسي در رده موضوعي علوم 2484 عنوان، پزشکي 2206 عنوان، مهندسي 1568 عنوان و کشاورزي 419 عنوان کتاب ترجمه شده است. بيشترين کتابهاي ترجمه شده از زبان انگليسي با فراواني 2/87 درصد است. دو کشور انگلستان و آمريکا به ميزان 91/79 درصد در عرصه کتابهاي ترجمه شده حوزه هاي چهارگانه حضور داشته ا ند.

 نسخه قابل چاپ

با گذر کردن از صفحات وب ايستا، کتابخانه Cal Poly خدمات جديد و تعاملي مبتني بر وب را براي دانشجويان و اعضاي هيات علمي با استفاده از قدرت جاوا و توانايي پايگاههاي اوراکل طراحي کرده است. در نتيجه کتابخانه توانسته است به گونه اي، رهبري را در سطح دانشگاه در رابطه با محيط آموزشي ديجيتالي ايجاد کند.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله سرفصلهايي از خصوصيات و عوامل مهم براي راه اندازي خدمات ديجيتالي جهت کليه مخاطبان و جامعه آموزشي K-12 ارايه مي دهد. وجوه کيفيت، مجموعه استانداردهايي تلقي مي شوند که سازمانها در ايجاد و نگهداري خدمات مرجع ديجيتالي به منظور مشارکت در شبکه ميز مرجع مجاري (Virtual Reference Desk) به کار مي گيرند. هدف اين شبکه حمايت از خدمات مرجع ديجيتالي’AskA’  يا پرسش / پاسخ اينترنتي مشارکتي براي پذيرش پرسشهاي بسيار زياد و خارج از دامنه توان هر واحد مشارکت کننده است، ولي مي تواند در تمام خدمات مرجع ديجيتالي و کنسرسيومها کاربرد داشته باشد.

 نسخه قابل چاپ

در جريان تحقيق تفاوت عمده اي در علوم انساني و اجتماعي در مقايسه با علوم تجربي ديده مي شود. وجود احساسات طرفدارانه يا مخالفت جويانه و نيز احساس مشخص بودن نتيجه دو آفت عمده اي هستند که دقت بيشتر در تحقيقات اين علوم را ضروري مي سازند. طرفداري از يک دين، يک حزب سياسي، يک شهر، يک تيم ورزشي و... مثالهايي هستند که به وفور در موضوعات تحقيق وجود داشته و خطر عدم رعايت امانت و تغيير غير موجه نتيجه را ايجاد مي نمايند. اقدامات ضروري و نکات لازم الرعايه براي جلوگيري از اين مشکل (عدم رعايت بي طرفي) يکي از محور هاي اساسي بحث روش تحقيق مي باشد که پس از تبيين ابعاد اين مشکل موضوع اين مقاله مي باشند. اين اقدامات براي پنج مرحله عمده تحقيق يعني انتخاب همکاران، تبيين يا اصلاح موضوع، انتخاب روشهاي تحقيق، انتخاب منبع و بالاخره تجزيه وتحليل و جمع بندي نتايج پيشنهاد و توضيح داده شده است.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

هدف تحقيق بررسي نگرش دانش آموزان دختر و پسر سالهاي سوم دبيرستان و پيش دانشگاهي ناحيه يک آموزش و پرورش شهر شيراز درباره کتابخانه مدرسه بود. جامعه آماري پژوهش را دانش آموزان پسر شاغل به تحصيل در 72 مرکز آموزشي و دانش آموزان دختر شاغل به تحصيل در 78 دبيرستان در ناحيه يک آموزش و پرورش شهر شيراز تشکيل مي داد. نگرش دانش آموزان نسبت به کتابخانه به چندين زيرمقياس و مقوله که همگي روي هم نگرش کلي دانش آموزان نسبت به کتابخانه مدرسه خود را تشکيل مي دادند تقسيم شد و علاوه برسنجشديدگاه دانش آموزان نسبت به هر يک از مقوله ها و نگرش کلي آنان، تاثير دو متغير جمعيت شناختي جنسيت و پايه تحصيلي آنان نيز بر عقايدشان مورد بررسي قرار گرفت.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله بر نقش و تاثير تحولات اجتماعي، فرهنگي و فناوري در کارکردهاي کتابخانه ها و مراکز اطلاع رساني تاکيد مي ورزد. در اين بررسي ضمن طرح پيش بينيهاي گوناگون صاحب نظران علوم کتابداري و اطلاع رساني در مورد آينده کتابخانه ها به نقد برخي از نظرات آنها پرداخته شده است. در ادامه موضوع اصلي مورد بررسي در دو مقوله به شرح زير آورده شده:
1) وظيفه کتابخانه در برابر تغييرات و تحولات امروز و آينده: اين وظيفه در کارکردهايي مانند کارکرد تحقيق، کارکرد اطلاع رساني و کارکرد آموزش تعريف شده است.
2) خدمات کتابخانه ها در آينده: در اين بخش تاکيد گرديده که در آينده خدمات کتابخانه با عمق و کيفيت بهتر ارايه خواهد شد و در واقع خدمات کاربرمدارتر, تخصصي تر و سفارشي تر خواهد شد. در خاتمه به چهارچوبها و ملزومات و عوامل دخيل در امر برنامه ريزي و آينده نگري براي کتابخانه ها با توجه به نظرات و تحولات جديد پرداخته شده است.

 نسخه قابل چاپ